Katalog

CUMHURİYET/10 HAVA DURUMU Pfleec»o.O)i Genel Mudurtuğu nden alı nan bılgıye göre yurdun kuzey ve dogu •£ smlen parçalı çok bukıOu Marmaranın kuzey ve (toflusu Karaden z Iç Anadolu iun kuzey ve döflusu DoOu Akde^7 le DOVJ *e Guneydoflt; AnMolu bogeler »33 sl gece cen Yağışlaf ocğu Migel»r mızde yer ye etkılı olrrak J2e e Karadeii n »kesımler ıle Iç ve Doğu Anaoolu oa «ar otekı yerer de yajmur şefclınde oıacâk M v A SICAK LKSl ftjısaBnyeriertedejsmeyecek otekı yerîerde artacak RUZGAR Guneyveba* ySnleTden ora kuvvette trat tolge eremo de nmanla kııvvelta esecek OemztertJe Doju Kafadenude yıldız ve kajayel Guney Ege w Akaenızde ;un tacs * karayd otekı denctenmızde kıbte ve FodosEn 35 Batı Karadene Marmara « Akam/'de 67 kuvvetınde saaile 1021 BaD Karadene Mar HABERLERİN DEVAMI TURKIYE'DE BUGUN 19 KASIM 1988 POLtTİKA VE OTESİ MEHMED KEMAL Her Yerde İşkence... mara ve Akueru de 27 33 deno rralı hızla esecek DENIZ. Mutedıl Batı Ka raderu Marmara ve Akdenc <fe kaba dalga olatak dalga yuteettgı 1 1 5 Batı fa'aderez Marmara ve Akdentz de 2 53 m ddaynda dacak Van Golü nde hava ço« buluflij kar yagışl gececefc nızgar guney ve bab yon lerden orta «jvvette esecek gol muted dalga o acak 3° Kaysen 3° Kırtdareh 2°Konya 3° Kuöhya 2°Maatya Aack Büuuflu Gguneş* Kfcarlı Sstsk Yyağmurtu VVashınglon Y 16° Zunh Y 9° Y'yt&nı'u /$ıer Kahıre • Çenn, sozlerını şovle surdurdu "Memurıiı Muhakematı Kanunu'nun bırirci maddesıne baktıgımızda, kanunun, memunyetleri sırasında cunım ısleyenler hakkında uygulanacağııu gomyoruz. "Bırakın anlatsın Eger ortada gerçekten ma.sumane efendim" bir usulsuzluk varsa Mernurin Kırlı, konuşmasım surdururken Muhakematı Kanunu'na gore desüreklı olarak Başkan Akka>a'nın gıl, Devlet Memurlan Kanunu'na mudahalelerme hedef oldu Bu gore disıplın soruşturması açılmaarada Akkava ıle SHP'Iı Fikri sı gerekırdı. Bu nedenle açılan Saglar arasında da bır tanışma tahkikat. bır curum varlığını kebaşladı Sağlar, Akkaya'va, "Bıra sınlikle ortava koymaktadır." kın anlatsın efendim" de> ınce koÇetın daha sonra Dışışlen Bamıs>on başkanı sırurlenerek, "An kanlığfnın sorgu vargıcı yetkılelatamaz efendim; Sayın Sağlar bu nyle donatılmış memurlanrun Vukonuları çok ıvı bılı>or>unuz. ralhan'ın ıfadesını alacaklanna Bunlan ınanarak soyledıginize dıkkat çekerek, "Eğer samımi ve inanamıyorum" dı>e vanıt verdı onurlu bır insansa Sayın VuralSağlar bunun uzerıne "İnanmadı han'ın bakanlıktan çekılmesi ve gım şeyi nıyc soyleyeyım?" dedı dokunulmazlıgının kaldınlrnasını Kırlı, sozlerırı lamamladığında bizzat kendisınin ıstemesi gerekir" komısyon uvesı SHP mılielvekıl dıve konuştu lerı toplu olarak ayağa kalkarak komısyonu terk ettıler Aynı sıra DYP'lilerden de da DYP'lı Tevfik Ertuzun de usul protesto hakkında soz ıstedı. Ancak BaşDaha sonra usul hakkında kan Akkaya, usul hakkında soz aleyhte soz alan DYP'lı Tevfik Ervermeyeceğını, Ertuzun'un ısterse tuzun ıse şunları soyledı daha sonra konuşabıleceğını be"14 Kasım 1988 gunu Dışışlen lırttı Akkaya, Kırh'run konuşma Bakanlıgı butçesımn gon> ulmesı sının da "mikrofonu kapatması sırasında Dışışlen Bakanı? Sayın nedeniyle" zabıtlara geçmedığını Mesut Vılmaz fevkalade onemlı anımsattı açıklamalarda bulundu. Bu son Mıllı Savunma Bakanı Ercan derece cıddı tespıt ve ıddıalara rağVuralhan'ın bu gelışmeler karşı men Sayın Vuralhan'ın gorevine sında sukunetmı koruduğu ve devamını protesto etmek..." oiayları gulumseyerek ızledığı Ertuzun'un konuşması da Kogoruldu. mısyon Başkanı Kemal Akkaya Muhalefetten sadece D\ P mıl tarafından kesıldı Akkava, Dışışletvekıllerının katılımı ıle suren len Bakanlıgı butçesınde vapılan oturumda butçe raporlarının açıklamalann MSB butçesı goruşokunraasından sonra bu kez de melerınde gundeme getırılemeve ANAP'lı Hazım Kuta) usul hak ceğını one surerek, "Bu bizim gokında soz ıstedı Kuta>, 29 kasım revimiz değil" dedı Ertuzun ıse ısseçımlennden sonra anayasa (emı ıar!a, "Cumlemi bitireyim" dıye natı altında kurulan ANAP huku