Katalog

CUMHURIYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER çüar, Tarramattakı ya da Meşrutıyettekı önculerınden farkh ve özgun gonışler getırmıyorlar. Aym senaryo, bu kez değışık aktörlerle, ama yaygm ve ekonomık açıdan guçlu bır örgut ya da örgutler aracılığıyla oynamyor. Oysa Mustafa Kemal, Turk ulusunu uyandırma ve aydmlatma doğrultusundakı yöntemını daha 1924'te saptamıştı O, ulusumuzu dar kafalı bağnazlann elınden kurtarmak, ılen ve uygar bır ulus olarak çağdaş uygarlık alanı ıçınde yaşatmak ıçın, saltanatı, halıfehğı, şenat hukukunu, ulema örgutlennı, medreselen, tankat ve zavıyelerı kapatmış, laıklık ılkesının, Harf devnmı'nın, Öğretim Bırlıgı'nın, Yurttaşlar Yasası'nın ve Kadın Haklan'nuı benımsenmesınde baş rolu oynamıştı Mustafa Kemal'ın gerçekleştırdığı devrımlerın hepsı, sıstematık bır butunun bırbınnden ayrılmaz ve ödun verılmez parçalanydı Ama 19241934 yüları arsında hızla gerçekleştırılen bu devnmlen, aradan bunca yıl geçtıkten sonra, bugun savunmak ve ulusumuzun uyanışının karşısma yenıden çıkanlmaya çalışılan engellen ortadan kaldırmak ıçın b u cumhuriyet kuşaklan, yetennce kararlı, cesur ve dürüst davranabdıyor muyuz' Kamuoyumuzu gunlerce meşgul eden "türban" konusu, şenatçı göruşun bır sımgesı ve de bayrağı haline getınldığınde, koşullandınlmış bazı unıversıteh genç kızlanmızın "özgurlukten kaçış" ısteklerı, ne yazık kı laik cumhunyetımızın bazı mılletvekıllermce, özgurluk ve demokrası adına savunulmaya çahşılmadı mı 7 Fırsatım bulsa tum özgurluklen ve demokrasıyı kaldıracak olan bır anlayışın böylece savunulması, çok tehlıkelı bır paradoks değıl mıydı? Laik cumhuriyet, dıne hep bılımsel yaklaşımla bakmış, aydın din adamlan yetiştirmek amacıyla daha başlangıçta bır Ilamyat Fakultesı kurmuş, dınde çağdaşlaşmayı ve ınanç özgurluğunu sağlamaya çalışmıştır Buna karşın, şenatçılar, laik cumhunyetle hep çelışmışlerdır Onlar, çağdaşlıga "Allahsızlıkkâfirlık", demokrasıye "îslamıyetın gereksınme duymadığı >oz bır Batı rejırm", ozgurluğe ıse, yalnızca kendı katı, kapalı ve acımasız saplantılarımn bır savunma aracı olarak bakmışlardır Laik cumhurıyetın din olgusu karşısındaki ıyı myeth ve saygılı tutumu, sonuna kadar kötuye kullanılmış, genç kafalara cumhurıyet ve Atatürk dusmanhğı aşılanmak ıçın her turlu yöntem denenmiştir 1980'den sonra açılan ünıversıtelerde de her nedense hep öncelıkle ılahıyat fakultelen kurul muştur Bu ünıversıtelerde çağdaş felsefe bölumlerıne yer verümezken, yenı açılan ılahıyat fakultelennde ıslam felsefesı, fıkıh, kelâm anabıtun dalları yuksek lısans, doktora programlan ve kadrolan açümıştır Öte yandan ıse, felsefe derslennın lıselerden kaldırılması hazırlıkları Mıllı Eğıtım Bakanhğı'nca surdurulmektedır Oysa, özellıkle gunumuzde, lıselerde felsefe derslenne, tum ünıversıtelenmızde felsefe bölümlennde, her zamankınden çok gereksinme vardır Çunku felsefe, karanlık