Katalog

m 2 OCAK 1988 EKONOMİ CUMtt UKI rzı/y TÜRKÎYEVen Interbankhn ayhk işlem hactni 6.5 trilyon ANKARA (ANKA) Interbank olarak anılan ' ınkalararası para ayında r tyasasında,. aralık toplam 6 trilyon 484.2 milyar lira el değiştirdi. Yapılan hesaplamaya göre, geçen yılın son ayında piyasada toplam 3 bin 58 adet işlem gerçekleşti. Interbank'ta, geçen aralık ayında bir gecelik borçlanmalann yıllık ağırlıklı ortalama faizi yüzde 13.57 ile yüzde 65 arasında değişti. En yüksek oran, yılın son gunü oian 31 aralıkta, en düşük oran 7 aralıkta oluştu. Faiz oranı yılın son üç gününde yüzde 60 'ın üzerinde seyretti. Jîlette kartel bitti, ^ rekabet keskiııleşti Perma Sharp, "Tlraş bıçağında enflasyona meydan okuyoruz" slogamyla piyasaya giren Derby'yi, "Biz her şeye hazınz" diye yanıtladı. Derby yetkilileri ise, "Bundan böyle keyfı zam olmayacak"diyorlar. Ekononi Servisi Jilette, Perma Sharp Derby arasındaki ezeli rekabet yeniden alevlendi. Derby, piyasaya yüzde 50 fiyat kırarak yeniden girdi. Uzun süredir bir yaalı sözleşmeye dayalı olarak "kartel" seklinde hareket ettikleri öne süriilen iki fırma mahkemelik olunca, Derby "Tıraş brçagında enflasyon* meydan olmyornz" slogamyla piyasaya çıktı. İki fırma, 1987 sonunda süresı dolan yazüı "kartd" sözleşmesını yenüemediler. Perma Sharp yetkilileri, "Bn piyasaya hcrkes girebilir. Biz ber şeye hazınz" derken, Derby yetkilileri, "Tiiketici tstedigi DCUZ ve kalKeli aah her ycrde bulabilecek. JOet fiyatı artık eskisi gibi istenildikçe arbnlamayacak, ncuzluk olacak" dediler. Yaklaşık 15 milyar lirahk jilet pazannda her şey 1987 haziran ayına kadar "tatb tatlı" gidiyordu. Çünkü Perma Sharp ve Derby'nin ortaklasa imzaladıklan öne sürülen bir sözlesme gereği Derby, fabrikasında ürettiği jüeüeri üstünde Perma Sharp markasıyla Krom Çelik fîrmasına satıyordu. Perma Sharp da ürettiği jiletleri kendi yan kurulusu olan Krom Çdik'e satıyordu. turkn» (ınrnto uc tToprak *anaro Derby % 50 fıyat kırarak piyasaya girdi Dargelirlinin yükü yenipaketle arttı Mutfağa 5 bin lira KDV zammı Para arzı bir haftada 74.7 milyar lira arttı ANKARA (ANKA) Geniş anlamda para arzı (M2), 411 aralık tarihleri arasındaki bir haftalık dönemde 74.7 milyar lira artarak 13 trilyon 470.3 milyar liraya ulaştı. Merkez Bankası verilerine göre, para arztndaki artış büyük ölçüde vadesiz ticari mevduattaki artıstan kaynaklandı. Vadesiz ticari mevduat 67.5 milyar lira artarak 2 trilyon 292.9 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde, vadeli tasarruf mevduatı 48.6 milyar lira, Merkez Bankası 'ndaki mevduat da 5.9 milyar lira arttı. Böylece, 11 aralık larihi itibanyla, mevduat sertiflkası da dahil vadeli tasarruf mevduatı 7 trilyon 309.7 milyar lira, Merkez Bankası'ndaki mevduat 28.8 milyar lira olarak gerçekleşti. > Krom Çdik ise, Perma Sharp jiletlerini her iki fırmadan bağımsız olan Azmü Sebat fîrmasına veriyordu. Yani Azmü Sebat bir yerde tek dağıtıcı dunımundaydı. Ama haziran ayında Perma Sharp'ın, "Bundan sonra jOetlerlmi Azraö Sebat aracıhgı 0e satttnnayacagun" demesiyle oıtalık bir anda karıstı. Derby, imzaladıklan sözlesme geregi Perma Sharp yetkililerine böyle bir şey yapamayacaklannı iletmesine rağmen, Perma Sharp direndi. Bu durumda, Derby'nin anlaşmayı feshettiği, bunun ardından da Perma Sharp'ın, Derby'ye Istanbul 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde dava açtığı belirtiliyor. Perma Sharp'ın "anlaşma yıl sonuaa kadar gecerlidir feshedilemez" gerekçesiyle açtığı davayı, Azmü Sebat fırmasının Perma Sharp aleyhine açtığı tazminat davası izledi. 