Katalog

24 TEMMUZ 1986 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAÎL GÜLGEÇ DofcTOR. / \ CUMHURİYET/5 YAYIN DUNYASINDA 1NCELEME ARAŞTIRMA YÖNETEN ŞAHİN ALPAY Wittgenstein'ın felsefedeki yeri Ttactatus, Ludvvig Wittgenstein, Çeviren: Ali Kozbek, Logos Yayınları, Ocak 1986. ARDA DENKEL Ludwig VVİttgensteln (18891951), 20. yüzyılda Anglosakson dünyasında en büyük etkiyi yapan filozofların başlannda gelir. YUzyüın ikinci yarısında bu etki Avusturya vc Almanya'ya da taşmaya başlamış; bütün felsefi etkinliğını tngiltere'de gerçekleştirmesine karşın, anadilinde yazmayı sürdürmüş olan bu düşünür, içinde doğduğu kültür bağlamında da hak ettiği değerini bulmuştur. Wittgenstein'ın gelecek yüzyılın nesilleri Uzerinde ne gibi izler bırakacağına ilişkin bir fikir edinebilmek için, onun yapmış olduğu etkinin biçimini ve felsefesinin niteliğini ele almak gerekir. örneğin VVittgenstein, bir Kant düzeyinde kalıcı olabilecek midir? Ağırlıklı bir olasılık, bu filozofun ileride, kendisine bu yüzyıl içinde verilmiş olan önemi bir ölçüde yitirmesidir. Ardında pek çok yazı bırakmış ve bunlann büyük çoğunluğunun ölümünden sonra yayımlanmış olmasına karşın, VVittgensteinın yapıtının en büyük bölümü eleştireldir. lki farkli döneme aynlan kariyerinin daha uzun olan ikinci aşaması boyunca, çağdaş felsefenin pek çok açıdan hâlâ temelinde yatan Descartes paradigmasını çeşitli yönlerden büyük bir güçle eleştirmiştir. Wittgenstein'ın bu dönemde ortaya koyduğu yapıcı düşünceler, ancak çevrelerine esin veren ana çlzgiler olarak belirli yönleri, yolları gösterir. Ne var ki Wittgenstein, bu yolları işleyerek bu doğrultularda düşUnsel dizgeler kurmaz. Birbiriyle tutarlı, fakat dizgcsel bağlantılan örülmemiş kimi "ipuçlarından" oluşur bu dönemin yapıcı felsefesi. Bu ipuçlarının, uslamlamaİarının ve tüm felsefi düşüncesinin derinliği eşsizdir. Buna karşın "İkinci Dönem Wittgcnstein Felsefesi" diye adlandınlabilecek bir kuramsal yapı, birlikte bir bütun oluşturan bir savlar örüntüsU yoktur. tacak ölçüde düşkün, tartışmalarda keskın eleştiri yeteneğiyle herkesi sindiren, yoğunlaşan düşünceleri canlı mimiklerinden okunan, arkadaş saydıklarına aşırı sayılabilecek özveriler yapmaktan kaçınmayan, öte yandan da yalnız ve genellikle mutsuz bir insan görünümü veren bir kişiliktir bu. En iyi öğrencisine akademik kariyere girmemeyi öğütleyen, babasının ölümüyle kendisine kalan büyük serveti kardeşleri ve hayır kurumlarına dağıtan, bu bir yandan dahi, bir yandan da karmaşık ruhlu insan, derslerine az sayıda seçme bir grup dışında kimseyi almazmış. Yaşamı boyunca etik davranmaya