Katalog

LÜL 1986 EKONOMİ CUMHURİYET/13 TÜRKİYE'den 1987 kalkınma hızı hedefi 'yetersiz' bulundu ANKARA, (a.a.) Yüksek Planlama Kurulu 1987 yılı program ve bütçe taslaklannı görüşmeye başladı. Yüksek Planlama Kunılu'nun dün sabah Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem başkanlığında başlayan çalışmalannda önce 1987 yılı temel ekonomik hedefleri gözden geçirildi. Devlet Planlama Teşkilau'nın yüzde 5 kalkınma hızı altematifine göre hazırladığı dengelerdeki kalkınma hızı hedefi kurul üyesi bakanlarca "yetersiz" bulundu. Kurul üyesi bakanlar, 1986 yüında kalkınma hızının yüzde 7.8 olarak gerçekleşmesinin beklendiğine işaret ederek, önümüzdeki yıl için yüzde 5.0 büyümenin gerçekte ekonominin "küçülmesi" anlamına geleceğini söylediler. Edinilen bilgiye göre DPT, 1987 hedeflerini belirlerken, 1986 için yüzde 7.8 büyümenin "iyimser bir tahmin" olduğu görüşünden hareket etti. Kurul, Planlama Teşkilatı'na yüzde 6.0 ile yüzde 6.5 arasında değişen alternatiflere göre dengelerin yeniden hazırlanmasını iletmeyi kararlaştırdı. GATFta cepheleşme Aralarında ABD, Arjantin, Avustralya ve Kanada'nın da bulunduğu 14 ülke tarımsal sübvansiyonların yüzyılm sonuna kadar tümuyle yok edilmesi amacıyla ortak hareket etme karan aldılar. Fransa, tarımsal sübvansiyonların GA TT görüşmelerinin gündemine bile alınmasına karşı çıkıyor. Ekonomi Servisi Dünya ticaretinde "oyunun kurallannı" yeniden yazmak amacıyla 92 üye ülke temsilcisinin katıldığı GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) konferansı Uruguay'ın küçük bir kıyı kasabası olan Punta del Este kentinde başladı. Toplantırun ilk gününe ABD'nin tarım ürünleri ihracatında devlet desteğinin (sübvansiyonların) tümüyle kaldınlmasını isteyen ve başta Fransa olmak üzere diğer Batı Avrupa ülkelerinin şimşeklerini çeken önerisi damgasıaı vurdu. Geçmiş yıUarda gıda ürünleri ihracatına üçlü sübvansiyon uygulayan ve görüşü savunan ABD'nin tutum değişikliğiyle tarım, bir hafta sürecek GATT konferansının ana gündem maddelerinden biri olacak. 41'lerden sonra 14'ler grubunun da yeni bir öneriyle ortaya çıkmasıyla GATT toplantısı tam anlamıyla bir cepheleşmeye doğnı yöneldi. GATT için temel sorun artık zamam geçmiş birtakım kuralların nasıl değiştirileceği konusu. Bir kere korumacıhk tekniklerinin önemli ölçüde değişikliğe uğraması GATT'ın birçok kuralını fülen geçersiz kıldı. Burada asıl vurgu GATT'ın kendisinin de ismini aldığı gümrük tarifelerinden sübvansiyonlara ve piyasayı paylaşma anlaşmalanna, bir zılı hukukunu oluşturan GATT'ın kurallanna getirilecek değişikliklere yönelik gerçek mücadele Cenevre'de meydana gelecek. Gelecek tur ticaret görüşmelerini hedefleyen Unıguay Deklarasyonu'nun büyük ölçüde Isviçre ve Kolombiya tarafından sunulan ve 41 ülke tarafından desteklenen taslak plana yakın olması bekleniyor. Söz konusu taslak plan GATT'ın yetki alanırun tarım ve hizmet sektöründeki ticareti de kapsayacak şekilde genişletilmesini öngörüyor. Haydi çocuklar, oyunun kurallannı yeniden gözden geçirelim. ABD yönetimi de tarım, yabancı yatırımlar, hizmet sektörü ticareti konulannın pazarlık masasına getirilmesini istiyor. Avustralya tarafından öncülüğü yapılan tarımsal sübvansiyonların kaldınlması önerisi ister istemez konuyu Punta del Este toplantısına da getirdi. ABD Ticaret Temsilcisi Clayton Yeutter tarımsal sübvansiyonlann içinde bulunduğumuz yüzyılın sonuna kadar tümüyle yok edilmesi girişimini desteklediklerim açıkladı. Clayton Yeutter önceki akşam söz konusu girişime katılan 