Katalog

U MAYlb 1987 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURÎYET/y 'Yer Demir Gök Bakır' şenlikte alkışlarla karşdandı lülfü Livaneli'nin Yaşar Kemal'den uyarladığı "Yer Demir Gök Bakır", konusuyla sinemasal anlanmı arasında tam bir uyum arayan ve bulan bir film. "Yer Demir Gök Bakır" hem uyarianamaz denilen Yaşar Kemal'i belki ilk kez belli bir başanyla uyarlamayı biliyor, hem olağanüstü bir teknik düzeyi var, hem de Livaneli'nin kişiliğinde sinemamızo yeni bir yönetmen kazandınyor. ATtLLA DORSAY CANNES Görkemli şenlik sarayının önünde dalgalanan bayraklann arasında bu yıl Türk bayrağının da yer almasıru sağlayan ikinci film de Cannes Şenliği'nde gösterildi. Merakla beklenen, Zulfü Livaneli'nin ilk filmi "Yer Demir Gök Bakır" şenlikte bulunan birçok Türkün de katıldığı gösterilerde seyirciye sunuldu. Hemen söylemeli, "Yer Demir Gök Bakır" sonuç olarak başanya ulaşnuş bir rdm... Hem Yaşar Kemal'i uyarlamanm zorluklan hem de Livaneli'nin ilk sinema denemesi olması acısından doğrusu oldukça kaygıyla beklediğimiz film, katıldığı yan resmi "BeiH Bir Bakış" • Un Certain Regard" bölümünün değil, tüm şenliğin en ilgi çekici filmlerinden biri olarak karsırruza çıkıyor. Yaşar Kemal'in ünlü üçlemesinin 2. kitabından uyarlanan film, bilindiği gibi, bir köyde ağır doğa ve yaşam koşullan altında zor günler geçiren bir halkm köyün ağırbaşlı, sağduyulu bir kişisini, Taşbaş'ı "ermiş" ilan etmelerini ve çıkış yolunu ondan beklemelerini anlatıyor. Kuşkusuz romanın yalnız bizim halkımıan değil, tüm halklann, hatta tarih boyunca gelmiş geçmiş tüm halklann gündelik yaşam koşullanndan inanca sığınmalannı, "kutsal" kavranüar ve kişiler yaratmalannı, söylenceler, halk masalları üretmelerini irdeleyen çok Uginç ve genellemeye uygun bir yanı var... Olgun bir ilk film Zulfu Livaneli bir ilk filmden beklenmeyecek bir olgunlukta anlatıyor fılmini... Erzincan'da zor koşullar altında çekilen film (Filmin önemli bölümü kar altında geçiyor), çevrenin çarpıcılığını, doğaıun vahşi güzelliğini, mekânlann özgunluğunü filmin yapısı içine ustaca yerleştiriyor. Fblklorizmden, mekân fetişizminden ve çevrenin getirebileceği her tür eg2otizm duygusundan sıyınyor filmi Livaneli... Özellikle iç sahnelerde büyük bir yumuşakhk yaratıyor, planları ustaca birbirine bağkyor, oyunculan çok iyi kullanıyor. İlk kez sinemada çalışan Rutkay Ariz, Ma Türk sineması Cannes Şenliği'nde başanyla temsil ediliyor HAYVANLAR ISMAtL GÜLGEÇ HÛNFENDı", KE TAB.MİN ÖNEMLİ KİM KJME DUM DUMA BEHtç AK fakın »? çcrvşıtnmt R4NFM ^ fcttra. SİNEMADA İLK KEZ "Yer Demir Gök Bakır" adh fîlmdeki Meryemee rolüyU sinemada ilk kez çalışan tiyatro sanatçısı Macide Thnır, rolünün üstesinden başanyla geüyor, Yönetmen Livaneli, oyunculan çok iyi kulUuuyor, btklenenin ötesinde bir sonuç altyor. (Fotoğraf: M. ZtYA ÜLKENCtLER) cide Tanır gibi oyunculardan beklenenin ötesinde bir sonuç aldığı söylenebilir. özellikle İaşbaş'ta Rutkay Aziz'in sinemamız için büyük bir kazanç olduğunu ve Olmin başansında büyük payı bulunduğunu belirtmek gerekir. siklikler, filmin geneldeki başarısını pek etkilemiyor. Tipik bir geri