aşırı duyarlık gösteren VVittgenstein'ın gızli bir eşcinsel "VVittgenstein'ın genç çağdaşları üzerinde büyüsü, | felsefesi hakkmda yazılan kitapların önsözlerinde ve özellikte de anı | yazılarmda açıkça okunur. | Bugün bu 'büyülenmiş' nesil, Anglosakson üniversitelerinin en kıdemli profesörlerini, önde gelen düşünürlerini oluşturuyor. Aralannda sonraları Wittgenstein'a karşı felsefeler geliştirenler bile ona hayranlıklarmı gızlememiş; 'ipuçlarından' kımılerini kullanmaya, geliştirmeye özen göstermiştir." olduğu ölümünden yirmi yıl sonra öğrenilmiştir. Yine beklenmedik bir biçimde, onun ölmeden önce söylediği son sözler şunlar olmuştur: "Söyleyin onlara, harika bir hayat yaşadım." VVittgenstein'ın büyüsü Wittgenstein'ın genç çağdaşları Uzerindeki büyüsü, felsefesi hakkmda yazılan kitapların önsözlerinde ve özellikle de anı yazılarmda açıkça okunur. Bugün bu "büyülenmiş" nesil, Anglosakson üniversitelerinin en kıdemli profesörlerini, önde gelen düşünurleri oluşturuyor. Aralannda sonraları Wittgenstein'a karşıt felsefeler geliştirenler bile, ona hayranlıklarmı gizlememiş, "ipuçlarından" kimilerini kullanmaya, geliştirmeye özen göstermişlerdir. Ancak önümüzdeki yıllar, bu neslin emeklilik ve giderek de tükenme dönemidir. Günümüzün daha genç felsefecilerinin çalışmalanysa, artık Wittgenstein etkisinden oldukça bağımsız, hatta pek çoğununki de buna tepkiseldir. Ondaki davranışcı paradigmadan, özdekçi yönde yorumlanan Descartes paradıgmasına dönüş, behrgin bir ivme kazanmıştır. Wittgenstein'ın kışiliğinden etkilenenler ölüp gidince, onun ikinci dönem düşüncesi felsefe tarihinde bir "klasik" olarak yaşayabilecek yapıcılıga sahip midir? Yüzyıllar boyunca nice etkili, derin ve değerli düşünce gölgeye itilmış, arkada kalmıştır. Dizgesel olmayışı, uzun vadede VVittgenstein'ın ikinci dönem felsefesinin kalıcılığı karşısında bir engel olabilir. Ne var ki onu felsefe tarihinde klasikler arasına şimdiden sokmuş olan, genclik yıllarının, yani ilk dönem felsefesinin Urünüdür. Dil ve dünya Mühendislik öğrenimi yapmak için 1908'de lngiltere'ye gelen 19 yaşındaki Wittgenstcin, giderek matematiğin temelleriyle, sonra da mantık ve felsefeyle ilgilenmiş, sonunda 1911'de Cambridge'de Russell'ın yanında çalışmaya başlamıştır. Bu aşamada geliştirdiği düşünceler, çıkış noktasını, bir yandan Moore ve Russell'ın yeni kurdukları gerçekçi ve çöziimsel yaklaşımdan, bir yandan da yine Russel'ın ve Frege'nin matematik ve mantık üzerine çalışmalarından alır. Birinci Dünya Savaşı patlayıp VVittgenstein'ın Avusturya ordusuna yazılmak için Cambridge'den ayrılmasına dek, Russell