Katalog

29 KASIM 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/9 PAZAR MOTLARI OSMAN VLAGAY ATIRIMCININ HAFTALIK REHBERI Dolar, Meksika Pezosu Gibi Çökerse Neler Olur? Dünya ekonomisinin karşı Karşıya bulunduğu çıkmazlar, aşılması güç görünen sorunlar kalbinizi sıkıştırıyorsa artık eskisi kadar kaygı duymanıza gerek yok. Gen tekncüojisinde uzmanlaşan Genentech firmasının şeliştirdiği ACTIVASE adlı mucıze ilacın ABD'de pazarlanmasına izin verilmesi, kalp hastalarının ve ani bir kalp kriziyle karşılaşacak kimselerin önünde yeni ufuklar açıyor vurguluyor. Fortune dergisinin aralık sayısında da aynı konuya değiniliyor ve doların birkaç gün ya da birkaç hafta içinde yüzde 25 değer kaybetmesi halinde dünya çapında bir "depresyon"un, yani çöküşün kaçınılmaz hale gelebileceği öne sürülüyor. lardaki cöküş sonrasında ünlü Alman üretici Porsche yıllık üretimini 50 binden 40 bine düşürmeye karar verdi. Üretiminin yüzde 60'ını ABD pazanna satan Porsche bu kararı alırken, İtalyan bilgisayar firması CV/Verft'nin ABD'deki satışlarının yarı yarıya düştüğü, italya1 nın ABD'ye yaptiğı mücevherat ihracatında da yüzde 25 düşüş görüldüğü belirtiliyor. Rolls Seçim piyasayı kanştırdı Bankaların ınenkul kıymet yatıııııı fonl .ırı PARANIN^ . fcYatm latartaa hdkatTaana •anart Yatvaa YaaıKraalT. EaaaaktM 13.7.1987 19.8.1987 16.9.1967 22.10.1967 2.11.1967 16.11.1967 10.800 10.661 9.764 9.967 10.477 10.319 14.129 11.824 10.345 10.274 10.712 10.403 14.250 11.922 10.485 10.356 10.876 10.509 0.85 0.82 1.35 0.79 1.53 1.01 Bu iddiayı ileri sürenler aynı zamanda ABD'nin dış ticaret açtğına kaynaklık eden temel öğenin ABD pazarının dev yönetiminin dolan Kalp krizlerine neden olan pıh emiş gücü olduğunu, ABD'nin tılan dağıtmada bugüne dek ithalatının birdenbire ciddi bi düşürme poliîikasmm keşfedilen en etkili ilaç olduğu çimde kısılması halinde dünya piyasalarda ani ve büyük belirtilen ACTIVASE'm kalp kri çapında bir "resesyon"un, hat bir düşüşe yol açabileceği, zinden kaynaklanan ölümlerin ta "depresyon'un kaçınılmaz dolann birkaç gün içinde yüzde 30'unu önleyebileceği olabiiecegini belirtıyorlar. Ro yüzde 25 dolayında değer ifade ediliyor. Yedi yıllık yogun bert Bartley, dolann birkaç gün kaybetmesinin ise başta F. bir araştırmageliştirme çaba içinde yüzde 25 değer kaybetAlmanya ile Japonya sının ürünü oian ACTIVASE için mesinin ABD'nin tüm ıthalatına yüzde 25'lik bir gümrük ver olmak üzere pek çok "yannm ilacı" diyenler de var. gisi koymasıyla aynı anlama ülkeyi resesyona ve Bugünün dünyasında ise ge gelecegini ve ABD pazanna misİllemeye itebileceği niş kapsamlı bir ekonomik bu büyük çapta mal satan ekono belirtiliyor. Dünya nalımın kaçınılmaz olup olma mileri çok cıddi bir bunalımın ticaretini daraltacak bu dığı tartışılıyor. 