kâlmışuk dekoru içinde başlayıp çok değişik yerlere kayan, ele aldığı hiçbir şeyi (yoksulluk teması, sömürü teması, çevre egzotizmi, vb.) sömürmeden, evrensel bir olayı araştıran, konusuyla sinemasal anlahmı arasında tam bir uyum arayan ve bulan film, sanınz sinemamız için önemli... Hem uyarianamaz denen (ki bizim de düşüncemiz bu) Yaşar Kemal'i belki ilk kez belli bir başarı duzeyiyle uyarlamayı biliyor, hem olağanüstü bir tek'nik düzeyi var hem de sinemamıza Livaneli'nin kişiliğinde yeni bir yönetmen kazandınyor. Sanırun, Zülfu Livaneli'den bundan böyle yönetmen olarak da bekleyeceğimiz çok şey var. uyartamasım kastediyordu). Zülfü'nün filmi çok sevdiğuü, filmin tümüyle romamn mesajını koruduğunu ve perdeye getirdiğini söyledi. Yaşar Kemal, filmin/romanmve genelde kendi romanımn terhel Özelliğinin, insanın mitoslar üreten bir yaratık olmasını gösterdiğini, insanın tarih boyunca her turlü sıkıntıya, yoksulluğa, çaresizliğe sürekli mitoslar üreterek karşı koyduğunu, edebiyatın da bu mitoslar birikiminden yararlandığını belirtti. Günümüzde de sanayileşme mitosu, ekolojik mitoslar, Marilyn Monroe mitosu vb. kentsel ve sanayi dönemi mitoslan üretildiğine dikkati çeken Yaşar Kemal, insan ve mitos ilişkisinin Claude LeviStrauss gibi araştırmacıların da çabasıyla artık bilimsel bir olgu olduğunu söyledi. "Yer Demir Gök Bakır" Cannes'da iyi bir başlangıç yapn velhasıl... Yabancı eleştirmenlerin görüşleri henuz yayımlanmadı, bilemiyonız... Ama "Dilan"dan sonra bu filmin de gösterimi, burada sinemamıza zaten var olan ilgiye iyi bir yanıt oldu bu yıl... Yakın zamanda tüm bu birikimin sonuçlan daha iyi alınacak , sanıyorum... Bu arada, Ömer Kavur'un "Anayurt OteU" fılminin, Istanbul'da izle>'en eleştirmenler kanahyla "ünlü" bir film olmaya doğru gittiğini ve birçok şenlik tarafından istendiğini de arumsatayım... HIZLI GAZETECİ NECDET ŞE* SELAMUH âlEYKVM M MCİ 0LPI/60MZU BURflLARM HB PÜB PulAŞrıŞiMiZi fİLAH OtUR PA 8İZ£ KÖfiJ Tek kusur senaryoda Yine de "Yer Demir Gök Bakır" tam anlamıyla özlenen bir "büyük film" değil. Filmin başlıca kusurunun senaryosundan kaynaklandığı görüşündeyim. önce köylünün Adil Ağanın sömürüsünden, Adil Ağa'ya ödenemeyen borçlardan düştüğü perişanhğın tasviriyle başlayan fılmde, gelişimin yavaş yavas inanç ve kutsalm ortaya çıkmasına kaydınlması çok iyi başanlamamış... Film başladığmdan farklı bir yöne kayıyor izlenimi uyanıyor sevircide... Senaryoda kimi diyaloglann, kimi deyişlerin gereğinden çok yinelendıği, diyaloglarda tam bir doğalhğa ulaşılamadığı seziliyor. Köylunün Adil Ağa'yı bekleyişi olayı, Yaşar Kemal'in deyişiyle "Godof'yu bekleyiş gibi soyut olmayan, gerçek, gerçekçi bir bekleyiş olan bu durumun gerginliği de nedense tam anlamıyla yansımıyor filme... Mitos iireten yaratık Livaneli/Kemal ikilisi, fümin buradakî karşüanmasından çok memnun kaldüar. Cerçekten de gösterildiği 2 seansta da film alkışlandı. İlk gösterimden sonra Ljvaneli, Yaşar Kemal ve oyunculardan Yavuzer Çetinkaya, arkadaşımız Mehmet Basutçu'nun yönettigi bir tartışmada sorulan yanıtladılar. Bu arada, Yaşar Kemal, adını vermeden çağdaş bir yazann