ile etkileşım içinde, dil ile dış dünyanın bire bir karşılıklılığını işleyen gerçekçı bir anlam ve dil kuramı üzerinde çalışmışlardır. Mantıksal Atomculuk adıyla anılan bu felsefe, ayrı kalmaları nedeniyle bu iki filozof tarafından bağımsız olarak tamamlanmış, böylece de birbirlerinden kimi önemli noktalarda aynlan iki ayrı dizge doğmuştur. VVittgenstein'ın bu çalışmasının Urünü Tractatus LogicoPhilosophicus'tur. Onu felsefe klasikleri arasına sokan da bu yapıttır. Son bir yıl içinde Tractatus'un iki Türkçe çevirisi çıkmış bulunuyor. Oruç Amoba'nın yaptığı ilk çeviri, içinde Almanca özgün metni de bulundururken Russell'ın açıklayıcı önsözünü almıyor. Yeni çıkan Ali Kozbek çevirisindeyse, Russell'ın önsözü sunulurken, Almanca metne yer verilmiyor. Çağımızın bu önemli düşünürünün başyapıtının Türkçede şimdiden iki çevirisine sahip olmak çok sevindirici. . fcuH 5* OfcLA VE UZER.'MDE H'NT HORozU y N UM g,R AlllHDA KİM KİME DUM DUMA DFMiç AK PÎKJNÎK PtYALE MADRA BEMIMSU " \ I AM0A DURDU6UM \J >ERPE PAWA ÖMCELEB \ eiMBİLİR KlMLEg ) DUBDU / BELKI NAPODOM, DGMlPBAŞ KABL. . BELKI TEODOPA, BELKI FATIU .. ^ y BELKI DE £L£OPATRA VE Düşünürün kişHifti Wittgenstein'ın bu döneminde etkili olup gününün felsefe çalışmalarını, sunduğu "ipuçlanyla" yönlendirebilmiş olmasının bir nedeni de, onun karmaşık, gizemli ve etkileyici kişiUgldir. Bu kişilik, VVittgenstein'ın yaşamı süresince, çoğu zaten kendinden daha yaşlı olan bir avuç insan dışında, felsefecilerin tümünü büyülemiştir. Olağandışı, herkesten farkli davranışları olan, sadeliğe gözc ba PohınyVnin 'Büyük Dönüşüm'ü Türkçede Macar asıllı iktisat tarihçisi Karl Polanyi'nin (18861964) 20. yüzyılda yazılan en önemli kttaplanndan btri olarak tantmlanan "Büyük Dönüşüm" ("TheGreat Transformation", 1945) adü yapıtı Türkçeye kazandırüdı. Polanyi'nin 19. yüzKaıl Pol.myl yıl piyasa toplumunun ve ekonomtk Uberaüımln kapsamlı ve guçlü bir elefttrtsint içeren kttabmtn çevirisi Boğaziçl Üntversitesi öğretim üyeslDr. Ayşe Bora tarafından yapıldı. Ayşe Bora, Polanyi'yl ve bu temel eserint tanıttığı "önsöz"de kltabın bugün dünyada ve Türkiye'deki styasal ve ideolojik gelişme ve tartışmalar bağlamındakt yertnl tartışıyor. Kitapta Louıs Dumont'un "Büyük Dönıişıim"ün 1983'te yayımlanan Fransızca baskısına yazdığı girişe de yer veriliyor. Bu 20. yüzyıl klaslgi üzerine bir yazıyı yakmda yayımlayacağız. Kısa... Kısa. Ernst Bloch ve diğerleri / ESTETİK VEPOLtTIKA, Çev. Ünsal Oskay, Eleştiri Yayınevı, EyIUI 1985, 327 s. Marksist gelenek içinde yer alan yirminci yüzyılın ünlu yazar ve düşünürleri Ernsl Bloch, Georg Lukacs, Berlolt