7. Asliye Ticaret Mahkemesi, tazminat davasını reddederken Perma Sharp, Derby'nin bir ara Derby markasıyla piyasaya sunduğu jiletleri mahkeme kanalıyla toplattırdı. Olaylı geçen son altı ayın ardından 31 Aralık 1987 günü Perma Sharp ile Derby arasındaki sözlesmenin süresi doldu ve Derby kendi adıyla ürettiği jiletleri yeniden piyasaya satma karan verdi. Derby fırmasından bir üst düzey yetküi jilet, tek ve çift bıçaklı tıraş makinelerini üretip piyasaya sunmaya başlayacaklannı belirterek, "Biz 1940'lardan bu yana piyasada faaliyet gösterivoruz. Yalanda buyiik bir reklam kampanyası baslatıtacak. Biz istedigjmiz kadar üretip malryetleri düşürecek güce sahibiz. Piyasaya daha döşük fıyatla girccegiz. Bnadan sonra jilel fiyatlan istenUdigince artnrriamayacak, fiyaüar ucuziayacak" dedi. Aynı yetkili, böylece tüketicinin istediği yerde ucuz ve kaliteli jileti bulabileceğini söyledi. Perma Sharp'tan bir üst düzey yetkilisi ise, Derby'nin bağımsız bir fırma olduğunu ve piyasaya girebileceğini söyledi. Perma Sharp yetkilisi, "Bizim için bir sey fark elmez. Her şeye hazınz. Biz birçok iilkeye ikracal da yapıyonu. Biz zaman zaman ihracatta siparisleri karşıUmada zorlandıgımızda Derby'den ambalaj uretilmesi konus u d a yararlaiHkk, ama aramızda herhangi bir ınlaşma ve dava yok" dedi. Derby, piyasada 100 liradan satılan Perma Sharp tıraş bıcağına karşı 50 liraya Derby ekstrayı, Permatik l'e karşı 150 liraya satılan Derby teki 90 liraya ve 200 liraya satılan Permatik 2'ye karşı Derby 2'yi 100 liraya piyasaya çıkardı. Ekonomi Servisi Özal hükümetinın yeni ekonomik paketı dar gelirlinin yaşamım daha da zora sokacak. Temel gıda maddelerinden bundan sonra alınacak yüzde 3'lük KDV, ilaç fiyatlarına uygulanan KDV'nin yüzde 5'ten yüzde 8'e çıkarılması ve artık birer ihtiyaç haline gelen dayanıklı tüketim mallanndan ahnacak verginin üç puan arttınlraası dar ve sabit gelirlinin yasam standardını doğrudan düşürecek. Yeni vergi paketiyle memur katsayısının yükseltilmesiyle memur ücretlerinde sağlanan artışların bir kısmı daha şimdiden asırurken vergi diliminin 3 milyon liradan 5 milyon liraya çıkanlması da samldığı gibi dar ve sabit gelirliyi değil daha çok orta gelir düzeyindeki ücretlilere bir rahatlık geüriyor. TL TMLS ki artışın enflasyonun altında kaldığı görülebüiyor. • Otomotıv sektöründe vergi paketinden, otomobillerden alınan KDV taşıt alım ve motortu taşıt vergilerinin arrtınlması çıkarken, önceki gün üretici firmalann Myatlarına yüzde 16'yı bulan zam yapması, otomobil alıcılanmn da keyfini kaçırdı. Vergi paketinde bu konuva ilişkin çelişkili bir karar da lüks otomobillerden alınan vergi miktan