14 ülkenin ki bunlar arasında Avustralya'nın dışında Kanada ve Arjantin de yer alıyor temsilcileriyle özel bir toplantı yaptı. Toplantıya katılan 14 ülkenin tanmsal sübvansiyonlara yüzyılın sonuna kadar son verilmesi konusunda fıkir birliğine vardıkları belirtilirken Yeutter toplantı sonrası yaptığı açıklamada "Bu grubuD dayanışması beni çok etkiledi" dedi. Tarımsal sübvansiyonların konferansın gündem maddeleri arasına alınmasına karşı çıkan Fransa ve diğer AET ülkelerinin son gelişmeler karşısındaki tutumu merakla bekleniyor. Uluslararası ticaret görüşmeleri Uruguay'da başladı Daviz borcunda 2 müyur dolaruk artış Taahhütleri karşılama oram düşük Yılın ilk yarısında döviz taahhütleri ticari bankalarda 1.1 milyar, Merkez Bankası'nda ise 1 milyar dolardan fazla artış gösterdi. Döviz varlıklarının ticari bankalarda azaldığı, Merkez Bankası'nda ise yükseldiği görülüyor. ANKARA (ANDöviz varhklan ve taahhütleri KA) Ticari bankalar ile Merkez Bankas'nın döviz TİCAJrt BABKALAR taahhütlerinin hızla arttığı gözleni3.676 3.581 nPtAM VMLKLM yor. 5.2S3 6.386 TtPUUITMMjjfT Edinilen bilgiye 1.093 1.201 Kshıl IffMNif göre, ticari banka610 606 ların döviz taah Akrâ«H tsafeMt 778 92S hütleri yılın ilk ya2.060 2.677 'mm MVflE H n H R I nsında 1 milyar 133 1.116 562 Uvtl klMMfl milyon dolarlık ar729 417 tış kaydetti. Merkez 386 145 OrtMBMinMİ Bankası'nın taahhütlerindeki artış 1 MEKKEZ BANKASI milyar 36 milyon 3.224 3.797 TaPtAM VAMKLM dolar olarak ger9.318 8.283 çekleşti. Yılbaşında T0PUM TAMrtTUII ticari bankaların 5 6.377 5.142 bıaM milyar 254 milyon 1.029 takarkraAsl 432 dolarlık, Merkez £ M mmMm 414 257 Bankası'mn 8 mil 2.941 3140 yar 283 milyon doKıyn«k: ANKA Böltenl, 15 EyMI 19*6 larlık toplam döviz taahhudü bulunurken, haziran ayı sonu itibariyle tası sonucu, varhklann taahhütleri karahhütler ticari bankalarda 6 milyar şılama oram yükseltilemiyor. Ticari 387 milyon dolara, Merkez Bankabankalarda döviz varlıklannın taahsı'nda 9 milyar 319 milyon dolara hütleri karşılama oram yılbaşında yükseldi. yüzde 70 iken, haziran sonunda yüzde 56'ya indi. Merkez Bankası'nda Toplam taahhütlerde artış gözleise yılbaşında yüzde 39 olan varlıknirken, döviz varlıklarının ticari banlann taahhütleri karşılama oram yıkalarda azaldığı, Merkez Bankası'n lın ilk yansı sonunda yüzde 41 olada ise yükseldiği görülüyor. rak belirlendi. Yılbaşında 3 milyar 676 milyon dolar olan ticari bankalann döviz varhklan haziran ayı sonu itibariyle 94 milyon dolar azalarak 3 milyar 582 milyon dolara gerilerken, Merkez Bankası'nın toplam varhklan 574 milyon dolarlık artışla 3 milyar 224 milyon dolardan 3 milyar 798 milyon dolara yükseldi. Döviz taahhütlerinin hızla artmaSöz konusu oranlann Merkez Bankası'mn dövizle ilgili yeni düzenlemeleri kapsayan 14 mart operasyonunun hemen öncesinde ise ticari bankalarda yüzde 63, Merkez Bankası'nda yüzde 39 idi. 14 MART OPERASYONUNUN ETKİSİ özellikle ticari bankalarda toplam varhklann taahhütleri karşılama oranının haziran sonu itibariyle yılbaşındaki düzeyinin altında olmasına karşın, daha da düşmesinin 14 mart operasyonu ile önlendiği belirtiliyor. ANKA'ya görüş büdiren yetküiler, yılın ilk yansında hızlanan ithalatın tamamına yakın bölümünün ticari bankalar uzerinden yapıldığına ve döviz talebinin de buna paralel arttığına dikkati çekerek, "Bu daramda tkaıi bankaiarda toplam döviz varlıklgnnın taabbütleri karşılama oranının daha da aşagı inmesi kaçınılmazdı. Ancak 14 mart operasyonu ile bu önlenmiş bulunuyor" şeklinde konuştular. Aynı