Katalog

13 TEMMUZ 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/U Köprü senedine yüksek gelir ANKARA (ANKA) Boğaziçi KOprusu'ne ait 10 milyar liralık gelir ortakhğı senedinin 1987 yılmm ilk yansına ilişkin gelir ödemesi bugün yapılacak. Türkiye Iş Bankası şubelerinde yapılacak Odemede A tertibi senetlere attı ayltk dönem için yüzde 47.13, B tertibi senetlere ise yuzde 41.89 oranında gelir verilecek. Kopru sene tlerine kupure gore yapılacak odeme TURKIYEUen Petrollş'e göre işçinin kira için çalışması gereken süre 7yılda 6 kat arttı Işçinin satın alma gticü eridi Ekonomi Servisi Işçilerin satın alma j güçlerinde 1951'den 1979'a kadar geçen 28 yıllık sürede görülen iyileşme, bu tarihten itibaren yerini kötüleşmeye bıraktı. tşçilerin ortalama ücretlerine göre, satın alma güçleri 1986'da 1979'a oranla eridi gitti. Işçiler 1986'da 1979'a göre ekmek, peynir, zeytin, şeker ve odunu satın alabitmeleri için çalışmalan gereken süre iki katına çıktı. Bu oran, kurufasulye, zeytinyağı, kitap, gazete ve ulaşımda 3 kat, kirada ise 4 kat oldu. TürkIs'e bağlı PetrolIş tarafından yapılan araştırma, işçilerin 1979'dan itibaren satın alma güçlennin düştüğünü ortaya çıkaıdı. İşçilerin ortalama ücretlere göre belirlenen satın alma güçleri en fazla kiralar karşısında geriledi. Araştırmaya göre, işçilerin satm alma güçleri, en zorunlu ihtiyaç maddelerinde de 1979'dan itiKac saatlik ortalama ucretle ne alınır? EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAV Hisse Senedine Dikkat! 1987 yılı, para ve sermaye piyasalanndaki çeşrtJenme ve hareketlenme açısından ilginç gelişmelere sahne olıryor. Yılın ilk altı ayında kamu kesiminin Hazine bonosu ve devlet tahvili ihracı, 23 trilyon lirayı bulurken bankalararası "intsrbank" iştemjerinin hacmi, 16 trilyon liraya erişmiş. ö z e l sektör, artan bir ikji görmeye başlayan tahvillerin yanı sıra finansman bonosu ihraç ederek borçlanmaya başlamış, kısa vadeli ve yüksek kupürtü finansman bonoiannın çoğu hemen altcı bulmuş. Merkez Bankası "açık pfyasa işlernlerf'ni başlatmış. Banka mevduat faizlerinin aşağı çekilmesi ve yatınm seceneklerinin ceşrtlenmesi, bankalara mevduat akjşını buyuk ölçude yavaslatmış, faizterin yeniden yükseJtilmesini zorunlu hale getirmiş. Bu arada hisse senetleri bugüne dek pek görülmemiş bir ilgiyle karşılaşınca, fiyatlarda anormal stçramalar gözlenmiş. Tasarruf sahibine çeşitJi menkul değerterden oluşmuş bir portfoy sunan Menkul Krymet "ratjnm Fonu'nun ttk uygulamasını ise Türkiye İş Bankası bugün başlatryor. Bu saydıgımız gelişmelerin de kanrtJadığı gibi para ve sermaye piyasalannda gerçekten ilginç ve hareketJİ bir yıl yaşanıyor. Tüm bu gelişmeter içinde en itgi çekici olanlardan biri, kuşkusuz hisse senedi piyasasındaki hareketlenme ve bunun sonucunda gözlenen çarptcı fiyat artışlan. Son bir yıl içinde ftyatlan bese, altıya katlanan hisse senetleri olduğu gibi, bu yılki en düşük fiyatıyta geçen haftaki en yüksek fiyatı arasında neredeyse on kata varan artışlar olan hisseler de var. İMKB^ nin (istanbul Menkul Krymetter Borsası) bOltenlerine gore 1987 yihndaki en düşük fiyatı 2 0 8 0 lira olan bir Lassefnn, geçen haftaki e n yüksek fryatı 21.600 lirayı bulmuş, en dOşOk fiyatı ise, 15.700 lira olmuş. 