Katalog

12 OCAK 1988 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Atina'daki ABD üsleri ATtNA (AA) Yunanistan'daki Amerikan üslerinin geleceği ile ilgili müzakerelerin ikinci turu dün başlarken, ani bir açıklama yapan Yunanistan hükumet sözciisü Yanis Rubatis, ülkedeki Amerikan üslerindeki bütün inşaat işlemlerinin durdurulduğunu söyledi. Moskova ile Pekin arasında bahar Gorbaçov, iki ülke arasmdaki ilişkilerin gelişmesinden memnun olduğunu söyledi. Sovyetler'de tanmda liberalizasyonu öngören bir yasa hazırlandı. MOSKOVA (APAA) Sovyetler Birliği ile Çin Halk Cumhuriyeti arasmdaki ilişkilerde son günlerde bir gelişme gözleniyor. Genel Sekreter Mihail Gorbaçov, geçen hafta Çin Haber Ajansı'na glasnost (açıklık) politikası ile ilgili bir demeç verdikten sonra, önceki gun de Çin'de yayımlanan Liaowang dergisine verdiği demeçte "Sovjet Çin itişkilerindeki gelişme) i memnunlukla izledigtai" ve iki ülke arasında bir zırvemn yapüacagını umut ettiğini söyledi. Gorbaçov, Çin liderı Deng Şiaoping ile Moskova, Pekin ya da herhangi bir yerde görüsmeye hazır olduğunu bildirdi. Çin ve Sovyetler BirliğTni iki büyük sosyalist devlet olarak tanımlayan Gorbaçov, Çin'in dünya raeselelerinde çok önemli bir rol oynadığını kaydetti. Gorbaçov, "Şu anda ekonomik neltanizma ve siyasi sislem konulannda basUtttgımz refonn bareketlerini biyük bir Ugiyte idiyoruz. Ülketerindzin karp karsıya bulundugu soranlann benzeriigi, tecrübeler konusnnda favdalı göruş alışverişiııde buInmna yolunu açmaktadır" dedi. Gözlemciler, bir Sovyet lidennin bir Çin dergisine uzun suredir ilk kez demeç verdigine dikkati çekiyorlar. ÇinSovyet ilişkılerindekı gelışmeden memnunluk du>dugunu belinen Gorbaçov, dünyada zengın ülkelerle fakir üikeler arasında giderek büyüyen uçurumu ise çok tehlikeli bir olgu olarak niteledi. öte yandan Sovyetler Birligi yönetiminin, tanmda liberalizasyonu öngören bir yasa tasansı hazırladıgı bildirildi. Sovetskaya Rossrya gazetesinde yayımlanan yasa tasansna göre, kollektif çiftliklerde (kolhoz) çalışanlara daha geniş özel girişim imkânları tanınacak. Haberde bu kuruluşların, Doğu Bloku ülkelerindeki tarım kooperatiflerinin yanı sıra, Batılı ve kalkınmakta olan ülkelerdeki fîrmalarla dogrudan ticari ilişkilere gırebilecekleri ve işletmenin geleceğinden kendilerinin sorumlu olacaklan belirtildi. Tasanda, "koHK>z"larda çalısanlann, çiftlik idaresine ait ortak tarım alet ve makineleri ile otlakları, kendilerine ait tarlalann işlenmesi ve kendilerine ait besi hayvanlannın otlatılmasında kullanmalanna da izin r> veriliyor. "Kolhoz lann mülkiyetinde bulunan alet, makine ile araziler daha önce özel islerde kullanılamıyordu. Yeni düzenlemeyle, kollektif çiftliklerde yasayan aılelenn yöneücilerle bir tür "sözleşme" yaparak, iş dev ralmalan ve böylece veriraliliklerine göre gelirlerini arttırmalan imkânı sağlanıyor. Kolhoz yöneticilerinın, buralarda çalışanlar tarafından belirli aralıklarla seçilmesi de hükme bağlanıyor. Tasan uyannca, bu çiftlikler, her türtü ekipman ve müştemilatlarım firma ve kuruluşlara geçicı olarak kiralayabilecekler, işgücu