1929'da New içine itecegini söylüyor. Doların yöndeki geüşmelerin York Borsası'nda yaşanan çö 1.65 mark ve 135 yen dolayla yaşanması halinde küşü izleyen yıllarda dünyayı rında seyrettıği bugünlerde bisarsan "Büyük Bunalırrf'm, her le bunun acısını hissetmeye dünyanm yeni bir büyük bunaiımı yaşaması olasılığı ulkenin bencilce davranarak başlayan Alman ve Japon firkendini güvenceye almak iste malarının, doların birdenbire da artacak. mesinden ve katı bir koruma 1.25 mark ve 100 yen dolaylacılıkla dünya ticaretinin boğul rına kadar inmesi halinde masından kaynaklandığını be ABD'de mal satamaz hale ge Royce ve Jaguar gibi lüks oto üreticileri, deri modasının önlirten uzmanlar aynı hatayı tek lecekteri belirtiliyor. cülerinden İtalyan Gucci ve İsraıiamamanın önemini vurguviçre'nin saat firmaları ABD paluyoriar. Bu arada, ABD'nin dozarındaki daralmanın etkisini lan düşürerek ve korumacı ön ABD'ye mlsllleme henüz hissetmediklerini ancak lemlere başvurarak dış ticaret Bu durumun ortaya çıkması gelecek yıla kaygıyla baktıklaaçığını kapatmaya yönelmesihalinde başta Almanlar ve Ja rını ifade ediyoıiar. Yukarıda saydıklarımız gibi lüks mallan bile etkileyen bir pazar daralmasının harcıâlem mallan daha çok ve daha çabuk etkileyeceği ve umudunu ABD pazanna bağlayan firmalara ve ülkelere zor günler yaşatacağı söyleniyor. Meksika'mn. Tahtakale'si ya da Kıbns'ı olarak 1985 yılı verilerine göre tükenitelendirilebilecek olan serbest döviz piyasastnda Meksika tim harcamaları Japonya'nın pezosu 1819 kaam günlerindc yüzde 50 dolayında dejer üç katı olan ve Avrupa Toplulukaybetti. Dolann 1700 pezo dolayında olan değeri iki gün ğu'nun toplamından da yüzde içinde 2500 pezoya kadar ytlkseldi. Dolar talebinin doruğa 25 fazla olan ABD'nin şu anda uUtşugı saaüerde 1 dolara 3000 pezo verenler bile oldu. inandırıcı bir yönetime sahip Döviz talebinin arttı£ı bir onamda hükümetin dövjz taleplerini kendi rezervlerinden karşılamayacağuıı bulunmaması da dünya ekonoaçıklaması Ozerine serbest piyasada pezonun degeri tam misi için duyulan kaygıları artanlamıyla yuvarlandı. Meksika'da döviz işlemlerinin yüzde tırıyor. Dünya ekonomisinin 75'ini kendi denetimi altında tutan hükümet doların resmi üzerindeki "resesyon" hatta kurunu 1706 pezodan 1710 pezoya çıkartarak resmi kurla "depresyon" tehdidini ortadan serbest piyasa kunınun arasmın açılmasına göz yumdu. kaldıracak, ACTIVASE gibi bir Meksika'nın dış ticaretinde ve resmi dış borç ödemelerinde mucize ilaç ise henüz ufukta hükümetin denetiedigi resmi kur esas almıyor. Turizm görünmüyor. islemlerinde, kâr transferlerinde ve öze! dış borç ödemelerinde ise serbest piyasa kurlan esas alınıyor. İki kur arasmdaki farkın fazla açılmaması için gerektiğinde hükümet kendi rezervkriyle serbest piyasanın talebini karşılamaya yardımcı otuyordu. Ancak bu talebin asın boyutlara uiaşması üzerine hukiimet desteğinı çekince pezonun değeri hirfa baş asağı gitti. Meksika hukümeti agır dıs borç ödemelerini gerçekleştirroek için döviz rezervlerini sağlam tutmak istiyor. dövizlerin öğleden sonra değer yitinnesine neden oldu. Cuma günü öğleden sonra Tahtakale'de herkes döviz satıyordu. lahtakale'deki bir dövizci ise devalüasyon konusunda 'piyasa artık kendi devalöasyonana yapn' diyordu. Cuma ve dün Tahtakale'de yoğun bir döviz satışı ve kanşıklık vardı. D e vatiasyomııuı yapan' piyasa, seçim