çağlardan aydınlığa, kolebklerden özgurluğe geçışın ve ınsanın kendı kendısıyle hesaplaşmasının gerçek seruvenını genç kuşakiara anlatarak, onların bılınçlenme ve özgurleşme surecmde önemlı bır rol oynar Ne var kı çagdaşlaşma duşmanlan, yoksulluğu, yazgıahğı, "bır lokma, bu hırka" dunya goruşunu, boyun eğme ve kölelık ruhunu sorgulayacak olan bu bılınçlenme ve özgurluğe de şıddetle karşı oldukları ıçın, Islam tarıhı boyunca felsefeye hep Dehrîlik (zındıklık dmsızlık) suçlaması ıle yaklaşmışlardır Kelâmcılar ve şerıatçüar, devletın ve toplumu din kurallarına gore yuruduğune, kutsal devlet kavramına ınandıklarından, felsefeye ve özgur duşunceye dun olduğu gıbı, bugun de duşmandırlar Butun bunlar apacık bır şekılde bılınırken, şenatçı kara guçlenn nasıl bır örgütlenme ıçınde olduklanrun belgelerle gözler önune serıldığı son bırkaç gunde ıse laik cumhunyet kuşağından bır başbakan ve bazı mılletvekülerı, salt kendılenne oy veren gnıpların bır bolumunu yıtırmemek ıçın,cumhunyetımızmve demokrasımızın karşısındaki tehlıkeyı hafifsemekte, görmezlıkten gelmekte, açıklama ve uyan yapanlan suçlamaktadırlar Onlar buna ek olarak, her fırsatta çağdaş değerlerden ve Atatürk ılkelennden yana olduklannı da düe getırebılmekteduler KUÇUK POLtTtKACI: BUYUK İKİYUZLU Sayüan her gun artan ve gerçek cumhunyetçılerle Atatürkçülenn ıçlenm burkan bu acı örnekler karşısında daha ayrıntıh yorumlara gınşmeden, Bacon'm "îkıyuzlülük, tabansızlara yaraşan bır davranış yolundan başka bu şey değıldır Çünkü gerçeğın ne zaman söylenmesı gerektığını bümek, yen gelınce de söylemek, guçlü kafa ısteyen bır ıştır, dolayısıyla kuçuk polıtıkacılar, buyük ıkıyuzlulerdır" (3) göruşüne katıhyor, yureklen gerçek sevgısıyle dolu, bılınçlı ınsanlanmızın sayısı artmadıkça ve onlar bılınçli bır kamuoyu olarak tepkı ve ağırlıklannı duyıırmadıkça, "buyuk ıkıyüzluler olan kuçük polıtıkacılar dan kurtulunamayacağını ve "bitmeyen kavga"nın surüp gjdeceğım uzulerek yınehyoruz m,s 337 1 Bkz. N BerL.es, Turldye'dt Çagda^af Bitmeyen Kavga" 13 NİSAN 1987 CUMHURtYETTEIV OKURLARA... OKAY GÖNENSİN Laik cumhuriyet, dine hep bilimsel yaklaşımla bakmış, aydın din adamlan yetiştirmek amacıyla daha başlangıçta bir llahiyat Fakültesi kurmuş, dinde çağdaşlaşmayı ve inanç özgürlüğünü sağlamaya çalışmıştır. Buna karşın şeriatçılar, laik cumhuriyetle hep çelişmişlerdir. Onlar, çağdaşlığu "Allahsızlıkkâfirlik"; demokrasiye "Islamiyetin gereksinme duymadığı yoz bır Batı rejimi", özgürlüğe ise, yalnızca kendi katı, kapalı ve acımasız saplantılarımn bir savunma aracı olarak bakmışlardır. Laik cumhuriyetin din olgusu karşısındaki iyi niyetli ve saygılı tutumu, sonuna kadar kötüye kullanılmış, genç kafalara cumhuriyet ve Atatürk düşmanlığı aşılanmak için her ttirlü yöntem denenmiştir. Bilanço D Doç. Dr. NECLA ARAT İ.Ü Edeb. Fak. Öğretim Üyesi Azgehşmışlık surecını aşma çabalarımn surup gıttığı ulkemızde savaşımlarını ızledığımız çagdaşlaşma ıle dınselleşme, bırbırının karşıtı olan toplumsal olgulardır Dınseüeşme, çagdaşlaşmaya karşı öncesız sonrasız dünün, geçmışın, geleneklerın gerı getırümeye, korunmaya çahşılmasıdır Her çagdaşlaşma gırışımının karşıtını büyuk ölcude uyardığını, ılencılıkle gencüığın dıyalektığının tarıhsel süreç ıçınde bır kavga olarak yaşandığını ulkemızde Tanzımata, Meşrutıyete ve Cumhunyete karşı oluşan şenatçı, bağnaz, Batı karşıtı tepkılerde somut olarak gözlemlemekteyız Toplumsalsıyasal tanhunıze bır göz attığımızda Tanzımata karşı çıkanların öncelıkle Osmaıüı egemenüğının dinsd temelının aşındınldığı savını öne surdüklennı görmekteyız Çünkü Tanzımat, aydınlanma duşununü, halk eğıtımı ulkusunü ve sıyasal özgurluk kavramını yerleştırmeye çalışırken din ve gelenek ahşkanlıkları yerıne usun ve bittmsei olçuüenn ustunluğu ınancını getırmekteydı. Gelenekçılık, Batıkarşıtlığı ve şenatçüık akımlan en parlak dönemlennı, II Abdulhamıt zamanında devletın resmı ıdeolojısı halıne gelerek yaşanuşlardı Bu dönemde gehşen yenı bır din adarru tıpı " Genışleyen ekonomık çökuşle orantılı olarak çoğalan talebei ulum (medrese öğrencılen), cercıler, hafızlar, ımamlar, şeyhler bol bol yetışmeye, özellıkle tankatlar ve zavıyeler mantar gıbı bıtmeye başlamıştı" (1) Bu dönemde Ortaçağ Islam u>gaılığı en ıdeal modele, bır parodeıgma'ya dönuşturulerek ışlenmış, Altın Çağ'ın (Devn Saadet'ın) gelecekte değü, geçmışte var olduğu vurgulanmıştı Batı uygarhğı ımgesırun yennı Arap uvgariıgı ungesı almış, Arapça ve Farsça öğrenmemek, bır Muslumanda ve Osmanlıda en buyuk eksıklık sayılmıştı Çağdaş Batı uygarhğının Arap uygarkğından alınma olduğu, ozgutı olmadığı savı kanıtlanmaya çalışılmıştı Ne var kı dınden, şerıattan, geleneklerden bu kadar çok sözedılen bır dönemde, dının saltık gucunun temellennı usa dayanarak sarsacak yenı bır kuşak yetışıyordu Bu kuşak bır anlamda Meşrutıyetın önculennı hazırladı Meşrutıyetın gerçekleştırmeye çalıştığı tum reformlar da karşılannda yıne şerıatçüan buldular Şenatçılar gen kalrruşuğımıza neden olarak, şenatın uygulanmayışını gösterdıler Toplumsal kurtuluşun yolunun Batıhlaşmada değıl, lslamlaşmada olduğunu savundular Ancak Meşrutıyet şenatçıları da Tanzımat şenatçılan gıbı, Batı uygarhğının özdeksel yönlerınden yararlanılabüeceğını düşunuyorlar ve Japonya örneğını model olarak kabul edıyorlardı Zaten onlara göre, Batı uygarhğının tum özdeksel başarıları İslamlıktan alınmaydı Bu arada Arap hayranlığı da yenıden hortlamıştı Meşrutıyet şenatçıları, Arap ırkını övmenın, onu her ırkın ustünde tutmamn tum Muslumanlann ödevı ve din borcu olduğunu söylüyorlardı (2) GUNUMÜZDEKİ ŞERİATÇILAR DA... Kadın özgurluğu, kadınerkek eşıtlığmın sağlanması gıbı konular da 1908'den sonra, özellıkle çagdaşlaşma yandaşları tarafmdan ele alınmış, peçe ve çarşafa karşı olan görüşler şenatçılan çı.Ieden çıkarmıştı Şeriatçılar, yayınlannda "tesettur"un (örtünmenın) en yüksek dınsel dkelerden bırı olduğunu, kadınlann yuzlennı ve saçlaıını örtmelen gerektığını haykınyorlardı Cumhuriyetin kuruluşundan 64 yü sonra gunümuzde şenat unyada gazetealenn baskı refimlen karşısındaki durumu nasıl gidiyor? ABD'dekı Gazetecılen Koruma KomıtBSi'nın venlenne bakılırsa, öldürulme açısından 1986'da durum lyıİBşmış, 7985'te öldürüten gazBtea sayısı 24'ken bu sayı 1986'da 13'e düşmüş Sınır dışı edilmeterde ıse buyuk artış var; 1985'te 12 gazetecı görev yapbğı ülkeden sınır dışı edılmışken bu sayı geçen yri 37 olmuş. Geçen yıl, başına tutuklanma ya da kaçırılma gıbı görece hafit belalar gelen gazetecı sayısı tam 190 Türkıye'de ıse gıdış ne yöne? Uluslararası Basın Enstıtüsü (IPI) dırekturu Peter GaJlıner'e göre "Türkıye'de demokrası ve basın özgünuğü konusunda olumlu gelışmelenn ısaretlen var" Ama yeterlı mı bu gelışmeler'* Elbette yetersız Gallıner, "demokrası ve basın özgüriüğü konulannda Türkjye'nm yapacağı çok ış bulunduğunu" da vurguluyor IPI Dırektöru, Türkıye'de bulunduğu bır hafta suresınce gazete yönetıcHen, Gazetecı/er Cenvyetı ve Gazetecıler Sendikası baskanlanyta görüştü IPI'nın 1988 mayısında Istanbul'da yapılacak genel kurulu çerçevesınde ve basın sorunlanyla ılgili olarak da Başbakan, Meclıs Başkanı, Dışışlen Bakanı ve hükumet sözcüsüyle göruşmeler yaptı Batılı 300 gazetecının katılımıyla Istanbul'da yapılacak genel kurul, Turkiye'dekl olumlu gelışmeler açısından ıyı bır ışaret olarak niteteniyor, yetkılı çevrelerce de memnunlukla karşılanıyor Gazetecıler Cemıyetı bu genel kurulun ev sahıplığını yapacak. Basın özgüriüğü ve demokrası ılkelennı temel alan IPI'nm, Baüh ülkehrden 2 bıneyakın gazete sahıp, yöneticı ve yezar uyesı bulunuyor Orgütün 12 kurucu üyesı arasında Türkiye'den Ahmet Emın Yalman bulunuyordu Daha sonra Abdı ipekçt uzun sure yurütme kurulu üyesı olarak görev yaptı Ipekçı'nın öldürülmesinden sonra Samı Kohen'ın yer aldığı yurütme kuruluna 1983'te Genel Yayın Müdurümüz Hasan Cemal seçıldı • Mart 198Tde gazetetenn günlük ortalama net saüşları ve bir öncekı aya göre farklan şöyte oldu: 150 llnlık gazete Cumhunyet 130 linlık gazeteler Mıllıyet Güneş Tercuman Türkıye 100 llnlık gazeteler Hümyet Sabah Tan Gunaydın Yenı Asır 80 llnlık gazete Butvar 131 777 273.881 271 720 169 632 177 420 700 660 592.465 248 952 248 814 81.322 109.241 + 10 014 •46.428 + 72.325 •10.433 + 6.741 2.639 •48 357 •15.333 •7.021 3.956 +12.374 2. a.g.k s 427 3 Bkz. Bacon, Ocacmclrr, s. 35, Çev Ak şıt Göklurk OKTM AKBAL EVET/HAY1R Gençlik Baskıyla Susturulamaz... OKURLARDAN Sosyol tesise kitap Muhterm yetkiüler, köyümuze muhtar imam oğretmen ışbirhğı ıçinde guzel bir dayanışma gösterertk bir okuma odası kütuphane bir misafirhane, iki lojmandan muteşekkıl bir sosyal tesıs kazandırdık. Gerek kuyumuz içindeki ortaokul ve Ukokul oğrencılerıne, gerekse ılçeye okumaya gıden öğrtncilerimize ders çaiışabilecekkn, başvuru kitaplannı bulabüecekltri, kitabı sevme \e okuma abşkanüğı kazanacaklan boyle bir yere kavuşmamızın sevinci içindeyiz. Siden de bu sevincimizi paylafmaya, biziere yardımcı olmaya davet etUyoruz. Kayaköy Camıı Kutüphanesı KA YAKÖY/ÖDEMtŞ Bu ulkede söz sahıbı kışıler yalnızca 6 Kasım seçımıyle kı nasıl bır seçım olduğunu hepımız bılıyoruz Meclıse gelenler mıdır? Bu kışılerın oluşturduğu kadrolar mıdır'? 12 Eylul olayı ıle ulkenın yazgısını değıştırenler mıdır? Yalnız bunlar mıdır bu ulkenın sorunlarına sahıp çıkanlar, bu ulkeyı sevenler, bu ülkenın lyılığını, mutluluğunu ısteyenler, onurunu koruyanlar, yücelmesını ozleyenlef Gazetelerde resımler Jandarma ıle öğrencı karşı karşıya' Dıpçıkler havaya kalkmış, ındı ınecek gençlerın kafalarına Inenler de var1 Alışık olduğumuz eskı bır görüntu Kolluk guçlerı ünıversrteh gençlere karşı! Yıne çatışmalar, yıne karşılıklı meydan okumalar, slogan atmalar, ıtış kakışlar, düşmanca duyguların buyutulmesı Geçen gun Cumhuriyet Kıtap Şenlığı'nde bır grup genç çevremızı aldı Konu Gençlik demeklen Bu konuda daha önce de duşuncemı belırtmıştım 12 Eylul sonrasında atama yoluyla oluşturulan Danışma Meclısı'nde bırtakım yasalar çıktı ya da çıkartıldı Bu yasalar MGK onayından da geçtı Bunlardan bırı de dernek kurma konusunda .. Bakın ne dıyor oğrencıler "Bız ulkemız unıversıtelerınde okuyan oğrencıler olarak ctemokratık hak ve ıstemlenmızı elde etmek ıçın demeklenmızı kurduk ve kurmaya çalışıyoruz Bu dernekJeşme surecı ıçınde baskılar ve keyfı uygulamalarla karşılaştık, ama yılmadık Yürürlüktekı Dernekler Yasası'nın antıdemokrabk hukümlen ıle çalışmalanmız engellendı Bu gün de derneklenmızın kapatılması gırışımıyle karşı karşıyayız Yenı yasa onensı TBMM'ye venlmektedır Bu önerge, süregelen yasaklar zıncırının yenı bır halkasıdır Bu tasanyla derneklerımız ve dernekleşme çabalanmız yok edılmek ıstenıyor Oğrencılerın ıdaresınden alınıp rektoriüğe vertlmek ıstenen demeklerm akademıkdemokratık mucadeledekı görevlennı yerıne getıremeyeceğı açtktır Öğrencı demeklen öğrencılenn denetımınde olmalıdır " Bu ulkenın geleceğını emanet ettığımız, öğrenım sıralarındakı gençlenmtze demokratık uğraş verme yollannı kapayan bırtoplumda nasıl 'demokrası' sözu edılır? Öğrencı derneklerını 'devlet derneğı', 'YÖK derneğı' bıçımıne sokmak demok? rasıye ters düşen bır anlam taşımıyor m u Bu, tek partı dıktasının, kısacası zorbalık rejımlerının egemen olduğu ulkelerdekı uygulamanın bır benzen değıl m ı 9 12 Eylul oncesındekı olayların ters bıçımde yorumlanması, yanlış değerlendırılmesının sonucudur bu, o da, 'efendım gençler derslerıne çalışsın, polıtıka ıle ılgılenmesm, böylece teror olayları, başkaldırmalar önlensın' duşuncesıdır Polıtıka ıle ılgılenmek, yurt yonetımındekı aksaklıkları gorüp bılmek, halkımızın sorunlarına eğılmek unıversıte çağındakı gençlerın