yüzde 48 arttınlırken, Renault, Doğan gibi otomobillerden alınacak verginin yüzde 67 arttınlması ile alındı. OyakRenault otomobil fıyatlarını yüzde 919 arasında arttırdı. Yeni zamla Renault9 otomatik klimalımn fiyatı 10 milyon 928 bin liradan 12 milyon 705 bin liraya, Renault12 TSVV'nin fiyatı ise 6 milyon 658 bin liradan 7 milyon 260 bin liraya çıktı. Vergi düzenlemesi ve zamla Renault 9 otomatik klimalı otomobil almak isteyen vatandaş 1 milyon 777 bin lirası zam, 60 bin lirası taşıt alım vergisinin arttırılması, 4 bin lirası motorlu taşıt vergisinin artbnlması ve 380 bin liralık da KDV zammıyla Yeni ekonomik paket ve vergi paketi birlikte ele almdığında önümüzdeki günlerde gerçekleşmesi beklenen gelişmeleri şöyle sıralamak mümkun: Kartel ve tekellere son Sanayi ve Ticaret Bakanı Şükrü Yürür, kanun tasarısını önümüzdeki aylar içinde TBMM'ye getireceklerini belirterek "Kanunu çıkarmakta kararlıyız ve ısrarlıyız" dedi. A N K A R A (ANKA) Sanayi ve Ticaret Bakanı Şükrü Yürür, tüketiciyi Avrupa standartlarında korumayı amaçlayan Tüketiciyi Koruma Kanunu'nu çıkarmakta ısrarlı olduklannı bildirdi. Bu arada ilk kez 1984'ün mart ayında gündeme gelen Tüketiciyi Koruma Kanunu ön tasansının bazı maddelerinde bakanlığa bağlı lç Ticaret Genel Müdürlüğü'nde "rötuşlar" yapıldı. Sanayi ve Ticaret Bakanı Yürür, tüketicinin korunması için iktidarlan döneminde yapılan çalışmalara hız vereceklerini beîirterek, yasa tasarısını önümüzdeki aylar içinde TBMM gündemine getireceklerini söyledi. "Kanunu çıkarmakta kararlıyız ve ısrariıyız" diyen Şükrü Yürür, tüketicinin Avrup>a standartlarında korunması için yeni önlemler de alınacağını bildirdi. Bu arada, 1984'ün mart ayında gündeme gelen tüketicinin korunması ile ilgili yasal düzenlemeler, AT'ye üyeliğin getireceği değişiklikler de göz önüne alınarak, bakanhğın lç Ticaret Genel Müdürlüğü'nce hazırlanan ön tasannın bazı maddelerinde rötuşlar yapıldı. Tasarıda, bunun sonucu tüketicinin menfaatlerinin korunması için ahnması gereken önlemler, "tüketicinin örgütlenmesi ve eğitilmesi", "mal ve hizmetkr hakkında tüketiciye bilgi verilmesi", "piyasadaki kartel ve fiili tekellerin önlenmesi" ve "kalite kontrollann yogunlaştınlması" başiıkları altında sıralandı. Ayrıca birçok AT üyesi ülkede tüketicinin korunması için bakanlık veya genel müdürlük oluştumlduğu, bu amaçla da Sanayi ye Ticaret Bakanlığı'na bağlı tüketicinin her türlü sorununu çözebilecek bir genel müdürlük veya daire başkanhğı oluşturulması Tüketiciyi Koruma Kanunu hazırlamyor • Peynir, zeytin, ekmek gibi vazgeçilmez temel gıda maddelerinden bundan sonra yüzde 3 KDV alınacak. Üretici fîrma, toptana ve peDerby'nin 50 liradan piyasaya sunduğu tıras btrakendeci esnafın dürüst bir uygulamayla gıçaflını Perma Sharp 100 liradan satıyor. Perma da maddelerinden sadece yüzde 3 vergi almaSharp'ın 200 liradan satüjı Permatik 2'ye karsı dar ve sabit gelirlinin mutfak harcamasını şı Derby de, Derby 2'yı 100 liradan sattşa çıilk hesaplara göre dört kişilik bir aile için 4917 kardı. Yerli jiletlerde uzun süredir tek başma pilira arttıracak. Üretici toptana