konuştu Ertuzun, grup adına ko (Baftarafı 1. Sayfada) "VIillı Savunma Bakanlıgı bizım açımızdan fevkalade onemi olan, olağanuslu sorumluluklar >uklenmış aslında ve ozunde millı nıteiıgı bulunan bır bakanlıgımızdır. Değeriı bakanlık mensuplarının ozverilı çalt^ma ve gayretlennden, >ur(s«verliklerınden emıniz. Bu nedenle bakanlık bulçesınin goru^melerinde katkılarımızı getirmek ıçten istegımizdi. Ne var kı bakanlıgın basındakı Sa\ın Bakan uzerındeki şaıbeler kalkmanıiş. ." Kırlı'nın konuşması bu noktada Komısyon Başkanı Akkaya tarafından mıkrofon kapauJarak ke sıldı Akka>a, "L'sul ile ilgili değil, sozunuzu kestim. Soz vermijorum" dedı Kırlı'nın konuşmasının zapta geçmesı bo>lece engellendı Ancak SHP mılletvekılı sozlerını şovle surdurdu "Sayın Bakan uzerindeki şaıbeler kuJkmamış. hatta bir başka Sayın Bakan tarafından da tejit edilmıştır. Ola>a ilışkın gonışurauzu daha once de dtte getirmiştik. Bu konurodaki bır bakanın koltuğunda olurraası en azından tahkikaün sağlıklı yurutulmesıni engeller. Israriann gerekçesıni anlayamıvonız. Amacımız, boylesine onemlı işlev >uklenmtş bir bakanlıgı dedJkodulardan uzak tutmaktır. Nasıl harcanacagından kuşku "luyduğumuz bır bulcenın sommlulugunu pa>laşmak ıslemıyor, komısyon goru^melenne katılmıtonız." Vuralhan sancısı metının ışbaşında olduğunu, Plan ve Butçe Komıs>onu'nun ıse, "Bizzat Baskan Kemal Akkayanın musamahakâr tutumu altında gorevinı surdurduğunu" anlattı Kutay, anamuhaletet partısının bır kaşık suda fırtına kopartarak göruşmelen terk etmelerını bır ıktıdar mılletvekılı ve bır parlamenter olarak protesto ettığını belırterek, goruşmderın DYP'lı mılletvekıllerı ıle surdurulmesını onerdı Çetin'in basın toplantısı SHP Grup Başkamekıh Hıkmet Çetın, panısmın uyelerının komısvon toplantısını terk etmelennden sonra duzenledığı basın toplantısında, Vuralhan hakkıudakı suçlama ve kanıtların eskı Devlet Bakanı İsmail Ozdağların mahkum olmasına yol açan kanıtlardan daha guçlu olduğunu behrttı Hıknet Çetın, Vuralhan kendısı avrılmıvorsa, onu derhal görevden almak gerektığını soyle\erek Başbakan Turgut Ozal'ın da Vuralhan'ın usulsuzluk yapmadığını ortava koyacak bır makam aradığım, ancak henuz bulamadığını ıfade ettı Çetın, "lstedigı kadar kanalları altma almaya çalışsın, Sayın Başbakan, Vuralhan'ı konıyamaz" dedı nuşma yaptığını vurgulayınca Baskan Akkaya, "Burada grup adına konuşulmaz" yamtını verdı Ancak Akkaya, Ertuzun'un ısrarları uzerıne DYP'lı mılletvekıhnın konuşmasım bıtırmesıne olanak tanıdı. Ertuzun, zabıtlara geçen konuşmasım, "Sayın Vuralhan'ın gorevine devamını protesto etmek amacıyla Milli Savunma Bakanlıgı'nın 1989 butçe gonışmelerine katılamayacağımızı uzulerek belırtiyorum" dı\e tamamladı Mahmut Ozturk dışında kalan DYP'lı mılletvekıllerının de ko mısyonu terk etmesınden sonıa ANAP'lı Onural Şeref Bozkurt usul hakkında lehte soz aldı Boz kurt, Vuralhan'la ılgılı ıddıa ve ısnatların yargı onunde olduğunu anımsatarak "Hangi nedenle olursa olsun, butçe gonışmelerini inkıtaya ugratmak hayır getirmeyecek bir davranıştır" dedı Daha sonra yıne usul uzerıne soz alan ANAP'lı Sami Kozakoglu ıse, muhalefet ıçın, "Şov tarzında bazı davranışlarda bulunmuşlardır" ıfadesını kullandi Kozakoğ lu, muhalefet mılletvekıllerının devam cetvelını nnzalamadan komısvonu terk ettıklerıne ışaret ederek, "Hukuken burada olmayan uyeler komısyona nasıl terk edecekler ki?" dıve sordu Akkaya, daha sonra Mıllı Savunma Bakanı Ercan Vuralhan'a soz verdı Vuralhan'ın konuşması Mıllı Savunma Bakanı Vuralhan konuşmasında, 3 trılyon 883 mılyar lıralık MSB butçesının bakanlığın çeşıtlı hızmetlennın yerıne getırılmesınde buyuk zaafa yol açmayacak duzeyde oluşturulduğunu soyledı Bakan Vuralhan, Turk Sılahlı Kuvvetlen'nın modernızasyon harcamalanmn devletın bekasını sağlayan yatırım harcamalan olduğunu da bıldırdı Bakan Vuralhan, guveniığın uluslararası polıtıka ve stratejıdekı gelışmelerle sıkı sıkıya bağlantılı olduğunu da bıldırerek, "NATO ve Varşova