Katalog

27 TEMMUZ 1987 DIŞ HABERLER Körfez Savaşt CUMHURİYET/3 Jvınııı 1 ıırklermın donuşu Dış Haberler Semsi Yurtlan olan Kırım'a geri dönmek ve Kırım özerk Cumhuriyeti'nin yeniden kurulmasıru isteyen 500 dolâyındaki Kınnı Turkünün Moskova'da Kızıl Meydan'da 22 saat süren eylemleri, dün polis müdahale etmeden son buldu. Gostericilerin Genel Sekreter Mihail Gorbaçov'la görüşme istekleri reddedildi. Yetkililer gostericilerin Devlet Başkanı Andrei Gromiko ile görüşmelerine izin verdiler. Ne var ki, eylemciler, Gromiko ile gOrüşrnek istemediklerini belirttiler. AP'nin haberine göre bir Kınm Türkü göstericisi, "Gromiko eski kuşagm temsildsi, onnnla gonışmek istemiyonız" dedivse de goruşmeyi kabul etti. Kinrn Türkleri"nin Kızıl Meydanı terk etmesinden sonra, göstericilerle halk arasında bir kordon meydana getiren güvenlik guçlerinin de, alandan aynldıklan bildirıldı. Kınmlı gostericilerin eyleme son yermelerinin nedeni konusunda bilgi edinilemezken, konuyla ilgili resmi bir açıklama da yapılrnadı. Kırım Türkleri, Kızıl Meydan'da olurma eylemi halkın çeşitli tepkisine yol açtı. Eylemcılerin çevresinde ölusan geniş bir kalabalıktan bazı kisiler olayı ilgi ve merakla, ama sessiz kalarak izlerken, bazılarının da Kınm Türlderine karşı çıktığı gözlendi. Bir kişi Kırım Türklerine "sizler faşistsiniz" diye bağınrken, yaşlı bir kadının "40 yıl sustular, şimdi meydanı boş bnldnlar" diye haykırdığı duyuldu. Kalabalıktan "Tatarlar dışan", "demagoglar". "düşmanlar", "Kızıl Meydan'dan çıkın" gıbı protesto sloganları atıldı. Kırım Turklerinin ıse bu aleyhte tezahurata "le•eUriirier" (!) bıçiminde karsılık verdikleri izlendi. Moskova Radyosu önceki gün yerel saatle öğleden sonra baslaym protesto eylemiyle ilgili oiarak "Bir grup Moskova'da Kızıl Meydan'da 500 kadar Kınm Turkünün başlattığı ve "anayurda geri dönüş" talebini içeren eylem sırasında, Ruslar da karşı protestoda bulunarak göstericileri, "faşistlik"le suçladılar. Tatarların 22 saat süren eylemi, polis müdahale etmeden, dün, son buldu. Kınm Türku. Kınm Ozerk Cumhuriyeti'nin yeniden kunılması için Moskova'nıo merkezinde toplandı" ifadesinı kullandı. Radyonun haberinde, Kırım Turklerimn durumunu incelemek üzere Devlet Başkanı Andrei Gromiko'nun başkanlığında bir komisyon kurulmuş olduğu vurgulandı. Bilindiği gibi, söz konusu komisyon geçen perşembegünü kurulmuş; resmi TASS Ajansı konuyla ilgili naberinde Kırım Türklerinin II. Dunya Savaşı sırasında Nazilerle işbirliği yaptıklan gerekçesiyle kitie halinde ulkenin başka yerlerine sürulmıiş olmalarını "baksızlık" oiarak nitelemişti. Ajansın haberinde, Kınm Türklerinin yeniden eski yurtlarına dönme isteklerinin inceleneceği belirtilmekle birlikte bunun gerçekleşmesınin pek kolay olmayacağı, çunkü savaşın sona erişinden ve Kırım Türklerinin göç ettirilişinden beri geçen zaman içinde yörenin nufus yapısının çok değişmış olduğu