romanırun kötü uyarlaması nedeniyle içine düştüğü durumda olmadığı için sevindiğini belirtti (Francesco Rosi'nin ağu eleştiriler alan Marquez ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI ** * * •' 7 Başanh uyariama "Yer Demir Gök Bakır" bu açüardan insanı belki biraz doyumsuz bırakıyor. Ancak bu ek AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKK4N Balkan Naci îslimyeii'nin bütünüyle plastik bulduğu bir çelişki İnsan ve onu sınırlayan koşuUar İslimyeli, uzun bir süreden sonra Ankara'da açtığı yeni sergisinde, son ürünierinin yanı sıra, 198486 dönemindeki çalışmalarından da ornekler sunuyor. Sanatçı, başlangıçtan bu yana insan ve onu sınırlayan koşullar arasmdaki çelişkilerle ilgilendi. Bütünüyle plastik bulduğu bu çelişkiyi giderek bir çizgi boyunca sürdürdü. GÜNSELt ÖNAL ANKARA Ressam Balkan Nad tslimyeti resimlerini Tanbay Sanat Galerisi'nde sergilemeye başladı. Islimyeli, uzun bir süreden sonra Ankara'da açtığı yeni sergisinde son ürünlerinden başka, 19841986 yıllarmdaki çalışmalanndan da ornekler sunuyor. Başlangıçta "halk figürasyonu" kaynaklanndan çıkış yapan bir resim anlayışı geliştiren Îslimyeii'nin bu figüratif anlayışı, özgün bir pastel tekniğinin eşliğinde bir tür çağdaş minyatür inceliğine ulaştı. tslimyeli'nin bu simetrik, yalın, kare planlı durağan kompozisyonlan, 1978'de yerini dikdörtgen planlı kompozisyonlara bıraktı. 19801982 yıllan arasında Italyaîdaki Floransa Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim çahşmalan yapan sanatçı, Italya'daki yıllannda özellikle ışık ustalan ve primitifierle ilgilendi. Çalışmalanmn merkezini siyahbeyaz arasındaki zengin ara tonlar oluşturdu. Türkiye'ye döndüğünde bütünüyle siyahbeyaz çakşmalanndan oluşan kişisel bir sergi açtı. Sonraki yıllarda bu hassas ışık yapısını renge dönüştürmeyi deneyerek, bir tür psikolojik iç ışık ve gizli renk anlayışı geliştirdi. Daha sonra bu renk ve ışık anlayışını dramatize ederek bir seri fotoğraf denemesi yaptı. Içeriksel anlamda da siyah ve beyaz arasmdaki ana kavramlan araştıran tslimyeli, başlangıçtan bu yana insan ve onu sınırlayan koşullar arasmdaki çelişkilerle ilgilendi. Bütünüyle plastik bulduğu bu çelişkiyi, giderek bir çizgi boyunca sürdürdu. 1968'de Tatbiki Guzel Sanatlar Yüksek Okulu Resim Bölümüne giren sanatçı 1972'de bu bölümu birincilikle bitirdi. 1973'te aynı kuruma asistan oldu. 1975'te Avusturya Salzburg Akademisi'nde çalışmalar yaptı. 1978'de "Görsel sanatlarda anlatım ögesi olarak kurgu" konulu tezini vererek, öğretim uyeliğine getirildi. 19801982 yılları arasmda îtalya'da Floransa Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim çalışmaları yaptı. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde doçent olan sanatçı yurtiçinde ve yurtdışında 18 kişisel sergi açtı. Îslimyeii'nin sergisi 23 mayısa dejt izlenebilecek. TARÎHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 1639 'DA BU6ÜU, OSMAUUIAG 'LA SAFBVİLE& AGAStHOA «KASRr Çte/M AATrlAŞMASI ' 1SO SON YILLA&PA SAFBVİLee 'IAI DAHA SAŞA&Ll OLPU6U ÇARPtŞMAUie, GEA/Ç PADIŞAHIN İGAA1 ÛZe&A/£ S£PS&LB& PÜZ£NL£JUt£SİYLE FABKU BİR AŞAMAyA GELMlŞp. &AĞOAr'W OSMAAtULA/Z TARA&fiJlZAM ffOHCf <£2. SEISI ALfNtŞ/fJPAAJ SOA//SA, H2AM fAfii SAFt, BARIÇ ıSTEM/ŞÇİ. SAD/SA2AM tceMAMKeŞ KA/SA* MUZmFA MfA İLB İISAN TSlASlLCİSt SAflu MAM AeAS/HPA, KASKI m ŞlR/N 'PE YAP1LAA1 AUTIAŞMA, (KJ D£VL£TİAt S/~ Ur f" •MUSUI NlfZUlRfAJf YÜZY/LLA&CA OS$i?MİY£C£K BİOSMAUU MÜDOİ İMDE SAPTTYORJ>U• (SğJ? 17 Mayıs /GAN SMR/M/Z.. 18 KİŞtSEL SERGİAÇTI Son dönem urünUrini TSmbay Sanat Galerisi*nde sergileyen Balkan Naci lsümyeti, bugune kadar yurtiçinde ve dışmda 18 kişisel sergi açtu hamyeli*nin yeni sergisi 23 mayıs gunüne kadar izlenebilecek. İRAN »Kocrı girin. | DRAMACLJUB 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Güreşçilerin m uvaffakiyeti Gazetemizin tertib ettiği * büyük gtireş müsabakalannda derece alan kıymetli güreşçtier, dün Galatasaray kulübu salonunda milli takım gureşçilerile karşilaşmışlardır. Bu çetin ve o nisbette heyecanlı olacağı tahmin edilen müsabakalan görmeğe gelen güreş meraklıları o kadar çoktu ki, bir aralık ayakta duracak yer bile kalmamış ve salonun kapılannı kapamak zarureti hasıl olmuş, bir kısım meraklılar da müsabakaların neticesini almak için sokakta beklemek mecburıyetinde kalmışlardır. Saat tam 12 de minderin 17 Mayıs 19 • « müstahzarları gosterdi. Muhtelif ameliyat teknikleri hakkında mukayeseler yaparak, şansi kanaatini söyledi. Kanserin birisi iki cevfli bir rahimde husule gelmişti. Bundan sonra geçen celseye aid vakalarla tebliğin münakaşası yapıldı. Münakaşalarn Kenan Tevfık Sezenel, Ahmed Asım Onur, Halid İnsan, Zeki Tektaş ve Hüsnü Şakir katıldı. 19371987 Soydanın isimleri hürmetle yad edilmistir. Cemiyetin faaliyeti hakkında verilen malumata göre, Türkkuşu şubelerinin talebeleri yirmi beşi kız olmak üzere 508 gençdir. Yeni yapılacak motörlü tayyare mektebi için 145 bin lira sarfedilecektir. Almanyadan alınan 10 tayyareden maada Istanbulda bir fabrikaya 10 tane tayyare ile muhtelif tipte 65 planör ısmarlanmıştır. Merzifonda bir hangarla bir yatakhane yapılmaktadır. Bu binalar 130 bin küsür liraya çıkacaktır. Kurumun son bir aylık varidatı 4.755.766 liradır. Bunun I.I63J54 lirası piyangodan iemin edilmistir. lyipikajyapıyor, reklam ajanslarının dinamikortamını tanıyor,kısacaken CHARLEYS ALNT r Directed by Namık Yumruk Halk Eğitim Merkezi KADIKÖY182025 Mayts Endüstri Meslek Lisesi BAKIRKÖY2324 Mayıs ENGUSH CENTRE Tel. 338 83 10572 21 44 Brandon Thomas PRESENTS etrafında karşılıkh yer alan milli takım güreşçilerile, onlarla ilk defa güreşecek olan yeni elamanlar, Güreş Federasyonu reisi Ahmed Fetgeri tarafından kısa bir nutukla halka takdim edilmiş ve müsabakalar derhal başlamıştır. TlKBrsayıyorsanız blziarayın^64057 diniziiyl g r a Kadm hekimlerin aylık toplantıları Türk Ginekologi Kurumu, bu senenin son toplamısmı, Pro/esör Kenan Tevfık Sezenelin başkanlığında yapmıştır. Bu toplantıda Ahmed Asım Onur, birinin karın, diğerinin hazne yolu ile çıkardtğı iki c'ısmi rahim kanseri piyesini ve bunlara aid mikroskopik Haıa kurumunun aylık faaliyeti 6 Türk Hava Kurumu umumî merkezinin yaptığı toplantıda cemiyetin altı aylık raporlart okunmuş, azadan vefat eden Nuri Conkerle. Mahmud