Paktı arasında saglanmış olan kuvvel dengesi Avnıpa taribinde 40 sene gıbi uzun bir donemin harpsiz geçirilmesi sonucunu dogurmuştur" dedı SSCB'de hâkım olan zıhnıyet nedeniyle geçen bu sure zarfında sılahlanma yanşırun ust sevıyede surdurulduğunu ve uzun soğuk harp dönemlerı yaşandığım kaydeden Vuralhan şöyle konuştu "Gorbaçov'un işbaşına geçmtsınden bu yana Sovyet tutumunda bir yumuşamaya dogru gıdildıgi izlenmektedir. ABD ıle yapılan orta menzillı sılahlann ındınmi anlaşması, Afganıstan'dan Sovyet askerlerinın çekilmesı karariarı bu vumuşamanın somut işaretleridir." Vuralhan, Avrupa güvenlık ve polıtıka sahnesındekı olumlu gelışmelere rağmen Ortadoğu ve Korfez bölgesının knz bolgesı olmayı surdurduğunu belırterek, "Guneydoğu hudutlarımızdaki İranIrak barbinde ateşkese ulasılması memnuniyet verici. Ancak harbin bu ulkelerde getırdigi politik, sosyal ve ekonomik sorunlar gerginlik ve huzursuziuklan bır sure daha devam ettırecektir" dedı Vuralhan, Turkıye'nın guney sımrlanndakı huzursuzluğun ve bolgenın kapasıtesının çok ustundekı tehlıkeh sılahlanmanın kaynaklarını da şoyle gosterdı " Ortadogu'dakı Fılistin sorunu, Araptsrail ıhtılafının çoznme kavustunılamaması, Lubnan'dakı dunımun dıştan kışkırtmalar sonucu parealanmaya kadar gıdecek bir ıç harp haline donuşmus olması." Vuralhan, Turkıye ıle Yunanıstan arasında çeşıtlı alanlarda aıılaşmazlıkların mevcut olduğuna da ışaret ederek şöyle devam ettı "Davos gorusmeleri ile bir yumusama ortamına ginlmesıne rağmen sorunlann çozumunun uzun vadeli ve sabır gerektıren guçlukleri olacagı değerlendınlmektedır. Ancak bugunlerde hangi degişiklik ruzgârlar eserse essın, Turkıve daha uzun bır sure caydıncıgı sağlayacak bir kuvvet bulundurmaya ve idame ettirmeye mecburdur. Lmut ve temennımız, ikı ulke arasındaki anlaşmazlıklann her ikı tarafın da çıkarlannı koruyan kalıcı çozumlere kavuştunılması \e aynı ıttifaka mensup olmanın gerektirdıgi duzeye yukseltilmesıdır." Vuralhan'ın yanıtı Bakan Vuralhan butçenın tu mu uzerindeki goruşlerın açıklan masından sonra soz aldı \e muhalefetı "Bunlar nasıl ıktidara talıp olacak? Boylesine biçare muhalefet olur mu?" şeklınde eleş tırdı Vuralhan, muhalefet mılletvekıllennın komısvon salonunu terk etmelerını "gosteri" olarak nıteledı "Yenımahalle'de bır duşkunler vurdu vaptmyorum, ınşallah oraya duşmezler" dedı Dışışlen Bakanı Yılmaz'ın keııdı butçesı goruşulurken "dengeli, cıddı devfel adamına yakışır" açıklamalar yaptığını kaydeden \uralhan, şovle devam ettı "Bu beni de meınnun etmıştır. Ben bır yıl once ıspat hakkı lanıvarak gereklı muracaatı vaplım Her şeyı goze aldım. Adımın kanştınlmak ıstendıgı ıspalljrı açıklıga kavuşturmavı ben istedim. Daha sonra bu konuyla ılgilenmedım. Çunku meselenın bu konudaki muhatabı olarak kendimi gormuyorum." Vuralhan, konuşmasında muhalefete mensup komısyon sıralarını gostererek, "Bu bos sıraları seyrederken parlamento adına uzuntu duyuvorum" dedı Muhalefete mensup komısvon uvelerı nın komısyonda kalarak Mıllı Savunma Bakanlığı'nı ve kendısını mertçe eleştırmelerını ıstedığını kavdeden Vuralhan, şöyle konuştu "Ben boyle isterdim. ama onlar bu salondan dışan çıkarak basın loplanlılan duzenledıler. Hem de kaç tane. Bu muhalefet ilerıde nasıl iklidara tatıp olur? Boylesine biçare bir muhalefet. İşlerınc gelınce orduyu baş tacı ediyorlar. ^ma bundan bir sure once darbelen onleme yasası hakkındaki konuşmalanm hatııiarsınız. Boyle insanlara nasıl guvenilır? Nasıl iktidar teslim edılır?" Vuralhan, Dışışlen Bakanı Mesut Yılmaz ıle aralannda hıçbır çekışmenın olmadığını kavdederek "Aynca hıçbir anlaşmazlıgım, kıskanclıgım da yoktur" dedı Kısa bır sure sonra Avrupa Grubu Başkanı olarak ABD'ye daha sonra da NATO Savunma Planlama Grubu toplantısına katılacağını bıldıren Vuralhan, "Bızım aramızdakı sıvası ahlak bu kadar nıı sıfıra ındi? Ben boylesine onemlı bır goreve gidıvorum. Bu arkadaşlar benı bu goreve, bu tur ısnatlarla gonderıyorlar. Halkımız arasında yerleşmış