şekilde, işlemlerinin tümüne yakın bölümünü borç ödemelerine ayıran Merkez Bankası'nda da varlıktaahhüt oranının düşmemesinin Merkez Bankası'nın işi sıkıya ahnasından kaynaklandığı kaydediliyor. VARLKLAR 3 ^ MİLYAR DOLAR Ote yandan, hızlanan dış borç ödemeleri ve ithalat karsısında bankacılık sistemindekı ticari bankalardaki altın ve döviz birikiminin 3,5 milyar dolann altına indirilmemesine özen gösterildiği gözleniyor. Haziran sonu itibariyle de ticari bankalarda 1 milyar 150 milyon dolarlık döviz birikiminin yanı sıra, MeTkez Bankası'nda 1 milyar 370 milyon dolarlık döviz birikimi ve 1 milyar 61 milyon dolarlık altın birikimi bulunuyor. Alptemoçin: Çok cüzi olaylar dışında sigara kaçakçılığı kalmadı ANKARA, (UBA) Maliye ve Gümrük Bakam Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, sigara ithalatının kaçakçılığı önlediğini belirterek, "Çok cüzi vakalann dışında sigara kaçakçüıgı diye bir olay kalmamıştır' dedi. SHP Erzunım Milletvekili Hilmi Nalbantoğlu'nun yazıb soru önergesini yarutlayan Alptemoçin 1985 yılında Türkiye*de 56 bin 471 tonu filtrelı. 6 bin 994 tonu filtresiz olmak uzere toplam 63 bin 465 ton *Vt**oçtn SigarasıgaratükeüldiguüMdirdT. Tüketilenbusigaranın 3 bin 918 tonunun ithal sigaralar oldugunu kaydeden Alptemoçin, geçen yı! tüketimle üretim arasındaki farkın bir önceki yıldan kalan stoklardan karşılandığını söyledi. Alptemoçin sigara arz ve talebinde herhangi bir sorun bulunmadığını da belirterek TEKEL Genel Mudürlüğü'nce yapılan sigara ithalatı ile birlikte bu alandaki "kaçakçüıgın tamamen önlendiğini" bildirdi. Alptemoçin, "Çok cüzi vakalann dışında sigara kaçakçılığı diye bir olay kalmamıştır" dedi. Dolar düştü, altın yükseldi Ekonomi Servisi Amerikan Dolanndakı yükselis durdu. Geçen hafta sonu New York'ta başlayan dolann düşüşil, dün Avnıpa borsalarına da yansıdı ve mark karşısında 2.04'e indi. Serbest piyasa Tahtakale'de ise dolar 725 lira düzeyinden 716 liraya kadar çekildi. Dolann gerileyişi ABD ekonomisinin perfurmansı üzerinde oluşan iyimser havanın tüketici fıyatlannın artısryla tersine dönmesine ve özellikle Alman Merkez Bankası Bundesbank'ın müdahalesine bağlandı. Bayram dolayısıyla Tokyo borsasının kapal] olması nedeniyle piyasalarda yoğun bir harekedilik görülmedi. Dolar düserken, altın fiyatlan da dış borsalarda 5.5 dolar değer kazanarak onsu 416 dolara çıktı. Kapalıçarşı'da ise Cumhuriyet Altını hafif bir yükselış kaydederek, 70 bin 500 lıradan satıldı. 24 ayar kulçenin gramı da 9 bin 900 liradan ışlem gördu. ZLJTeryıl turizm sezonunda yak1L A laşık 100 bin tatilciyi ağırlayan Uruguay'ın kıyı kasabası Punta del Este için 1.500 GATT delegesine, bir o kadar çanta taştyıasma ve 500 de yabancı gazeteciye ev sahipiiği yapmak pek de kolay iş olmadı. Bu kere başkent Montevideo Havaalanı 'ndan Punta del Este'ye ulaşmak için yapılan 150 kilometrelik otobüs yolculuğu tatil havasındakı delegelerin heveslerinı daha isin başındayken kursağında bıraktı. Toplantımn yapılacağı yerlerin hazırlanması da Önemli sorunlar çtkardı. Toplantılann açüış oturumlan için kentin en büyük kumarhanesiyer olarak belirlendi. Ancak kumarhanenin tek bir kapısı olduğu anlaştlmca yeni kaptlar açılmak zorunda kalındı. Toplantı yerlerine ve otellere modern haberleşme teçhizatı yerleştirilmesine rağmen 100 kişilik Amerikan delege grubu yanlannda seyyar haberleşme aletleri getirince onca hazıriık bir anlamda boşa gitti. Güney Amerika bu tür uluslararası toplantılar için gerekli tesislerden yoksun olmakla birlikte Punta