beklentisine girmişti. Dün Tahtakale'de dolar 1132 liraya kadar geGeçen haftaya hızh başlayan yatınm araçlan ya rilerken, mark 686, Isviçre Frangı 822 liradan satıruncısına büyük kazançlar sağlarken, hafta or tıldüar. tasından itibaren piyasalara seçim beklentisinin hâDövizlerdeki düşüş New York'ta alünın onsunun kim olması bu kazançlan azalm. Geçen hafta en 486 dolara kadar çıkmasının da etkisiyle altına yançok kân perşembe günü altın ve dövizini satan el sımadı. Böylece geçen haftayı 122.500 liradan kade ederken, yatınm araçlan içinde zarar ettiren patan Cumhuriyet Altını yüzde 5.1, 24 ayar külçe olmadı. Ue 22 ayar bilezik yüzde 6 prim getirdüer ve geçen Seçim öncesi Tahtakale'deki hızlı tırmanış geçen haftamn "knüı" oldular. hafta zirvesine ulaştı. Döviz ve altınlannı perşemHisse senetlerinde önceki hafta başlayan yüksebe günü satanlar geçen hafta rekor düzeyde gelir liş geçen hafta da sürdü. Borsa 1. pazannda islem elde ettiler. Tahtakale'de geçen hafta en ilginç gün gören hisseler ortalama olarak yüzde 19 değerlencumaydı. Devalüasyon söylentilerinin doruğa ulaş di. 45 hisse senedi ortalamasından oluşturulan tığı cuma günü, Tahtakale'de Merkez Bankasf nın İMKB endeksi geçen hafta yüzde 734 puandan yüzpazartesi günü dolann efektif satış kurunu 1200 li de 19 oranında bir artışla 864 puana çıktı. Bankaraya cıkartacağı dillerden düşmüyordu. Bunun üze lann menkul kıymet yatınm fonlan da önceki hafrine dolar 1160, mark 710, sterlin 2100 ve Cumhu talarda olduğu gibi, geçen hafta da değer artışını riyet Altını 126 bin liraya kadar çıktı. Ancak deva sürdürdüler. lüasyon söylentileri f o s ' çıkınca ve seçimde Banka mevduat faizlerinde ise geçen hafta herSHP'nin başanlı olabileceği yolundaki kuşkular, hangi bir değişiklik olmadı. Geçem hafta Hisse senetleri yüzde 19 değerlendi. Altının getirisi yüzde 6 oldu. 24 ayar külçe ilk kez 18 bin liraya çıktı. Mark ve sterlin yüzde 2.5 kazandı. Dolar yüzde 2.2 gelir getirdi. M e v d u a t Faizlerı ıYıllık n nl 57 57 56 56 56 56 56 56 56 56 56 Mdrk (Tahtakale) 47 43 47 47 47 47 45 45 47 48 47 41 45 45 45 43 43 43 45 T M 47 45 56 56 52 52 52 52 52 52 52 52 52 50 47 47 45 45 45 44 44 45 43 43 44 43 43 Dovizaltın ne getirdi? ı(TU Dolar (Tahtakale'de) Dolar (döviz alış) Dolar (Efektif satış) Mark (Tahtakale'de) Mark (Döviz alış) Isviçre Fr. (Tahtakale) Sterlin (TaMakale'de) CumrHjrryet Attını Resat Altnı 24 ayar külçe altın 22 ayar bitezJk altın 774.00 ftrttarkl*) 46.2 28.0 28.0 71.5 50.4 73.4 77.1 76.2 1107.00 969.90 974.30 669.00 576.35 802 00 1970.00 116.500 130.000 16 980 16.600 1032.00 967.80 982.32 686.00 583.70 822.00 2020.00 122.500 135.000 18.000 17.600 :(*) 2.2 0.8 0.8 1.2 2.4 2.5 5.1 3.8 6.0 6.0 75590 7B754 400.00 387.95 474.00 1140.00 68.500 95.000 10.150 9.950 Federal Alman Marta geçen hatfanın en çok prim yapan yatınm araçlanndan biri oldu. Haftaya 669 Nra ie başlayan mark cuma gunu bir ara 710 liraya kadar çıktı. Oncekj hafta yüzde 2.7 prim yapan Federal Alman para birimi bu hafta yuzde 2 5 prim yapt . Hafta içinde en büyük ataöını perşembe gunu 