bir devım vardır. Allah Moskofa muhtaç elmesın diye. Ben Moskof muyum? Bana neden vardım elmıvorlar? Bu mudur Turklıık? Bu mudur \ardım?"dedı Vuralhan, ABD'dekı başkanlık seçımlennden sonra kavbeden Dukakis'ın seçımı kazanan Bush'a telefon açarak teşekkur ettığını ve "siz de benim başkanımsınız" bıçımınde hıtap ettığını anımsatarak, "İşte sivasi ahlak budur" dedı bırtakım kışılerden kırıntı bılgıler alıp, bu arkadaslara ıleliyorlar. Onlara soyletiyorlar. sonra da o yonlendiren kışiler burada korıdorlarda keyıfle dolasıyorlar. \enımahalle'de bır duşkunler yurdu yaptırıyorum ınşallah oraya duşmezler" dıye konuştu Komısyon toplantısını terk etmeyen muhalefet mılletvekılı DYP'lı Mahmut Ozturk'e teşekkur eden Vuralhan, "Kendısı sıyası tanhegeçecek bır cıddıyet orneğı vermıştır Onun bunun soyledığıyle, bırtakım ısnatlarla ınsanların uzerını çızersek bu bızı bır yere göturmez Ben salonu terk eden arkadaşlarla her şartta karşılaşmaya hazınm Iddıa eden ıddıasını ıspatlanıalıdır Dokunulmazlık zırhından sıyrılınılır Ispata çalışılır Eğer aksı çıkarsa partısınden ayrılır, polıtıkadan ayrılır" dıye konuştu Vuralhan, muhalefetın MSB butçesındekı kesıntılerle ılgılı sozlennden uzuntu duyduğunu belırterek, "Savunma zaafıyetlerımizi ne kadar kısa surede giderirsek o kadar guçlu oluruz. Bız ne kadar guçlu olursak Davos ruhu o kadar guçlu olur. O ruhu guçlendıren ordumuzun çakı gibı modern sılahlarla donatılmasıdır" dedı Vuralhan, butçenın tumu uze nndekı eleştırılen yanıtlarken Guneydoğu'dakı olayların bellı bır sure daha potansıyel olarak sure ceğı ızlenımını edındığını de bıldırdı Turk Sılahlı Kuvvetlen'nden dını ınançlan nedenıvle ayrılmak zorunda kalan kışıler konusunda ıse Vuralhan şunları söyledı " D i n ı ınançlar nedenivle TSK'dan ihraç edilen personel olduguna ben inanmıvorum. Ordu bır okuldur. Her okulda dın egıtımı vardır. TSK'nın dıne karsı oldugu şeklinde bazı çevrelerce or tava atılan iddıalara ben katılmı\orum. " Olum orucu haberlerını okuyan eşımın gozlerı dolu dolu oldu "Günlerdır boğazımdan bır lokma ekmek geçmıyor Ne du1 ruyorsunuz bunlan yazın " dıye celallendı Içerde çocuklar, yakınlar dısarda anneler, babalar, eşler ve kardeşler ölum orucundaydılar Buyuk bır dram yaşanıyordu 12 Eylul rejımı dışarda ortulu gorunse bıle, ıcerde bütun dehşetıyle yaşanıyordu Sadece hapse atmak, yargılamak, yetmıyordu Bır de tek tıp gıysı, dısıplın cezası bıçımınde bır zulum sürup gıdıyordu 12 Eylül den sonra kendılenne demokrat susu verenler bu cınayetlerı gormezlıkten gelıyorlardı Kımdı bu ölum oruclarını tu9 tanlar 12 Eylul'un kendını yasallastırmak ıçın 'komunıst' dedığı gencler Bır yandan 'komunıst partısı kurulsun' dıyorlar, ote yandan 'komunıst' dıye ınsanları ıskencelere sokuyorlar Bu başı ve sonu olmayan bır dramdı Yasar Kemal'ın dedığı gıbı gızlı bır faşızm yıllardır dalga dalga ustumüzdeydı Bu gencler nıcın olum orucu tutuyorlardı Mahpusanelerde daha çok egemen olan baskı ve zulmun bıtmesı ıçın Ama bır turlu brtmıyordu Açlık grevı, ölum orucu denılen eylem öyte bır şeydı kı uzarsa sonu gerçekten olümdu Çunkü bellı bır gün aç kaldıktan sonra ağızlarma bırer kaşık bır sey dahı koysanız almazlardı Almayınca ölum kapıda beklerdı Insanları olum orucu tutmaya zorlayan eylem bır cınayettı, bır ınsanlık suçuydu Bu suç ılk kez mı ışlenıyordu' İşte Sansaryan ın oyküsui Bundan 45 yıl once bu hanın üst katında tabutluklar vardı Gencecık ınsanlar komunıst, faşıst (Turancı) dıye buraya tıkılmışlardı Kımı Mıhverden, kımı Müttefıklerden yana ızlenen bır dış polıtıkanın kanıtı olarak gencler hapse atılıyorlar, ıskence goruyorlardı Nerede bunlan yapanlar, her bırı teker teker bu dunyadan gıttıler Zulumlerı, işkence buyrukları anılıyor Sansaryan Han, Ingılız ışgal kuvvetlerıne polıs mudurluğu ettıkten sonra bıze geçmıştı Bız boyle bır yerı yakıp yıkacağımıza kendımıze yenıden polıs mudurluğu yaptık Almanya'da gormuştum Nazılerın ışkence evlerını ya yıkmışlar ya da amacının dışında bırer kultur