198Tdetd en düşük fiyatı 3 3 2 5 lira olan bir Arçelik hissesi, geçen hafta 11.700 liraya kadar yükselmiş, bu yıl içinde 3 5 7 5 liraya kadar inen bir Bağfaş hissesi, geçen hafta 20.400 liraya kadar çıkmış. Bunlar pek çok ömekten sadece birkaçı. İMKB'nin hesaplarnasına göre hisse senetleri birinci pazarda işlem gören 4 0 şirketin piyasa degeri 1986 sonunda 710 milyar lira iken, 1987 haziranı sonunda 2 trilyon lirayı aşmış. Kısacası nereden bakarsak bakalım, anormal bir fiyat artışı yaşanıyor hisse senedi pryasasında. Sayfamızda yer alan "Sermeye Ptyasasmdarf köşestnde de görebiteceğiniz gibi, yalnızca son bir hafta içindeki fiyat sıçramalan yüzde 50'tere, yüzde 60'lara dayanan birçok hisse senedi var. (Arkosı 12. Sayfada) 1M3 r• MNilnMı tmitırt Atn rtM BtnrHH t • IMMiM ffiHflft • 1 aNyMln fıfc ttnttn 23.565 TL. ....20.945 TL. ...47.130 Tl ....41.890 Tl 471.300 TL... ...418.900 TL. tlk katılma belgeleri piya&ada ANKARA (ANKA) tş Bankası Menkul Kıymetler Yatınm Fonu katılma belgeleri bugün satışa sunuluyor. Katılma belgesi alan tasarruf sahipleri fonun portföyünde bulunan menkul kıymetlerin kazandıklan değer oranında gelir elde edecekler. 38 d. 31 d. 17 d. 17 d. 26 d. BMk(1k|| 39 d. S4>rt(1k•1 3sa.57d. 3 sa. 51 d. 2sa. 56d. 3 sa. 51 d. 4 sa. 19 d. 5sa. 50 d. 7sa. 36 d. M n ı j r l H t ) 3sa. 38 d. 3 sa. 16 d. 2 sa. 31 d. 2 sa. 28 d. 2 sa. 56 d. 3sa. 58 d. 5sa. 59 d. 1 sa. 36 d. 2sa. 49 d. 4sa. 14 d. kg) 1 sa. 10 d. 1 sa. 27 d. 1 sa. 7 d. 58 d. 2 sa. 35 d. 2 sa. 15 d. 1 sa. 58 d. 2 sa. 36 d. 2 sa. 31 d. 3sa. 16 d. 5sa. 58 d. 58 d. 51 d 27 <1 2€d Twnfcw(1 kf)2sa. 26 d 1 sa: 14 D. 48 d. 1 sa. 38 d. 2sa. 58 d. 4sa. 43 d. MapftMs 20 o 8d. 22 d. 8d. 3d. 22 d. 7d. 14 d. 7d. 6d. 13 d. HL10d. 8 Q. 2 sa. 6 g. 2 sa. 14 Q. 4 sa. 10 a 3 sa. 6g. 2sa. 100. 3sa. 14 o. 4sa. N»(11M) 40 d. 3 g. 7 sa. 19 d. 20 d. 12 o 4 sa 32 d. 12 g. 14 d. 6 g. 3 sa. 52 d. 6 g. 6 sa. 25 d. 20 d. 14 g. 6sa. 38 d. 40 d 26 g. 53 3: 1İ7I 17 d. 1İ77 197S i«n 1t86 Vergi getirlerinde gerüeme ANKARA (a.a.) Bütçe dengesi için büyük umutlar bağlanan vergi gelirlerindeki artış hızı, büyük bir gerüeme gösterdi. Yılın ilk beş ayındaki vergi tahsilatı 3 trilyon lirada kalırken vergi gelirleri artış hızı yüzde 40.2 oldu. Bir Onceki yılın aynı dönemindeki artış hızı yuzde 66.9 du. baren hızlı bir kötüleşme dönemine gjrdi. Tablodan da görüleceği gibi, 1951 yıhndan itibaren işçilerin gittikçe artan satın alma güçleri en yüksek düzeyine 1979'da çıktı. O tarihte bir işçinin, bir kilo sığır eti için 4 saat 19 dakika çalışması gerekirken, bugün bu rakam 7 saat 36 dakikaya yttkseldi. işçinin 17 dakika çalışmasıyla satın alabileceği 1 kg ekmek de 1986'da ancak 38 dakika çalışılarak kavuşulabilen bir üriın oldu. İşçinin durumu, beyazpeynir, zeyün ve şekerde de hiç iç açıcı değil. 