19 lira ile yapan mark dün hızla geriledi ve 666 liradan satldı. Geçen hafta diger Avrupa paralanndan isviçre Frangı yuzde 2.4, sterlin yuzde 2 5 prim yaptjlar. a ÇOK nriM 42.1 77.3 76.8 eksika Pezosu günde yüzde 50 değer yitirdi AYM TARIM İhracata Yönelik Çiçek Üretimi Yapan tesislerimizde çalıştmlmak üzere deneyimli. genç. dinamik 04$ MMSALAM iHlOCATl AUUI YOK Uluslararası döviz borsalannda bu hafta değer yitjrmesine ragmen dolar, Tahtakale'de hızla değer kazandı. Hatta içinde 1.68 marka kadar yükselen, ancak haftanın son gunü 1.6540 marka gerileyen dolar Tahtakale'de haftanın son 2 günu hariç her gün 10 liranın üzerinde değer kazandı. Haftaya 1107 liradan başlayan Amerikan para birimi cuma günü bir ara 1160 liraya kadar çıktı. Ancak seçim sonuçlarına ilişkin kuşkular dun dolann 1132 liraya gerilemesine neden oldu. Böylece dolar geçen hafta yuzde 2.2 prim yapmış oldu. Dolar (Tahtakale) 1152 A 26 1150 \ 1132 111i, i İ 2i 25 27 23 Ka*j 2B ZİRAAT MÜHENDİSLERİ MUHASEBE ELEMANLARI anyor. Başvurulann resımli ozgeçmişlenyle 15 Aralık'a kadar PK. 38 ALANYA adresıne gondermelen rica olunur AkçimentD AnadohıCım Arçaük BaQfaş ve BORSADA 8ECEN HAFTA rtTATUM 27KaM11987 [iııırı Ea 33.500 7.800 12.000 21200 19.400 13.800 30.000 26.000 19.600 2.400 £750 20.200 5.650 3.650 9.000 3.725 5.550 31.500 5.425 3.300 5.225 3.225 19.700 8.000 40.000 15.500 13.400 8.800 21.100 8.200 2.400 29 500 2.500 5.060 23.000 5.400 3.975 4.175 7 700 9.600 12.100 13.400 4.275 1.650 M 9.082 10.455 6225 12.799 5.430 10.510 Ea 18.500 6.000 10.000 16.000 16.300 11.000 28.000 17.800 13.000 2.000 2.750 14.000 5.000 2.900 6.500 3.375 3.300 25.500 4.500 2.775 4.300 2.200 14.000 6.200 36.000 14.000 10.400 6.450 14.000 5.250 2.000 19.500 1.650 4.000 17.500 4.100 3.150 3.800 5.900 8.000 10.800 9.500 3.500 1.300 •afta 1M 142 115 112 120 104 116 73 135 119 112 91 131 104 100 118 112 123 120 108 109 107 120 117 115 114 94 106 128 126 116 110 151 132 108 122 102 100 112 114 110 166 124 104 96 488 675 408 513 235 264 166 555 523 225 196 844 481 295 354 248 362 555 279 298 282 331 661 334 686 229 580 525 577 330 157 1.552 FENiS HOLDiNG BokıÇSmento CaKHalat Çimentas Çimsa Çutaırova Elektrik DanUCMn DoOusan DAktaş Eczsabiîi YtOnm EgeBcncM EgeGObre Enks HofcJifiQ Erafll Dernir Ç e » Good Year GObre Fabrikası Guney Biracılık 750 5.168 21.196 4.475 nin bu çıkmaz yola girme anlamına gelebileceği belirtiliyor. UST DÜZEY YÖNETİCİLERİ ARANIYOR. Feniş Holding'in çeşitli iştiraklerinde görevlendirilmek üzere; iş ilişkilerinde yaratıcı, dinamik, hızla karar alma ve uygulama özelliklerine sahip: 125 6.752 2.482 3.390 6.765 1.680 22.032 6.295 8.301 7.419 3.241 10.065 1.869 24.961 Dolar aniden düşerse Konuyla ilgilı geniş bir inceleme yazısı The Wall StreetJournal gazetesinin editörü Robert L. Bartley, ABD yönetiminin yavaş yavaş düşünmeye çalıştığı doların piyasalarda tutunamayarak ani ve hızlı bir düşüşe geçmesi halinde sonu karanlık senaryonun başlamış otacağını söylüyor. Meksika PeBu görüşü ileri sürenler, zosu'nun geçen hafta iki gün ABD yönetiminin dolara