evı yapmışlardı Bız Ingılız ışgal kuvvetlerınden aldığımız yen yenıden bır zulum merkezı yapmıştık Parmaksız Hamdıler, Ahmet Demırler daha unutulmadı Ama gun geldı ışkencecıler onurlandırıldı Ismet Paşa 27 Mayıs'tan sonra yenıden başbakan olunca Ahmet Demır'ı bır yerlerden bulup çıkararak kendıne Emnıyet Genel Müduru yapmıştı CHP'lı dostlara bunu anımsattığımızda oğlu Omer'ın başından geçen, Sıraselvıler oyküsü bır borcun ödendığını söyluyorlardı Bır borç ödenıyordu ama gençle7 re olan borcu kımler odeyecektı Ne kılıkta olursa olsun işkence bır ınsanlık sucudur Bu suçu ısleyenler Batıda hıçbır zaman bağıslanmazlar Bızde ıse gun gelıyor ödullendırılıyor İşte Avusturya Devlet Başkanı bağışlanıyor mu? Devlet resmen arka çıksa bıle kınanıyor Adamlar gelıp Istanbul'da yakalamadılar m ı 9 Ecevıt'ın dedığı gıbı Evren Pasa tarıhe sadece 12 Eylul'un başı dıye mı geçecek? Gıttı, dışarıyı gordu, geldı Demokrası ne menem bır şeymış kendı anlattı Ozgürluklerı komunıst partısının kurulmasına değın uzattı Eğer gerçekten özgurlukten yana ıse şu cınayetlerın, ışkencelerın karşısına dıkılır "Yetsın bu ıs ' der "3 İşkence geleneğı bızde Abdulhamrt'ten ben var Mabeyınci Fahrı Beyın Ibretnuma'sını Turk Tarıh Kurumu yenıden yayımladı Elınde hançer onunde kaynatılmış koltuk altına yerleştırılecek yumurtalar bır padışahın bizzat' işkence yaptığı yazılı değıl mıdır? 1876 dan berı işkence yapılıyor Bır turlu köku kazınmıyor Hıç kımseye komunıstti' faşısttır dıye işkence yapılamaz Işkenceyı yasallastırmak kımsenın ışıne yaramaz Bakın, her soluk alınacak bır alan bulduklarında anneler babalar, eşler, kardeşler ışkenceyı protesto ediyorlar Bunca ınsan boşuna mı aç kalıyor'' Boşuna mı bırbırıne kenetlenıyor9 Dışardan gorenler var Içerden de gorenler çıksa ya Marıfet, aşıretten bır devlet çıkarmakla oğunmek değıl bır devletı işkence yapmaktan kurtarmaktadır O zaman çağdaş oluruz, o zaman uygar toplumlar arasıria gırerız Ulke koskoca bır hapıshane oldu dıye kınarken şımdı koskocaman bır ıskencehane oldu dıye kan ağlıyoruz Insanlarımızın kaplumbağalar kadar değerı yok mu? Lokmalar boğazıınıza dızılıyor Köşe vazarlarına sitem Muhalefet mılletvekıllennın komısyon salonunu terk etmelerınde bazı koşe yazarlannın etkılı olduğunu belırten Bakan Vuralhan, "Bu arkadaşlan yonlendiren koşe yazarları tar Koşe vazarlan UGUR MUMCU (Baştamfı I. Sayfada) GOZLEM CUNEYT ARCAYUREK yaz.yor (Bastarafi 1 Sayfada) SHP ıle DYP'nın komısyonu terk etmelerındekı gerekce basıttı Vuralhan hakkında Dısışlerınde, yasalara göre curum ısleyenler ıçın ceza soruşturması açılmıstı Oysa Vuralhan adı onunde 'mıllı' sozcuğu olan bakanlıgın başında oturuyordu Oyleyse? Muhalefet, Vuralhan bakan ıken getırılen savunma butçesının sorumluluğuna katılamazdı Muhalefet partılerının Vuralhan'a karsı eylem karannda, dun sabah değışıklık yoktu Öğleden sonra aynı gerekçeyle aynı eylemı yapacaklardı Hemen sonra SHP Grup Baskan Vekılı Hıkmet Çetın basın toplantısı duzenleyecek, olayın baslangıçtan bugune değın geçırdığı aşamaları açıklayarak sonuçlara varacaktı Çetın'ın soyleyeceklen hem sıyasal bır oykuydu hem de yasanılan celıskılı hukumet davranıslarını ıcerıyordu Orneğın Basbakan'ın bastan sona Vuralhan'ı haklı cıkaracak sorusturmalar" actığına değını yordu llk önce 'muhakkık' le sonuc almaya calısan Ozal ın, sonra Dısıslerınde komısyon kurdurdugunu, ama Mesut Yılmaz bu kez alımlarda usulsuzluk o l d u ğ u n u soyleyıp ceza soruşturması actırmasından sonra ' baska bırılerının varlığmdan' soz etmeye basladığını vurguluyordu Vekılı Köksal Toptan, Dışışlen Bakanı Yılmaz'ın butçe komısyonundakı ünlu konuşmasım tutanaktan yenıden ıztemeyı ıstemıştı Tutanak metmlerınde Bakan Yılmaz ın Vuralhan'la ılgılı sozlerının 'onemlı bolumu yoktu çıkarılmıstı " Komısyon uyesı DYP'lı Ertuzun, tutanaklara hayretle bakıyor,' Oradaydık, belkı kac kez adından bahsederek Vuralhan'la ılgılı sunları şunları soyledı bakan, sımdı yok tutanakta" dıyordu Tutanak sorumluları