Katalog

21 ŞUBAT 1986 EKONOMt CUMHURtYET/9 TURKIYE'den ISO, petrol ve dolardaki gelişmelerden ıınıutlu Ekooomi Servisi İSO tarafından yayımlanan "1986 yılı başında Tarldye ekonomisi" başhklı raporda, "1986 yüı prognun hedeflerinin elde edilebttmesİDdc tanm kesbninin performansı, bütçe açıklannın kapafatmasmda eWe edüecek olan başarüarda, dolar ve petrol fiyatlanndaki gejişmeler etldli olacakür" görüşü savunuldu. 1985 yılında Türkiye ekonomisinin iç ve dış gelişmclerde 1984 ydında olduğu gibi, olumlu ve olumsuz gelişmeleri bir arada yaşadığını hatırlatan tstanbul Sanayi Odası raporunda/'Mevcot otan hcdefler ve bekleyişler, 1986 yüunn eko•omik yönden 1985'ten çok farklı oimayaca|ını ortaya koymaktadır" denildi. 1 milyar dolarhk operasyon NECMİ ÇELtK Merkez Bankası'nın döviz piyasasmı düzene sokmak amacıyla başlattığı operasyon "kaz adımı" ilerüyor. Bankalan döviz yönetimihde disipline etmek, Tahtakale'nin beüni kırmak, dış borç ödemelerini aksatmadan yerine getirmek, ihracatçıyı destekleyecek bir kur ayarlaması yapmak ve bankalar arasındaki döviz alışverişini başlatmak şeklinde beş ayaktan oluşan yaklaşık 1 milyar dolarhk operasyon, bankacıhk sisteminde yasanan gerüimi kısmen yumuşattı. Operasyonun ilk ayağını oluşturan bankaların döviz tevdiat hesaplan için yüzde 20 karşıhk yatırmaiarım ve toplam döviz girişlerinin de yüzde 20'sini Merkez Bankası'na devretmelerini öngören uygulama sayesinde, 200 milyon doları aşkın bir döviz kaynağı yaratıldı. Döviz devirleri ve karşıhk yatırma zorunlulugu ticari bankalar üzerinde son 1.5 ay içinde büyük bir baskı yaratırken, Merkez Bankası'na dış borç ödemeleri konusunda bir rahatlık getirdi. Operasyonun dış borç ödeme ayağmda Merkez Bankası ocak ve şubat aylarında vadesi dolan toplam 600 milyon dolarhk ana para ve faiz ödemesi gerçekleştirdi. Dış borç ödemelerini önemli bir sarsıntıya ugratmadan yerine getiren Merkez Bankası bu kez bankalara döviz satışuu başlatarak döviz piyasasını harekete geçirmeye yöneldi. Geçen iıafta sonundan bu yana bankalara, hacimleri ve taahhütlerinin miktanna orantıh olarak günde 200 ile 500 bin dolar arasında döviz satışı yapıhyor. Merkez Banka5 ayaklı operasyon Merkez Bankası'nın dış borç ödeme ve piyasaya müdahalesinintutarı EKONOMİ NOTLABI OSMANULAGAy İ Devlet tahvüinde faiz dtiştü ANKARA, (ANKA) Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğıi nın açtığı yüın 7'nci ihalesinde 1 yıl vadeli devlet tahvilinin yıllık ortalama iaizi yüzde 53.50'ye düştü. Bu tahviller yılbaşından bu yana yüzde 54'un üzerinde ortalama faizden işlem göruyordu. Hazine ve Dış Ticaret MüsteşarüğYndan yapılan açıklamaya göre, yıhn 7'nci ihalesinde satışa çıkanlan 10 milyar lirahk 1 yıl vadeli devlet tahvilinin S.9 milyar lirahk bölümü satıldı. Satışa sunulan 5 milyar lirahk 2 yıl vadeli devlet tahvilinin tamamı yüzde 52 yülık faizle aha bulurken, satüan 18 milyar lirahk 6 ay vadeli Hazine bonolarımn 6 ayhk ortalama faizi yüzde 51.50 olarak belirlendi. thalede 25 milyar liralık Hazine bonosu satışa sunulmuştu. KHACATÇtYA: Türk Liras'nt dolar karşısmda güçlendirmemek suretiyk ihracatçtya kur desteği veriüyor. Amerikan Doları 'run uluslararası piyasalarda değtr yüirmesine karsıhk Merkez Bankası doların Lira değerini bir hafiadan bu yana 585.40'ta tutuyor. BANKALARA: Geçen yıl ekim aymdan bu yana yaptlmayan, bankalara dö\iz satısına baslandı, Geçen haftadan bu yana bankalara hacimleri ve taahhütlerinin yoğunluğuna orantıh olarak günde 200 ile 500 bin dolar arasında doviz