sahip içinde yüzde 50 değer kaybet çıkmaması halinde piyasalartiğini hatırlatan Bartley, doların daki olumsuz bekleyişlerin ani birkaç gün içinde yüzde 25 do bir dolar düşüşünü gündeme layında değer kaybetmesinin, getirebileceğinı belırterek yödünya ekonomisini derin bir netimi uyarırken ABD pazarın"resesyon"a itecek ve dünya ti daki bazı gelişmeler özellikle caretini baltalayacak gelişme Avrupa fiımalannı şimdiden kalerin başlangıcı olabiiecegini ra kara düşündürüyor. Borsa ponlar olmak üzere ABD pazanna büyük çapta mal satan ülkelerin de buna tepki göstererek kendi paralarını devalüe etme ve ABD'ye misilleme yapma çabası içine girecekleri, bunun da tıpkı 1929 sonrasında olduğu gibi dünya ticaretini daraltacağı ve bir örümcek ağı içine hapsedecegı, böylece de büyük bir bunaiımı hazıriayan şartların oluşacağı ileri sürülüyor. mm \mk Detnr Çe«k Kartonsan İŞLETME MÜDÜRÜ bocam M T I imariye yönelik metal sanayiinde, yatınm safhasından itibaren görev almak üzere, iyi derecede İngilizce ve/veya Almanca bilen Makina, Endüstri veya înşaat Mühendisliği eğitimi görmüş, benzer sorumlu görevlerde en az 8 yıl iş tecrübesine sahip, bay, (İşyeri: Çayırova/Gebze) Kav Kepez Elektrik KoçHoMing KoçYabnm Kortsa KonımTanm Kuytaş Lassa Mrtaş Nasaş Otroutea Otosan PmarSut Pimaş Rabak Sarkuysan Sifaş T. Demir D&kOm T. İş Bankası (B) T. İş Bankası (Q (% 100) T. İş Bankası (Q (»25) T Sıemens T Şışe Cam Yasaş 270 4.080 17.180 24.176 23.612 32.944 1.680 5.753 49.450 11.955 4.781 9.680 6.464 TEKSTİL PAZARLAMA MÜDÜRÜ ekstil ürünlerinin yurtiçi pazarlamasında yönetim görevi alacak, üniversite mezunu, kısmen tekstilde olmak üzere en az 5 yıllık iş tecrübesine sahip, tercihan tngilizce bilen, iş gezilerine çıkabilecek, bay, (İşyeri: İstanbul) Hccdne'nin 900 müyarlık bono ihmcı ANKARA (ANKA) Hazine 900 milyar liralık daha bono ihraç edecek. Edinilen bilgiye göre, 9 ay vadeli 450 milyar liralık bono 2 aralık, 6 ay vadeli yine 450 milyar liralık bono da 9 aralık tarihinde ihale edilccek. 10 aralık tarihinde ise 1.5 yü vadeli 30 milyar liralık tahvil ihaleye çıkanlacak. öte yandan, geçen hafta ihaleye çıkanlan tahviller için faiz oranında bir miktar gerileme olduğu belirlendi. 25 kasımda ihale edilen bir yü vadeli 125 milyar liralık tahvillerin yıllık ortalama faizi yüzde 51.92 olarak gerçekleşti. 26 kasımda ihale edilen üç yıl vadeli 10 milyar liralık tahviller için de faiz oranı yüzde 50 düzeyinde oluştu. Son olarak bir yıl vadeli tahviller 27 ekimde ihaleye çıkanlmış, faiz oranı yüzde 52.07, üç yü vadeli tahviller de 30 ekimde ihale edilmiş, yülık ortalama faiz yüzde 50.50 olarak belirlenmişti. 