da saşınmıştı Yılmaz ın konuşmasını yenıden banttan dınleyeceklerdı Protesto (Baftarafı 1. Sayfada) lefel dı\e marur 1 SHP lının >aptığı sahıden "bır ka>ık fırtınada su koyvermek mi ıdi?" Eğer ovlevse avnı şe>ı Kuta>'ın rutelemesıyle "diger" muhalefet de >apn DYP'lı Mahmut Ozturk proıestoda usul eksıkhğı gorerek salonu terk etmedı Gerekçesını de soyle acıkladı "Onaitı Turk devletı kurmuş bır mılletin bayragını uç kıtada dalgalandırmış ordumuzun bulçesinı terk elmeyı mahzurlu gordum." D\ P lı Ozıurk'un sozlerınde "usul eksiklıgı" değıl usul fazlası vardı. Baskan Kemal \kkaya toplantıyı açarken muhalefet soz ıstı>ordu Isul hakkında LMII Lsulle ılgili. Muhaletet mılletvekıllerı "usul" dı>orlardı da bır başka $ev demıyorlardı Herhalde Savunma Ba kanı \uralhan'ı ışın başında sınır etmek ıstıvorlardı O>Ie va usulsuzluk >aptığı bır kaı, gun once bu salonda kabınedekı arkadaşı Yılmaz taratından a^ıklanan Vuralhan'ı bu sozcuk kadar kızdırauak bır ^e\ olamazdı Vuralhan, gazetecılere, asıl usulsuzluğu Yılmaz'ın vaptığını sov lemıştı "Zırhlı arac ve gereçlerde tespıt edilen usulsuzluk degıl, usul eksıklıgıdir. Savın Vılmaz janlış sovledı." Salonda ANAP'lılar başbaşa olurup paşalarla bırlıkte Vural han'ın savunduğu butvc\ı paşa pa şa o>la>ıp kabul ettıler Usulsuzluğe tanı sıkılan ANAP'h >ok değıldı Bır ara Şamil Kozakoglu, "Usul hakkında" dıverek elındekı dosva >ı kaldırdı "Sa.Mn Baskan, protesto edıp dı>arı çıkanlar zaten u>ule gore burada yoklar. Uevam ceHellerını ım/alamamışlar. O halde protestoları geçersızdır." Eğer usulune gore savunma butçesı goru>ul;>e\dı, Vuralhan'ın açıklamalarına muhalefet neler sorabılırdı9 Once konuşma>a bır goz atalım. Komşumuz Sovyetler Birligi'nde Gorbaçov'la baslavan yumuşama "mensubu bulunduğu muz Batının ve NATO'nun bır bdşarısıdır" Davos yumuşamasına ragmen "hangı değışık ruzgârlar eserse essın, Turkıve daha uzun bır su re caydırıulığı sağla>aı.ak bır kuvvet bulundurmaya ve devam ettırme>e mecburdur' Bunlar daha onıe gazetecılere ANAP dış pohtıkasının çıft vantr forla yurutulduğunu aı,ıkla>an Vuralhan'ın usul eksıkhğı ıle ma lul aı,ıklamalanvdı Şo>le kı Yunanıstan hem "mensubu bulundugumuz NATO'nun, hem Batı camıasının ıçındedir" Onlarla bırlıkte Sovyetler Bırhğını vumuşatma başansı kazanıvoruz Sonra da avnı 'V.unanıstan'ın karşısmda "caydırıcılıgı saglamak uzere kuvvel bulundurnıaya mecbur oluyoruz" Usulsuzluk bu (.umlede değılse, herhalde >a Batı camıasında ya da NATO ıttıfakında Vuralhan, sozlerını bağlarken şoyle dedı "\atmm harcamalan Turk millclinın bekasını saglavacak olan yatırım harcamalarıdır." Savunma butçe^ne goz attık Yatınnı kalemlerı butçenın bınde bırını oluşturuyor Yanı 3 mılvar lıra Yanı sadeı.e GAP uvağının fu zesavar sıstemı kadar "Turk mılletınin bekasını" 3 mılvar TL'lk vatırımlara bağla mak acaba usul hatası mıydı, >ok sa usul eksıkhğı mıydı7 Tum bu eksıklıklerı Vuralhan ın çok şanslı olmasıvla >ıne kapana caktı Gensoruda zakkumun kur tardığı Vuralhan'ı bu kez de LE FA kurtarıvordu Koksal Toptan ın onunde Vuralhan olayında DYP'nın verdığı gensorunun 11 2 1988 tarıhlı tutanakları vardı O gun Meclıste, Vuralhan soyle demıstı "Bır gun ıçıne bıneceğım araçları alırken 'Vuralhan, usulsuzluk yaptı' dıye ortaya cıkılması, bu konuda benı en zıyade yaralayan husus\ardır" Yanı, Vuralhan usulsuzluğü de reddedıyordu On ay önce Meclıste goruşulen DYP onergesınde zırhlı araçların alımında "usulsuzluk yapıldığı" da yer almıstı Çeşıtlı savların yanı sıra bu da dıkkate alınmamış bakan koltuğunda kalmıştı Oysa Mesut Yılmaz, bır ikı gun once alımlarda usulsuzluk saptandığından sorusturma komısyonu kurulduğunu açıklıyordu En azından geçen subat ayında öne surülenlerden bırı, Zaten, Vuralhan olayında Yıl usulsuz ışlemler bugun doğrulamaz'ın yaptığı acıklamalardan nıyor, bakan yıne yerınde kalısonra muhalefet cevrelerınde kı yordu mı alaylı ırdelemeler yapılıyordu Vuralhan olayında muhalefet, Yılmaz, alımlarda yolsuzluk ol sıyasal ve