Brecht, YValter Uenjamin vc Theodor Adorno'nun "Estetik ve Politika" başlığı altında toplanan yazılarından oluşan bir derleme. Metinlerin başında R. Livingstone, Perry Anderson ve F. Mulhern tarafından kaleme alınan sunuş yazılan bulunuyor. Teoman Ergül / SARDESSALİHLÎKA YNAKÇASI, Manisa 1986, 136 s. Salihli Tarihi'nin (1982) yazarı yerel tarihçi Teoman Ergul'un bu yayını, Sardes'in tarihçesi üzerine kısa bir girişten sonra bu konudaki yerli ve yabancı bellı başlı kaynakların bir dökümünü kapsıyor. YOM KlPPUR; 1973 ARAPİSRAİL SA VAŞ1, 2 Cılt, Çev. Fikret Yurdakol, Kastaş Yayınlan, 1986, 604 s. Ingiliz gazetesi Sunday Times'a mensup savaş muhabtrlerinin haber ve yorumlarına dayanarak ha/ırlanan kitap, 1973 Araplsraıl savaşının aynntılı öyküsünü veriyor. NÎKARAGUA: SANDİN/ST HALK DEVRtMt, Çev. Emre öner, Yazın Yayıncılık, Ntsan 1986, 192 s. Temmuz 1979'da Somoza diktatörlüğüne son veren Sandinist devrimin liderlerinin yaptıkları konuşmalardan oluşan kitap, Nıkaragua devrimı üzerine dilimizdeki ender yayımlardan biri. Pıerre Salama / AZüELlŞMENlN İKTtSADl, Çev. 1. Kılınç K. Lordoğlu, Betge Yayınları, Şubar 1986, 209 s. Frama'nın Sorbonne Üniversıtesı profesörlerinden Pierre Salama'nın "Yarısanayileşmiş ekonomilerde ulusal sermaye birıkımının sınırları üstüne deneme" altbaşlığını taşiyan kitabı, azgelişmişliğin ekonomik temellerıni inceliyor. Aynı yazarın Jacque Valier ile bırlıktc kalcmc aldığı Ekonomi Politik F.lkitabı daha önce Türkçeye çevrilmiştı. Aytunç Altmdal / LAİKLtK, Süreç Yayınları, Mayıs 1986, 110 s. Osmanlı devletınde ve Türkıye Cumhurıyeti'nde sekularizm ve laiklik sonınlarının tartışıldığı kısa bir deneme. Duğıı Ergıl / İDEOLOJt, sYayınları, Ankara 1986, 190 s Ankara Üniversitesı Siyasal Bilgiler Fakultesı öğrctım üyesi Doç. Dr. Doğu Hrgil ıkı yeni kitap yayımladı. tdeoloji: IVfilliyetçilik, Muhafazakâriık, Halkcılık başlığını taşıyan kıtabındd Lrgıl, ıdeolojı kavramını, bu konudaki başlıca kuramsal yaklaşımları ve hirer ideoloji olarak mıllıyetçilık, muhafazakârlık vc halkçılığı inceliyor. Toplumsal Eşitsizligin Yapısı (Ankara 1986, 2z0 s.) adlı diğeı çalışnıa ısc, toplumsal tabakalar vc uluslar aıasında eşıtsizlığın olu^umu vc yapısı konularını clc alıyor. Favvaz Turkı / FlLtSTİN SÜRGÜNÜ Çev. S. Erkanlı Elhuseynı, Metıs Yayınları, Mayıs 1986, 184 s. Metıs Yayınları'nın "Yaşadığımıı Dunya" adlı dızısındekı son kitap, niıstınlı bir multecınin anılarıyla sürgundeki Fılıstın halkının başından geçenlerı sergılıyor. Oral Çalıştar / ÜDERLER HAPİSHANESİ, Kaynak Yaymları, Mart 1986, 252 s. Oral Çahşlar'ın Mıllıyct gazetesinde bir yazı