del Este kasabası uluslararası konferanslar merkezi olmak yönündeki tsrar ve çabasını süraürüyor. Bu toplantıdan Uruguay'a yaklasık 4 milyon dolarlık bir gelir kalmast bekleniyor. diğer deyişle GATT'ın kurallarını aşan yeni korumacılık teknikleri üzerinde yoğunlaşıyor. Örneğin başta ABD'nin yaptığı "gönüllü ihracat snırlama" anlaşmalan dolaylı bir korumacı önlem özelliği taşıyor. Punta del Este toplantısının temel işlevi gelecek tur görüşmeleri için gündem hazırlamak olacak. Dünya ticaretindeki sorunlara ve uluslararası ticaretin ya Dünya ticaretinin kaderi kumarhanede belirlenecek ABD'de enflasyon turnanışa mı geçti? Ekonomi Servisi ABD'de toptan fiyatlar ağustos ayında temmuza kıyasla yüzde 0.3 artış kaydetti. Tirmanısta gıda ürünlerindeki fıyat artışuun etkili olduğu kaydediliyor. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise perakende Hyatlann ternmuz gerçekleşmesini ikiye katlayarak yüzde 0.8 artış gösterdiği bildırildi. Ağustostaki büyük artı&a karşın yılın ilk 8 ayında toptan fıyatlann yülık yüzde 5 düşüş kaydettiği belirtildi. Ağustos fıyat amşının geçen hafta borsalan etkileyen en büyük neden olduğu ve enflasyonun yeniden tırmanışa geçtiği endişesini doğurduğu bildirüiyor. Georgia State üniversitesi ekonomik tahmin bolümünden bir yetkili, ABD'de enflasyonun yeniden tırmanışa geçtiğirü önümüzdeki aylarda fıyat artışlannın sürecegini ve enflasyonun 1987 başında yıllık yüzde 4lere ulaşmasının beklendiğini ifade etti. DUNYA'dan Kaplumbağamız da Singapur'dan Ekonomi Serrisi tthalat her zaman üretim ya da tüketim amacıyla yapüacak değil ya. Bazen de "insancü" amaçlarla yapıhyor. Singapur'dan küçük çocuklara hayvan sevgisi, dolayısıyla "insancıHıgV aşılamak için getirilen minik su kaplumbağaları, tanesi 3 ile 5 bin liradan satılıyor. Diyelim ki, küçük bir çocuğunuz var ve doğa sevgisi ile büyümesini istiyorsunuz. Ancak, kentin göbeğinde yaşadığmız için ne bir tutam ot var, ne de sabahlan cıvıl cıvıl öten kuşlar. Akvaryum da elektrikli olduğu için küçük çocuk için tehlikeli olabiliyor. Artan kuduz olayları nedeniyle kedi, köp>ek gibi hayvanlara da yaklaşmaya gelmiyor. O zaman yengeç, kaplumbağa, yılan gibi "sevimH" hayvanlar sattığını söyleyen Zeld Kamışçı'nın dediğini yapacaksımz: "Bir cam kap alımr, iki tarafına dekor taşlanndan konolur. Biraz yoson, iki ithal kaplumbağa, işte doga." Kabuğunun altında Uzakdoğu'nun gizemli desenlerini taşıyan bu minik tropikal hayvanlann çiftini, biraz da pazarlıkla 68 bin liradan alabilirsiniz. Ancak iş bununla bitmiyor. Bu sevimli kaplumbağalann yaşayacağı biı yer gerekli. Bunun için Şişe Cam'ın ürettiği, tabanı düz cam kaplardan almalısınız. Fiyatlan 2 bin ile 3 bin 500 lira arasında değişen bu kapları almak üzere bir Paşabahçe mağazasına gittiğinizde anlatmaya calışmayın. "Minik kaplumbagalanm için" deyin, onlar hemen anlıyor ve size istediğiniz cam kabı veriyor. Çünkü bu aralar o kadar çok soran varmış ki... Cam kabı da aldmız,"ls bitti 500 lira olan "dekor taşlardan" almamz gerekir. Bir inşaatın kenanndan geçerken biraz da kum aşırdınız mı "mekân" tamamdır. Ama küçük konuklann bazen karnı acıkır. Bu sorunu çözümlemek için de ya paketi 200 liradan satılan özel yemlerinden, ya da "porsiyonn" 100 liradan satılan Porsuk nehrinden çıkarılan "canlı yemlerden" almamz gerekir. Bu arada, eğer çabuk büyümesini istiyorsamz, evdeki salamdan, kıymadan birer parça vermek gerekir. Kaplumbağalann uzun süre "minik" kalmasını isteyenlerin ise yemekleri azar azar vermesi gerekir. "Bu kaplumbağalan alanlar geneilikle çocuguna doğa sevgisi aşılamak isteyenler" diyen satıcı Zeki Kamışçı, hayvanlann büyüdükçe değer yitirdiklerini ifade ederek, "Günde iki kez yemek yeterli" diyor. Kamışçı, suların da sık sık değiştirilmesi gerektiğini beürterek sözlerüıi şöyle tamamlıyor: "Klorlu su, bu kirlilik nedir bilmeyen hayvanlara dokunnyor. Bu nedenle klorsuz su vermek gerekir. Bunun en kolay yolu da, pet şişelerde satılan suyun kapağını açıp iki gün dinlendinnektir. Böylece, bu suiarda bfle bulunan klor uçar.' Naka§one: Japon ekonomisini yeniden yapılandıracağız Ekonomi Servisi Japonya Başbakaru Yasııhiro Nakasone hafta sonunda Diet'te yaptığı konuşmada, muazzam boyutlardaki ticaret fazlasını eritmek ve ülkeyi gerçek bir uluslararası devlet haline getirmek için Japon toplumunun ve ekonomisinin yeniden yapılandınlacağını açıkladı. Eğitımden vergilere kadar herşeyin yeniden ele alınacağını kaydeden Nakasonc, ticaret fazlası konusundaki Yasuhiro Nakasone Ja endişelerini dile getirdikten sonra ihraponya Basbakanı. cata dayalı ekonominin değiştirileceğini söyledi. HükUmetin talebi artırmak amacıyla yeni bir vergi paketi üzerinde çalışma yürüttüğünü belirten Nakasone, yol, köprü yapımı ve diğer bayındırlık işlerine ağırlık verileceğini hane kredilerinin artünlacağını ve yenin hızla değer kazanmasından darbe yıyen küçük işletmelere yardım edileceğini belirtti. 2 bin, 3 bin 500 liraya almacak düz zeminli bir cam kap, tanesi 500 liraya satılan dekor taşlanyla süslenince, ithal kaplumbağamza bir barınak yapmış olursunuz. artık, çocuğnm doga sevgisini kazanabüir" demeyin. Çünkü bu yaratıklar hep su içinde kalmayı sevmezler. özellikle geceleri uyumak için üzerine tırmanacaklan bir küçük taş parçası isterler. Ama, bu işi kaldınm taşı sökerek geçiştiremezsiniz. Pek minik olduklarından, bu Singapur kaplumbağalan bu taşlara tırmanamıyor. Bunun için de Zeki Kamışçı'nın Mısır Çarşısı'ndaki dükkânına uğrayıp tanesi MUSLUKSUYU VERMEYtN Tanesi 3 Ue 5 bin liradan satılan ithal kaplumbağalann büyükleri pek sevimli obnadığı için tutulmuyor. Musluktan akan su klorlu olduğu için pet şişeUr içinde satılan sulardan içirilmesi önerilen kamlumbağalara günde iki öğün yemeğin yeterli olduğu söyleniyor. (Fotoğraf: CUMHURÎYET) Altın ve döviz birikimirü değerlendiren yetkililer, "Öjle anlaşılı>or ki. en az üç aylık ithaJatın finansmanı için gerekli birikimin hazır bıüundnrolması için gayret gosteriliyor" şeklinde görüş bildirdiler. İŞADAMININ EYLÜL GÜNLÜĞÜ 21 EYLÜLE KADAR • Nüfusu 500 binden fazla olan belediyelerde, hisseli arazi ve arsalardaki tespit ışlemleri için Bakanlar Kurulu'nca 6 ay uzatılan süre sona eriyor. • Tespit işlemi, 21 Eylül 19S4'te biten yapılann değerlendirme işlemlerinin tamamlanması için tanınan sürenın sonu. • Af kapsamı dışında kalan bolgelerdeki gecekondu sahiplerine yeni bir gecekondu verilmesi için son gün. 22 EYLÜLE KADAR HAZIRLAYAN. H. TÜRGUTARIĞ Ağustos 1986 aylannda çalışan hizmetlilehn Dönem Bordrosu verilir. • Gelir Vergisi'nın son taksıdi (1/3) odenır. • Federal Âlmanya'da çalışan vatandaşlarımız, 1985 yılı Denkleşme Beyannamesi'ni vergi dairelerine henüz vermemislerse, muhtaç yakınlanna yaptıklan yardımlarla ılgili, doldurmalan gereken Bakım Belgelerıni, yurtdışı temsilcıliklerimizden sağlamalı ve beyannamelerini vergi daıresine vermelidirler. • Emlak Vergisi Beyannamelerini geçen ay sonuna kadar veremeyenler, ek surenin ilk ayında usulsüzlük cezası ile verebilirler. • Gecekondu ve lmar Affı'ndan yararlanmak isteyenler ıçın basvurunun 4. ayı dolmak üzere. • TV bandrol ücretlerini daha önce ödemeyenler ve odeyip bandrollerinı alamayanlar, PTT merkezlerine basvurmalı. Kısa... Kısa... ESBANK bu yıl sonuna kadar Adana, Mersin, lskenderun ve Gaziantep'te dört yeni şube acacak. PROFİLO Holding'in beyaz eşya grubundan sorumlu başkan yardımcısı Nesun Levi, AEG ve Profılo marka depolu elektrikli su ısıücılan ve mini çamaşır makinelerinde üretimin PEG firmasında surdüğü için eski uretici Profılo Sanayi A.ŞIye ait TSE mukavelesinin kendileri tarafından feshedildiğini, söz konusu makinelerin TSE belgelerinin olduğunu açıkladı. PARAJANS'la Amerikalı ünlü reklamcı Stephan Baker danışmanlık sözleşmesi imzaladı. CASİO bilgisayar firması, dünyada ilk kez 320 k6 depolama gucunde, SUPER COMPLTER PB1000 adı altında gelişmiş bir cep komputürunu ve dijital ornekli SK1 klavyeyi piyasaya sürdü. KONUK YAZAR Prof.Dr. ASIM ERDİLEK ın tüzüğünde yeni bir "raund"un başlaması için üyeler arasında ne kadar büyük bir çoğunluğun gerektiğinın belirtlmemiş olması Eğer 92 üyenm oy biriiği sağlanamazsa ABD'nin isteklı ü/teterte yola çıkacağı sanılıyor. Bu yeni "raund"un, eğer başlatılabilirse, hem çözümlemesi istenen sorunSınai ürünleri dışında, tanm ürünlerinde bile üç aydır üst üste ticaret lann karmaşıklığı ve ön hazırlıklarının eksikliği yüaçığı veren ABD'de, korumacılık akımı güçlendl ve özellikle zünden hem de tek ABD'nin zortamasıyla ortaya muhalefetteki demokratlar tarafından daha fazla polltlze edilmeye çıktığı için şimdiye kadar ki "mund"lann en uzunu ve zoru olacağını herkes kabul ediyor. başlandı. Politik baskılar altında kalan Reagan hükümetl, GATT Başaniı geçen Tokyo Rauno"u başlamadan öntoplantısından önce, özellikle dışsatım sübvansiyonlan yüksek AET ce GATT üyeleri göruşmeler süresince yeni koruülkelerine tarım ürünleri ticaretinde meydan okuyup, gerekirse onlarla mactlık önlemlenne başvurmayacaklannda antaşticaret savaşına gireceğlni ilan etti. mslardı. Punta del Este toplantısı başiarkBn böyte kalannı ve telif hakkı gibi zihni mülk haklannı sok bir anlaşmaya vanlamadığı için iyimseriik hiç de tu. kolay değil. Geçen ay Cenevre'de bir araya geABD'nin son on beş yılda ortaya çıkan ve hâlâ ABD'nin bu isteklerinin bazılanna Fransa gibi büyüyen mal ticareti açığı bu ülkeyi gittikçe GATT özellikle tanm ürünlerini GATTa sokmak isteme len GATTın hazıriık komitesi Punda del Este için ortak bir gündem saptayamadı ve özellikle tanm m artık kendi çıkahanna yetennce hizmet etmeyen AETülkeleri ve hemen hemen hepsine AB& ürünleri ticareti konusunda çok zor uyum sağladiğine ve Japonya, Güney Kore gibi diğer ülkelenin tutumuna tümüyle şüphe duyan Brezılya ve nacağını açıkça gösterdi. rin ABD tarafından GATT üzerine kurulan dünya Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelenn başta geticaret sisteminı bencillıkle kullandıklanna inanŞu anda ABD'de GATT toplantısının lehinde dırdı. Müzmin ticaret açıklanyla ABD geçen yıl lenleri ilk önce karşı çıktılar. Fransa dünya ticaret guçlü bir kamuoyu oluşmuş değil. Geneilikle hem sısteminin yeniden inşa edilmesinden önce ulusdünyanın dış borcu en yüksek ülkesi olurken, Jaiş çevreteri, hem de işçi kesimi ABD'nin son yılponya da müzmin ticaret fazlalıklanyla dünyanın lararası para sısteminin sabit kuriara dönülerek larda artan korumacılık eğilimini destekliyor. Redeğiştirilmesini istedi. Brezilya ve Hindistan ise en yüksek dış kredi veren ülkesi oldu. ABD'nin agan hükumeti yeni GATT "nund"unu başlatsa en çok gelişmiş ülkelenn göreceli üstunlükleriyle 70 yıllık bir süre içinde edindiği net yabancı varbUe ytHarca süreceği beklenen pazarlıklardan sonhklan son dört yıl içinde net yabancı borçlara dö hâkim olduklan ve dünya ticaret hacminin dörtte ra yapılacak anlaşmalarm ABD Kongresi'nden birine yaklasık hizmeVer ticaretinin GATT kapsanüşuverdi. Bir buçuk yıldır dolann yen ve marka geçme olasıhğının daha önceki "nundlara gökarşı önemli değer yitirip sözde Amerikan malla mına alınmasına itiraz ettiler. Bunun hem ekono re çok düşük olacağı sanılıyor. Bu arada eğer nnın rekabet gücunü arttırmasına rağmen, geçir mik hem de politik bağımsıziıklanyla bağdaşama 1988'deki ABD başkanlık seçımini Demokratlar diğımız temmuz ayının venlerine göre tan'hinde ilk yacağını öne sürdüler. Gelişmekte olan u/teter ge korumacı eğilimli bir adayla kazanırsa yeni GATT kez ABD'nin dışalımı dışsatımmın iki misli oldu ve neilikle GATTın ilk önce gelişmiş ülkeler tarafm "raund"unun daha yanda sekteye uğraması da sadece bir aylık dış ticaret açığı 18 milyar dolara dan giderek zortaştmlan kendı emekyoğun sınai mümkün olabilir. mallannın dışsatımına kolaylık getirmesi ve ancak yükseldi. Şu gunlerde dünya ticaret sisteminin geleceği ondan sonra yeni alanlara el atması tezinde tnrSınai ürünleri dısında tanm ürünlerinde bile üç leştiter Bu arada daha önce GATTa Satı emper hiç de iyi görünmüyor. Eğer yeni GATT "raund"u aydır üst üste ticaret açığı veren ABD'de korumayalizminin aracı" diyen Sovyetler Birliği'nın Çe büyük olasılıkla başansız olursa ayınmcı ve karcılık akımı güçlendi ve özellikle muhalefetteki Dekoslovakya, Macaristan, Potonya ve Romanya ar tetleştirici politikalar daha da yaygtnlaşacak. ABD mokratlar tarafından daha fazla politize edilmekasından GATTa üye olmak ve yeni "raund"a ka geçen yıl Israıl'le yaptığı gibi Kanada ve belki de ye başlandı. Politik baskı altında kalan Reagan tılmak ısteği ABD tarafından kesinlikle reddedil Meksika ile ikilı serbest ticaret bölgesı aniaşmahükumeti daha önce "kötü imparatortuk" diye lan yapacak. Diğer ülkelerte olan tıcaretını de iki tammladığı Sovyetler Bıriıği'ne bile sübvansiyon di. Fakat Çin Halk Cumhuriyeti'ne istediği GATT taraftt anlaşmalarla yönlendirecek. Bundan ABD ta gözlemci statüsü verildi. la ucuz tahıl satışlarına giriştı. Böylece ABD dahil bütün ülkeler zarariı çıkacak. Dünya ticaret GATT toplantısından önce özellikle dışsaABD çeşıtli diplomatik girişimlerden, özellikle hacmiyle beraber üretim hacmi de düşüş tehlitım sübvansiyonlan yüksek AET ülkelenne tanm eğer istekleri kabul edilmezse GATTı bir kenara kesine girecek, işsizlik sorunu çetinleşecek ve yeürünleri ticaretinde meydan okuyup gerekirse on itip ticaretinin tümünü ikilı anlaşmalara dayandı ni bir büyük buhran olasılığı artacak. Doğaldır ki, laria ticaret savaşına gireceğini ilan etti. racağı tehdîtlerinden sonra yeni GATT "raund"u Türkıye'nın de dışa açılma ve hızlı gelişme çabanun hazıriık çalışmalannın başiamasını sağladı. lan zoriaşacak. AETye tam üye olması şımdikinABD 1982'den beri GATTın sekizinci "nIşte geçen kasımda karariaştınlen Punta den çok daha zorunlu oiacak. Dileğımiz bu köund"unun başlaması, bu "raund"un sınai mallar ticaretindeki nicel ve ıdan kısıtlamalann azal del Este toplarrtısı bu sekizinci "raund a çun ça tümser senaryonun gerçekleşmeyeceğı veherşelabilmek için yapılıyor. Ringe beklentileri gerçek ye rağmen GATTm yeni unund"unun başaniı olatılması yanı sıra GATTın yönetım gucünün kuvvetlendirümesi ve yeni alanlarda yetkinleştirilme