ve perakendeci yasayı elinde bulunduran Perma Sharp'ın unjnzincirinde KDV uygulamasını bahane gösteleri, piyasada, firmanın beliriediğı perakende fi rerek fıyatların daha fazla şışirilmesi dunıyatın yaklaşık yuzde 25 üzerinden satılryor. munda ise mutfak harcamasındaki artış yaklaşık 10 bin lirayı bulabilecek. Ayrıca gıda maddeleri ambalajından da yüzde 1 vergi ahnmaya başlanması bu harcamadaki artısa ivme kazandıracak. • Artık birer ihtiyaç haline gelen buzdolabı, televizyon gibi dayanıklı tüketim malları hükümetin ekonomik paketinde vizon postlan, zümrüt, pırlanta, yakut ile birlikte "lüks tüketim mallan" gnıbunda yer aldı. Bu grupta bulunan mallardan alınan KDVnın yüzde 12'den yüzde 15'e çıkarılması öncelikle ve buzdolabının lüks tüketim malı sayılması "çağ atlıyoruz" savlarınındolaştığı günü.nüzde bir olçüde çelişkili bulunuyor. Bu gruba uygulanacak yeni vergi oraruyla taksitli alışverisierle bile çağı yakalayabilmek zorlaşacak. Yeni vergi paketi bundan sonra "olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi" demeyı zorlastıracak. Çünkü ilaçtan aiınan vergi yuzde 5'ten yüzde 8'e çıkarıldı. Böylece recetelerin tutarı da kabaracak. Bu arada, gazetelerden alınan KDV'nin de yüzde 8'e çıkanlması vatandaşın kultür edinmesim zora sokacak. •, Yeni ekonomik pakette bundan yüzde 25'!ik verginin uygulanma sırurı üç milyon !iradan 5 milyon liraya yukseltildi. Hesaplandığında getirilen bu uygulamadan yararlanahilmek için bir ücretlinin ayda 400 bin iiranın ustünde briit, yaklaşık 250 bin lira da net maaşa sahip alması gerekiyor. Bu ise bu uygulamadan daha çok ust düzey memurların yararlanabileceğini gösteriyor. Yani sanıldığının tersine daha az sayıda calışanı. Ayrıca kat%ayıyla sağlanan ücret artışlan şu anda sadece vergi paketiyle getirilen uygulamalarla daha şimdiden erimiş durumda. Bu yıl enflasyonun yüzde 60' a yakın gerçekleşeceğinin artık açıklık kazanmasıyla ilk başta, memur maaşlannda Ücretin payı azaldı fcıizin payı arttı IZMtR (Cumhıırrye» Ege Barosn) Ege Böigesi Sanayi Odası tarafından enflasvonun etkileri konusunda yapılan bir araştırmada 1979 yüından bu yana ücrctlerin GSMH içindeki payının yüzde 32.79'dan yüzde 17'ye indiSi bikiirüdi. Aynı dönemde faiz gelirlerioin payımn ise yüzde 42.88'den yüzde 65.04'e çıktıgı belirtildi. Raporda "Türklyt ekoDomik timl«•ıtodeki yerini uzun bir sureden beri koroyaa enflasyonaa ekonomid«ki ktyaak datthnum bozduğu. $a|hkh ve oz»B vadefi yatınralan olamsaz etkUedigi, geUr 4m$ı)uBmda yapttgı tabritMtla »osval tom t e r a zemiu hazırlad^ Müaoıektedir" denildi. toplam 2 milyon 221 bin lira fazladan para vermek zorunda. • Bu arada Toprak Mahsulleri Ofısi'nin her ay başmda yaptığı zam önceki gün açıklandı. Ekmeklik beyaz buğdayın kil fiyatı yüzde 4'lük zamla 123 liradan 128 liraya çıkanldı. Buğday zamnunın ardından önümüzdeki günlerde ekmek fıyatlanmn yeniden ayarlanması gündeme geldi. Ekonomik paketin getirdiği bu ek yükler karşısında hükümetin öğunerek ilan eüiği 84 katsayı, memuru rahatlatmaktan uzak kaldı. Katsayının 84'e çıkarılmasıyla memur maaşlannda meydana gelen artış yüzde 