kiralama yoluna da gıdebilecekler. Bu arada çiftlıkten aynlmak ısteyenlere izin venlebüecek. Yasa tasansında, bununla birlikte, Josef Stalin yönetimi sırasında kunılan kollektif tarım sistemınin zayıflatılmasına izin verilmeyeceği de kaydediliyor. Sovetskata Rossiya gazetesi, bu tasannın, "kolhoz'Marda çalışanların temsilcilerinin tümünü bir araya getirecek mart ayındaki kongrede tartışılacağıru yazdı. AFGANİSTAN Cezayir Devlet Başkanı Tunus'ta TUNUS (AA) Cezayir Devlet Başkanı Çadli Bencedid, 48 saatlik resmi bir ziyarette bulunmak üzere Tunus'a geldi. Dışişleri Bakanı Ahmed Taleb tbrahimi ile birlikte Tunus'a gelen Bencedid'i havaalamnda Tunus Devlet Başkanı Zine El Abidine Bin Ali ve tüm kabine üyeleri karşıladı. Israıl, Gazze'ye yeni arhlı birUkJer göndermeMe btriıkte olaytann önunu akrmyor ABD'den Libya'ya bir yıl daha ambargo WASHINGTON (AA) ABD yönetimi, Libya'ya karşı uyguladığı ticari ambargoyu l yıl daha uzattı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Phyllis Oakley, Libya'nm uluslararası terorizmi desteklemekten ve saldırgan tutumundan vazgeçtiğine dair hiçbir belirti olmadığını, aksine geçen yıl Libya ajanlannm tüm dünyada çok sayıda terör olayına kanştıklannı bildirdi. D* Haberier ServM tsrail işgalı altındaki Gazze ve Batı Şeria ile Kudüs'ün doğu kesiminde dün sabah yeni olaylar çıktı. Batı Şeria'da dün sivil bir otomobilden açılan ateş sonucu bir Filistinli köylü öldü. Doğu Kudüs'te de Filistinli gençler protesto gösterileri sırasında otomobilleri ateşe verdiler, polise taşla saldırdılar. Gözlemciler, işgal altındaki topraklarda gösterilerin başlamasından bu yana ilk kez lsrailli sivillerin de Filistinli öldürdüğüne işaret ediyorlar. AP'ye göre, bir lsrailli yetkili, Filistinli göstericileri, tsraillilerin otomobilinin yolunu kestiklerini, bunun yerine otomobilden ateş açıldığını söyledi. Ancak bir görgirtanığı, otomobilin yolunun kesilmediğini belirtti. Gazze'deki Han Yunus kasabasmda Filistinli bir genç daha öldürüldü. Israil askeri yetkilileri, Filistinli gen Israilli sivîller de Filistiııli öldürdü Gazze veBatı Şeria'dayeni olaylar cin, Han Yunus kasabasındaki Filistinli gençlerin tsrail askerlerinden birisınin tüfegini almaya çalışmalan Uzenne açılan ateş sonucunda öldüğünü belirttiler. BOylece tsrail işgali altındaki topraklarda bir aydır devam eden olaylar sonucu ölen Filistinlilerin sayısı, resmi olmayan rakamlara göre 34'e ytlkselmiş bulunuyor. MOSKOVA (AA) SSCB Komünist Partisi Yayın Organı Pravda gazetesi, Afganistan'daki Sovyet birliklerinip, 1 mayıstan itibaren çekılebilecegini bildirdi. Pravda, Afganİstan ile Pakistan arasında Cenevre'de yapılan dolayh göruşmelerde, 1 mart tarihinde "uılaşma" sağlanması halinde, Sovyet askerlerinin mayıs ayı başında geri çekilmeye başlayabileceğini yazdı. Afgan tarafımn, mart başında "•»laşmaya vanlması" için yoğun çaba harcadjgıru kaydeden Pravda, Cenevre'de BM gözeümindeki görüşmelerin şubat ayında yeniden başlayacağım belınerek, bu tarihin "uyguD bir zamanlama" olduğu göruşunü savundu. Daha önceki görüşmelerde birçok konuda uzlaşma