Katalog

CUMHURÎYET/8 HAVA DURUMU meteorotoji Genel MudurlüOu mJen alınan bilgiye göre, yunkın bab tasimlen çok bulutlu. Mırmara ve Ege Mlgeteri yaflmurtu geçecek. Yürdun iç ve doflu kesimlerinde sabah saaflenode yofiun sis görulecek. HAA SICAKLIĞI: Btraz daiıa artacak RÜZGÂR: Güney ve batı yönlerden haftf.jra sıra orta kuvvBtte 6S8CBk. DenĞtefde, kıbte ve lodostin 35, Marmara ve Ege'de zaman zaman 6 kuvveonde saatte 1021. Marmara ve Eoe'öe 38 deniz mili Hızla esecek. bulut)u HABERLERİN DEVAMI TÜRKİYE'DE BUGÜN 18° y 11» «°Edîme 12° *>Erancan 10° eiratvn •7" 14°EsİB^hir 10° PGanm 17° 10° Girasun 18° 9°Gümu^an 9° PHtftdri 16° 10° Ispam 14° 5°lsönt>tıi 10° 2°İBnir r°2°Kars 4°3° Kutamonu 9° 2°Kaysen 13° S ° K n t t n l M° 7Rınva 8° 2°KQtahya 15° e°MaMya K Ortı S ssi YB Y B B B A B B 8 B Y Y Y B A Y B B A A A B 6 B Y 8° O°lateon B B 8°1° Uxai Y 13° PUşak B 9° 0"Van B 11° 1° Vteoat 6° 0° ZonguMak B 11° 2°Manısa 12» O°KMaras 6° 2" Meran 1» 13»MuJla 10° 2°Mu$ 14° 4°Nİ#fe 14° 7°Otöu 2°«° « a 3° 5° Samsun 9° r S ü r t 15° 10° Sinoç 1S° 10° Sı\os 15° 7° 13° 4° 17» 9° 12° 5° 2°5° 8° 0° 14° 7° 14° 7» 14° 7° 11° 2° 13° 8° 6°2° 13° 6° 14° 8° 8° 0° 12° 2° 4°5° 7° 0° 14° »• 7~T 9 ARALIK 1987 DÜNYA'DA BUGÜN Aınstefd3fli Ammaı Mna BaOdat Barcetanı Basel Betgr* Btrin Bofffi Brttset Buöapeşte B A Y 8 Y V Y B B B K B Y A A B B B B B B B 4° 22° 15° 18° 10° 3° 7» 0° 0° 2° 4° 6° 20° 25° 24° 0° 17° 2° 4° 4° 2° 19° 5° 6° 10° M° 3 0° 2» MMı 3° Ne» York 2° Oslo 4° Pans 2° Pra, 26° Rıyad 16° Ronu 8° Soty. 20° S» 16° 18° Üınus 2° venedık 16° Vryaa 3° Vıtef&nflion K 4° 2unh Y 10° Leningnd Londra K B Y Y 8 « 8 8 B 8 K A Y K B Y Y K Y POHT1KA VE OTESI MEHMED KEMAL Yıllarca dirisiyle uğraştıkları Behice Boran'ın şimdi de ölüsüyle uğraşıyorlar Ölüsü nasıl gelmiş, nasıl getirilmiş, kim getirmiş, ardında bir örgüt var mı, varsa kim? Hadi bunlann hepsi öğrenildi, oğrenilemedi. Ama her şey, herkesin gözü önünde olmadı mı? Ölü getirildi, TBMM'nin önünde katafalka konuldu, resmi tören yapıldı, saygı duruşunda bulunuldu. İstanbul'a getirildiğinde de on binlerce kişi sıkı ve sıkıct önlemler allında mezarlığa kadar bilinçle yürüdü. Bütün bunlar da herkesin gözü önünde olmadı mı? Bir ölüyü on binlerce kişi bağrına basmadı mı? Behice Boran, yaşamı boyunca gerçek bir devrimcı olduğunu gösterdi. Ölümüyie de devrimcilerin biriik ve beraberlik içinde olmalarını öğütledi. Yunan K.P organı Rizospastio gazetesine ötümünden birkaç gün önce verdiği demeçte şunları söylüyordu: "TİP ile TKP'nin bitieşmesinin komünist ve işçi hareketinin uluslararası alanda bölünme ve parçalanmasına eğilim gösterdiği bir dönemde gerçekleşmesi, bu harekeöerin yeniden birleşmesi açısından yararlı olacaktır. Hedef demokrasinin yerieşmesidir. Legalleşme ile daha geniş zümreleri bünyesinde toplar. ABD ile Savyetler Birfiği arasmdaki yumuşama, Avrupa'da en çok tehdit altında bulunan ülke olarak Türkiye'nin guvenliği için önemlidir." (Hürriyet Gazetesi 26.10.1987) Bizim siyasal tarihimizde sürgün çoktur. Onceleri padişah btiyruğu ile sürgüne şehzadeler, sadrazamlar, vezirler gönderilirdi. Beyazıt'ın kardeşi Sultan Cem'in gönderilişı sürgün değil miydi? Daha sonra istenmeyen kişiler sürgüne yollandı. İstenmeyen kişilere bir görev veriliyor, başkent İstanbul'dan uzaklaştırılıyordu. Sürülenlere geçineceği kadar para getiren bir görev verildiği için sürünme yoktu. Günümüze yaklaştıkça şairler sanatçılar, siyasetçiler sürülmeye başlandı. Namık Kemal'in, Ziya Paşa'nın sürgünleri böyle değil midir? Bir de sürgüne gönderildikten sonra orada, uzaklarda, boğdurularak öldürülenler vardır. Bunlann başında Mithat Paşa gelir. Cumhuriyet döneminde de sürgünler, sürgünlükler vardır. Başta "yüzellilikler" yabancı ülkelere ya kaçmışlar ya da sürülmüşlerdir. Bu sürgünler, yıllarca yurda gelememişlerdir. Bunlann içinde Refik Halit gibi romancı ve hikâyeciler, Rıza Tevfik gibi şairler, yazarlar, Refii Cevat Ulunay gibi gazeteciler vardır Hüseyin Cahit Yalçın da İttihatçılıktan Çorum'a sürülmedi mi? İkinci Dünya Savaşı yıllarında istenmeyen pek çok yazar, sanatçı, şair, ressam sürülmedi mi? Sıkıyönetim buyruğuyla Orta Anadolu içinde bir kent ya da kasabaya sürülüyorlar, burada iş yok, aş yok, gelir yok bir tür sürgün yasamını sürdürüyorlardı. Aklımıza ilk ağızda gelenler Abidin Dino, Arif Oino, Suphi Taşhan, A. Kadir, H. i Dinamo, Kemal Sülker'dir. Kemal Sülker sürgün günlerini tatlı yanından anlatır. Hiçbir şey yerde kalmıyor, günün birinde bir yanından ortaya dökülüyor. Sürgün yönünden 12 Eylül darbesi çok ağır geldi. Daha gelişinde demokratik bütün kurumlan, başta Meclis olmakla hepten kapattı. Anayasayı rafa kaldırdı. Demokratik kuruluşların yöneticileri gözaltına alındı, tutuklandı. Solda aranmayan, hapse girmeyen hemen hemen kimse kalmadı. Hapiste sorgulamada işkenceler yapıldığından, demokratik kuruluşların yöneticileri işkenceden ve hapisten kurtulmayı kaçmada buldular. 12 Eylül ara rejimi dışarı kaçanlara duyuruda bulunuyor, belli bir süre tanıyor, gelmeyenleri Bakanlar Kurulu kararı ile yurttaşlıktan atıyordu. Bu işlem de zoraki sürgün sayılmaz mı? Gelmeyenler sürgün olmuyor muydu? Kaçanlar, kaçtıklan ülkede, sığınma hakkı istiyorlardı. Bu uygar ülkeler de Türkiye'deki baskı ve işkencey*) bildiklerinden hiçbir engel çıkarmadan sığınma hakkı veriyordu. İşte Behice Boran da boylesi sürgünlerden biriydi. Dirisi sığındığı ülkelerde can verdi. Bugün tutmuşlar ölüsünün ülkeye nastl geldiğinin soruşturmasını yapıyorlar. <***~y~' •Berlin L * •Parrs J (£*3 a *M Olusunun •• "*"»" 9eçecek Rugâr fluney KandenMİtarmn ve Ege yaflmurlu, <*• ^J^'JjS?«uefdenahfiokoeçacek 0eni2mu vel bat1 yöderden haffia ara sıra0ora kuvvette esecek ( ^ mtıtedil da a l 0 İ 3 C 3 k G6r u W| | 1 5 ^ 0 l*xnetre dolayında bukmacak Omzi MM <*W otvp. gMsuaiaOı 101$ kaome««, M v m t n ve Egefe yagı? «, aç.» B tuluOu amndaMldlomelredolayındabuluna Bokı Burea Çanatdale Oum B B u Y 8 Y B Tebriz r* Ctzayir Ceayır Ooae Oubayi Fnnkfuri CemvTB Sme HMsınio Kahre Kopentog îşçilerde ek zaııı beklentisi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hükümetin an arda yaptığı ytiksek orank zamlar karşranda işçiler de "ek zam" beklentisi içine girdiler. tşçi sendikalan "ek zam" peşinde koşarken, işverenler "Ek zam yok. 1988 toplusözlesıne yıh" yanıtını vehyor. Türk Harbtş'in 12 aralık cuma günü Adana'da Amerikalı işvereni protesto amaayla düzenleyeceği mitingde konuşacak olan Türklş Genel Başkanı Şevket Yılmaz'ın da bu konuya değinmesi bekleniyor. Harblş Genel Başkanı Kenan Dunıkan, "Pahaiılıga karşı ezilenieri örgutleyip, zam yapanlara karşı uyan mitingleri düzenlcnmesini" önerdi. Türkiye Gazeıeciler Sendikası Genel Sekreteri Zi>a Sonay, "Bu ağır yük, patlamalara oeden olabUir" derken, TürkMetal Sendikası Genel Başkanı MusUfa Özbek, "1980 ÖDcesindeki olayhnn nedeninio ekonomik olduguna" dikkat çekti ve ^Bunlarla milyonlarca dar ve sabit gelirti çalışanın sokaklara dökolmes 'Yeter artık, canımıza tak etti' diye Uyan etmesi mi bekhniyor?" dive sordu. Haktş Federasyonu da yüzde 45 ek zam peçinde olduğunu açıkladı. ANAP Genel Baskan Başyardımcısı Mebraet Keçedler, hükümetin "Enflasyonun iizerinde zam yapma vaadini" yerıne gelireceğini ve ek zam yapılması gerekip gerekmediğinin inceleneceğini söyledi. siinden oloşacak daimi bir kunıl veya konseyde sorunlann çözümii belli bir seviyeden yönlendirilir." • TtSK Genel Sekreteri, bu öneriyi hukümete götüreceklerini bildirdi. • KOn •J Lrtoşa Belediye otobüsü, banliyö treni ve vapurla yolcu taşıma ucuzlatıldı TürkMetal: "Sonu sosyal patlama" TürkMetal Sendikası Genel Başkam Mustafa özbek, dün yaptığı yazıh açıklamada, "Herkesi kör ve aptal sayıp, bol vaat, suslü propagandalaria milleti kandınnanın sonu sosyal patlamadır. Her geçen gün sabırlan taşan. bakkaia, manava borçlannı ödeyemedikJeri için yollanm degistiren, çoiuk çocugunun kannlanıu doyurmak için akla hayale gelmedik yiirek sızlatan yollara başvuran çalışan insanlanmızı bir an gelir, dorduramayız" dedi. TGS: "Ek zam" TGS Genel Sekreteri Ziya Sonay, seçimden önce başlayan ve halen süren yüksek oranlı zamlar karşısında TGS'nin üyelerini bir ölçüde de olsa zammın elkısinden kurtarmak amaayla gazete sahipleri sendikasından ek zam isteminde bulunduklarını söyledi. Zamlann süreceğine işaret eden Sonay, sadece solunan havaya zam gelmedigini belinti ve zamlann bir an önce durdurulması gereküğini kaydetti. Türk Harblş Genel Başkanı Kenan Durukan ise, Milli Savunma Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı'na önceki gün başvurarak ek zam isteminde bulunduklannı bildirdi. Dunıkan, 1987 yılında enflasyon oranı duşük gösterilerek o oranda işçilerin ücretlerine zam yapüdığını, oysa 1 aralık itibanyla ücretlerde yüzde 54'lttk yıpranma olduğunu vurguladı. Once zam yaptdar, şimdi indiriyorlar İstanbuî'da belediye otobüslerinde 200 liraya inen bilet ücretlerinden sonra, banliyo treni yolcu taşıma ücretleri yüzde 20, vapur jetonu 250 liradan 200 liraya indirildi. Haber Merkezi Kamuoyunıın Çınarcık \e BostancıYalovatepkisi soaucu yuksei bulunarak Çinarcık arası yolcu tasıma ücretleBaşbakan özal'tn falimatıyfa düşüri de 1500 liradan 1400 liraya inriilen yeni kens içi ulasırn ücretleri diriidi. dün sabahtan itibaren uyguiamaya tndirirnli Adalar aylık kartı Ue 17 konuldu. bin iiradan 15 bin 800 liraya indiritstanbui, Ankara ve İzmir'de otolırken subayOgrenci indirimli kartbus ve banliyö ücretlçri ife Istanbui. ları da î bin 500 lira yerine 3 bin liIzmir ve tzmıt körfezindeki vapur raya verilecek. Avrıca ekspres seferyolcu laşıma Ocretleri >0?de 2C2S lcrae. KabataşYalova ve Kabatasoranmda indiriidı Çtnarak haltında 3 bin iira olan lâBeledıye Başkaru Bedrettin Daşıma ucreti de 2 bin 800 liraya indilan'm onceki gece Istanbol'da ga/erildi. Oıe yandan. Izmir ve tzmit körcelere lelelorı ederek, tlk olarak uyf ezlerindeki yolcu laşıma Ücretleri de gulamaya koyduğu otobüs yolcu üc250 iiradan 200 liraya çekildi. retleri ındiriminden >onra Ankdra Açıklamaya göre, toplu taşımada Belediyesi de ayr» yoida karar aldı. ücret farkiıugı ve uyum saglamada Istanbul Beîediyesi 150 liraitk ücrebir aksakbk olmaması nedeniyle böytini 25O'ye cıkarmjşsı. Ancak >eni in le bir karar alındığı beiirtildi. dirim 2001ira olarak beürlendi. AnDevleı Demir Yollan da 250 lira kara Belediyesi de, 200 liralık lam biyaptığı banliyö treni yolcu taşıma ücleu 150 liraya. öğrenci bıieıini retlerini 200 liraya düşürdü. Devlet 100'den 75 liraya, öğrenci topluıaDemir YoUan'ntn zamdan önceki şım kartını 6'dan 4 bin 500 liraya, yolcu taşıma tarifesi 150 lira idi. tam toplutajim kartını da 12 binder. Böylelikle yeni karardan sonra DDY 9 bin liraya düşurdü. Dolmuş fıyatbanliyo ucretleri yüzde 33 anıınlmıj lanndaki en kısa mesafe 225'ıen, 200 oldu. liraya, en uzun mesafe ise 300'den Istanbul Anakent Belediye Başka275 liraya mdirildi. Taksi ücretlennnı Bedrellin Daian, İETT'nın şu ande de î!k açış Ucrcti 400 lira oldu. da yıllık zararmın 25 milyar liraya Taksiler, her kilometre için 200. 5 ulaştığmı. ilk zamlı fiyat olan 2501idakikadan sonraki beklemeler için 25 raııın ancak maliyeti kunardığını lira, bagaj ücreti için ise 200 lira alasöyledi. Dünyanın bazı büyük kentcaklar. lerinde şehir içi ulajimın devlet tarafından sübvansiye edildiğini belinen TOrkiye Denizcilik ışlernıeleri Gtne! Mudürlüğü'nden yapılan açıkta * Dalan, "Bu yönde çabioıatanınız maya göre, Boğazici ve Haliç hatıuı var. Biz de zanoediyonım, ba yola gidece^iz" dedi. Dalan. "Bu konuda 250 lira oian vapur tastma ücrtıda nukiunetle aalaffluya varduuz leri 20») liraya, SirkeciAdaiar. BU?" sorusunu, "Tam bir miıtabaBosıancıAdaiar, AdaiarYalova kat yok, ama hükümetin de o yolda hatundaki 75Oliraîık ucreıier 7(X)libir egBimi var" diye karşıladt. raya, SirkeciYalova. Sirkeci Hakİş'in isteŞi Haklş Federasyonu an arda gelen son zamlardan sonra yüzde 43 oranında ek zam peşine düştü. Haklş Genel Başkanı Necati Çelik, ek zammın kaçınılmaz olduğunu belirterek, bu konuda hokümetişçiişveren arasında yapılacak zirveye kendilerinin katılması gerektigini söyledi. Çdik, sendikal haklar ve ek zam koifusunda Türkİş ile ortak eylem yapmaya hazır olduklanru da bildirdi. 1988 heyecanlı geçecek (Baştarafi 1. Sayfada) malara neden olacağı, hükümet ekonomide "reform" ve "devrim" yaptığını iddia ederken, atılan adımlann tehlikelerini ve sakıncalannı vurgulayanlann da seslerini yükseltecekleri sanılıyor. 1988 yılının hemen başlannda gündeme gelmesi muhtemel yeni uygulamalar arasında "konvertibiliteye geçiş" yolunda aülması beklenen yeni adımlar ön sırayı alıyor. Aynntısmı Meral Tamer'in konuyla ilgili haberinde bulacağınız bu yeni uygulama sayesinde kur ve devalüasyon tanışmalannın sona erdirilmesi ve ihracat için gerekli kur teşviğinin otomatik olarak sağlanması amaçlamyor. Uygulamanın ilk döneminde TL!nin değerinin birdenbire yuvarlanmasını ve fiili olarak yüksek oranlı bir devalifasyonun meydana gehnesini önlemek için bu uygulamanın mutlaka çok ciddi bir "sıkı parakredi" politikasıyla birlikte yürütülmesi gerektiği belirtüiyor. Bu politikamn aracı olarak da, emisyonun frenlenmesine ek olarak, mevduat munzam karşılıklarının yükseltilmesine gidilebileceği kaydediliyor. Bu uygulamanın yeterince ciddi tutulması halinde TL. sıkıntısına düşecek olan bankalann ve piyasanın aşın bir döviz talebi yaratamayacağı ve konvertibiliteye geçişin TLJnin değerinde ani ve yüksek bir düşüşe neden olmasının bu yöntemle önlenebileceği ileri sürülüyor. Uygulamanın "stkı parakredi" ayağının eksik kalması halinde ise ani ve hızlı bir devalüasyonun fiilen yaşanabileceği belirtüiyor. Kur politikasında serbestiye geçişin bir diğer ayağını da serbest faiz politikası oluşturuyor. Para ve kredi hacminin ciddi biçimde kontrole alındığı bir ortamda piyasa faizlerinin daha da yükselmesi kaçınılmaz görunüyor. Sıkı parakredi politikasıyla birlikte gundeme gelecek olan faiz yükselişlerinin özel sektöriin çeşitli kesimlerinde yeni feryatları da beraberinde getirmesini ve bir süre sonra bu politikamn etkisiyle "imdat bayragı"nı çekecek firmalann ve bankalann ortaya çıkmasını bekleraek gerekiyor. 1988'de gundeme gelmesi ve yoğun tanışmalara yol açrnası beklenebilecek bir konu da Türkiye'nin dış borçlannın bir kısmını alacakhlara KİT hisseierini teklif ederek ödemeye çalışması olacak gibi görunüyor. 1988 yılında 6 milyar dolann üzerinde bir dış borç geri ödemesi yapmak durumunda olan ve bunun için 4 milyar dolar dolayında yeni bir kaynağa ihtiyacı olduğu sanılan Türkiye'nin borç ödemelerini hafifletmek için yeni çareler peşinde koştuğu ve bunlann bir kısmının Başbakan özal'ın son ABD gezisinde gundeme getirildiği aolaşılıyor. Dış borçlannı ödemekte zorluk çeken Şili ve Brezilya gibi ülkelerin gundeme getirdiği "debtequity swap", yani borçhisse senedi takası uygulamasının bir türünün Türkiye için de düşünüldüğü, ancak bunun alacaklılar için çekici bir seçenek haline getirilmeye çalısüdığı ileri sürülüyor. Bu amaçla stratejik önem taşıyan bazı madenleri işleten Etibank kuruluşlarını ve THY'yi de içeren bir KİT pakeünin özelleştirme çerçevesi içinde yabancı alacakhlara sunulması anlamına gelecek bir organizasyon üzerinde durulduğu iddia ediliyor. Bu karmasık uygulamanın ise dışanda kabul görse bile Türkiye'de yoğun tartışmalara yol açabileceği samlıyor. T1SK ne diyor? ~ Türkiye Işveren Sendikalan Konfederasyonu Genel Sekreteri Kubilay Aiasayar, "Toplusözleşme süresi içinde söriesmelerle oynamamak asıldır. Boyle bir yolun açılması karşısında ne gibi taleplerle karşılaşılacagı keslirilemez" dedi. Atasayar, Cumhuriyet'in konuya ilişkin soFusunu yanıtlarken, şunlan söyledi: "Toplusozleşmeler belli bir söre banşı saglayan belgderdir, ama işverenler olarak değişen hayat şarilannı da gönnezlikten gelemeyiz. Ek zammın tartışüacagı yer ve zaman, yeni sözleşmelerin yapüacagı günler olmalıdır. Sayın Genel Başkammız Halit Narin, çalışma hayatıyla ilgili soranlann daimilik taşı>scak üçiii bir konsey veya zirvede ele alınmasını öneriyor. Hâkıimeltşçitşveren iıçjü ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN (Baştarafi 1. Sayfada) kişiye bir milyar... iki kişiye yarım milyar.. Ve "Özal'ın Milli Piyango listesi" böylece uzayıp gidiyor. Yılbaşı nedeniyle çekilecek Milli Piyango 'da ' 'ödenecek ikramiye'' her geçen yıl dev rakamlarla artıyor. Aslında, sadece bu ikramiyenin artış oranı bile yaşadığımız enflasyon ortamını çok net vurguluyor. O bir yana, "ikramiye kazanma olasılığına" bakınca, bir anda "insanlar neden Milli Piyango çekilişine böylestne hücum ediyor" diye sorulabilir. Çünkü kazanma olasılığı öyle düşük ki, bu olasılığı göz önünde tutup "heyecanla beklemenin" hiçbir mantığı yok. Pıyasaya on beş milyon üç yüz bin bilet çıkartılıyor. ikramiye çıkacak olanlarla. yine çıkacak ikramiye sonucu sadece bilete yatırdığı parayı geri alanları ayrı tutarsak, 'tam on dört milyon bilete hiçbir ikramiye çıkmayacak." Bir başka deyimle, "on dört milyon insanın bileti yanacak." Yine bir başka deyimle, "on dört milyon insan hem devleti hem de on bin liradan beş milyar liraya kadar ikramiye kazananlan" finanse etmiş olacak. Neden devleti de finanse etmiş olacak? Çünkü piyasaya süruten btletten sağlanacak gelirin toplamı 60 milyar lira. Bunun yaklaşık yüzde 5Tsi ikramiye olarak dağıtılıyor. Dağrtılmayan ve gende kalan yüzde 43 oranmda para "devlete vergi Odemek" anlamını taşryor. 60 milyar lira toplanıyor, yaklaşık 34 miiyar lira ikramiye olarak dağıtılıyor. Kalan 26 milyar lira "bilet alanlann devlete ödediği vergi" anlamına geliyor. Devlete durup dururken "bilet almak yoluyla vergi verecek olanlann" sayısı yılbaşında on dört milyon inşan. İstatistikçiler, işte bu nedenle "Piyango almak enayilik vergisidir" deyimini kullanıyor. Buna rağmen, yine de yaklaşık on beş milyon üç yüz bin kişi "enayilik vergisini" büyuk umutlaria ödeyecek, "beş milyar lira hayaliyle..." Böylesine "tatlı hayallere" Türkiye^ de insanlar bugün neden büyük bir tutkuyla sarılıyor? İnsanları böyle bir tutkuya iten sadece miryonlar ve milyarlar mı? Topluma umut pompalamanın "ideotojisindeki" ana başlıklar nedir bugun için? En başta gelen kural, "tutturabilirsen kazanırsın" kuralı. Hayali ihracatta tutturdun mu. kazanırsın. Rüşvet verip işini yasa dtşı yolla çözdun mü, kazanırsın. Dayın var mı, kazanırsın. Milli Piyango alıp tutturdun mu, yine kazanırsın! Toplumda "egemen ideoloji köşeyi dönmek" olarak özettenryor. Ne yapmalı da köşeyi dönmelı? İşte, şimdi önünüzde bir fırsat, "bir kişiye beş milyar..." Bundan daha iyi "köşeyi dönme ideotojisi" olur mu? Bugünkü ekonomik çıkmaz, insanlarda "kaderci inancı" pompalıyor. Milyonlar ve milyarlar dağıtarak "göz boyanıyor" Bu boyama içinde, "Ya bana çıkarsa", gibi kaderci bir felsete toplumda anıden ön plana yCıkseliyor 'Kaderciliğin, olasılık hesaplanyla" elbette en küçük bir bağlantısı olamaz. Düşünsenize, on beş milyonda bir olasılıkla beş milyar lira çıkacak. Ya da otuz altı bin yüz yetmişte bir olasılıkla bir milyon liradan beş milyar liraya kadar çıkacak herhangi bir ikramiye beklentisinin hangi hesapla bağlantısı olabilir? Bu olsa olsa, "kaderciliğin ia kendisidir." Trafik kazası geçirmenin, apartmanın üst katından insanın başına saksı düşmesinin, merdivenden yuvarlanmanın, göz ameliyatının başarılı geçmesinin olasılıöının çok yüksek otduğu bir toplumda, on beş milyonda bir olasılıkla "müyarder olmakr Haydi, buyrun Milli Piyango kuyruğuna! Olasılık hesaplarına ve gerçekçiliğe yer yok bu kuyrukta. Zamlann soruınlusu (Baştarafi 1. Sayfada) tap eden bir zammı verse ne olur, vermese ne olur? Yani aslında vermesinin anlamı yok. Televizyonun saniyelerinin değerini düşünürsen bir reklam vermeye kalk, bak kaç para isterler genel haber niteliğinde olan şeyleri verme iddiasına uygun düşer mi? Buna rağmen böyle birsey yapabiliyor. lngiltere'de insanlann yüzde 93'ü falan karadan gidiyor, otobüs ve özd arabayla. Demiryolu ve denizden gıdenlerinki de yüzde 7 gibi tutuyor, binde 6'sını da havadan gidenler teşkil ediyor. Bu binde altı Türkiye'de daha azdır. Peki, şimdi seyahat edenlerin belki binde ücü havadan gidiyor. Bir THY zammı o kadar adamı ilgilendirir Türkiye'de. /.incirieme giden zamlann karşısında duyurmayıp, başka ne yapılabiUr ki? GİRAY Zincirleme gilmesini haberlerle sağlıyoruz. Işte ben de onu söylüyorum. Yani âzce zincuieme zam yapılinasını sailayan zam haberleri yazanlar nu? GtRAY Evet. Haberleri yapanlar. Sizin Cumhuriyet niye zam yaptı? Maliyet arttığı için değil mi? Pancara zam yapınca, şekerin fiyaünı arttırmayacak mısın? Peki, zamlann sorumlusu siyasi iktidar degil mi sizce? GtRAY Problem sadece bu değil. Bunun, zamlann sorumlusu topuyla millet aslında. MiUetimize eskiden kötü alışkanlıklar gelmiş. Üretim karşılığı olmadan kazançlar alınrnış, yerli yersiz sübvansiyonlar verilmiş. Yine sübvansiyonlar var. ÜsteBk hayaü ihracat da buradan kaynak lanıyor? GtRAY Doğrudur, ihracatta sübvansiyon vardır ve burası belki en çok yapmamız gereken yerdir. Hayali ihracat vardır, ama çok düşüktür. Yüzdesi çok azdır. Sübvansiyon yapılır, ama bir amaca ulaşınca kesilir. Bizde sübvansiyoniar sürekli olmuştur. Mesela demiryolu tarifelerindeki sübvansiyona hâlâ biz de devam ediyoruz. Çünkü 5 bin liradan 35 bin liraya çıkartamazsın da ondan belki. Zam haberierinin bir bölümünün TRT'de yayımlanmaması gerektigini mi düşiinüyorsunuz? GtRAY Evet. Mesela şeker, alkol, petrol, şeker fiyatlan herkesi ilgüendirir. Ama mesela tstanbulTrabzon vapurlannın fiyatı belki bin kişiyi bile ilgilendirmez. Bunun haber olmasına da gerek yok, üstelik bu fiyatlar seni beni ilgilendirmez, cebimizden birşey de çıkmaz. Ama bunu toptan sırayla haber olarak verirsek, zincirleme olmasını sağlanz. Ama zamlar secimlerden önce, yani zamanında >apılsaydı, yine bu denli agır olur muydn? GtRAY Aslında secimlerden önce de yapıldı. Zaten şimdi daha büyük olduğunu sanmıyorum. Gerçi 2 basamaklı da olabilirdi. Devlet İstatistik Enstitüsü'ne göre, kamudaki nyat artışları kasımdan kasıma yüzde 20. Özeldekiler, yüzde 4041. Onalaması yüzde 30 küsur olmuş. Demek ki, kamu kısmaya çalışmış. Ama buna karşın enflasyonu diişürmeyi başaramamış mı diyorsunuz? GtRAY Maüyeti anıyor, yani personeline ve malzemesine verdiği artıyor, onu ayarlaması lazım. Ama diyebilirsin ki, üç ay önce yapsaydı. Yapılmışlar da var aslında. Şimdi bunlar istismar ediliyor, öbür taraf basınla beraber istismar ediyorî' (Baştarafi 1. Sayfada) olduğu ve döviz arzının talebin gerisinde kaldığı hatırlandığında, serbest kur uygulamasıyla birlikte yabancı paralann fiyatlannın ilk dönemde süratle yukan çıkması bekleniyor. Bankacılık çevreleri, serbest kur uygulamasıyla birlikte bir taşla iki kuş vurulmuş olacağmı ve nasıl ki faizleri yükseltmek yerine kısmi serbestlikle faizler yaklaşık 10 puan yukan çekilmişse döviz kurlanrun da bu yoldan yukan çekilerek gerçek değerlerine yaklaştınlacağına işaret ediyorlar. Uygulamanın ilk günlerinde döviz fıyaüanmn norrnal düzeyinin de üzerine çıkabileceği, ama bir süre sonra döviz piyasasının da normale oturacağı kaydediliyor. Merkez Bankası yönetimi, döviz fiyatlannın aşın yükselmesini önlemek amacıyla bu uygulamayı sıkı para politikasıyla desteklemeye kararlı görunüyor. Uzraanlar, Merkez Bankasrnın emisyonu daraltarak ellerinde döviz tutanlan bu paralan bozdurmaya zorlayacağını ve böylelikle döviz fiyatlannın aşın yükselmesinin engelleneceğini lahmin ediyorlar. Dövizde serbest kurla birlikte döviz Interbank'ımn da devreye girmesi bekleniyor. Döviz Interbank'ında bankalann sadece dövizle borç alma ve verme işlemi yapmayıp döviz alım satımlannı da gerçekleştirecekleri belirtiliyor. Döviz Interbank'ında Merkez Bankası'mn borçlu ve alacaklı bankalar arasında garantör olabileceği belirtiliyor. Dövizde serbest kur uygulaması Merkez Bankası'nda geçen aylarda yapılan reorganizasyon sonucu oluşturulan "Para Piyasalan ve Fon Yönetimi" adlı birim tarafından yönetilecek. Genel müdürlük düzeyinde kurulan bu birimin başında ise Merkez Bankası'nda önce kambiyo kısmında, daha sonra r'a Saracoğlu Türk Lirası Interbank'ını kurduğu sırada onun yardımcısı olarak çalışmış bulunan Yaman Toraner bulunuyor. Dövizde serbest kur uygulamasında 10 bin dolarlık barajın getirilmesi ve 10 bin dolann üzerindeki alım satımlarda tam serbestliğe gidilmesi, karann turistik işlemler ve küçük nakit alışverişlerden çok ihracatithalat işlemlerine dönük olduğu şeklinde yorumlanıyor. Bankacılık çevreleri döviz fıyatlanndaki olağandışı inişçıkışlan da zaten büyük montanlı döviz alımsatımlannın belirlediğini hatırlatarak, "Böylelikle büyük alım sabmlardaki kur dalgalanmalanndan küçük alışverişler etkilenmemiş olacak" diyorlar. Kamu ithalatının Merkez Bankası kurlanndan yapılmasının ise kurlar normale oturduktan sonra çok önemli bir farklılık oluşturmayacağı, çünkü kamunun ithalatındaki döviz kuruyla serbest piyasadaki döviz kuru arasmdaki makasın açılması halinde bankalann kamu ithalatı yapmaktan kaçınacaklan belirtiliyor. Merkez Bankası'mn bu düzenlemeyle dövizde serbest kuru "geriye dönüş olmayacak" şekilde organize ettiği belinilirken, şu günlerde kurlardaki düşüklük nedeniyle piyasaya çıkmayan dövizlerin serbest kur uygulamasından sonra "gfin tşjgma" çıkacağı tahmin ediliyor. Dövîzde ÇAUŞANLARIN SORULARI/SORUNLARI YILMAZ ŞtPAL "Yüksek Emeklilikten" SORU: Ben, 1939 dogumlu olup, 1 Aralık 1962'de Ok sigorUlı işe girip çalışmay» başladım. 25 yılı 1987 yüının aralık ayınıo birinde doldıınıp emekü olmajv hak kazaaacagım. 25 yıllık süre içinde yedek submy okulo dışında, 3 ya da 4 aylık bir süre prim boşlugum var. 25 yıllık çalışma hajnttmda en az 1819 yıl tavandan prim 6dedim. Halen de 9 Temmuz 1987'den ba yan» 448.000 TL. olan tavan ücretten prim ödüyontm. Sosyal Sigortalar Yasası'nda >apüan son düzenlemeden 1 Aralık 1987de emekli olursam \ararianamiyorum. ögrenmek istediklerim: 1 Benim gibi 9 Temmuz 198Tden üç >a da dört ay sonra emekli olacaklar fark ödeyerek ">1iksek emeklilik"ten ysrarianabiiir mi? 2 Bu mümkün degilse 1 Aralık 1987'de emekli oldugumda elime ne kadar emekli aylıgı geçer? 1. G. tSTANBUL YANIT 1 Süper Emeklilik Yasası olarak tanımlanan 3395 sayılı yasadan ancak yasarun yürürlüğe girdiği 9 Temmuz 1987 tarihinde Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan "malullük, yasldık vt öliim sigortalânndan gösterge taUosunun" en üst göstergesi olan 1.400 gösterge üzerinden "aynk almakta olanlar ile ayük talebinde bulunmuş olup, benüz islemieri lamamlgnmamış olanlardan" ,gene gösterge tablosunun e"n üst göstergesi olan 1.400 gösterge üzerinden "aylık bağlanmaya hak kazananlar" yararlanabilecektir. 9 Temmuz 1987 tarihinde prim ödemeyi sürdürenler süper emeklilik hakkından yararlanamayacaktır. 2 Yasarun yüriirlüğe girdigi 9 Temmuz 1987 Ue 31 Aralık 1987 tarihine kadar süper gösterge tablosunun en üst göstergesi olan 6.400 gösterge üzerinden ve ayda 448.000 TLÎnin primini ödemiş olanlara aylıkları 2.0S0 gösterge üzerinden bağlanacaktır. Bu durumda, 1 Aralık 1987'de emeklilik isteğinde bulunursanız size 1.400 gösterge üzerinden yaklaşık "h 75 orandan ayda sosyal yardım zammı dışında 73.500 TL. yaşhlık aylığı bağlanacaktır. Buna karşıhk emeklilik başvurunuzu ocak 1988'e ertelerseniz, bu kez % 10 eksigi ile (% 65) oran üzerinden ve 2.050 göstergeden % 26 fazlası ile 93.275 TL. yaşhlık aylığı bağlanabilecektir. 'Tek tip'i Yılbaşında (Baştarafi 1. Sayfada) nin çekilişini yapmaa için Başbakan Özal'daa rica edecegiz. Basbakan otmazsa Kaya Erdem Bey'den rica ederiz" dedi. Milli Piyango'nun geçen yıl yapılan yılbaşı özel çekilişinde, 2 milyarlık büyuk ödülün satılmayan bilete isabet etmesi sonucu, ikramiye Milli Piyango'ya kalmıştı. Bu yıl böyle bir durumun olmayacağmı ve bunun önlemlerini aldıklanm belinen Milli Piyango Idaresi Genel Müdürü Oğuz Tezmen, "Biz bu 5 milyan planlarken. geçen yıl çıkmayan ve sürekli 'Bu para ne oldu?' diye sorulan 2 mjlyan dikkate alarak, 5 milyarlık bir ikramiye öngördük. Bu S milyarlık ikramiye böylelikle geçen seneki çıkmayan biletin de bedelinin ne oldugu somsuna bir yanıt olacaktır" dedi. Tam, yanra ve çeyrek olarak toplam 15 milyon 300 bin adet bastırılan bilet sayısına karşın, I milyon 537 bin 922 adet ikramiye dağıtılacak. Milli Piyango Idaresi, bu yıl biletlerin üzerinde yapılabilmesi muhtemel tahrifatlara karşı ilk önlem olarak ikramiye numarasırun yanısıra, seri numarası uygulamasına başladı. Milli Piyango ldaresi, şimdiye kadar yurtdışında satılmayan Milli Piyango biletlerinin, bu yıldan itibaren satışa sunulacağını da açıkladı. Milli Piyango İdaresi, yurtdışında yaşayan vatandaşlann bu isteklerini dikkate alarak yeni bir formül buldu. İdarenin parakende bilet satışı olmadığı için satışlar, Milli Piyango Vakfı tarafından yapılacak. ^lilli Piyango'nun 4 bin seyyar, 3 bin sabit bayisi için de yenilikler getirüdi. Giysi birü'ğini amaçlayan yeniliğe göre, piyango idaresi'ile Sümerbank birlikte tek tip giysiler yaptırdılar. Bu giysiler, bayilere üçretsiz olarak dağıülacak. Genel Müdür Tezmen, "Bundan sonra bavuerimizi eafdaş bir görunüm içinde bulacaksınız. Sokaklann ortasında kasalar östünde bilet satışı da yapümayacak. Çünkü «Hbiselerin yanında özel çantaJar da vapdrdık" dedi. CUNEYT ARCAYUREK yazıyor (Baştarafi 1. Sayfada) sinin Özal'ın dönuşüne koşut bir gün yayımlanmasının uygun görulduğu söylenmeye başladı. Dün, bu söyientiler daha da yoğunlaştı. Oysa YSK sürekli çalışryor kimi illerden kesin sonuçları bekliyordu. Örnegin Siirt. Bu ilden kesin rakamlar dün gelmişti. YSK, siyasal çevreterdeki huzursuzluğu, irdelemeleri ve yakışiırmaları yakından gözluyor olmalı ki, bir yetkili, "8ugun (dün) hemen her sey tamamlandı, yayımlanması için Resmi Gazete'ye gönderBceğız, yarın sonuçlar kesinhşecek" diye tonuştu. Ama bir hesap yapmaktan da kendini alamadı: "Resmi Gazete'de sonuçlar yann ilan edılirse beş gün sonra TBMM toplanabilir. Yani pazartesi." Ad vermedi, Başbakandan söz etmedi, ancak pazartesi günü toplanması olası TBMM'ye özal'ın yetişebileceğini hesaplıyordu. Parantez açalım: Bu arada Gaziantep, Mardin gibi illerde SHP itirazlarına karşın varılan kesin sonuçlara, hatta başka illerdeki sayımlara kulislerde değişik öykulerie bakılıyor. Mecliste siyasal tartışmaların bir yonü belki de sonuçlarla ilgili çeşitli savlarla başlayacak. Tabii, gözler Houston'la Çankaya arasında gidip geliyor. Cumhurbaşkanı Evren'in yılbaşı nedeniyle ya 1988'in başlannda fiilen başlaması beklenen özelleştirmelerde en önemli rolün bankalara veriieceğjnın anlaşılması ve kamu bankalarının da bu bankalar arasında yer alrna olanağına sahip bulunması da çeşitli tartışmalan gundeme getirecek gibi görunüyor. Belli bir özelleştirme örneğinpacağı konuşmanın içeriğine deği de, garantör bankanın kamu bankarten kimi varsayımlar öne sürülüyor. sı olması ve satışuu taahhüt ettiği hisDünkü bilgiye göre Evren, yılbaşı seleri satış süresi içinde satamaması konusmasından vazgeçmiş. Millet ve bu hisseleri kendi portföyüne alMeclisi'nin ilk günü konuşmaya kamak zorunda kalması halinde hiçbir rar vermiş. Bu, üçüncü konuşması şekilde özelleştirmeden söz edilemeolacak Millet Meclisi'nde. Ekonomik yeceği belirtiliyor. özelleştirme progsorunlarıo "seçimle gelen hükümet ramının uygulanması sırasında daha lerin" görevi olduğuna inanan Evpek çok tartışmab noktanın ortaya ren'in, giderek boyutlanan siyasal çıkması bekleniyor. konularda ne ölçüde görüş bildireBunlann yani sıra vergi düzeninceği, bugünkü tartışmaların özü. deki yeni uygulamalann da tartışmaMeclis söylevinin ana çizgilerini lara yol açması kaçınılmaz görunübizzat hazırlayan Evren, metne son yor. Ekonominin zirvesinde ve iş âlebiçimi uzmanlarıyla görüştükten minde yoğun biçimde bu konular tarsonra verecek. Bu arada Cumhurtışılırken yeni zamlann pençesinde başkanının genel çtzgileri içeren yasamını sürdürmeye çalışan vatanolağan bir konuşma yapmayacağı daşın, sonuçta kendisini de etkileyenı söyleyenlere, belirli siyasal sorun cek olan bu gelişmelere ve tartışmalara degineceğine olasılık tanıyan lara nasıl tepki göstereceğini ise bulara rastlanıyor kulislerde. Özellikgünden kestirmek mümkün görünle anayasa aeğişikliklerine ne ölçü müyor. de yer verecek, nasıl bir tutum izleyecek, merakla bekleniyor. KuskuA GRUBU suz, Çankaya'nın çeşitli sorunlarda Seyahat acentası için görüş bildirmesi önümüzdeki ayların gündemini etkileyecek. tTALYANCA bilen bayan elemanlar aranıyor. Zamlar, dar gelirlinin cebine yaRandevu için: 342 83 47 ma, dış borçlar, anayasada, yasalarda yapılacak degişiklikler, enflas(Sevil Hanım) yon, devalüasyon... Başbakanlık bir kez daha Houston'a taşınınca bu Bayanlar çocuk bakarak konularla ilgili bilgiler gölge oyunulngilizce öğrenme>i ancak na dönüşmüstü. ABD'de yeni aksiAupairlik yaparak likler çıkmazsa önümüzdeki haftadan başlayarak sorunlann gelecegerçekleştirebilirsiniz. ğine daha ciddi yaklaşımlarla baka158 53 42 bileceğiz. (Baştarafi 1. Sayfada) landığı ilk duruşma olaylı geçti. Tutuklu sanıklar Mnstafa Sdçuk, Harun Lyar. Süleyman Baş, Yusuf Erişri, Kadir Efegil ve Zeki Güven duruşma>a çıkanlışlan sırasında tek tip elbise uygulamalarını protesıo için cezaevi elbiselerini çıkanp yıntılar. Mahkeme heyetinin sorularına yanıt vermeyen ve kimlik beyanında bulunmayan sanıklar, sorunları olduğunu ve bunlan açıklamak istediklerini söylediler. Duruşma salonunda donfanilalarla kalan tutuklu sanıklar, cezaevinde işkence gördüklerini, tek tip elbise giymedikleri için hasta arkadaşlanrun hastaneye dahi çıkanlmadıklanm, avukatlanyia ve yakınlanyla görüştürülmediklerini belirterek, "Savunma hakkımız engelleniyor. Bu ne bicim bagımsız yargı?" şeklinde konuşıular. Sanıklaruı uyanlara rağmen sustnamaları Uzerine mahkeme heyeti sanıklann duruşmadan çıkartümalannı kararlaştırdı. Bu karar karşısında direnen sanıklar, Jandarmalarca yaka paca, boğuşarak dışan çıkanldılar. Daha sonra duruşmaya tutuklu sanıklann yokluğunda devam edildi. Tutuksuz olarak yargılanan sanıklar Migdat Baş, Tekin Yılmaz ve Ethem tnal sorgularında suçlamalan kabul etmediler. Duruşmada tanık olarak dinlenen, görevi sırasında sanıklann silahını gaspettiğinı ileri süren bekçi Ali Karahacak ise eski ifadelerini tekrarla>arak silahını gaspedenlerin Yusuf Erişli, t h e m Biilent tnal ve Süleyman Baş olduğunu anlattı. Duruşmayı ileri bir tarihe bırakan mahkeme heyeti, tutuklu 6 sanığı, DGM kunıluşu hakkındaki yasanın 23. maddesi uyannca, mahkemeye karşı terbiye ve ahlak kurallanna aykın davrandıklanndan iki ayı hücrede gecirilmek üzere 6'şar ay hapis cezasıyla cezalandırdı. Tutuklu sanıklann Sağmalcılar Cezaevi'ne götürülüşleri sırasıpda da "tşkencecilerden besap soracagu", "tşkence yapmak şerefsizliktir" diye bağırdıklan duyuldu. İki avukata tutuklama isteği (Baştarafi 1. Sayfada) cadelenizi kutluyonız" diye bağırması gösterildi. Öz'ün bu sözleriyle "Suç olan bir fiili övdügü" öne sürülüyor. Avukat Coşkun'un ise yürütülen TKP soruşturması çerçevesinde gözaltına alındığı öğrenildi. DGM'de dün yaklaşık 4 saat ifade eden avukatların bugün yargıç önüne çıkarılacakları bildirildi. TKP ve TİP Genel Sekreterlerinin avukatlannın, müvekkilleri hakkındaki tutuklama kararına yarın DGM'de itiraz edecekleri öğrenildi. Avukatlann aynı gün ayrıca merkez kapalı cezaevi savcılığına da başvurarak, müvekkillerinin muayene edilmesini isteyecekleri kaydedildi. Avukatlann DGM'deki itirazları DGM Başkanı Ekrem Çelenk, üye yargıç tryas Akkaşo^lu ile üye yargıç Albay Mehmel Öztoprak tarafından incelenecek. Kutlu ve Sargın'ın ifadelerinden sonra yurt çapında başlatılan operasyonlarda gözaltına alınanların sayısının 60'ı bulduğu, bunlardan 37'sinin Ankara'ya getirildiği bildirildi. Uluslararası Af Örgütü, Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve Başbakan Turgut Özal'a birer mektup göndererek, Kutlu ve Sargın'a işkence yapüdığını, aynı işkencelerin avukatlar Öz ve Coşkun'a da yapılmasından endişe ettiklerini bildirdiler. 80 kişi gözaltında Adana, İçel ve Hatay'da yasadışı sol örgütlere mensup olduklan gerekçesiyle yaklaşık 80 kişinin gözaltına alındığı öğrenildi. Operasyonlann ardından işkence iddialan üzerine SHP Genel Sekreteri Fikri Sağlar Mersin Emniyet Müdürü ile Adana Milletvekili Ciineyt Canver de Adana Emniyet Müdürü ile görüştü. Emniyet Müdürlerinin işkence yapümayacağı yönünde teminat verdikleri bildirildi. Operasyonların seçim öncesi yapılmasının planlandığı, ancak çıkabilecek olumsuzluklan önlemek için şimdi yapıldığı öğrenildi. Gözaltına alınanların genelde Kurtuluş, DevYol, Acilciler, PKK ve DevSol gibi örgütlere mensup olduklan kaydedildi. SHP Genel Sekreteri Fikri Sağlar, gözaltına alınanlara işkence yapıldığı iddialarını araştırdıklarını belirterek, "Sonuna kadar bu isleri yapanlardan hesap sorulacağının bilinmesini son kez söylüyorum" dedi. BİLSAKTA BUGÜN 19.30 İFSAK Dia Göslerisi: Hüsnü ATABAY 10.00 CafeFuaye Yerli basın, çay, kahve, hafif içkiler. 17.00 Cafe Bar GitarVokal 18.00 Jazz RestanrantBar Önder FocanŞafak Dörtlüsü BÎLSAK Soğancı Sokak 7 CİHANGİR 143 28 79 143 28 99 Sahibinden 1980 model 0 Motor Renault 5 otomatik. Full aksesuar. 526 55 34 Nüfus kâğıdımı kaybettim. Hükümsüzdür. DOĞAN GÜLLÜOĞLU