3040 arasında gerçekleşti. ÖzeUikle >11zde 3035 arasında yoğunlaşan maaşlardaki net artış yine enflasyonun çok gerisinde kaldı. \eni düzenlemeyle maaşı 64 bin 734 liradan 84 bin 799 liraya çıkan bir memurun maaşındakı net artış yüzde 30.9 oldu. Aynı düzeyde bir memur, maaşı 3 bin 603 lira olduğu 1977 yılında 27 gram alun alabilirken, son katsayı artışından sonra bile ancak 5.1 gram dolayında altın alabilir duruma geldi. Bahreyn, ortak tekstil fabrikası öneriyor ADANA (Cumhuriytt Bürosu) Tekstil sanayiinde son yıllarda önemli aşamalar kaydeden Türkiye, bazı ülkelerce bu alanda teknoloji ve bilgi aktarımında tercih edilir bir konuma geldi. Birleşik Arap Emirliği'nin büyük petrol şirketlerinden Banagas Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Ebrahim Bin Raşhid Al Khalifa, ilgili makamlar kanalıyla yaptığı başvurusunda, polyesterin girdi olarak kullanılabileceği bir haztr giyim tesisi kurmayı planladıklannı bildirdi. G E Ü N L İ K K I Z G İ B İ İlközelleştirilecek KIT'ler arasında bulunan Türkiye Çimento ve Toprak Sanayii T.A.Ş., "görucüye çıkan bir genç kız gibi" gazetelere verdığı süslü ilanlarda "yeni yılımıa kurJadı." Başbakan(ık Top<u Konut ve Kamu OrtakJığı Idaresi ise 6 ocakta Ankara'da aracı uyeleri "Tetetaş'ın özelleştirilmesi" toplantsına çağırdı. Çıtosan'ın özelleştirilmesi konusunda ise şimdilik herhangi bir açıklık yok. planlandı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü'nce bazı maddeleri değiştirilen ön tasarıda, tüketicinin korunması için öngörülen hedefler ise şöyle sıralandı: • Genel fiyat düzeyinde ve istikrar olanaklan ölçüsünde tüketiciyi konımak. • Piyasadaki tröst, kartel ve tekelci eğilimleri önlemek, belirlenecek mallarda kalite denetimini yapmak ve kamuoyuna du>furmak. • Tttketim mallannın ambalajlar ve etiketlerinde salış fivatı ve miktarının belirienmesini sağlamak, reklam uygulamalannı denetim altına almak. Ön tasarırun gerekçesinde tüketicinin serbest piyasa düzeninde geregi kadar korunamamasının başlıca nedenleri ise şöyle sıralandı: • Satın alma konusunda tüketicinin yeterii bilgiye sahip olmaması. • Reklam ve yayınlarla tüketiciye yanlış bilgi aktarılması. • Tüketicinin örgütlenmemiş olması. EKONOMİDE KULİS Egeli turizmciler de mark diyor tZMİR (AAJ Akdeniz bölgesindeki turizm işletmelerinin yanı sıra, Egeli turizmciler de sektördeki dolar üzerinden yapılan fıyat uygulamasının marka dönüştürülmesini istiyorlar. Ege Turistik tşletmeleri ve Konaklamacılar Derneği Başkanı Haluk Nişlioğlu, dolann dış piyasada sürekli düşüş göstermesi üzerine zarar etmeye başladıklarını, yatak ücretlerinin mark baz alınarak yeniden düzenlenmesi isteğini yeni bakana götüreceklerini söyledi. Bazı bankacılanmızın kazancı Batıh meslektaşlannı şaşırtıyor Az şubeli bir bankanın genel müdürünün yıllık maaşı + priminin 500 bin dolara ulaştığı söyleniyor. Türkiye'deki bazı banka genel müdürlerinin maaşlan, yabancı bankacılan epey kıskandınyormuş. Batıda adı sanı bilinen büyük bankalann üst düzey yöneticileri, Türkiye'de bazı banka genel müdürlerinin aldıklan ücreti duyduklannda bu işe pek akıl sır