sağlandığım vurgulayan Pravda, şubat göruşmelerinin, Kremlin'in birkaç kez belirttiği gibi "son gönişnıeler" olabileceğine isaret etti. Pravda, "üzlaşma sağlandıktan sonra geri çekümenin başlama» için 2 ay gibi bir sure Unınmasının tesadufi olmadıgını" yazdı Bu surenın, Pakistan yönetimine mücahit üslerini dağıtması için gerekli zamanın tanınması anlamına geldiğine isaret eden Pravda, ABDnin Afgan yöneticilerine karşı silahlı mücadele veren Mücahitlere askeri yardımı kesme eğıliminde bulunduğunu da öne sürdü. Geri çekilme işleminin 12 ayda tamamlanabileceğı göruşune de yer verilen haberde, "Bu konuda Kabil ile Moskova arasında tam bir aolaşnu ve aolavış bulunuyor" denıldi. Pravda, Afgan sorununun çözümünün, bu yıl içinde yaptlması öngörulcn GorbaçovReagan doruğunun "b«ş«n!T geçmesine de katkıda bulunacağını belirtti. Pravda: lmayıstan itibaren çekilebiliriz DUN^ADABUGUN ALİStRMEN Hoşgeldiniz Mr. Fransız Dışişleri Bakanı Jean Bernard Raimond, Mesut Yılmaz'ın konuğu olarak dün ültemize getdi. Türk Fransız itişkilerine yeni ve oiumlu soluk getireceğini urnduğumuz bu ziyaret dotayısıyla Sayın Raimond a yürekten hoşgeldiniz diyoruz. Türkiye ile Fransa'nın iltskileri, birçok ülkenin tarihinden (örnegin ABO'ntnkinden) bite daha eskiyse de eski bir dosttuğun sağtamlıflı içinde sürmemistir hep. Hele hele ilişkilerimizin son on on beş yılı, çoflu zaman çok soğuk, zaman zaman ise fırtınalı olmuştur Dört yOzyıktan da eskiye dayanan ve her iki ülkenin de mutlak monarşiler altında yasadığı, Osmanlının tersine, Fransız Kralı'nın henuz merkezi otoritesini tam oturtamadtğı d&nemden bu yana çok şey d&ğişmiş bulunmaktadır. Kimi zaman birbiriyie çarpısmıs, kimi zaman aynı ortaklık tçinde yer almış bu iki ülkenin kendi tarihleri gibi ilışkilerinin de inişli çıkışlı olmasırvda yadırganacak bir yon yoktur. Ama son yıllardaki ilişkilerimizin de aynı biçimde yadırgatıct olmadığını söyiemek ise olanaklı değil. Paris'in kimi konularda adeta militan bir korumacı gibi öncüluk etmesi, Ankara'nın kimi evrensel sorunlardaki vurdumduymaziığı ve insan haklan gibi olaylan salt içisleri olarak gormekte direnmesi Türk Fransız ilişkilenni çok olumsuz yonde etkitem'ıştir. Belirli konulardaki inanasmanın ederini ise iki ülkenin de zaman zaman ödemiş olduğu da soyienebllir. Fransa, Ermeni sorunundaJd yanlış ve birçok noktada haklı Turk tezterini, daha dinlemeden geri çeviren ve ASALA militanlanna göz yuman tavnnı nasıl kendi ulkesinin bir terör odağı haline gelmesiyle ödemisse, Türkiye'deki on iki eyiOI ile on iki buçuk eylül yonetimleri de insan hakları konusundaki haklı uyanlara karşı gösterdigi vurdumduymaziığı, uluslararası platformda guç duruma duşerek ve dış dünyaya kötü gorünüm vererek odemiştir. Bugun Paris'te olduğu kadar Ankara'da da, bu noktalara daha açık bir görüş ve anlayısla yaklaşma eğilimi zaman zaman yetersiz de olsa belirmeye baslamış bulunuyor. Ama bir gerçeği de vurgulamak gerek; ilişkilerin düzelmesinde, ekonomik çıkarlan ve ihaloterin rotunu de görmezden gelemeyiz. Ankara'nın yeni ılişkiler doneminde Partoten en büyük bektentisi, belirli