hukuksal hak arayısmadığını soyluyor, sonra usul larını surduruyordu Iktıdar, husuzluk saptandığını eklıyordu kuksal saptırmalar cabasında Hemen ardından "usulsuzlukten Lehıne sıyasal sonuçlar cıkarmayolsuzluk çıkabıleceğım" bıldırı ya çalışıyor yordu Olay daha cıddı bır asaSoruşturma komısyonunun, maya tırmanınca Ozal "başka beş yuz sayfalık yenı bır raporu bırılerını" hedef gösterıyor, mu bır yılda hazırlayacağı varsayılırhalefetse Vuralhan'ın hâlâ ba sa, Ozal daha bır yıl bakanını fekan kalmasındakı ınadı bır turlu da etmeyeceğe benzıyor anlayamıyordu Ikılıkler çelışkıler ıcınde bır huBır de DYP'nın kurcaladığı kumetle gunler akıp gıdıyor ve "tutanaklarolayı" konuşuluyor her gun ıçımızden bır şeyler alıp du kulıste DYP Grup Baskan goturerek 1 Her konunun bır yoluyordamı vardır, buna "usul" denır "Usur çok onemlıdır Hukukta kuraldır, usulü ızlemeyen, esası kaybeder Bu haftanın konusu da "usulsuzluk'tür* Ataturk Kultur Dıl ve Tarıh Yuksek Kurumu Turk Dıl Kurumu'nca çıkarılan Turkçe sozluk, "yolsuzluk" sozcuğunun anlamını şöyle açıklıyor Bır gorevı, bır yetkıyı kötüye kullanma suııstımal, nızamsızlık Aynı sözlukte 'usulsuzluk" tanımı şoyle Yöntemsız yolsuz Devlet, kamu alımlan ıle ılgılı yol ve yöntemlerı ongoren yasa ve yonetmelıkler çıkarmış Bu yasa ve yonetmelıklerde öngorulen yol ve yöntemlere aykırı ışlemlere de gunluk dılde "usulsuzluk" denmektedır Bu "usulsuzluğun" Ceza Yasası 'ndakı adları, "görevı savsaklama" ve "kotuye kullanma" suçları olarak bılınır Gorevlerını kötuye kullananlar ya da savsaklayanlar, Memurın Muhakematı Hakkındaki Yasa gereğınce ıdarece saptanır Gorevın nıçın kotuye kullanıldığı ya da savsaklandığının yargılanıp belırlenmesı gorevı ceza mahkemelerıne verılmıştır Gorev savsaklanırken ya da kotuye kullanma sonucunda kışısel bır çıkar elde edılmış mıdır' Edılmemış mıdır' Bu konuların aydınlığa kavuşabılmesı ıçın uç aşama soz konusudur Bırıncı adım "ınceleme asaması"d\r. Olayımızda, bu aşama geçılmış ve ınceleme sonunda zırhlı araç ve gereç alımlarında "usulsuzluk" saptanmış, ılgılı kurul, bu usulsuzluk konusunda yasal soruşturma açılmasını gereklı gormüştur Zırhlı araç ve gereç alımlan yururlukten kalkan Arttırma, Eksıltme ve Ihale Yasası'nın 49'uncu maddesı ıle sonradan yururluğe konan Devlet Ihale Yasası'na gore yapılmıştır Bu yasalarda "pazarlık usulu" olarak adlandırılan alımlarda Malıye Bakanlığı'nın 'vızesı' gerekmektedır Dışışlen Bakanı Mesut Yılmaz'm açıklamalarından anlaşıldığı uzere bu alımlarda bu yol ızlenmemıştır Bakan'ın usulsuzluk" adını verdığı ve yasal soruşturmaya konu yapılan ışlemler bunlardır Danıştay Ikıncı Daıresı Ankara'nın Mamak ılçesının ANAP lı Beledıye Başkanı MehmetAkgun'un Malıye Bakanlığı'ndan "vrze almaksızın 230 mılyon lıralık bır taşınmazı satın alma taahhudünde bulunmasını' suç sayarak, beledıye başkanı hakkında yargılamanın gereklılığıne karar vermıştır (274 1986 gün ve 1988/1723 sayılı karar) Bır ılçe beledıye başkanı ıçın geçerh sayılan kuralların Dışışlen Bakanlıgı alımlarında gormezlıkten gelınmesı, soz konusu olamaz Dışışlen Bakanlıgı "ınceleme heyetı" dosyadakı belgelerı, elde edilen bulgular ıle bu ve benzer kararları goz onunde tutmuş ve kararını vermıştır Yasal soruşturma yapılması Boylece, Memunn Muhakematı Vösas/'nın ışletılmesı ıle "ıkıncı asama" başlamıstır Üçuncu asama, Danıştay Ikıncı Daıresı'nın ' yargılamantn gereklılığı"' ya da gereksızlığı" kararı ıle başlayacaktır Ikıncı Daıre, "yargılamanın gereklılığıne" karar verırse, konu ılgılılerın basvurusu uzerıne Idarı Işler Kurulu'nda ele alınacak bu kurul Ikıncı Daıre kararını benımserse ucuncu aşama başlayacaktır Aynı kurul yargılamanın gereksızlığıne karar verırse, dosya, bu kararla bırlıkte kapatılacaktır Ceza yargılaması, üçuncu aşamadır Bu ucuncu aşamada usulsuzluk nıçın yapılmıştır' Gorev nıçın savsaklanmıs nıçın kotuye kullanılmıştır? Bu konular soruşturulur Yargılama sırasında sanıklardan herhangı bırının "gorevinı kotuye