erdiremiyorlarmış. örneğin Chase Manhattan, Morgan Guaranty gibi tamnmış Amerikan bankalannda bile genel m ü d ü r m a a ş l a n yılda 200250 bin dolar kadarken, Türkiye'de primler, gestionlar v.s. ile yıllık geliri 500 bin dolara ulaşan bankacı varmış (tek bir tane de olsa..) Bu rakamı duEROL AKSOY Karamehmet'le çalışırken en fazla vergi veren profesyonel yöneticıymiş GÜKŞ TAMER Citıbank'ta Türk müdürken yılda 120130 bin dolar kazanıyormuş. UMMENMETBanka genel müdürlerine en bonkör" davranan patrop. düstri ve Ticaret Bankası Genel Müdürü'yken bordrclu olarak çalışıp d a en yüksek Gelir Vergisi veren (Istanbul Defterdarhğı'nın sıralamasma göre) profesyonel yöneticiymiş. Erol Aksoy, o yıllarda maaşına ek olarak banka kârının yüzde 3'ünü alıyormuş. Yazının başından beri Türk Lirası'ndan hemen hemen hiç söz etmedik, çünkü bankacılık sektörümüzün tümünde olmasa da belli bir kesimde genel müdür maaşlan artık Türk Lirası olarak değil, tıpkı Batılı ülkelerde olduğu gibi yıllık ve dolar olarak konuşuluyor. Tabii devlet bankalan ve muhafazakâr yönetilen bazı özel bankalarda bu ölçüler geçerli değil. Ama belli olmaz, devlet bankalannın yeniden organize edilmekte olduğu şu günlerde "genç prensler" belki bu konuya da daha radikal Dir biçimde el atarlar. , MERAL TAMER, Serbest döviz ve altın piyasasının kalbi Ağa ve Varakçı sokakJann babalan Kapalıçarşı'daki A'nın Yeri'nde uluslararası borsalarda işlem yapma olanağına sahipler. Gökkuşağı dergisi "Tahtakaleler Ûlmez" başlığını kullandı. Kapalıçarşı'dan uluslararası borsalarda işlem yapılıyor TTK'da kömür üretim hedefleri tutmadı ZONGULDAK (Cumhuriyet) TTK Genel Müdürlüğü'nün 1987 yılı için programlanan kömür hedeflerine varamadığı bildirildi. 1987 için hedeflenen 3 milyon 600 bin ton kömür yerine 3 milyon 457 bin ton kömür üretilebildi. TTK Genel Müdür Yardımcısı Zekâi Akçam, üretim çalışmalan ile ilgili bilgi verirken şunları söyledi: "Batı Almanya'da bir ton kömür çıkarmak için 8 kişi çalışırken, bizde 200 kişinin çalışması gerekiyor. Bir feniğe 300 dolar Gökkuşağı dergisinin ikinci saytsmda yer alan bir yazıda, Taksim ve Kapalıçarşı'daki merkezlerde günlük işlem hacminin 50 milyon dolan bulduğu belirtildi. olarak çalışan F u m a r AŞ"nin işlem hacmi küçük olmasına rağmen, her iki merkezde de yüzde 23 teminatla uluslararası borsalardan doviz, altın, gümüş ve domuz bağırsağı, kakao gibi ilginç mallar alınıp satılabiliyor. En çok rağbet gören oyunlardan birinin de ABD'de 100 hisse senedinden oluşan paket olduğu belirtiliyor. Ancak genellikle fiziki' olmayan bu 'ş'.Ptnler, altın söz konusu olunca yurtiçi ve yurtdışındaki altın fiyatlanndan yararlanmak amacıyla 'fiziki* olabiliyor. Gökkuşağı dergisine göre yurtiçinde altının grammın yurtdışından 2 bin lira yüksek olması nedeniyle yerli spekülatörler bir kiloluk işlemde 1 milyon 800 bin lira kazanabiliyor. 