400 60.530 9.491 700 74.662 14 030 6.600 107.310 314 346 716 675 321 417 393 384 232 588 133 96 203 471 713 265 • DÜNYADAN KISA KISA BREZİLYA'da tüketici fiyatlan, kasım ayında yüzde 12.84, son 11 aylüc dönemde de yüzde 308.02 oranında arttı. Brezilya'da bu yü enflasyonun yüzde 350 civannda olacağı tahmin edih'yor. JAPONYA Başbakam Noboru Takeshita, ülkesinin dış ticaret fazlasının azaltılmasma yardımcı olmak amacıyla, yabancı Urürüerin ithalatına daha fazla izin verilmesi gerektiğini söyledi. DIŞ boçlan, toplam 343 milyar dolara ulaşan 8 Latin Amerika ülkesi liderinin Meksika'nm Acapulco kentindeki Latin Zirvesi'nde borç sorununa ilişkin bir plan üzerinde calıştıkları bildiriliyor. PETROL îhraç Eden Arap Ülkeleri örgütü (OAPEC) ülkeleri petrol bakanlan, bütçedeki kesintüer ve teşkilatın mali geleceğini görüşmek üzere bugün bir araya geliyorlar. TÜRKtYE'nin de üyesi bulunduğu OECD ile sanayileşmiş 7 Olkenin (7'ler Grubu) maliye bakanlannın 910 aralık tarihlerinde Paris'te toplanacağı acıklandı. DÜNYA Bankası Fas'a 225 milyon dolar, Hindistan'a da kuraklıkla mücadele için 350 milyon dolar kredi verirken, Japonya Pakistan'a « proje için 263 milyon dolar yardım sagTayacağuıı açıkladı. nşaat sektörüne yönelik yeni bir mamülün, üretiminden pazarlamasına kadar bütün faaliyetlerin organizasyonunu ve yönetimini üstlenebilecek, iyi derecede İngilizce bilen; Makina, Endüstri veya İnşaat Mühendisliği eğitimi görmüş, en az 3 yıl iş tecrübesine sahip, bay, (İşyeri: Çayırova/Gebze) yöneticiler aranmaktadır. Adaylann askerliklerini yapmış ve 40 yaşını aşmamış olmaları gerekmektedir. İlgilenenlerin, en geç 8.12.1987 tarihine kadar 167 56 81'den Ayşegül veya Melike Hanımlan arayıp, mülâkat için randevu almaları rica olunur. Not: Başvurular gizli tutulacaktır. ÜRÜN MÜDÜRÜ • 620 18.553 44.650 600 38.000 3.000 2.550 kaa Sacta hafta EaMoi öacaU hatta M4 734 77 110 3.900 119 3.450 101 M M B lacari SJ4S alyaaTL LSfl4 •araaTl 43.000 950 F h f â t l a r VP İ l r t f c a t t n n r İ C İ S e ç i m sonrasmda hisse seruşunden hareket eden bazı yatınmcılar geçen hafta alımlannı artnnca Borsafda islem hacmi ve islem miktan yakjasık ikjye katJandı, fiyaöar da ortalama yuzde 19 arttı. FryatJann tabana vurdugu göruşünde birieşen ve bu fırsat kaçırmak istemeyenlerin yanında, seçim sonuçlannı ve kurulacak yeni hükümetin programını bekJeyenler de vardı. Borsa'da iki hafta içinde ortalama yuzde 53 artan fiyatJann da nereye kadar yükselecegi veya duşup düşmeyecegi seçim sonrasında alınacak ekonomik öntemlere ve özellikle faiz oranlarmın durumuna bağlanıyor. Temmuz ve ağustos aylanndaki fiyat artşlannı açıkJamak için ortaya atılan "ikâme teonsi'nin yerini şimdi "iktisat teorisi" aldı. Bu teoriye fiyatlar arz ve talebe göre değişir. Talep çoksa fiyatlar yukselir, arz fazlavsa fiyatlar düşer. Bu 'iktisat teorisini' savunanlardan Borsa Başkanı Muharrem Karslı da hafta içinde bir panelde yaptiğı konuşmada, •femmuzAgustos aylanndaki fiyat yükselişlerinin talep artışından kaynaklandığını befîrttt. Bu fiyat arbşlannın "zoria durulduğunu" ve asıl fiyat duşüşlerinin suni olduğunu savunan Karslı, hisse senedi degerterinin en ktsa zamanda ağustos ayındaki zirve noktasını aşacağını söyledi. uzur: Bu hafta yer dariığı nedeniyte hisse senetlerinin ayn ayn değerlendirmesini yapamadık. Hafta içinde de bazı günler Borsa Bülteni'nin çok geç çıkması ve bize ulaştırılamaması sonucu Borsa bultenlni yayımlayamadık. Ozür dileriz. Stad Han, Büyükdere Cad. No: 85, Mecidiyeköyİstanbul