dızısı olarak yayımlanan, 12fcylıllsonrası "polıtıkacılar hapıshanesi" Ordıı Dil ve lstihbarat Okulu ile ılgılı gözlem ve ı/lenımlcrı bir kitapta toplandı. HIZU GAZETECt ISECDET ŞEN Ş y düsunuyordu N<ı tzvlcndıgında, nnön olmanın hıcran/ yuraööını kUbuSturuyordu Boyte bir 9<zy dosbluöa k( sığmdzdı Ama Yjnı ZB<\ da çok mffşguldü canım o bEPRi danan hanÇ takmışfcı zavallı ZPKİ'nm ıkı kdnşl/k çorV[e, ıstabyotnjnd (mdvı gozlulardan korkucaksın drKâAdş ; ınatçı o\ur\dr) ZEKi S<zy yıkırru önl<zrri(Zk \ç,\n c,sktırmâdan mâHkgmayn basvurrnusbu, ama AC\ SOM'U yine rfc onleyamcyacağını qok ıyı bıhyordu •• Kartlar BEpRl bafjn almdaydi çünkü ... Ordyâ oku\ /apbirscaöını sövl yofdu (Ami. NEPEN &ASKÛ BI YERC PFSİL DE OPAVA « Zakı t>unu t>ır türlü anlayamıyordu ' BÖYÜK DÖNÜŞÜM ^ mıydi O o a ÇtZGÎLİK KÂMİL MASARACI C CUMHURİYET KtTAP KULÜBÜ^NDEN HABERLER AYEV EN ÇOK SATAN KİTAPLARI DENEMEİNCELEMEBELGEANI 25.6.198623.7.1986 Sm: 1 2 3 4 S 6 7 8 9 10 Kod: 038.029 152.350 117188 117.053 117189 027 059 087 048 117 182 152 362 087 051 Kltabın adı, yazan: Bln Tamk/EıUI Tıışalp Tank Setlyle Uyı KakMçaU VazrtarlSanıta Lfltffl Sancıh Yıllar/HlkiMt Çtttnkaya UriHmOsttr/llhan Srtçuk Idamın MnMtfl/Osman Balcıgll Kanat Op«rasyoıtu/Ufuk UMamlr «dokl Ecntt/CAnayt Arcayarak Caıaavl, Cazaml/Neyylra özkan Ryatı: 2750253088088066055013751650 990550 Kitap Kulübü'nün yeni temsilcilikleri lemmuz ayı içinde Eskişehir, Aydın, Nazllli, Izmit, Edremlt, Bodrum ve Karaman'da temsilciliklerimizi açtık. Bu illerdeki uyelertmiz klmllk kartlarını göstererek, yüzde 15 tndlrlmli olarak kitap alabtllr ve dlğer tüm iy lemlerini temsilcilik kanalıyla yaptırabilirler. rlh.m AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN PETROL OFİŞİ A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN lOfisımız ıhtıyacı olan 400 udet elektronik numaratörlu akaı yakıt püinpası, şartnamelerı esasları dahilinde ıç ve dış piyasadan kapalı 7arf usulüyle ihale edilecektır. 2 Bu ışe aıt muhammen bedel 1 120.000.000r TL. olup, geçici temınatı 33.600 O O O r TL'dıı 3 Şartnameler, Malzeme Şube Müdürlüğü'nden dılekçc mukabılınde ıicre(si7 olarak teınin edilebılır. 4 thaleye ıştırak cdccek fırmalar, teklıt mektuplarını en geç 21 8.1986 larıh ve saat 14 00'e kjdar dış /arfın uzerıne "400 adet pompa ihalesıne aıt teklıftir" ibaresıni yazarak, Petrol Otısı A.Ş. Genel Müdürlüğü Haberlcşme Şube Müdürlügü Bestekâr Sokak No 8 Bakanlıklar/ANKARA adresıne posta ile gönderecek veya elden vereceklerdır Postadakı gecıkmeler kabul edılmcz. 5 Teklıf mektupları, 21.8.1986 gün ve sat 15 OO'te Salınalma Ko mısyonu Başkanlığı'nda açılacaktır Fırma teınsılcıleıı ıhalede hazır bulunabılırler. 