anımsatılmıştı. Fransa donanması alarmda POLntKADA SORUNLAR ERGUN BALQ "7?»e Economisf dergisi, BM GüvenliK Konseyi'nin Körfez1 de ateşkes kararının, ilginç bir sonuç doğurarak, bu aşamada İran'a yaradığını belirtiyor. Gerçekten de Güvenlik Konseyi'nin kararında Korfez'de "kamda, havada ve denizdtf' ateşkes çağrısı yapılmaktadır. Savaşı bir an önce sona erdirmek isteyen Irak, karara uymayı kabul etmiştir Oysa, tankerlere ve petrol terminallerine düzenlenen saldınlar, Irak'ın savaşta İran'a karşı en büyük kozudur Bağdat, Tahran'ı ekonomik bakımdan çökerterek masa başına gelmesini sağlamaya çabalıyor. İran'ı ekonomik bakımdan çökertmenin yolu da, tankerleri ve petrol terminallerini bombalayarak İran'ın petrol dışsatımına darbe vurmaktan geçer. İşte, Irak, Güvenlik Konseyi'nin kararı ile, bu önemli kozdan yoksun kalmıştır. iran, Güvenlik Konseyi'nin ateşkes çağnsını reddetmekle birlikte, kumazca bir manevra yaparak, "Benim gemitorime birsaldın olmadığı sürece, ben de başka gemilere saldırmayacağım" demistir. Yani, Güvenlik Konseyi'nin ateşkes karannın işine gelen bölümünü (denizde ateşkes) dolaylı oiarak kabul etmiştir. Aslında karada ve havada ateşin kesilmesi de İran'ın yararınadır. Çünkü yaz mevsimi İran'ın karada şaldırıya geçmesi için uygun değildir Irak, üstün hava gücü ile İran kuvvetlerine ağır kayıplar verdirmektedir. Üstelik Irak tankları da kuru arazide rahatlıkla hareket edebilmektedir. İran, bu nedenle saldın için Irak uçaklannm uçuş yapamayacağı ve Irak tanklannın da çamura saplanacağı yağışlı mevsimi tercih etmektedir. özetle ateşkes, Irak tankları ile uçaklannm rahatlıkla faaliyette bulunabilecekleri kurak mevsime rastlamıştır Bu nedenle iran ateşkesi reddetmekle ısrar ettiği takdirde Irak'ın da karara uzun süre uyması beklenemez. İran, inatçı tutumunu sürdürmekte kararlı görünüyor. Ancak bu görürttünün altında bazı işaretler de Tahran'ın daha esnek bir tutuma girdiği ya da girebileceği izlenimini veriyor. 8u bağlamda İran'ın BM Temsilcisi Recai Horasani'nin yaptığı açıklama ilginçtir. Horasani, Güvenlik Konseyi'nin karanna ilişkin verdiği demeçte Irak'ı saldırgan oiarak nitelemeyen bu karan kabul etmeyeceklerini ve savaşı sürdüreceklerini söyledi. Oysa, Tahran şimdiye dek, savaşın sona ermesi için Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in çekiimesini de şart koşuyordu. Horasani'nin, açıklamasında, ilk kez Saddam'dan söz etmeyıp, sadece Irak'ın "saldırgan" oiarak tanımlanmasını istemesi anlamlıdır. Güvenlik Konseyi'nin son ateşkes kararı da, bundan öncekiler gibi çöp seoetine atılırsa. iki süper gücün yapabileceği bir şey var mı? Bize pek yok gibi gelıyor. Çünkü ABD ile Sovyetler Birliği'nin bir şey yapabilmeleri için önce anlaşmaları gerekiyor. Ancak iki süper güç de, savaşın sona ermesini istedikleri halde, anlaşamıyorlar. Moskova'nın, Körfez savaşı konusunda Washington'a doğrudan görüşme