1986'da bir 13 TEMMDZ 1987 SERMAYE PÎYASASENDAN DÖYİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Dolan 1 AvustraJya Oolan Avusturya Şilini Batı Alman Markı Belçıka Frangı Danimarka Kronu 1 Rn Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 isvicre Frartgı 100 halyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Stert|p 1 S.AraDİstan Riyall Döviz Alış 861.60 611.13 66.58 467.65 22.54 123.13 192.64 140.38 413.29 134.15 560.03 64.59 570.97 3037.01 1386.75 229.79 Döviz Satış 865.91 614.19 66.91 469.99 22.65 123.75 193.60 141.06 417.37 134.82 562.83 64.91 573.82 3062.20 1393.68 230.94 Borsada rekor üstüne rekor Borsada rekor üzerine rekor kırılıyor. İMKB'de geçen hafta, hisse senedi piyasasında bir önceki rekor haftasındaki rakamlar önemli miktar ve oranlarda yenilendi. İMKB endeksi ilk kez 217.68 puanlık bir sıçrama göstererek, 544.60'tan 762.28'e yükseldi. tşlem hacmi 1 milyara yakın artarak 3 milyar 118 milyon liraya, işlem miktarı da 67 bin 826 artışla 343 bin 296'ya çıktı. Borsada toplam 59 kâgıdın işlem gördüğü geçen hafta içinde, 51 kupürün fiyatı yükseldi. Borsa açıldığından beri ilk kez bazı hisse senetleri fiyatlannda bir hafta içinde yüzde 100'den fazla artış gerçekleşti. İMKB pazannda yeni işlem görmeye başlayan Kepez Elektrik hisseleri yüzde 130.77 artarak 21 bin liraya, Çimentaş hisseleri de yüzde 118.18 aruşla 72 bin liraya yükseldi. Hisse senedinde en çok işlemi Goodyear, T. Demir Döküm, Çukurova Elektrik, Çelik Halat ve Izocam kâğıtlan görürken, tktisat Bankası, lş Bankası, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ile Semih Menkul Değerler ve Eczacıbaşı Menkul Değerler AŞ de en çok işlemi gerçekleştiren üyeler oldular. Borsada geçen hafta gözlenen önemli bir gelişme de, hisse senedi işlem hacminin özel sektör tahvüleri işlem hacmine yaklaşmasıydı. 3 milyar 118 milyon liralık hisse senedi işlem hacmine karşıhk, ancak 4 milyar 847 milyon liralık özel sektör tahvili satılabildi. Efektif Alış 861.60 598.91 66.58 467.65 22.09 123.13 188.79 140.38 415.29 134.15 560.03 63.30 559.55 2976.27 1386.75 225.19 Efektif Satış 874.52 620.30 67.58 474.66 22.88 124.98 195.53 142.49 421.52 136.16 568.43 65.56 579.53 3082.57 1407.55 233.24 işçi sabah kahvaltısı için 1979'a göre iki kat daha fazla çalışmak zorunda. tşçi, 1 kg peynir için 1979'daki 2 saat 56 dakika olan çakşmasını 1986 yıUnda 5 saat 59 dakikaya çıkarmak zorunda kaldı. Fakir yemegi olarak bilinen kurufasulye için de işçi 1979'da 1 saat 48 dakikalık çalışma yerine, 1986'da 4 saat 19 dakika ter döktü. Zeytinde ise bu durum 2 saat 31 dakikaya karşılık, 5 saat 58 dakikaya yükseldi. Petrolİş'üı araştırmasındaici rakamlara göre, işçi 1986'da 150 sayfalık bir kitap satın alabilmek için 1979'daki çalışmasırun üç katını gösterdi. İşçinin satın alma gücü, en fazla kiralar karşısında eridi. 