kullanma" yoluyla "kendısıne veya başkalanna çıkar" sağladığı anlaşılırsa, buna hukuk dılınde 'ırtıkap suçu" denır, bu suç Turkçede "yıyıcılık" olarak adlandırılır Zırhlı araç ve gerec alımlan ıle ılgılı olarak kımseyı "yıyıcılık" ve "kışısel çıkar saglamak" ıle suçiamadık Başından ben konunun ıncelenmesını ve araştırılmasını ıstedık Konu ıncelen mış, araştırılmış ve bu aşamada ışlemlerde 'usulsuzlukler" saptanarak ceza soruşturması başlatılmıstır "Usulsuzluk" nıçın yapılmıştır? Bılgısızlıkten mı? Becerıksızlıkten m ı ' Dalgınlıktan m ı ' Neden'' Dışışlen Bakanı Sayın Yılmaz hıç olmazsa bu aşamada raporun sonuç kısmını açıklamalıdır Tabıı usuldense' SORULARI/SORUNLARI YILMAZ ŞİPAL "19 yü Emekli Sandığı'nda" 19 yıl Emekli Sandığf nda çalıştım. 1979 yılında memuriyetten istifa ettım ve ara vermeden sigortaya bağlı bir şırkette çalışmaya başladım. 30 Haziran 1987'de SSK'dan super emekli oldum. Memuriyetten istıfa tarihinde. (30 Haziran 1979) 1. derece 4. kademedeydım. 19 yıl devlet memurlugunda geçen hizmet karşılığı, emekli ikramiyesı alabiür miyim? Dr. B.T. YANIT: İş Yasası'nın 14. maddesı ıle "T.G Emekli Sandıgı Kanunu ve Sosyal Sigotalar Kanunu'na veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanunu'na tı jlarak sadece aynı ya da degişik karau karuluşlannda geçei: tuzmet surelerinin birleştırilmesı suretiyle Sosyal Sigortalar Kanunu'na gore yaslılık veya malulluk aylığıoa ya da toptan odemeye hak kazanan isçiye, bu kamu kuruluşlannda geçirdigı hizmet surelerinin toplamı uzennden son kamu kumluşu işverenince kıdem tazminatı odenir. Yukanda belırtılen kamu kuruluşlarında işçinfn hizmet akdinin evvelce bu maddeye gore kıdem tazminatı odenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesı suretiyle geçen hizmet sureleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz." Oncelıkle, kamu kesımınde geçen surerun kıdem tazminatı hesabında goz önune alınabılmesı ıçın, ış sözleşmesının (hizmet akdı) yaslılık ya da toptan ödeme amaayla ve bır kamu kuruluşunda son bulmasıdır. İş Yasası kapsamında çalışırken istıfa ıle sonuçlanan ış sözleşmelerıne ilışkın surelenn kıdem tazmınatında göz onune alınmayacağı kesındır Ancak, T.C Emekli Sandığı kapsamında çalışırken rnemunyetın istıfa ıle son bulması, ış sözleşmesının "kıdem tazminatı odenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi" mıdır'' Konuya ilışkın ikı ayn Yargıtay karanndan. 1) Yargıtay 9. Hukuk Daıresı'nm 29.4.1980 tarıhh karanndan alıntı. "Bu durumda istifa ile sonuçlanan memuriyette geçen surelerin kıdem tazminatı açısından degerlendırilmesıne engel bulunduğu soylenemez." 2) Yargıtaj 9 Hukuk Daıresı'nm 8.4.1986 tarıhlı karanndan alıntı. "Kamu işyerinden emekliye aynlan işçinin daha once Emekli Sandığı'na tabi hizmetleri istifa suretiyle sona ermışse, kıdem tazminatı hesabında nazara alınamaz." Goruşumuze göre, Devlet Memurları Yasası'nın 2 bolumundekı "Ödevler ve Sorumluluklar"la bağımlı, "sendika kuramayan", "siyasi partiye uye olamayan" memurla devlet arasındaki ılışkı bır "iş akdi" nıtelığınde değüdır Bu nedenle memu.ıyette geçen hizmet surelerının kıdem tazminatı hesabında goz onune alınması gerekir. SORU: T.C. İZMİR 6. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ HÂKİMLİĞİ'NDEN 198^ 932 Davau llhan Kaırancı laratından davalı Gulsen Ozkmav alevhıne aı,ılan tapu ıptalı davası sebcbıvle Izmır kaısıvaka Şolor Alı'Ikokulu 31 Sok No 29Gazıantep ad resınde bulunduğu bıldırılen davalı Gulsen Ozkınav a ^ıkartılan teb lıgat bıla teblığ ıade edılmış veemnıyelve >apıUın lahkıkatta da davalının bu adreslen avrıldığı sebebıvle adına dava dılek(,esının ve du rujma gununun ılanen teblığıne karar venlmışlır Davalı GULSEN OZklNAY'm duruşmamn vapılacağı Izmır 6 Aslıve Hukuk Mahkemebi'nde 30 12 1988 gunu saat 09 40'la hazır bulunması, bellı gun ve saaııe hazır bulunmadığı takdırde uıhkıkaıa ve vargılamava yoklugunda devam edıleıeğı ve hukunı venle^egı davelı ye verıne kaım oluııur 10 11 1988 Basın 34033 İLAN