önerisi, Reagan yönetimi tarafından reddedildi. Kremlin'in İran'ın gözune girmek için ABD'nin Körfez politikasını son zamanlarda sık sık eleştirmesinin Beyaz Saray'ı öfkelendirdiği anlaşılıyor. A§D, ateşkese uymayan tarafa (İran), Güvenlik Konseyi'nin ikinci bir karar alarak silah ambargosu uygulamasını istiyor. Gerçi BM Anayasası'nın 4t. maddesı uyarınca Güvenlik Konseyi böyle bir karar alabilir. Ne var ki, İran'la tüm köprüleri atmak ıstemeyen Sovyetler Birliği'nin böyle bir kararı destekteme yanlısı olmadığı bildiriliyor. "International Herald Tribune" gazetesinin Moskova kaynaklı haberine göre, Sovyet yetkililer, İran'ı öfkelendirecek böyle bir tutuma girmek ıstemediklerini belirtmişlerdir. Moskova'daki Ortadoğulu diplomatlar da, Sovyetler Birliği'nin Tahran'a karşı silah ambargosunu destekleyeceğini sanmadıklarını ifade etmektedırler. Böylece ortaya son derece tehlikeli bir durum çıkabilir. Güvenlik Konseyi ve iki süper güç, savaşı sona erdirmeyi başaramadıklan takdirde, Irak aslında kendisinin aleyhıne işleyen ateşkese tek yanlı oiarak uymaktan vazgeçerek, İran gemilerine saldırıları tekrar başlatabilir. Bu takdirde İran da misilleme oiarak Kuveyt gemilerine saldıracağından, ABD, savaşa doğrudan bulaşır. Moskova da ikili oynamaya çalışırken, ister istemez kendisinin de sürükleneeeği çok ciddi bir krizin patlak vermesine tanık olur. Özetle, iki süper güç Körfez: de rekabet içindedirler. Ancak durum öylesine kanşmıştır ki, ne ABD'nin ne de Sovyetler'in diğer tarafı atiatarak bunalıma tek başına çozüm getirmesine olanak yoktur. VVashington'la Moskova, Körfez savaşını durdurabilmek için birbirieri ile işbirliği yapmak zorundadırlar. Bu işbirfiğini 1956 Süveyş krizi sırasında yapmışlar ve bunalım kısa sürede sona ermişti. Aynı gerçekçiliği göstermenin zamanıdır. Fransa, Körfez'dekl gerginlik nedeniyle donanmasım alarma geçirdi. ABD savaş gemisi Missuri, Körfez'e doğru yola çıktı. Korfez'de Duram latarkmn Kızıl Meydan'da yaptıklan gösteri Gorbaçov'un açıkhk (glasnost) politikası için yeni bir sınav oiarak kabul ediliyor. Kırım Türkleri^ Staün'den beri huzursuz • D«ş Habcrler Servisi Sovyet ler Birliği'nin "Rmera"sı oiarak bilinen Kırım bu yörenin uzun tarihinde hep görülegeldiği gibi bir kez daha oldukça mütevazı boyutlarda da ofsa bir etnik mucadelenin konusu haline geldi. Kınm Türklerinin "geri dönuş" ve "Kınm Özerk Cumhuriyeti"nın yeniden kunıluş taleplerinı değerlendirebilmek için bu yüzyılın başlarına dek geri gıtmek gerekiyor. 