'Fiziki' olmayan işlemlerde ise sadece altının 'satın alma hakkf ahnıyor ve fiyat oynamalarına göre kazanç veya kayıp söz konusu olabiliyor. Gökkuşağı dergisi, Kapalıçarşı'daki A'nın Yeri'nin 40 müşterisi bulunduğunu ve gerçek spekülatörlerin burada işlem yaptığını belirtiyor. Dergiye göre, 'kara pazartesi' olarak bilinen son borsa krizinde, çeviri piyasasında çalışan bir entelektüel gecede 30 milyon lira zarar etmiş. Ayrıca birçok kişinin de borsa krizi nedeniyle canı yanrruş. Günde 50 kontratın yapıldığı bu merkezde kontrat başına 70 dolar ödeniyor. Gökkuşağı, kontratlardan nasıl para kazanıldığını da şöyle açıklıyor: "Diyelim ki 2 bin dolar yatırarak aldığınız 100 bin dolarlık kontrat karşılığı hisse senetlerİDin ya da dolann değeri 1.62 marktan 1.65 marka çıktı. Hediyeniz 900 dolar." Buna göre dolann mark karşısında her bir feniklik oynayışında 300 dolar kaybetmek veya kazanmak mümkun. Dergi, Türkiye'de sayılan onu bulan özel bankalann kendi içlerinde kurduğu 'dealling servisieri'nde 35 milyon dolarlık portföyleri ile uluslararası borsalarda oynadıklannı ve zaman zaman 5 milyon dolara kadar çıkan zararlara uğradıklarını belirtiyor. Şişe Cani'da üretim tSTANBUL (AA) Türkiye Şişe ve Cam Fabrikalan AŞ'nin 1987yılı cam üretimi geçen yıla göre yüzde 10 artarak 665 bin tona ulaştı. Şirketin geçen yıla göre yüzde 27 oranında artan ihracatı da bu yıl 213 milyon dolar olarak gerçekleşti. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikalan AŞ yetkililerinden edinilen bilgiye göre, sağlanan üretim artışı ek kapasite yaratılmaksızm, modernizasyon çalışmalarıyla elde edildi. Şirket yetkilileri, toplam satışlarm da üretime bağlı olarak arttığmı ve 1 trilyon lirayı aştığmı bildirdiler. Şişe Cam Topluluğu'nun 213 milyon dolarlık ihracatının büyük bölümü Avrupa ülkelerine yöneldL ABD, başkanlık seçimlerine ilk kez borçlu giriyor Ekonomi Servisi ABD heyecanlı bir başkanlık seçimine sahne olacak 1988 yüında, ABD Merkez Bankası'nın (FED) bu seçimde önemli bir faktor olacağı belirtiliyor. AP'nin haberine göre Merkez Bankası, '1988de ABDnin başkanı kim olacak?" sorusunun yanıtlanmasında önemli bir faktör. Bunun nedeni ise ABD'nin Birinci Dunya Savaşı'ndan bu yana bir başkanlık seçimi yılına ilk kez borçlu ulke olarak girmesi. Böylece Merkez Bankası'nın yeni borçlar konusunda çok hassas bir politika izlemesi gerekiyor. AP, Merkez Bankası'nın dolan desteklemek amacıyla faiz oranlarını yükseltmesi haünde, bunun ABD'nin yabancı alacaklılannı memnun edeceğini, ancak yurtiçinde borçlanmalann azalacağını ve bunun da resesyona neden olacağını vurguluyor. Resesyon ise seçimlerden sonra demokratların Beyaz Saray'ın yolunu tutma sansını arttıracak önemli bir faktör. Uzmanlar, Merkez Bankası Başkanı Alan Greeospan'ın yanlış uygulamalan sonucunda kasım ayında Cumhuriyetçilerin soğuk bir duş alabileceğini savunuyorlar. Ancak Merkez Bankası'nın endişesi ise dolann daha fazla değer yitirmesine izin vermesi ha.