hakkı ve gorevıdır Her şeyden once yurttaş olmanın gereğıdır Bu ulkeyı bır avuç 'seçılmış' ınsan yonetemez Kı, bu ınsanları seçen de bır başka avuç ınsandır' Ülkemız ellı mılyonu geçmış Yuzbınlerce yuksekögrenım gencı var Nufusun yarısı, belkı daha da buyuk bölumu yaşlan otuzdan aşağı olanlardan olusuyor Şımdı bu buyuk coğunluğun yurt sorunlarıyla, özellıkle kendılerını ılgılendıren konularla ılgılenmelen 7 nasıl onlenebılır Hem nıçın onlensın? Oy verme yaşını 18'e ındırmek ısteklerı ıkıde bır yınelenıyor Yırmı bır yaştakı genç seçmen oluyor, otuzunda mılletvekılı seçılebılıyor Yurt sorunlannı bılmezse, ılgılenmezse, yarının yönetım kadroları nasıl yetıştırılecektır? Dunyanın butun uygar ulkelerınde polrtıkaya genç yaşta başlanır Çoğu ulkede seçılme yaşı yırmı beş Yüksekoğrenım sıralarında gençler yurt yonetımı konusunda bılınçlenecek, aydınlanacak, söz sahıbı olacaktır Kalkıp gençlığı, 'sen bu ışlere karışma, dernek kurma, yüröyuş yapma, slogan atma, yazı yazma, dergı çıkarma, yalnızca dersıne çalış, büyuklerının şözünü dınle' dıye susturmaya çalışmak buyuk bır yanılgıdır Üstelık de yararsız, sonuçsuz bır çabadır Hele jandarma dıpçığıyle bu haklı ozlemlerı, ısteklerı bastırmaya, durdurmaya çalışmak busbutün yanlıştır Gazetelerde cıkan, gençlıkle landarmayı karşı karşıya getıren resımlere bakınca 2829 Nısan 1960 gunlennı anımsadım Yazık, çok yazıki Bır yandan demokrası, ınsan hakları, ozgurluklerı dıyeceksın, ote yandan gençlerın dernek kurma hak ve özgurluğunu en ağır biçımde kısmaya kalkışacaksın' Yanlıştır, çırkındır Üstelık de sonuçsuzdur, yararsızdır Yüksek geliri güven içinde kazamn GARANTl AZİNE Bonosu, Devlet T&hvili, w ve ozel sektör menkul kıymetlerinin ahmsatımında, Garanti Menkul Kıymetler Merkezf nin sunduğu olanaklan öğrenmeden, paranıza yön vermeyin. Portföy Danışmanlığı, her türlü Tahvil, Finansman Bonosu ve Hisse Senedi ihraçlarında Garanti Bankası Menkul Kıymetler Merkezi'ne başvurun. Paranız, para kazansın! Garanti'li uzmanlann yönlendiriciliğinde... Tamotomasyona sahip hızlı, etkin, verimli birişleyişle... Çalışmalannı yeni binasında sürdüren Garanti Menkul Kıymetler Merkezi ve Garanti Bankası'nın 288 Şubesi hizmetinizde. MENKUL KlYMETLERDE H İSTANBUL İKİNCİ İFLAS MEMURLUĞU'NDAN İFLASIN AÇILMASINA DAİR İLAN Dosya No 1987/21 Ankara Caddesı, No 47 Cağaloğlu tstanbul adresmde OKUMUŞ HOLDİNG ANONİM ŞIRKETl'nın tFLASINA ve iflasının 19 3 1987 gunu saat 15'ten ıtıbaren açılmasına Istanbul Ashve 2 Tıcaret Mahkemesı'nce 19 3 1987 gun ve 1986/246 esas sayıyla karar venlmış olduğu ve ıflasın açıldığı hususu tİK 166 maddesı gereğınce ılan ve teblığ olunur 26 3 1987 Basın 3547 rARANTI ENKUL J L \ I \ M E T L E R ERKEZI ' 'Sermaye Piyasasmda Garanti'' Garano Menkul Kıymetler Merkea Bu>ukdere Cad 87 Mecıdıyekoy/Istanbul Tel 172 67 58 /172 68 37 /172 69 08 /172 94 74 /172 62 88 Telek> 27O?o gbme t r ' 27928 gası tr