çı olmayan ABD dışında pek çok ülkenin istekle cağıdır. dövüşmek üzere çıkacağı beklenmiyor Geleneks/ yönunde yoğun gayret gösterdi. \bnı alanlann listesine buğday gibi tanm mallarını, bankacılık sel olarak GATT görüşmeleri oy birhğıyle yürütül BİTTİ gibi hizmetlen, bilgisayar gıbı yüksekte*no/o//sekdüğü ve sonuçlandırıldığı için durum hıç de ümit verici görünmüyor. törierini, ticareti etkileyen yerli katma değer yü* Prof. Dr. Asun Erdiiek Case Western Reserve kümlülüğü gibi doğrudan yabancı yatnm politiABD'nin karşısındaki ilk önemli guçlük GATT Üniversitesi Ekonomi Bölümü ögretim üyesi. meli. • Kendı adlarına reklam yapanlar ve reklamalığı meslek edinenlerin geçen ay yaptıklan ilan ve reklamın vergısı, beledıyeye bıldirilir ve ödenir. • Geçen ayın Eğlence Vergtsi, Yangın Sigorta Vergisi ve Akaryakıt Tüketim Vergisi Beyannameleri belediyeye verilır ve ödenir. 25 EYLÜLE KADAR • Geçen ayın KDV Beyannamesı vergi daıresine venlır. Pesin vergi, normal mal ve hızmetlerde % 40, temel gıda maddelerinde % 4 ve diğerlerinde % 1,5 uzerinden hesaplanır. GATT Toplantısı ye Dünya Ticaret Sisteminin Geleceği 2 • 20'den fazla işçi çalıştıran işyer30 EYLÜLE KADAR lerinde geçen ay ödenen ücretlerden kesilen Gelir Vergisi kesinlileri, Muh• BağKur'un Eylül 1986 aylıkpntasar Beyanname ile vergi dairesme mi bankaya yatınhr. verilmeli ve ödenmelidir. • SSK Bölge Mudürluğü'ne Ağus• Ücretlilerin geçen aya aitfatura tos 1986 Aylık Sigorta Bildirgesi vevefışlerimn sonuçlan, Vergi tade Be rıhr ve primı odenır. yannamesi ile vergi daıresine bildirıl• SSK Boige Mudurlüğıi 'ne Mayıs !tâ SF T.C. ZtRAAT BANKASI S J J 16 EYLÜL 1986 TARİHİNOEKİ DÖVİZ KURLARI S P DOVIZ KURLARI Dövizin Cınsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Rorinı 1 jsveç Kronu 1 İsyiçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Alış 687.30 430.39 47.76 335.35 16.21 88.57 102.62 297.12 99.39 414.79 48.71 444.28 2350.08 1019.95 183.33 Döviz Satış 701.05 439.00 48.72 342 06 16.53 90.34 104.67 303.06 101.38 423.09 49.68 453.17 2397.08 1040.35 187.00 Efektıf Alış Efektif Satış 707.92 687.30 443.30 408.87 49.19 47.76 345.41 335.35 16.70 15.40 91.23 88.57 105.70 102.62 306.03 297.12 102.37 99.39 427.23 414.79 50.17 46.27 457.61 422.07 2232.58 2420.58 1019.95 1050.55 188.83 174.16 DÖVİZİN CİNSİ 1 AMMLAM 1 AVUSTMLrA 0OURI 1 AVUSTURYA ŞUNİ 1 BATI ALMAN MARKI 1 BaÇkAFMNGI 1 BAIİMAIIKA KRONU 1 FMRSK FRANGI 1 N0UAIDA FUNrtNİ 1 İSVEÇKBOMU 1 ISVtÇM FRAM6I 1 M İTALYAN ÜRETİ 1 N JAPON YENİ 1 U M D A DOLARI 1 KUVEYT BlMARI 1 MORVEÇ KRONU 1STERÜN 1 S. ARABİSTAN RİYAÜ DÖVİZ ALtŞU. 694.17 430.39 48.23 338.70 16.37 89.45 103.64 300.09 99.39 418.93 48.71 444.28 495 92 2350.08 93.89 1030.14 183.33 SATISTl. 708.05 438.99 49.20 345.47 16.69 91 24 105.71 306.09 101.37 427.31 49.68 453.16 505.83 2397.08 95.76 1050.75 186.99 EFEKTİF ALÇTL. 694.17 408.87 48.23 338.70 15.55 89.45 103.64 300.09 99.39 418.93 46.27 422.06 471.12 2232.57 89.19 1030.14 174 16 SATIŞTL. 728.88 451.90 50.64 355.63 17.19 93.92 108.82 315.09 104.35 439.88 51.14 466.49 520.71 2467.58 98.58 1081.65 192.49 ÇAPRAZ KUR 1 ABD OOLARI 2 0496 B.AIman Markı 6 6975 Fransız Frangı 2 3132 Hollanda Ftorinı 1 6569 Isvıçre Frangı 1411 00 İtalyan Lıretı 154 69 Japon Yeni 3 7489 S Arabıstan Ftıyalı 1 Sterlin 1 484 ABD Doları ALTIN GÜMÖŞ ALIŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar kulçe 22 ayar bılezık 900 ayar gümuş 69 500 83.000 9.850 8 865 142 SATIŞ 70.500 87 000 9 9OO 9 700 144 T.C. ZtRAAT BANKASI "Gucüoe erifnmez"