ınde ithalat fıyatlanmn artması ve bunun yuksek enflasyona neden olması. E k o n o m i Servisi Istanbulun Taksim ve Kapalıçarşı'da bulunan iki merkezdeki uluslararası borsalarda spekülasyon yapmanın mümkun olduğu ve Kapalıçarşı'daki merkezde gunlük işlem hacminin toplam 50 milyon dolan bulduğu belirtiliyor. Gökkuşağı dergisinin ocak sayısında yer alan bir yazıda, özellikle Kapalıçarşı'da "A'nın Yeri" diye bilinen merkezin Kapabçarşı komisyonculanna açık olduğu vurgulanıyor. Taksim'de yasal Ali Koçman dedikodusu bol bir 1988 istiyor lşadamı Ali K o ç m a n ' a "1988 yılı için sıra dışı bir şeyler söyleyin" dedik. îşte Koçman'ın yanıtı: "Dedikodusu bol, cıvıl cıvü bir Türkiye istiyorum. İnşaliah 1988 yüı, dedikodu bakımından 1987'yi aratmaz. Aynca çift sayılı yıl olduğu için 1988'den bayağı umutluyum. Daha önceden de denemişimdir. Çift sayılı seneler bep iyi geçer." yan Batıh bankacılar, Türkiyedeki fiyatlann da kendi ülkelerine oranla çok daha ucuz olduğunu farkedince, " H e m daha fazla kazanıp hem de daha az harcama yapıyorlar. Yaşam standartlan bizden yüksek..." diye hayıflamyorlarmış. (Tabii bu hayıflananlar arasında Citicorp'un yılda 1,2 milyon dolar kazanan Chairman'i John Reed ya da Morgan Guaranty'nin Başkanı Rodne> VVagner yok.) Bir Batıh bankacı bu "haksulıgın" nedenini araştınp "bizim neyimiz eksik" diye kara kara düşünürken imdadma bir Türk meslektaşı yetişmiş ve şu açıklamayı getirmiş: "Amerika'da bankalar miiesseseleşmiş, riskleri daha az. Bir banka genel müdürü gidip diğeri gelse pek sarsıntı olmaz, sistem kendi kendine işler. Türkiye'de ise bankal a n n çoğu henüz müesseseleşmemiş. Bu durumda. Batıh bankacı için astronomik sayılabilecek bir ücret, Türkiye kosullannda normal sayılabiliyor..." Bir profesyonel yöneticiye yılda 500 bin dolar (yaklaşık 500 milyon lira) Türkiye koşullannda da hiç normal sayılmıyor ya... Bu rakam üst yöneticiler için ücretlerin en yüksek olduğu bankacılık sektöründe bile şimdilik bir "istisna" oluşturuyormuş. Daha kolay telaffuz edilen bir rakam ise yılda 250 bin dolarmış. Türkiye'de bulunan yabancı bankalann gerek yerli gerekse yabancı temsilcileri ise bu rakamlara ancak uzaktan bakıyorlarmış. Yabancı bankalann Türkiye'deki en üst düzey yabancı temsilcisinin yıllık kazana 100 bin dolar dolaylarındaymış. Türk yetkililerin ise genel olarak 5075 bin dolar arasında değişiyormuş. Ama bunlann da istisnaları varmış. örneğin Güneş Taner Citibank'tayken yılda 120130 bin dolar kazanıyormuş (üstelik 12 yıl önce). Türkiye'de banka genel müdürlerine en bonkör davranan patron, Çukurova Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Karamehmet'miş. Zaten Kanımehmet'in bankalannda genel müdürlük yapmış bankacılann teker teker banka sahibi olmaları da Karamehmet'in "bonkörluğünün" kanıtıymış. Örneğin tktisat Bankası sahibi Erol Aksoy, Uluslararası En ISRAFtL USÛlfl PUUCET DAĞITMA Amerika'da plaketier oturularak mı dağrölır bilemiyoruz, ama biz Turkjyemizde bugüne kadar plakettenn oturularak dağıtıldıâını hiç görmemiştik. ödul vermeyi pek seven bir ülke olduğumuz için sık sık törenler düzenlendiği halde, ödülü veren tekerleMi sandalyeye mahkum değilse, hep ödül alanı ayakta kuöamıştır. Ama Başbakanın Û2elleştirmeden sorumlu danışmanı Cengiz israfil geçen hafta içinde bu alanda bir yenilik getirdi ve borsanın faaliyete geçişinin 3. yılı dolayısıyla duzenlenen törende 1987 yılında yeni borsa üyesi olanlara piaketlerinı oturduğu yerden verdi. (rotograf: Abdurrahman Ytldtnm)