1951'de 3 gün 7 saat çalışmayla bir aylık kırasını ödeyen işçi, bugün kirasım ödeyebilmek için tam 26 gün 53 dakika çalışmak durumunda. Halbuki bu rakam 1979'da 6 gün 6 saat 25 dakika düzeyindeydi. Aradan geçen 7 yılda 4 kattan fazla artan kiralar, işçinin tüm ayhğını alıp götürdü. HAFTANIN İÇtNDEN 535 780 IİİHI b Mftk 92.000 28.000 4.400 9.000 7.700 2.725 13500 21.000 14900 72.000 70000 51000 3S0O0 32000 14.400 1550 1500 8.450 2.000 1800 140.000 2300 1.125 1600 1100 1.050 11.800 6300 88.000 19000 10500 1875 1650 27000 1900 15700 1450 14.000 1400 1.600 12100 1.600 1150 1925 2350 8.750 5850 5.050 10500 12.400 11800 40.000 2.700 39500 1.700 1.000 1400 1.400 u rm 120JOOO Mtabk Ml 3636 44.44 71.62 3295 124 14.74 58.14 2108 5493 11818 3151 9.43 7588 3134 5072 182 6.06 5652 1111 4133 4074 5556 213 18.06 6.06 400 1200 42 48 3077 39.13 4855 13077 948 4395 5O00 25.00 50.00 48.68 6489 357 4667 167 2188 5758 346 65.91 1688 54 95 185 3750 36.00 1500 5546 5752 435 1130 7576 4091 4» 5525 2.620 1.250 50 6.420 860 1132010 1.480 «I 20 8540 2340 &0SO 2600 5.750 450 8.472 2520 12.250 1400 1.050 400 18.100 150 tl.470 «575 50 290 920 90 1525 50 5.450 750 1250 12300 490 400 1520 13300 9.250 710 800 43300 450 4&050 225 4J075 aooo aooo 8900 ti.700 9.200 2.725 20400 24H00 22.000 72.000 g&ooo 5&000 35.000 44.000 20800 1.400 1.750 12*00 2400 2550 190000 4.250 1.200 4.250 3500 1.200 1.100 «100 9350 8D00 110000 21.000 11100 10350 8900 5550 4750 39.000 5650 21500 1.450 19500 1£00 1550 1&200 saooo 6350 Uluslararası'nda güvence Uluslararası, kendi durumunu sürekli izler, inceler, hesaplar ve herkese açıklar. Tam zamanında ve doğru biçimde! Uluslararası'nı seçen tasarruf sahibinin, yatırımcının duyduğu güven; bu doğruluktan, kesin rakamlardan, uzmanlıktan kaynaklanır. İşte, Uluslararası'nm Haziran 1986 Haziran 1987 bilançoları: ULUSLARARASI BİLANÇO (MİLYAR TL) AIOİF ÜKİT DEĞER KREDİLER (NET) SABİT DEĞERLER(NET) İTHALAT HESAPLARI DİĞER AKTİFLER TOPLAM AKTİF PASİF ÖZKAYNAKLAR MEVDUAT (TL+DTH) ALINAN DIŞ KREDİLEF* İTHALAT HESAPLARI DİĞER PASİFLER TOPLAM PASİF 39.0 154.0 123.6 19.3 91.8 427.7 22.1 98.2 59.7 5.6 29.2 214.8 30.6.1987 30.6.1986 186.1 179.5 . 