bazı konularda tutum değişikligi veya hiç değilse daha yumuşak bir yaklaşımla sınırtı kalmıyor. OzaJ hukümetinin, AT'ye tam üyeiik basvurusuna Paris'ten destek beklediğini Sayın Mesut Yılmaz belirtti. Ne var ki Fransız Dışişleri Bakanı'nın AA'ya verdiği demeç, Mitterrand Chirac "birlikte varliğı"nın (cohabiiabon) henüz bu çağnya oiumlu yanrt vermeye hazır olmadığını gostermekte. Umanz Sayın Raimond'un Türkiye'deki goruşmeleri, Fransa'nın bu konudakı görüşlerini oiumlu yönde sütiter. Amtpa savunmasında Türtoye'nin gelecekte oynayacağı çok önemli rolu gereğince kavraması halinde, Avrupa içinde Akdeniz politikası en içerikli ülkeierden biri olan Fransa, bu sorunlu adaytığa çok daha oiumlu yaklaşabilecektir. Kuşkusuz yalnızca Fransa'nın bu önemli gerçegi kavraması yetmez. Türkiye'nin de artık anlaması gereken birçok gerçek var. Bunlardan birincisi; Ankara INF Antlaşması'ndan sonra dogan durum ve AT adaylığı çerçevesinde kendi yerini yeniden degerlendirip, artık "Batı savunması içinde bir Amerikan uzantısı" olmayıp, Avrupa'nın her alanda doğal ve aynlmaz bir uzantısı olmayı kabullenıp, bunun gereğini yerine getırmek durumundadır. Ne yazık kı, bugunkü hükümetin bu gerçeği lafta kavramış gorünse bile, eyleme dönuşecek biçimde içine sındırememış olduğunu söyteyebiliriz. Türk Silahl Kuvvetleri ile ilgili ve yogun Amerikan baskısının kokusunun alındığı ihalelerden tutun, taktik nüklee. silahlar konusundaki yönelışlere kadar bir alanda sorunun tam kavranmadığını gosteren belirtiler vardır. özal iktidannın anlaması gereken bir başka gerçek de, Türktetam sentezi oörüşüyle Avrupa'nın kapısının çalınamayacağı ve karmaşık bir yapı, zaman zaman çelişkili bir degerler butünu olan AT'ye göstermelik insan haklan ile girilemeyecegkjir. Baaın ozgüriügünün, ternel hak ve özgürtOklerin, sendikal hak ve özgOrtOMenn bulunmadığı bir Olke, Avrupa'ya uyeligin önkoşulunu bile yerine gebrmemiş otecagtndan, basvurunun daha bastan çıkmaza girmesi kaçınılmazdır. Hemen belirtmek gerek; bu eksiklerin giderilmesi de sorunu birden çözup, tam uyeligin hemen gerçekleşmesini sağlayacak degil. Ama hiç değilse önkoşul yerine getirilmiş olacak. Işte Sayın Raimond'un Turkrye^ deki gOnlerinln her iki ülke yöneticileri tarafından da, bu oldukça nazik konulann antaşdmastna yarayacağını umanz. Bu arada, arhk siyasal yaşamdan ayrılmış bulunan Sayın Vahit Halefoğlu'nun da bugün vanlmış nokta ile ilgili katkılarını anımsamak bir hakseveriik borcudur. Gorevde bulunduğu sürece, sessiz ve atçakgönullü girisimleriyie birçok dış sorunda çıkrnazlann onunü açan Halefoğlu'nu Sayın Ralmond'a hoşgeldiniz derken bir kez daha saygıyla anıyoruz. Israilli yetkililer ise, olaylan bastırmak üzere şiddet yöntemlerine başvurmayı sürdürürken Başbakan tzak Şamir, Fransız televizyonuna verdiği demeçte Gazze ve Batı Şcria'ya özerklik tanınması için göruşmelere başlamaya hazır olduklannı söyledi. AP'nin haberine göre, Israil Savunma Bakanı tzak Rabin de Filistinlilere karşı "yasalar çercevesinde şiddete başvnnnava haklan oldagunu" söyledi. Birinci yıl. AnaBritannica, daha ilk fasikülünden başlayarak, dünyada başka hiçbir kaynakta bulunmayan bilgileri, okurlanna ücretsiz eklerle verdi. ı Bunlannilki, 1986KarşüaştırmaüUlusalİstatistiklerekiydi. 