satüıyor. Ştmdiye kadar piyasaya ne kadar döviz sürüldüğünü Merkez Bankası aaklamıyor, TAHTAKALE: Tahtakale'nin beli kınlamadı, ama döviı alısverislerinde son günlerde azalma var. Bankaların Tahtakale'ye yönelen taiebi durdu. Doların dışarda sürektt değer yitirisi Tahtakale'de döviz simsarlanmn oyununu bozuyoT. D$ BORÇLAR: Bankalan döviz yonetimine getirdiği son önlemlerle iyke ukıştmm Merkez Bankast, dış borç ödemeUrinde rahatladı. Ocak ve subat aylannda vadesi dolan, toplam 600 müyon dolarhk dıs borç ana para ve faiz geri Ödemesi yapüdı. Reklamın kaymağı yine TV'nin EkoDomJ Servtal Geçen yıl toplam 76.3 milyar liralık reldam harcamasından en büyuk payı 40 müyaı lira Ue TV aldı. 1985 yılında TV'nin toplam reldam barcamasından aldığı pay 1984 yılıToplam na göre parasal olarak yOzde 125 reklam oranında bir artış gösterirken, basının aldıgı pay bir yıl içinde harcaması yüzde 33,radyonunpayı ise yüz(Mllyon TL) de 29.4 arttı. MaaaJaM^ThoaıpMM'un yapüjı aıaştırmaya göre, 1985 yüındaki reklam harcamasının 1984 yüındaki harcamaya orarüa TUrk Lirası'na göre artışı yüzde 71 olarak gerçekleşirken, reklam barcamaianndakı yıllık büyüme dolara göre yüza« 20 oramnda aruş gösterdi. Araştırmaya göre basında sütun/cm açısından yıllık degi$im yüzdesi yüzde 0.6'da kalırken, TV'de yer alan reklamlann toplam saniyesinde 1984'e göre yüzde 50.1 gibi yüksek bir oranda büyüme gerçekleşü. Genel reklam harcamalannm GSMH'den aldığj pay da çok düjülc bir dttzeyde de olsa artış gösterdi. 1984 yılında genel reklam harcamalannın GSMH'den aldıgı pay binde 2.55 iken, 1985'te bu pay binde 0.14 gibi küçük bir oranda artı$ gösterdi ve binde 2.69 olarak gerçekleşti. En fazla reklam harcaması yapan ilk beş sektör sıralamasında ise fpda sektörü 8.6 milyarla birincı sırada, banka/banker/sigortalar 7.7 milyarU ikinci sırada, temizlik malzemeleri S .4 müyarla uçuncU sırada, elektronik aletler 4.5 milyarla dördüncü sırada ve beyaz eşya 3 milyar lira ile beşinci sırada yer ahyor. DÖVİZ D€VRİ: Bankaların döviz tevdiat hesaplan için yütde 20 karşüık yatırmalan ve toplam döviz giriflerinin de yüzde 20'sini Merkez Bankası'na devretmeleriyle 200 milyon dolan aşkın bir döviz kaynağı yaratıldı. sı söz konusu sure içinde ne kadar dövizin piyasaya sürüldüğünü açıklamıyor. DÖVİZ HAVUZU AÇILDI Merkez Bankası geçen yıhn ekim ayı ortalarından bu yana sadece kendi ihtiyaçlarına tahsis ettiği "döviz havuzunu" şimdi bankaların da kullanımına açmakla beraber birçok bankanın üst düzey yetkilisi döviz satışlannın sembolik olmaktan öteye gıtmediğini savunuyor. Günlük taahhütlerin ortalama 34 milyon dolara ulaştığı bir durumda, 200300 bin dolarhk bir satışın sistem içindeki sıkışıkhğı hafifletmeye yetmeyeceği görüşü, bankacıhk çevrelerinde ağır basıyor. Bu görüşlere karşıhk Merkez Bankası'nın üst düzeyde bir yeıkilisi "Döviz sattşında ilk amaç bankalan birbirlerine döviz satmaya aüştınnaktır. Biz bankalara sattıgımız dövizin miktarını spekulatif amaçlaria kullanılmasını onle\ecek düze>de tutuyoraz. Yakın zamanda dövizde daba büyük rabatlamalar beklenebülr " diyor. Merkez Bankası'nın döviz akışında eskiye oranla daha aktif davranmakla beraber bankalann kendi aralannda döviz alışverişlerinde bir canlanma olma dığı belirtiliyor. Ancak 15 gün öncesinde çok yüksek olan döviz satış fıyatlarında bir gerileme göriilüyor. Bankalann gerek resmi kurlar gerekse pazarhk yoluyla oluşan fıyatlan, dövizlerin karaborsa değerlerinin altında seyrediyor. Döviz operasyonunun Tahtakale'nin "belini kırma" ayağında da bir ölçude başarı sağlandı. Tahtakale'de döviz alışverislerinde son günlerde hissedüir bir azalma gözlenirken, buraya yönelen banka talebinin de durduğu kaydediliyor. Doların dışarda sürekli değer yitirmesi de Tahtakale'deki anışını frenhyor. Ancak, 34 bankanın genel müdürüyle geçen hafta Başbakan Yardıması Kaya Erdem ile Merkez Bankası Başkanı Yavuz Canevi'nin yaptıklan toplantının, "Bankalann serbest piyasa diye adlandınlan Tahtakale'yle ilişkilcrini sona erdirme" konusunda önemli etki yaptığı belirtiliyor. Ihracatçıyı destekleme ayağında ise Merkez Bankası'nın kur ayarlamalannda daha cömen davrandığı.gözleniyor. Amerikan Dolan'nın uluslararası döviz piyasalannda hızla değer yitirmesine karşın, Merkez Bankası 13 şubattan bu yana doların Türk Lirası kurunu değiştirmedi. Böylece ilk defa Merkez Bankası'nın dolar kuru bir hafta süreyle aym kaldı. Bu dunımun ihracatçıya destek verme anlamına gelip gelmediği sorusuna Merkez Bankası'nın üst düzeyde bir yetkilisi "Piyasada sürekli devalüasyon söylentileri dolaştınlıyor. Dışarda dolar değer yitirirken, Merkez Bankası'nın Türk Lirası'nı aynı yerde tutması, bir destek degil midir?" diye karşıhk verdi. İhracatın Cuma Namazı Hazine ye Dış Ticaret Müstesan Sayın Ekrern Pakdemirli geçen hafta İstanbul'daki ihracatçı birliklerini ziyaret etmiş ve bazı birlik yöneticileriyle birlikte cuma namazını kılmış. Dünya gazetesinin haberine göre Pakdemirli bu temaslan sırasında 1985 yılında 7 milyar 790 milyon dolariık ihracat, 206 milyon dolariık da transit ticaret yapıldığını, böylece toplam ihracatın 8.1 milyar doları bulduğunu, bu rakamın 1986'da 9 milyar dolara yükseleceğini belirtmiş. Devlet İstatistik Enstitüsü ise 1985 yilına ilişkin dış ticaret rakamlannı şu ana kadar kesinleştirememiş durumda. Son acıklanan geçici verilerin ışığmda 1985 yılı ihracatınm 8 miryar dolara çok yaklaşacağı ve doların değer kaybetmesine karşın geçen yıl yapılan 8.3 milyar dolariık tahminin tutmayacağı anlaşılıyor. ö t e yandan petrol fiyatlanndaki son düşüşler sonrasında Ankara'da yapılan çalışmalarda bu fiyat düşüşünün Türkiye'nin ithalat faturasında hiç değilse 800900 milyon dolariık bir tasarruf olanağı sağlayacağı hesaplanryor. Ancak buna paralel olarak Türkiye'nin ihracatınm da 1986 yılında bir miktar düşebileceği en yetkili ağızlarca ifade ediliyor. Sabancı başkanlığındaki yeni TÜSİAD Yönetim Kurulu'nun ilk toplantısı sonrasında yapılan açıklamada da, "önceifği, 1986 yılında ıhracatımızı artıracak, ödemeter dengesi sorununun ağırlığını azaltacak tedbirler arayışına veriyoruz" deniliyor. Bu açıklama ve tahminlerin hangisi doğru? Türkiye 1986 yılında ihracatını artırabilir mi? İhracat cephesinde son altıyedi yılda nereden nereye gelindi? Buradan nereye, nasıl gidilebilir? Bu sorulara yanıt ararken önce şu noktaları hatıriamakta yarar var: • Türkiye'nin 1979 yılında 2.3 milyar doların altında olan ihracatı 1980'de 2 5 milyar dolara yükselmiş, son altı yıl içinde yaklaşık 3 5 kat artarak 8 milyar dotara dayanmıştır. • İhracatın milli gelir (GSMH)ya oranı 1979 yılında % 35'ten 1985'te % 155'e kadar yükselmistir. • Türkiye'nin ihracatınm toplam dünya ihracatı içindeki payı 1979'da % 0.15 iken 1985'te % 0.40 dolayma yükselmistir • 1979 yılında 785 milyon dolar olan sanayi ürünleri ihracatınm 1985 sonunda 6 milyar dolan aşması beklenmektedir. Yaklaşık 8 katlık bu artış sonucunda sanayi ürünlerinin toplam ihracat içindeki payı 1979'da % 35'ten 1985'te % 7677 dolayma yükselmistir. • 1979 yılında 1 3 milyar dolardan 1981 yılında 2.2 milyar dolara kadar yükselen tanm ve hayvancılık ürünleri ihracatınm 1985 sonunda 1.6 milyar dolar dolayında kalması beklenmektedir Bu gelişme sonucunda tanm ve hayvancılık ürünlerinin ihracattaki payı 1979'da % 5960'tan 1985'te % 20 dolayma gerilemiştir. • 1979 yılında ihracatınm yaklaşık % 20'sini Ortadoğu ve Kuzey Afrika'nın İslam ülkelerine yapmakta olan Türkiye 1985 yıImda ihracatınm yaklaşık % 4243'ünü çoğu petrol ihracatçısı olan bu ülkelere yapmıştır. Bu ihracatın büyük bölümü petrol karşılığı mal satma biçiminde olmuştur. • Türkiye 198085 döneminde ihracatını hızlı bir tempoda artınrken, bunu (1) iç pazar hacmini sınırlayarak, (2) ihraç mallannın fiyatlannı büyük ölçüde düşürerek ve (3) kur politikası ve diğer teşviklerle ihracatçı kesime kaynak aktararak sağlamıştır. Bugün varılan dönemecte önem kazanan noktalar İse şunlardır: ! • Petrol gelirlerinin düşmesi Türkiye'nin ihracatında % 4 3 dolayında pay alan petrolcü ülkelere yapılacak ihracatı duşürecek, buna karşıhk petrol faturaları azalan sanayileşmiş ülkelere yapılacak ihracatı artırma şansını iyi kullanmak gerekecektir. • Sanayileşmiş ülke pazarlarına daha fazla mal satabilmek için gerek ihracatı teşvik politikalarında gerekse korumacılığa karşı mücadelede Türkiye'nin daha bilinçli ve profesyonelce davranmayı öğrenmesi gerekecektir. • Türkiye gibi geniş iç pazarı olan bir ülkede ihracatın GSMH'ya oranını halen erişilmiş bulunan % 15'lerin çok üzerine çıkartmak zor görünmektedir. Bundan sonra Türkiye'nin "ne pahasına olursa olsun ihracatı artrmak" anlayışı yerine, dış ticaret dengesine net katkısı yüksek ihracata yönelmesi gerekli görünmektedir. • özellikle sanayi kesiminde yoğunlaşan ihracat artışının büyük ölçüde mevcut üretim kapasiteierinin dış pazara dönük üretime yonlendirilmesiyie sağlandığı bilinmektedir. Yeni yatınmların devreye girmekte geciktigi bir ortamda bu artışın sürmesi kolay değildir. Tüm bu koşullar, Türkiye'nin 1986 yılında ve sonrasında ihracatını artırmasınm hiç de kolay olmayacağmı ve Türkiye'nin ihracat cephesinde yapmış olduğu atılımı konsolide etmek için çaba harcaması gerektiğini düşündürmektedir. 1986 yılında ihracatın gerçek olarak (doların değerindeki değişmelerden anndırılmış olarak) artırılabilmesi için iyimser beyanlarda bulunmak ve ihracatçılaria birlikte cuma namazı eda etmek sanırız yeterli olmayacaktır. Fındık ihracatçılanııın yeni yönetimi Ekonorai Servfai tstanbul Fındık thracatçuan Birüği'nin ikinci olağan genel kurul toplanüsında yapılan scçimleri Hakkı Uzar^ ın listesi kazandı. Toros Busan Dış Ticaret sahibi Zekal Barsahojln'nun listesi ise kaybctti. Genel kurul seçimlerinde kazanan listede şu fırmalar yer ahyor. Kamil FurtunoğuUan Koll. Şti., ENKA Pazarlama, Gürsoy Gıda, Orhan özyalçın, Sezginlcr Gıda, Yılteks Tekstil, Oreks Dış Ticaret ve Hakkı Uzan. Seçimlere girmeyen birlik eski başkanı Lokman Kondakçı "Birtalum şeyler yapük. Ydnetimden çeUlmemiıı hlcblr nedeni yok" dedi. 10 sanayi sektöründe revhyon Ekonomi Servisi Sanayinin 10 ana sektörünü yeniden düzenleme ve verilecek yeni teşvikleri belirleme çalışmaran başladı. İlk toplantıyı dün elektronik sanayicileriyle yapan Sanayi ve Ticaret Bakanı Cabit Aral, çahşmalann amaanın, sektörleri gelişen koşullara uydurmak olduğunu söyledi. Aral, elektronik sektörünun Üzerinde durulması gereken en önemli sektör olduğunu belirterek, "Bu alanda iki ayiık gecikme bile büyük kayıptır" dedi. Toplantıda, sanayiye, AETye gjriş aşamasında çekidüzen verilecegi ifade edildi. Sanayi ve Ticaret Bakanı Aral, dün Odakule'de elektronik sanayicileriyle yaptığı toplantıda, çalışmaların komisyonlar düzeyinde sürdürüleceğini beürterek, komisyonlara seçilecek gönüllü üyeleri belirledi. Komisyon üyelerinin seçimi sırasında, Odalar BtrUgİ Başkan Yardıması Att Coşknn ile toplantıya katılan sanayiciler arasında anlaşmazhk çıktı. Komisyonların sanayici üyelerini TOBB'nin belirlemesi gerektiğini savunan Coşknn, "Aksi takdirde, burada aceleye gelecek seçimler üzerine spekülasyon yapılabilir" dedi. Coşkun, yine elektronik alanında, Ulusu hükümeti döneminde toplanan komisyon Üyelerinin ilgi alanlarına göre fikir savunduklarını hatırlatarak, "Aynı hataya düşmemeliyiz" şeklinde konuştu. Toplantıya katılan uyeler ise, konunun acil olduğunu ifade ederek, üyelerin hemen belirlenmesini ve bir toplantı tarihinin saptanmasını istediler. Her iki tarafı dinleyen Bakan Aral, toplantıya katılanlar arasmdan dayanıkh tüketim cihazları, profesyonel cihazlar ve devre elemanları konularında Uç koı Sanayi ve Ticaret Bakanı Aral, çalışmalan başlattı ABD'nin ekonoıni politikalan anlatılacak Ekonond Servisi 'Evrensel Istikrar ve ABD'nin Ekonomi Politikalan'komılu bir konferans düzenlendi. tktisat Fakültesi Bankacılık Enstitüsü ile Uluslararası tlişkiler Araştırma Merkezi tarafından düzenlenen konferans, bugün saat 11.00'de, Michigan Üniversitesi ekonomi profesörlerinden Daniel R. Fusfeld tarafından t.Ü. tktisat Fakültesi merkez bınasında verilecek. misyon için gönüllü üyeleri seçti ve Ali Coşkun'dan da aynca üye belirlemesini istedi. Komisyonlara aynca, üniversiteler, bakanlık, TSE ve TÜBİTAK'tan temsilcüer katılacak. Aynca, enerji, yatınm malları, silah sanayii, otomotiv, tekstil, gıda, kimya, turizm ve küçük sanayi sektörlerinde de toplantılar yapılarak yeni teşvikler belirlenecek. öte yandan, dün Libya'daki Türk Muteahhitler Birligi'nin genel kurul toplantısına katılan Cahit Aral, Libya'dan 79 milyon 800 bin dolariık bir ödeme emrinin geldiğini bildirerek, "Miiteahbit alacaklan için ryi bir roekanizma çalışmaya başladr' dedi. Müteahhitler ise, alacaklara karşüık Libya'dan pahalı petrol ahndığına dikkati çekerek, "Hiçbirimiz alacaklanmızın tahsili için pahalı petrol alımını onaylayamayız" dediler. YMI ECZAdBAŞI llaçSanayii, tran'a bu yüın ilk büyük ihracat bağlanfısıru gercekleştirerek 5 milyon şişe serum sattı. Eczaabası aynı miktardaki serumu bugüne kadar toplam S yılda satmıştı. FAtSAL Finans Kunımu, dün vadesi dolan 3 ayhk katılma hesaplanmn her 100 bin Urası için 10 bin 800, 6 ayhklara da 21 bin 400 lira net kâr payı odedi. DUNYA'dan Cartagena grııbu borç faizinin düşürülmesini istiyor Ekoaomi Servisi Borçlu Latin Amerika ülkeleri, borçlanna uygulanan faizlerin Libor'un altına indirilmesini talep etmeye hazırlanıyor. Cartagena Grnbu olarak tanınan ve toplam 370 milyar dolar borcu bulunan 11 LatİB Amerika ülkcsinin kredi borcu faizlerinin Libor'un 2.5 paaa altında indirilmesini isteyecekleri bildiriliyor. Borçlu 11 ülkenin liderligini de Arjantin'in üstleneceğini haber veren kaynaklar, Cartagena Grnbu'nun bu yoUa, yüda 1015 milyar dolar tasarruf sağlamayı amaçladığuu belirtiyorlar. Latin Amerika Ulkelerinin bu hazırlıklannı ihtiyatla izleyen alacakhlar ise şu soruyu sonıyorlar; "Peki aradaki fariu kim ödcyecek? Avrupahlar mı, ABD mi, Japonya mıT" Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ithal dizel motor fiyatlarmı yüzde 5.4 ile yüzde 202 oramnda artırdu Taksitli satışlan da serbest bırakan Bakanlığın kararına göre % 20 ile en fazla zammı gören FNM turbo dizel motorun peşin satış fiyati 2 milyon liraya yükseldL BMC de otomobil dizer motor fiyatını yüzde 5.4 artırdı. Ekonomi Servisi Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ithal dizel motor fiyatlannı yüzde 5.4 ile yüzde 20.2 oramnda artırırken BMC Leyland dizel motora yüzde 5.3 zam yaptı. Bakanlığın 18 şubatta aldıgı zam karanndan sonra taksitli satışlar da serbest bırakıldı. Bir teleks notuyla ithalatçı firmalara duyunılan zam karanndan sonra en ucuz dizel motor 1 milyon 434 bin liraya, en pahalısı ise 1 milyon 954 bin liraya çıktı. ANKA ve a.a.'mn haberlerine göre İtalyan FNM dizel motoru turbo olması nedeniyle en pataalı motor oldu ve yüzde 20.2 ile en yüksek zammı gördü. En az zam ise yüzde 5.4 ile tspanyol Perkins dizel motorlanna yapüdı. Perkins dizel motoru ithal eden Temitaş firmasının yetkilileri, istedikleri fıyatın 1 milyon 501 bin lira olduğunu, Bakanlığın açıkladığı fiyata itiraz ettiklerini açıkladılar. Bakanlığın yasaklamasına Dizel motora zaııı Dizel motorun peşin (iyat t (TL.) Rvat .1.954.000 .1.736.000 EfcMt (CttTM*) ÇeUkMtatat (t*an) .1.720.000 OttçHer (Vofcfwa«et) 1.656.000 1434 000 TMttaf (Nrtdns) 1.521.300 * Fiyaüara KDV, adapusyon. gcrtkli parçalar EsU Hfst ..1.625.000 ...1.524.000 ...1.450.000 Arnv ArfaaUte (FMM) 20.2 (%J l 1.360.000 5.4 ....1.443.300 5.3 ve nakttye dahildir. ...1.487.000 13.9 18 b 11.4 karşın önlenemeyen taksitli satışlar Halk Bankası'nın dizel motor kredi koşullan çerçevesinde serbest bırakıldı. Halk Bankası dizel motor kredisini yüzde 48 faizli olarak kullandırıyor ve 6,12,18 ay vade tamyor. Kredi 2'şer ayhk taksitler halinde geri ödeniyor. BMC tarafından üretilen Leyland dizel motoru çıplak fıyatları 3 Şubat 1986 tarihi itibarıyla yüzde 6 oramnda artırıldı. Böylece BMC'nin ürettiği dizel motorlann peşin fiyati Dizel mi kârlu benzinli otomobil mi? Ekonomi Servisi Yatınmları dizginleyen yüksek faiz politikası, dizel otomobillerin tasarruf 'cazibesini' de gölgeliyor. Yapılan hesaplara göre, tasarruf amacıyla benzinli yerine dizel otomobili tercih edenler, dizele fazladan ödeyecekleri parayı bankaya bir yıl vadeli mevduat olarak yatırdıkları takdirde, yakıttan sağlayacaklan tasarruftan daha fazla gelir elde edebiliyorlar. Böylece, peşin parayla otomobil aimak isteyenler, dizel tercihini yapmadan once, uzun vadeli düşünmedikleri zaman, dizel yerine banka faizini tercih edebiliyorlar. Benzinlisi ve dizeli bulunan yerli, ithal hemen tüm otomobilİer üzerinde 'günün ekonomik koşullanna' göre yapılan hesaplamalarda, banka faizleri yakıt tasarrufunun kat kat üstüne çıkıyor. ömek olarak, tek yerli dizel otomobil Renault 9'u ele alacak olursak, yakıt tasarrufunun, banka faizinin ancak yüzde 17'sine ulaşabildiği görülüyor. Uzmanlar bir ozel otomobU sahibinin yılda ortalama 20 bin kilometre yol katettiğini belirtiyorlar. Renault 9 dizel otomobil 100 kilometrede 6 litre motorin yakarken, benzinlisi aynı mesafeyi 7.5 litre yakıtla katediyor. Son zamdan sonra benzinin litresinin 278.20 lira, motorinin de 197.70 lıraya çnuıgını uuşunursek, benzinli Renault 9'un yılda 417 bin 300 liralık, dizel Renault 9'un da 237 bin 240 lirahk yakıt harcadığım buluruz. Aradaki fark, bir başka deyişle, elde ediien tasarruf da 180 bin 60 lira olmaktadır. Dizel Renault 9'u tercih edenler 180 bin 60 lira tasarruf ederYüksek faiz dizel avantaıını nasıl baltahyor? YaMyakrt 196 MMMCB 9 1.910000 1.051 000 1,903.000 ..1tu.Q8u .,335.422. ,945,450 .520.245 .340.500 Japonlar yüksek yenden huzursuz EkoDomi Servisi Hızla ytikselen yen, Japonlann huzurunu kaçırdı. Yenin dolar karşısında güçlenmesinin özellikle ihracata yönelik endüstri ağırhkh bölgeleri etkileyeceğini bcürten Japonya Mattye Bakanı Nobonı Takeshita, hükümetin özellikle ihracatı ve dolayısıyla kazançlan düşecek küçük fırmalara destek olacak yeni önlemler alması gerektiğini savundu. ö t e yandan, Japon Ekonomik Planiama örgü Nobonı TakeshitaJaponya tü tarafından yapılan bir araştırma Afa">* BaJuau ya göre, gectiğimiz gun dolar karşısında 175 sınırına dayanan yenin uzun süre 180 Ue 190 arasında kalması halinde, ihracata yönelik bölgelerde geUrler yüzde 80 azalacak. Yenin hızh yükseüşi karşısında, doların değerini antırmak için önlemler aîınacaginı beurten Japon yetküiler, son gelişmeleri de 'spekolasyon' olarak yorumladılar. ken, aynı otomobilin benzküisini tercih edenler, 5 milyon 960 bin lira yerine 4 milyon 50 bin lira ödeyeceklerinden, aradaki 1 milyon 910 bin liralık farkı bir yıl vadeli hesaba yatırdıklan zaman net yüzde 49.5 faizle 945 bin 450 lira gelir elde edebiliyorlar. îki tasarruf miktarı karşılaştınldı ğında, yakıt tasarrufunun banka faizinin ancak yüzde 17'sine ulaşabildiği göruluyor. Aynı hesaplama yöntemi, ithal dizel Mercedes 1900 ve Audi 100 CD otomobillerine uygulandığında yine faiz, ucuz motorinden sağlanan tasarrufu gölgede bırakıyor. 1 milyon 282 bin 600 liradan (KDV dahil) 1 milyon 359 bin 600 liraya (KDV dahil) çıktı. KİT parçalan, adaptasyon ve nakliyeyle birlikte peşin satış fiyati ise 1 milyon 521 bin 300 TL oldu. BMC Genel Müdüru Ziya Özkan bir yıl boyunca yaptıklan zamnun yüzde 18 civannda olduğunu belirterek ithalat konusunda şöyle dedi: "İthalata dayalı bir şeyin ucuz olması mümkün degü. Bizim üretimimiz yüzde 90 yerli." Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, dizel motor ithal izni alan firma'lara 6 ayhk fiili ithalat süresi tammıştı. Bakanhk 5 firmaya 6 ay içinde ithalatını gerçekieştirmek ve yerlileşme taahhüdü ile 5'er bm adetten 25 bin dizel motor ithal izni vermişti. Ancak ithalat 6 bin dolayında kaldı. Bakanhğın tebliğinde firmalann 6 ayhk süre sonunda kademeli olarak yerli üretime geçmeleri öngörulmüştü. Bakanlık firmalann istedikleri miktarda dizel motor getirmemeleri üzerine yıl başında dolan füh ithalat süresini 10 marta kadar uzatmış ve böylece firmalann yerlileşme prograrru da sarkmıştı. ^H 1 Dıın jlıııı s.ttınıı i DtaU Mafct M |T,,,rH Hyaftı 3070 6500 M Matt | yapılan tıısse senetleri flpt 3530 6395 975 5800 9100 2360 4700 1800 5750 1475 TttMk «Ttt 3530 6500 Mfc. (Hk. flratı 3530 6490 5800 9100 2360 4700 1800 5750 1475 mm 100 220 530 269 50 50 300 250 200 275 200 160 Baitaf Çrionta Baktrik (E) EaaMnctl*(E) BMraFaMuaan Itektaş IUçYatm(E)BX Karaaa Taraa Hataf Rakak Sarioy** T.ta*Nkta T. 1» taakası (V) (Y) Mrayal Rac HaMhM (D 975 6100 9000 2450 4700 1850 5850 1500 800 900 850 895 5900 9100 2360 4700 1800 5750 1475 975 975 850 900 850 900 1400 2340 1950 1850 13250 1150 2115 1815 1840 13350 1205 2225 1910 1850 13350 1205 2115 1815 1840 13350 1205 10100 550 960 1235 Hisselerde beklenen gerileme somutiaşıyor Ç? DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Prangı 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 İsvıçre Frangı 100 italyan Lirati 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz AI.S Satış 583.80 595.48 412.75 421.01 36.10 36.82 253.60 258.67 12.40 12.65 68.84 70.22 82.52 84.17 224.51 229.00 79.81 81.41 305.65 311.76 37.27 38.02 325.60 332.11 2068.35 2109.72 851.18 868.20 159.92 163.12 DÖVİZ ij Efektif Efektif Alış Satış 583.80 601.31 392.11 425.13 36.10 37.18 253.60 261.21 11.78 12.77 68.84 70.91 82.52 85.00 224.51 231.25 79.81 82.20 305.65 314.82 35.41 38.39 309.32 335.37 1964.93 2130.40 851.18 876.72 151.92 164.72 SP 21 PUU 1M6 THriHİHOttl DMZ KURLARI T C ZtRAAT BAMKASI S J J DÖVİZ AUŞTL 584.80 413.45 36.16 254.60 12.42 68.95 82.66 224.89 79.94 306.17 37.33 326.17 421.02 2071.88 81.33 852.63 160.19 SATftTL 608.19 429.99 37.60 264.78 12.91 71.71 85.96 233.89 83.14 318.42 38.82 339.22 437.86 2154.75 84 59 886.74 166.60 DÖVİZİN CİNSİ 1 AMMMARI 1 AVUCTMLYA DOIAM 1 AVUCTMYA $ H M 11ATI AIMAH HAIUd 1 KLCfcAFMttl 1 BANMAIKA U M M 1 HUUKB HIAINI 1 ımıjum FUMM 1 İSVEÇ KMNHI 1MÇREHUMİ 1M İTALVAI ÜRETİ 1N4APMYBri 1KAHAMD0UUH 1KHVEYTDİMM 1STEMİH 1 S. ARAIİCTAM RİYAlJ EFEKTİF AUŞTLJSAnŞTL 584.80 ' 614.04 ı 392.78 434.12 36.16 37.97 254.60 267.33 11.80 13.04 68.95 72.40 82.66 86.79 224.89 236.14 79.94 83.94 306.17 321.48 35.46 39.20 309.86 342.48 399.97 442.07 1968.28 2175.48 77.27 85.10 852.63 895.27 152.18 168.20 Singer, ABD'de üretilmeyecek Ekonomi Servisi Ünlü Hintli lider Mahatma Gandi'nin, 'icat ediien en yararlı araçlardan blri' olarak nitelendirdiği Singer dikiş makineleri, bundan sonra, kurulacak yeni bir şirket tarafından üretilecek. Türkiye'de de uzun yülar ilk ve tek dikiş makinesi olarak bilinen Singer, ana firmanın .savunma eiektronigi ve makine imalat sanayiine ağırlık vermesinden sonra, ortaklann kuracağı yeni bir şirket tarafından Asya, Latin Amerika ve bazı Avnıpa ülkelerinde üretilecek. KODAK, son 55 yüının ilk zararh üç ayını, 1985 EkimArahk döneminde yaşadı. Bh önceki ydın aym döneminde, 204 milyon dolar kâr eden Kodak, 1985'in son çeyreğinde 194 milyon dolar zarar etti. GENERAL MOTORS, Land Rover'ler hariç tutulduğu taktirde, British Leyland'ı satın almaktan vazgececeğini açıkladı. General Motors'un talip olduğu fınna, zor duruma düştüğü için hükümet tarafından satışa çıkanlmıştı. CANON geçen yıl kazancını yüzde 14 yükselterek, 133.5 milyon dolara ulaştı. Firmanın sauşlan da 485.02 milyar Yen'dcn 575.37 Yen'e yükseldi. ÇAPRAZKUR 1 ABD DOLARI 2.302 BAlman Markı 7.0746 Fransız Frangı 2.6003 Hollanda Flonni 1.91 İsviçre Frar>Qı 1566.41 İtalyan Lıretı 179.29 Japon Yeni 3.6505 SArabıstan Rıyalı 1 Sterlin 1.458 ABD Dolan AUIM Cumhuriyet euMöş AUŞ SATIŞ 46.750 48.000 45.500 47.000 Resat 24 ayar kulçe 22 ayar btezık 6.820 6.140 121 6.850 6.650 123 900 ayar gumüş T.C. ZtRAAT BANKASI Bir önceki güne oranla hisselerdeki çeşitlemenin dünkü seanslarda tersine dönmesiyle yalnız 17 çeşit kâğıt dolaşıma uğradı. Borsa gözlemcileri hissc senedi çeşidindeki gerilemenin talep elastikiyetinin azlığından kaynaklandığını savunurken şu anda borsadaki esas ilginç gelişimin fiyatlardaki gerileme olduğunu öne sürüyorlar. Hafta başından bu yana fiyatlardaki genel bir gerilemeyi beklenen bir olayın somutlaşması olarak değerlendiren borsa uzmanları bu gerilemenin doğal bir sonuç olduğunu ancak fiyatlardaki gerilemenin borsamn Uk açıldıgı günlerdeki ilkel duzeyine kesinlikle inme olasılıguun bulunmadığını savunuyorlar. Nitekim gerilemenin belirli kâgıüar üzerinde yoğunlaştığına dikkat çeken gözlemciler şu anda Bagfaş, Uniroyal, Koç Holding gibi kâğıtların ise ataktaki kâğıtlar olduğunu belirttiler. öte yandan, salı günü kot dışı pazarda alımsatımı başlayan • gelir ortakbğı senetlerinin iki. günden bu yana işlem görmemesi teknik aksaldığa bağlanıyor.