29.8 10 9 21.4 427.7 68.7 109.6 14.7 24 19.4 214.8 KÂR/ZAR AR TABLOSU (MİLYAR TL) GELİRLER ALINAN FAİZLER FAİZ DIŞI GELİRLER TOPLAM GELİRLER GİDERLER VERILEN FAIZLER FAIZ DıŞı GIDERLER KARŞıLıKLAR TOPLAM GIDERLER NETKAR 15.9 17.9 2.0 35.8 13.3 9.5 8.7 18.2 5.1 30.6.1987 30.6.1986 27.3 21.8 49.1 14.4 8.9 23.3 9f»s 200 «.290 11500 60 2J950 680 24B00 100 100 100 \m 1825 4500 4300 a ioo 7.700 6800 11500 18500 17800 48.000 1200 58000 2325 1.000 1.400 1.400 Y O R U M NEZtR BAKIR Borsa derken akla gelen menkul kıymet .hisse senedidir. Diğer menkul kıymetler de borsada abnıp satılmakladır. Ancakhisse senedi dışındaki menkul kıymetler matematik formüllerle fiyatı belirlenen cinsten menkul kıymetlerdir. Dolayısıyla hisse senedi borsayı, borsa hisse senedini akla getirmektedir. Bu açıdan olaya bakıldığında borsanın gelişmesi hisse senedi piyasasının gelişmesiyle son derece bağlantılıdır. Ülkemizde henüz bir buçuk yıllık geçmisi olan borsanın var olması önemli bir gelişmedir. Son günlerde hisse senedi fiyatlannda meydana gelen artışlar teorik olarak izahı yapılamayacak cinsten artışlardır. tçinde bulunduğumuz günlerde piyasada özel sektör tahvil faizJerinin yıllık net % 5053, kamu menkul kıymetlerinin % 4346 civannda faiz vermesi, enflasyonun yüksek olması ve banka mevduat faizlerinin serbest bırakıldığı bir ortamda hisse senedi fiyatlarındaki artışın sebebi asırı taleptir. Bu talep borsada işlem gören Türkiye'nin yerleşmiş 4050 şirketin his Hisse senedinde fiyat artışlaruıı açıklamak zor se senedine söz konusu olmaktadır. Halka yeni açılan bir şirketin hisse senedine aynı talebin söz konusu olacağını söylemek güçtür. Arz miktarında önemli bir değişiklik olmadan talebin aşırı artması, beraberinde bu fiyat artışlannı getirmektedir. Borsanın kurulması, alışılrruş hisse senedi müşterisinin dışında bir müşteri kitlesi yaratmakta olup, diğer taraftan bir iki yıldır bankalann sermaye piyasasına girmeleri de bu aşın talebe yol açmıştır. Böyle bir ortamda hisse senedine yatınm yapacak tasarruf sahiplerinin iyi bir seçim yaprnası, zamanlamayıdaçok iyi ayarlamaları ve dikkatli olmaları gerekmektedir. Anladığımız anlamda hisse senedi piyasasıran gelişebilmesi için öncelikle halka açılmayı özendirici, ara arttırıa, enflasyonu azaltıcı ve kamuoyunu aydınlatıcı faaliyetlere ağırhk verilmelidir. Nezir Bakır Pamukbank Menkul Kıymetler Merkezi Müdürtt Bankanızı seçerken, önce rakamlarına bakın! Dünya borsalarında geçen hafta NEW YORKBORSASI, inişti 2371.0 puana ulaştı. çıkışlı geçen haftayı yüksek kaFRANKFURT BORSASİ, Sipattı. Dow Jones endüstriyel or emens'in kârlanmn düşüş göstertalaması, persembe günü puan kaybetmesine rağmen haftayı diği haben üzerine, haftanın ilk günleri sürekli düşüş gösterdi. Siyüksek kapattı. emens haberine Federal AlmanIONDRA BORSASI, elektroya 'da para arzının artış gösterdinik şirketlehnin hisselerine olan yoğun talep nedeniyie huftayı ği haberi de eklenince, Comyüksek kapattı. Financial Tımes merzbank Endeksi, persembe 100 Endeksi, persembe günü günü 1889.9 puana düştü. INTERBANK ^ ULUSLARARASI birdünva bankasıdır.