1783 yılında bağımsızlıklannı yitirerek Rus egemenliği altına düşen Kınm Türkleri arasında 1900'lerde milliyetçilik fıkirleri boy göstermiş, Çarlık yönetimine Kfrşı "Vatan Cemiyeü" adlı gizli bir örgut faaliyete gecmişti (1909). Bu dernek 1917 Şubat Devrimi'nden sonra ulusal bir parti durumuna geldi ve Kınm'a bagımsızlık verilmesi mücadelesıneönderlik etti. Ekim Devrimi'nden sonra ise 9 Aralık 1917'de toplanan "M31İ Kunıltay" Kınm'ın bir Halk Cumhuriyeti olduğunu ilan etti. Rusların tepkisi Alman işgali sırasında bastınldı. Osmanlı Devletı ve Almanya Kırım'm bağımsızhğını lanıdılar. Almanlann yenilip geri çekilmesinden sonra bölge Be>az Ruslar, Menşevikler ve Bolşevikler arasında çekışmelere sahne oldu. Bir ara Bolşevikler, Lerun'in kardeşi Dimitri Ulyanov'un başkanlığında Kınm Cumhuriyeti'ni kurdular (30 Nisan 1919) ancak çok geçmeden Beyaz Ordu Kınm'ı gen aldı. Ama sonunda zafer Bolşevikler'de kaldı ve 18 Ekim 1921'de Kırım Yarımadasında özerk bir cumhuriyet ilan edildi. Resmi dıl Turkçe oldu. Stalin döneminde 192831 yılları arasında 40 bin kadar Kırım Turkü çeşitli gerekçelerle Urallara sürüldü. Bolge İkinci Dünya Savaşı yıllannda Alman işgali altına girince on binlerce Kınm Turkü işçı oiarak çalıştırılmak uzere Almanyaya gönderildi. Kırunlıların bir bölümiı bagımsızlık vaadi kafşılığında AlmanJarla ışbirliği yaparlarken kuçuk bir bölümu de anti faşist direniş saflarında çarpıştı. Alman kuvvetlerinin 1943'te gen çekilmesi uzerine bölge>i yeniden alan Ruslar hemen o yıl yuz binierce Kırım Türkunu Orta Asya'ya zorla sürerken Kınm Özerk Cumhunyeü'nı de ortadan kaldırdblar. Karar 1946 haziranında resmen açıklandı. Kırım Türklennin yerine bölgeye Ruslar getırildı. Kırım Türklerinin zorla goç ettirilmesi sırasında yuz bini aşkın kişinin yolda çeşitli nedenlerle oldükleri belirtili>or. Kırım 1954 şubatında Ukrayna Cumhuriyeti'nin bir parçası ilan edildi. Dış Haberler Servisi Fransa'nın Körfez'deki gerginlik nedeniyle Akdeniz'deki donanmasım alarma geçirdiği bildirildi. Fransa Savunma Bakanlığı'ndan bir yetkilinin bildirdiğine göre, bir uçak gemisine 24 saat içinde Toulon Limanı'ndan Basra Körfezi'ne harekete hanr olması komu.tu verildi Öte yandan, ABD savaş gemisi "Missuri"nin de Korfez'de Kuveyt gemilerine refakat eden ABD gemilerı ile birlikte görev yapmak üzere limandan aynldığı haber verildi. Fransız Savunma Bakanlığı yetki. lisi, alarmın mutlak harekete geçmek anlamına gelmediğini ancak gemilerın hükümetin vereceği her turlü emrı yerine getirmeye hazır olduklannı belirtti. Fransa'mn.Körfez"de 3 savas aemisi bulunuyor. ABD Deniz Kuvvetleri yetkililerinden John Alexander. Missuri gemisinin Pasıfık ve Hint Okyanusu'ndaki bir dizi görev için ülkeden a>Tildığını söyledi. Buna karşılık Los Angeles Times gazetesı, adını açıklamadığı Pentagon yetkililerine dayanarak verdiği haberde, Missuri'nin Basra Körfezi'ne doğru yol aldığını bildirdi. ABD NBC televizyonu da aynı haberi verdi. ABD Deniz Kuvvetleri yetkilisi John Ale.xander, konuyla ilgili bir soru uzerine, "Bu haberi Deniz Ku>velleri dognılamadı. Ben de dogru layamam'i dedi. Diğer taraftan dunvadaki Amerikan us ve tesislerınin tümunün mahtemel Iran saldırılanna karşı alarma geçırildıği ileri suruldu. Çapkın öğretmen idatn edildi PEKİN (a.a.) Çin Halk Cumhuriyeti'nde, "okuduğu pornografik romanların etkisinde kalarak" 16 öğrencisini iğfal eden bir öğretmenin bu ay başında idam edtldiği bildirildi. Çin Cençlik gazetesinin haberine göre, doğudaki kıyı bölgesi Zeijiang 'da yaşayan ve daha önce "örnek öğretmen" oiarak tanınan Pan Yunçuian, biri 13 yaşında olmak üzere 16 kız öğrencisini defalarca iğfal ettiğini itiraf etti. Cazete, Komünist Parti üyesi Pan 'ın, zayıf öğrencilerin durumunu düzeltmek bahanesiyle genç kızlan evine çağırdığını ve iki yıl içinde toplam 25 iğfal olayını gerçekleştirdiğini yazdı. 30 Yılın Gururu nv .»1 . Yatırımları, istihdamı ve üretimi ile ülkemizde sektörünün en büyüğü, konusunda dünyanın en güçlü üç kuruluşundan biri, ABD Ticaret Bakanı öldü MALNUTCREEK (AP) ABD Ticaret Bakanı Malcolm Baldrige, attan düşmesi sonucu ağır yaralanarak kaldırıldığı hastanede kurtarılamayarak öldü. Kaliforniya Malnut Creek Hastanesi doktorlarmdan Patel, attan düşen Baldrige'in (64) aort daman ve pankreasının ezildiğini» ameliyat sırasında meydana gelen büyük bir iç kanama sonucu kalbinin durduğunu söyledi. Ytlda ortalama üç kez rodeo yarışmalanna katılan ve eski bir rodeo şampiyonu olan Baldrige'nin, yine bir yarışma için San Francisco yakınında bir çiftlikıe antrenman yaparken düştuğü ve atının altında kaldığı haber verildi. S erami SSCB, Suriyv''ye 10 Mig29 verdi TEL AVİV (a.a.) Sovyetler'in Suriye'ye, en ileri Sovyet jeti oiarak bilinen Mig29'lardan 10 adet teslim ettiği bildirildi tsrail savunma kaynakları, Suriye'nin bu jetlerden 20 adet daha alacağını kaydederek, bu uçakların Israil için bir tehlike oluşturmadığım belirttiler. 30. Kuruluş yıldönümünde Sayın Ortaklanna, üretim, yönetim ve pazarlamada emeği geçen tüm Çahşanlarına ve Bayilerine, işbirliği içinde olduğu yerli, yabancı ve resmi kurulıışlara, sürekli ilgisiyle bu günlere gelmemizi sağlayan Sayın Halkımıza teşekkür eder... ABD'de rüşvet iddiası ynlan WASHINGTON (a.a.) Türkiye'nin Atlanta Fahri Konsolosu Remzi Agan ile Rauf Sarper adlı bir Türk profesörün eyalet görevlisine rüşvet verme suçundan tutuklandıkları yolundaki haberin doğru olmadığı ortaya çıktı. Reuters Haber Ajansı, Türkiye'nin Atlanta Fahri Konsolosu Remzi Agan ve Türk doktoru Profesör Rauf Sarper'in, Atlanta çeyre yolu kenarmdakı bir araziye otel yapılmasını engelleyen kanunda değişiklik yapmalan için yerel iki devlet görevlisine 7.500 dolar rüşvet teklif ettikleri gerekçesiyle tutuklandıklarını bildirmişti. ELEMAN ARAYANLAR BAYA.NLAR çocuk bakarak İngilizce öğrenmeyi ancak AuPairlik yaparak gerçekleştirebilirsiniz. 158 53 42 İNGİLTERE'de Ingiüzceyi ucuz öğrenme imkânı şirketimiz sağlar Derin Lünited 158 53 42 1727 yaslannda bayanlar, Ingilterede çocuğa bak, karşılığmda Ingilizce oğren. 158 53 42 27 Temmuz DEVREN komple büro Hilton Oteli sırasında, 7 oda büro eşya, telefonuyla devredilecektir. 147 96 60 SATILIK EMLAK