144sayfalıkbukaynak, * AnaBritannica okurlannın kitaplıklannda, ciltlenmiş olarak yerini aldı. AnaBritannica, geride bıraktığımız yıl içinde, kuşe kâğıda basılı, 171 ülkenin bayraklanndan oluşan Ülke Bayrakları ekini de okurlanna ulaştırdı. Mayıs 1987'de AnaBritannica, önemli bir ek daha yayımlamaya başladı: Dünya Ülkeleri, 1987. 208 sayfalık bu kaynak eser de tamamlanarak kitaplıklardaki yerine kavuştu. ^foO/C 7y^U Anabritaııı DÜNVOLKELE Ikinciyıl. Dünyada bir benzeri daha bulunmayan Şeffaf Anatomi Atlası AnaBritannica okurlanna bu yıl, "insan vücudu" maddesi yayımlanırken, yaklaşık Kasım/Aralık aylannda veriiecektir. Bu yıl 11 cildine sahip olacağınız AnaBritannica, okurlanna önümüzdeki dönemlerde de, dünyada başka hiçbir kaynakta bulunmayan, benzersiz ekler vermeye devam edecektir. Zaten AnaBritannica'nın kendisi de, dünyada eşi olmayan bir bilgi ve genel kültür kaynağıdır. Filipinler 1987'de tamamlanan ilk 6 cildiyle Türkiye'nin eğitim, bilgi ve kültür hayatmdaki yerini şimdiden alan AnaBritannica, 15 Şubat 1988'den başlayarak, 160 sayfalık yeni bir ücretsiz ek, benzersiz bir kaynak daha veriyor: 1988 Dünya Almanağı. 1987'nin üikeler ve olaylar bakımmdan değerlendirilmesi niteliğindeki bu esere AnaBritannica okurlan, dünyadaki bütün Britannica okurlanndan (ABD'dekiler dahil) yaklaşık 6 hafta daha erken sahip olacaklar. Yerel seçimler 10 üde ertelendi MANtLA (Ajansiar) Filipinler'de 18 ocakta yapılacak yerel seçimler öncesinde, 67 kişinin öldüğü şiddet olaylan yüzünden hükümet on ilde seçimi erteledi. Genelkurmay Başkanı General Fkki Ramos, seçimlerin güvenli bir ortamda yapılabilmesi için belirli merkezlerdeki çabalann yoğunlaştınldığıru, on ildeki seçimlerin bu yüzden ertelendiğini bildirdi. General Ramos, 45 gündttr süren seçim kampanyası sırasında 27 adayın öldürüldüğüne dikkat çekerek, bu sayının daha önceki yerel seçimlere oranla çok yüksek olduğunu kaydetti. Olaylann çoğundan, komunist Heni Halk Odusu'nun sorumlu olduğu görüşünü savunan Fidel Ramos, huzuru sağlamak için "sıcak bölgc" olarak nitelenen 930 seçim çevresine asker yerleştirdiklerini belirtti. Askeri yetkililerden TUğgeneral Renato de Villa da, "lsyanla karşı karsıyjı oldngumuz ban bölgelerde seçüne gidiyoruz. Duromu kontrol albna almaya çahşırken, kimsenin ölmeytctgint garanti verenKyiz" diye konuştu. Resmi Seçim Komitesi adına konuşan bir sözcü de askeri yetkililerin ve seçime adaylığını koyanlann isteği üzerine, bazı bölgelerde seçimin şubat ayında yapılmasının kararlaştmldıgını duyurdu. Filipinler'deki yerel seçimler, diktatör Ferdinand Marcos'un devrilmesınden sonra iktidara gelen Devlet Başkanı Corazon Aquino'nun, demokrasiye donüş programını tamamlaması acısından büyük önem taşıyor. Seçimlerde, 73 üin valileri ile 15 bınden fazla kent konseyi üyesi belirlenecek. AnaBritannica Dünyanın 1 numaralı ansiklopedisi Ana Yaymcılık A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır.