Katalog

5 HAZÎRAN 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURtYET/5 GÜLGEÇ VEMfc Pfc EDEPiM • P M V A S M BU UAFA ÇOK G>ÛUMD!p BEN, YAYIN DÜNTASINDA SANAT EDEBİYAT Mehmed KemaVle "Öğle Rakıları" üzerine HAYVANLAR tSMAiL Gazetecilik şairliği öldtirmez hğında olan insanlan tanıdım. Bunlar çeşitli meslekteydiler. Profesör, doktor, yazar, sanatçı, ressam ve büyük bürokratlar. Özellikle Sirkeci, Eminönü, Çemberlitaş rneyhanelerinde içerlerdi. Şimdi onlann hemen hemen hiçbiri yok. ' ö g l e Rakılan' adlı şiiritn bir dergide yayımlanınca, çok klşi tarafından yadırgandı. Hatta beni içki şiirleri yazıyorum diye kınayandeğil. tçki yanında dostluğu, sevgiyi, aşkı, hatta kavgayı yüklenir şiirler. Sanırım yer yer okunduğunda ve eleştirildiğinde bunun anlaşıldığını gördüm. Yayımlanan kitaplannıza baluhrsa az yazıp az yayınılayan bir şair göriinümündesiniz. M. KEMAL Şiirde azlık çokluk dergilerde görünmenin simgesi oldu. Dergilerde az gölacaktır bilemem. Şiirin yanı sıra romanlar, anılar, yazılar, incelemeler yazıyor, gazetecflik de yapıyorsunuz. Gazeteriliğin şiirinize nasd bir etkisioldu? M. KEMAL Andre Gide. "Gazetecilik edebryatı öldünir" diyor. Onun bu sözü söylemesinden sonra birçok gazeteci edebiyatçı oldu, gazetecilik edebiyatçılığı öldürmedi, şairliği de... Ben şairliğimde, yazarlığımda ve gazeteciliğimde değişik türde birçok okur tanıdım. Kimi gazeteciliğimi biliyor, şiirimi bilmiyordu. Kimi şiirimi biliyor, gazeteciliğimi bilmiyordu. Böyleleriyle karşılaştığımda beni iki ayn adam samyorlardı. Hatta okumuş yazmış çok kişi ile karşılaştığımda, "Şair Mehmed Kemal Bey akrabanız mı?" diye soranlar olurdu. Elbette gazete yazılanmda okur sayısı, şiirlerimi okuyanlara göre daha kabanktır. Bir kitabın 35 bin basıldığı ulkemizde bir şair ve yazarın görevi, okur bulmak değü, okur yaratmak ve öğretmektir. Bu okumama, şair ve yazann suçu değil, ülke koşullan da bunu doğuruyor. Kitaba yasak gözüyle bakılan bir ülkede şairler ve yazarlar ne kadar çırpınacaklardır? Ogle Rakılan / Mehmed Kemal'in şiirleri/ Broy Yayınlan/ 58 Sayfa REFİK DURBAŞ Mehmed Kemal'in ilk şiir kitabı "Birinci Kilometre" 1945'te yayımlanır. Bunu dokuz yıllık bir aradan sonra "Dünya Güzel CHmalı" izler. 1977 yılına kadar, yani 23 yıl dergilerde şiir yaym> lasa da Mehmed Kemal, başka şiir kitabı çıkannaz. 1977'de çıkan "Soz Gibi", o yıl konulan Lions Edebiyat Ödülü'nü alır. "Soz Gibi", !982 yıhnda genişletilmiş olarak 2. baskısını yapar. Geçen günler içinde Mehmed Kemal'in yeni şiir kitabı yayımlandı: "Ögle Rakılan." Son dönem Urünlerinin yanı sıra "Mırnav" gibi hiçbir kitabına girmemiş, ama oldukça bilinen şiirlerini kapsayan ve kitabın adıyla da bütünleşen "ögle Rakılan" üzerine şunlan söylüyor Mehmed Kemal: "tçidde hep akşam rakılan bilinir. Ben bundan 1518 yıl önce tstanbul'a geidiğimde, Bizanstan, Osnunlı'dan kalma mı diyeyim, ögle rakısı içme alışkan KİM KİME DUM DUMA T) ne zaman 'V'" calnıuor BEHÎÇ AK Hıç bv zaman ure\med\âim duiunceyi o zaman u r ^ r i m Şairliğimde, yazarlığımda ve gazeteciliğimde değişik türde birçok okur tanıdım. Kimi gazeteciliğimi biliyor, şiirimi bilmiyordu. Kimi şiirimi biliyor, gazeteciliğimi bilmiyordu. Böyleleriyle karşılaŞtığımda beni iki ayn adam samyorlardı. lar bile oldu. Bunlar da içki içiyorlardı, ama 'akşamcı'ydüar. Akşam içüince ayıp olmuyor, ögle içilince ayıp olıryor. Gereksiz bir çelişki." rünen başka şairler de var. Örneğin, Yahya Kemal, Ahmet Mubip, Abmet Hamdi Tanpınar. Ama bu şairlerin şiirlerine bir toplam çizgisı çekildiğinde görülmüştür ki, birkaç kitaplık şiir yazmışlardır. Zaten bir şairden ne kadar yazarsa yazsm 510 şiir kalır. Bu 510 kalıcı şiiri yazabilen şaire ne mutlu. Bir başka örnek daha vereyim: Fazıl Hiisnü Dağlarca bir şiir endüstrisidir. Binlerce şiir yazmıştır. Kaçı ka Nezamn? • bnmam lazımyd0^üO6bılm ıçm... Ah\ozaman beni \p\ c ' gör$en Salt rakı degil Yalnız içki miydi yadırganan? M. KEMAL öyleydi. Ama kitabı okuyunca sen de farkına varmışsındır, burada anlatılmak istenen salt içki ve öğle rakılan 5abah\ara kaâar beymrn hfeır l durumfarda... lâzım. Acı çefemem I5z/m ycıni. Ttirk Dilbilimi Konferansı Bildirileri Yayıma hazırlayanlar: Ayhan Aksu Koç / Eser Erguvanh Taylan / Boğaziçi Üniversitesi Yayınlan / No: 400, 1986 / 307 sayfa. 1 9 8 4 ' t e düzenlenen Ikinci Türk Dilbilimi Konjeransı'na değişik ülkelerden dilbilimciler katılmıştı. Konferansta sunulan 19 bildiri, Boğaziçi Üniversitesi tarafından bir kitapta bir araya getirildi. Kitap, 3 Türkçe ve 16 Ingilizce bildiriden oluşfin 2 bölüm şeklinde derlendi. Kiiltür Servisi Değişik ülkelerden katılan dilbilimcilerin 910 Ağustos 1984'te Ikinci Türk Dilbilimi Konferansı'nda sunduklan üçü Türkçe, on altısı Ingilizce olan on dokuz bildirinin yer aldığı bu yapıtta Türkçenin ses, biçim, sözdizim ve anlam özellikleri dilbilim, anlambilim, edimbilim (pragmatik) kuramları ve anadil edinimi açıiarından inceleniyor. Önsözünü A. A. Koç ile E. E. Taylan'ın gerçekleştirdikleri yapıt iki bölümde değerlendirilebilir: 1. Türkçe Bildirilen G. t. Alkaç, Tesniere'in yapısalişlevsel yaklaşımını Türkçe'nin sözdizimine uygularnakta; Ş. Özil tümce yapısını bağımsal dilbilgisi çerçevesinde ele almakta; ö . Demircan ise tümce içinde birimler arası ilişkilerin kurulmasında ek ve sözcük (ilgeç/bağlaç) işlevlerini ele alarak bağlamada ek kullanımırun ne ölçüde yaygın olduğunu araştırmaktadır. 2. tngflizce BOdirBer: Yapıttaki tngilizce bildiriler de kendi aralarında şöyle ayrıştınlabilir: Biçimbilime ilişkin bildiriler (M. Dede, J. KornfDt); sözdmme ilişkin bildiriler (B. Brendemoen ve E. A. Csato, S. Özsoy, B. Nilsson); sözdizim / anlambilime ilişkin bildiriler (G. Kuruoğlu, S. T. Sansa, E. E. Taylan); edimbiüme ilişkin bildiriler (F. Erkü. K. Zimmer); Türkçenin anadil olarak edinilmesine ilişkin bildiriler (D. I. Şlobin ve A. Talay, A. A. Koç, Ö. Ekmekçi, R. Bceschoten ve L. Verhoeven); sesbilime ilişkin bildiriler (B. Rona, H. Sebüklekin). Birincisi 1982'de Berkeley'de (ABD), ikincisi 1984'te tstanbulda toplanan Türk Dilbilim Konferanslan'nın üçüncüsü 1315 ağustos günlerinde (1986) Tilburg'da (Hollanda) yapılacak. Günlilklerin ardındaki hikâyeci Sayılı Gimler / Muzaffer NECATİ GÜNGÖR Buyrukçu / Çağdaş Yayınlan/ 208 sayfa ~ Edebiyatımızda özgün hikâyeleriyle seçkin bir kimlik kazanan Mozaffer Buyrukçn, uzun bir sürcden beri yayımladığı ve hikâyecilik yeteneğinin damgasını taşıyan günlükleriyle de ilgi toplayan bir yazar olmuştur. Zaman zaman dergilerde yayımlanan söz konusu günlükler, anlattığı kişiler, saptadığı konuşmalar, çizdiği canh atmosfer ve Buyrukçu'nun "unotulmaz" kıldığı o günün ya da o akşamın hikâyesi olarak okurlann, edebiyat çevrelerinin gündeminde önemli bir yer tutmuştur. Dünya edebiyatında olduğu gibi, bizim edebiyatımızda da kimi yazarlann günlük türü yazıları olmuştur. Ve bu günlükler ilgiyle izlenmiştir... An Günlüklerde anlatılan kişiler, ünlüler, gündelik bir yaşam içinde, en belirgin özellikleriyle, en çarpıcı çizgilerle veriliyor. Bu başarımn altında da, Buyrukçu'nun özgün hikâyeci kimliğinin aranması sanırız yanlış olmaz. cak Bnyrukçu'nun, bir fünı gibi bütün canlüığı, bütün aynntılanyla görüntülediği anlar, saatler, günler, İcişilikler, değişen mekânlar, bir dönemin olayları, eleştirileri, yorumlan ve içtenükle açıklanmış duygulanyla üzerinde odaklaştırdığı ilgi, öyle sanıyoruz ki pek az yazara nasip olmuştur. Bunun birkaç nedeni var kuşkusuz. Bizce en önemli nedeni, günlüklerde anlatılan kişilerin, [yapıtlanyla okur gözünde gizemli bir hava yaratmış olan kişilerin] ozan, hikâyeci, romana, eleştirmen sinemacı, ressam, gazeteci gibi ünlülerin, Buyrukçu'ya yakınlıklan oranında ya da yazann onlara beslediği sevgi oranında diyeüm gündeük bir yaşam içinde, en belirgin özellikleriyle, en çarpıcı çizgilerle verilmesidir. Bu başannın altında da, Muzafîer Bnyrukçu'nun yukarda değindiğimiz, özgün hikâyeci kimliğinin aranması sanınz yanlış olmaz. Buyrukçu'nun bölüm bölüm dergilerde yayımladığı günlüklerin, edebiyat tarihçilerine malzeme olabilecek nitelikte değerli, belirleyici öğeler taşıması, onlann kitaplaşma zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir... "Sayılı Günler" işte bu zorunluluğu yerine getiren örneklerden biri. Buyrukçu'nun 1973'le 1978 yıllan arasında kaleme aldığı günlüklerden seçilmiş bir demet sunuyor. [Bu yıllar arasında nedense 1974'e ilişkin bir "günlük" yer almıyor.] Burada da, Muzaffer Buyrukçu'nun olduğu kadar, bütün okurlann, hepimizin uzak yakın dostlan, arkadaşlan, sevdikleri, olanca canlılıklanyla yaşıvorlar... Cemal Süreya, Behçet NecatigU, Halil Ibrahim Bahar, Cahit Külebi, tlhan Selçiık, Metin Alnok, Ve>sel Ongören, Cemil Eren, Remzi lnanç, Vecihi Timuroglu, Ali Püsküllüoglu, GUnel Alüntaş, tsmel Zeki Eyüboglu, Necati Tosuner vb. Buyrukçu'nun günlUklerini Uginc, konulanru diri tutan özelliklerden biri de, akıp giden zaman içinde, altın zerrecikleri gibi değerli aynntıların, adeta cımbızla yakalanıp, çizilen tablo Üzerinde yerli yerine oturtulması... İnsanlann yüzlerine düşen anlık ışıklardan, bir sözcüğUn kuUarurrunda yaşanan saniyelik ikircime, yanımızdan bir anda geçip giden bir gölgenin varlığından, kafamızda belirip sönen bir soru iminin gözlerimizdeki yansımasına kadar, kum ışıltısını andıran binlerce aynnüyla bezenmiştir Buyrukçu'nun günlükleri. Bu aynntıların gereksiz süslemeler olduğunu söylemek de olanaksızdır. Çünkü hepsi de gerekli, yerinde, tabloyu tamamlayıcı aynntılardır bunlar: Anlatılanı güçlendiren aynntılardır. Buyrukçu'nun yazarlığındaki özgünlüklerden biridir... Kuşkusuz kimi okurlanru, bu özgün, aynntüı anlatımıyla gunlüklerinin "tiryaldsl" haline getirmiştir Buyrukçu; gerçektir, abartma değildir böyle bir yargı... "S»yüı Gunkr"i bilenler biliyor, tiryakileri keyifle okuyor elbet; ancak bilmeyenlerin mutlaka tanıması, okuması gerekir diyoruz; seveceğinize inanarak... P İ K N İ K PtYALE MADRA . SAMA BEHZEMİŞ /vU'VÎ/M? fflZLI GAZETECİ NECDET ŞEV ÇİZGİLİK K4M/L >L4S4İL4r/ Yayın Raporu VAROLMANIN DA YANILMAZ HAFÎFLÎĞİ Yazan: Miian Kundera' Çeviren: Fatıh Özguven 315 sayfa/tletışim Yayınlan Türkiye'de "Şaka" \e "Gülüşun \e L'nutuşun Kitabı" adlı yapıtlanvla tanınan Çekoslovak >'azar Milan Kundera'nın yeni romanı. Çekosio\akya'nın 1968deki işgalinden sonra Kundera'nın tüm yapıtları ulkesinde yasaklandı \e yazar 19^5'ıe Fransa'ya yerleşti. Kundera, "Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği" ile Los Angeles Times gazetesınin odulunu, daha sonra Kudus Odulu'nu aldı. Kiıap. Murat Belge'nin bir onsozuyle sunuluyor. INGMAR BERGMAN Yazan: Raymond Lefevre / Afa Yayınlan Sinema Kitapları / Çeviren: Cüneyt Akalm / llösavfa. Afa Yayınlan, sinemaya yayın etkinlikleri arasında özel bir önem veren az sayıda yayınevinden biri. Çağımız sinemasına damgasını vuran ünlü film yönetmenlerini kapsamlı bir biçimde inceleyen kitapların dördüncüsü "Ingmar Bergman". Yayınevi daha önce Carlos Saura, Akira Kurosawa ve Wim Wenders'le ilgili kitapları basmıştı. Lefevre, kitapta, Bergman ustanın yaşanunı ve tiyatroya ve sinemaya yönelişini ayrıntıh olarak veriyor. Ardından, titiz bir Bergman filmografisi sunuyor okura. Bergman'ın çalışmalanna ilişkin hemen her şeyi bulmak olası kitapta. Her sinemaseverin kitaplığında ya da elinin altında bulunması gereken bir kitap. KÖRLERIN ŞARKISI Yazan: Carlos Fuentes / Çeviren: Müntekim ökmen / Can Yayınlan / 166 sayfa Meksikalı yazar Carlos Fuentes'i "Artemio Cruz'un Ölümü", "Deri Değiştinnek" ve "Yanık Sular"' adlı kitaplanyla tamyor Turk okurları. "Körlerin Şarkısı" yazann altı öyküsünü içeriyor. Genellikie ayn bir kitap olarak basılan "Aura" adlı uzun öykü de bu kitaba ahnmış. Kitabın başında ayrıca, yine Meksikalı bir sanatçının, Latin Amerika'nın en büytik ozanlanndan Octavio Paz'ın Fuentes üzerine ilginç bir yorumu yer alıyor. " Fuentes'in dünyasında gövdenin temel bir işlevi vardır" diyor Paz. "Soguk, sıcak, insanın sabrını tüketen cinsel istek, yorgunluk, hemen bastınlmayı bekleyen dogrudan ve aceleci duygular ve en ince, en karmaşık olanları: İstek ve hayal, coşku ve yanılsama alaşımları, yanlışlan, sezgileri. Cinsel duygu ve onun azgın yoldaşı imgelem en başta gelir." StNEMAYI SANAT YAPANLAR Yazan: Atilla Dorsay / Varhk Yayınlan / 272 sayfa. Dorsay'ın yaklaşık 18 yıldır sinema üstüne yazdığı yazılardan bir bölümüne yer verdiği "Sinemayı Sanat Yapanlar" ikinci basımını yaptı. Kitap, Dorsa>'ın, 1968'den başlayarak hayattan aynlmış ünlü yönetmenler üstüne zamanında kaleme aldığı "anma" ya da "ölüm" yazılarından oluşuyor. Ancak "Sinemayı Sanat Yapanlar"ın yeni basımı birtakım eklerle zenginleşmiş bulunuyor. Henrj Hatbaway ve Orson VVelles bölümleri ilk basımda yoktu. Ayrıca Truffaut'nun ölümünden sonra gösterilen filmlerinin eleştirisi de bu kitapta yer alıyor. Dorsay, nerdeyse 10 yıl önce yayımlanmış "Mitos ve Kuşku" adlı kitabında çıkmış kimi yazıları da bu kitaba eklemiş. KIRK YIL ÖNCE KIRK YIL SONRA Rıfaı llgaz'ın amlanlO8 sayfa/Çınar Yayınlan. Ünlu gulmece yazarımız Rıfat llgaz, yaşamı boyunca gorduğu çeşitli baskılardan sonra, 12 Eylul donemmde de Cide'de gözaltına alındı. 1940'larda başlayan gozaltına alınma. tutuklanma, yargılanma seru\enleri 1980lerde de surdu. Rıfat Dgar, bu kitabında, başından geçenleri, "insan tnan/alarıyla süslenmiş bir gozaltı o>kusu"nu dile getiriyor. Bu öykuyu dile getirirken, aynı zamanda bir donemin toplumsal kesitini sunuvor okurlara. AGAÇ YAŞKEN EGILIR KEMAL GÖKHA\ TARIHTE BUGUN MIJMTAZ ARIKA\ 5 Haziran 1376'DA BU6UN,ÜNLÜ İMGIÜZ YAZAüt JO»H PATJZiac DOU6LAS BALFOUR. K/N&iSS 71 YA Ş/A/PA ÖLDÛ. GAZETECİUKIS gAŞLA&Ğl YA \ ZAfZLIK YAŞAMINA t tSESMÎ GÖREVLEIZLB &İTTİ&I YABANO ULKELB/SOE PEÜ4A* £77"/. &£PlŞİŞLERl BAKAHLIĞ/'NA SAGLI KIMROSS, E OÜNYA SAVAff'MA PA KATHDI. . • ÖZ.BLÜKLE, OGTADOSli ÛU^BLCRİ İL£ İL ' 6ıu OLAKAK YAZOIĞı IHCBUEMe YAPlTLARIYLA 8İÜNEM LOKP KtNROSSf ATATİİgK İÇİU DE UZUM gig. AfZAŞrtgMA YAP/UtŞ VE B<R KıTAP YAZMlfTI. Tü/ifiİYe'De İYİ ~~ DA BU MEDENLE OLAAUŞTV• LORÛ K/NROSS CUMHURİYET KÎTAP KULÜBİPNDEN HABERLER Haftanın yeni kitapları Bu hafta yayımlman kitapları üyelerimizin ayhk kataloğu beklemeden sipariş yapabUmeleri içtn duyuruyorut: 027.060 Yargı önünde Savunma /Abduüah Baştürk / 2.500. TL., 001.059 Yashhk Gürüüğü / Sblah Birsel / 1.320. TL. 032.068 Canfeda / Can Yucel / Şiirler / 750.TL., 072.070 Müzik NeyiAnlaW? / Sidney Finkelstein / 770.TL. satıs sözleşmesmi imzalayıp gönderen tüm üyeler yararlanabiliyor. üyelerimize, kitap dergimiz ÇERÇEVE'nin haziran sayısı ile birlikte kredili satış sözUşmeleri de gönderiliyor. üytliğini yenileyememlş, kitap dergisi ^ y C VE yi atumuyun uytutrımiz kredili satış sözlesmelerini kulüpten isteytbilirler. Kredili satıs için sipariş hazırlayan üyelerimiz, sipariş fişlerinin üstüne ' 'Kredili Satış'' notunu mutlaka koymaltlar. AYES EN ÇOK SATAN KİTAPLARI ŞflR 8.5.1986 4.6.1986 Sıra: 1 2 3 4 5 S 7 8 9 10 Kod: 002.255 002.261 021.041 152.316 002.007 002.241 021.257 152.024 021.246 002.282 KltabM Mı/Yazan: Ezgili Yürek/Ruhi Su Buruk Dünya/Ornon Murat Anbumu Orhar, Veli Bütün Şiirteri Kandan Kına Yakılmaz/Hasan Huseyin Yalnıztık Paylaşılmaz/uzdemır Asai Çağdaş Turk Şüri Antolojisi/Haz: Memet Fuat . 3.300.Yanardağın Üstundekı Kuş/Ülku Tamer 1.320.Acıyı Bal Eyledik/Hasan Hüseyin 605.Aşklar YalnızlıkJar/Necatı Cumalı 1.210.Çok Yaşasın Öluler/Arif Oino 1.000. Kredili satışlar başladı... Cumhuriyet Kitap Kulübü, 100.000 TL. > kadar krediü kitap satıslanna başladı. Başlatılan kredili satıslardan, kredili KDVdaM Ryato: 1.250.800.1.045.770.1.000. 50 YIL ONCE Cumhuriyet Çinde gene dahili harb başladı Şanghay 4 (a.a.) Çinliler bütün gayretlerini, istiklallerini müdafaa ve arzulannı merkez hükümetine kabul ettirmek için sarfetmektedir. Kanton ve Nankin arasmdaki mucadele süel safhaya girmiştir. Cenub Çininde huauaiarmda cereyan etmekte olan suel harekeileri tekzib eden resmi hiçbir malumat ahnmamıştır. Çankayşekın Kuangtung ve Kuangsi hududlarında 350 bın kişi tahşid ettiğı haberi inanılacak mahiyettedir. Üç Kanton ordusunun bu hududlara doğru yuriımekte 5 Haziran 1936 olduğu bıldıntıyor. Bu malumata göre Kuangsi ordusu Hunana girmiştir. Aynı zamanda Kanton birinci ordusu hududu geçmiştır. Hengçere doğru yurumektedir. Diğer Kanton ordusu da hiçbir mukavemete maruz kalmaksızın aynı ıstikamette ilerlemektedir. 19361986 Memleketimizde kurulacak devlet tiyatrosu hakkmda tetkiklerde bulunmak üzere ı evvelce şehrimize gelmiş ' bulunan Karl Ebert, tetkiklerini bitirerek raporunu Maarif Vekaletine vermiftir. Devlet Tiyatrosu hakktnda yapılan tetkikat 1 <