6 Olıs, Devlel Ihale Kanunu'na tabı olmayıp, ıhaleyı yapıp yapmamakta veya fiyat vc evsaf yönünden en uygıın teklıt• veren fırnıaya verıp vermemekte serbestlır Basın 24325 FETHİ BALCI YAŞAR BAYRAkTAR REStM SERGİS1 17 l c ı ı ı ı ı ı u / « A g l l M c ı s l<*Kft HalaskirgM Cad 332 Sı;lı 14S 03 67 141 72 43 Caddebostan Güzel SanaUar AtMyesi Guzel sanatlar fakultelerı adaylarına başarı olanaklan Her yaşta amatöre resım seramık 3SM7M TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 24 Temmuz İLAN SARIYER ASLİYE HUKUK HÂKİMLtĞİNDEN Dosya No: 1986/476 Mahkememizden verılen 30.6 1986 tarıh 1986/476 esas 104 sayılı kararı ile Güllü Yalvaç'ın adı GÜLNUR olarak düzeltilmiştir. 21.7.1986 llan olunur. Basın: 8426 1ŞII. (^ZGENTURK ALEVİN VE ACININ İÇİNDEN IIANIK OllJUCUM MİKAYhlhKI 1908 'OE BUŞUM, LONDRA OÜMPİYAr OYUNLAGt ' SONUNPA, İLGıMÇ gıZ MAÜATDN F/MİŞlMe OLJUNDU. 16 ULKEPEU $6 SPOGCUHUN KArtL£>IĞI MAISATON KOŞUSUUUM Ç.ONUMDA, STADYUMA İLX &S£N ATLET /7ALYAN OORAMOO PlETtej OLMUfTU. ANCAK, UZUN YA&f/V VE&PıGı AŞl&l YOe&UMLUK VE ONCEPEM ALPIĞl STRlKAIlti ADLI ILAÇ MEDEMtVLE GUÇLİlXLE~ AYAZTA OURuyOZPÜ. Bt£ ARA YE£E DdşEN Pierei'YE HAZEMLBe YAZOIKA ETTI. OfJU KALOIBARAJC KOUINA Gı£DiLeR. VE ITSUYEKEK İPf GÖGÜSLETT/LER. GEIS.ÇI ATLET ONLAfZPAU YAfZDtM iSTEMEMtŞr/' AMA, Y/ME DE D/S~KALıFİYE OLMALTAM IOllZnsUWHYAC/U<Tl'.. M/mrONCUYA YARD/M.. TURK ÇOCUGU ALDANMA HAFİF ALKOLLÜ IÇKİLER ALKOÜZMİN, MASUM ZANNEDİLEN VEYA OYLE GOSTERILEN KANLI OLTASIDIR. 50 YIL ÖNCE CUMHURİYET Ruguıı I o:un ınııahedencımesının ı/nzulurıdığı gunun yıldonutnudur. 1923 senesı tenıınuzunun 24 ııncu gunu, garh ordusıtnıın ınuzuffer k umandanı, 1 o:an konjerunsmııı da muzujjvı dıpiomatı olınuitu. lsmeı Inöruı, Inömlnden, Dumlupınara ve Çaltepesınden tzmır Kordonuna kadar dokulen Turk kunlurının boşu gıtmemesını teınin etmı$. bııvuk önderden aldıgı dırektıflerı yerıne gclırerek Tıırkun, harb nıevdantannda kazundığı zaferı, konferans masusımiukı za/crle 24 Temmuz 1936 taınamlaınıştı. Ordu ve ınıllviın harbde kanıle kuzandığını, sullı yapılırken politika ve dıploması sahasındu kavbeden eskı becerıksız vezırler ve harıcıye nazırları hıla/ına lsmeı Inonu, l ozundu, bııtıın huklartmızı tetnıne ımıvajfak oltnuştur. Lozan muahedenamesıle 19361986 lurktyenın toprakları k urturılmıs, kapıtülasyonlara ebedı bir leknıe alılmış, genç lürkıye Cumhurıyetı tam ıstıklalıne kavuşınuştur. Lozan muahedenamesınin tek eksıgi, Boğazların gayrı askerı hale konulımi!} olınası ıdı. 13 sene sonra, Montrö bu noksanı lamamlamiftır. Y E Sİ L A Y