Katalog

24 OCAK 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 İSMAÎL GÜLGEÇ 8EH, HEM SEX &EMBOUJ OTM£M. SİNEMA ATILLA DORSAY HAYVANLAR Temiz ve özenü bir çahşma ..Ve Recep ve Zehra ve Ayşe/ Yonetmen: Yusuf Kurçenli/ Senaryo: Y. Kurçenli, Mahmut Cevher, Ayşe Şasa/ Göruntü: Suat Kapkı/ Muzik: Cem Idiz/ Oyuncular: Necla Nazır, Mahmut Cevher, Pembe Mutlu, Nılüfer Aydan, Mcsut Engin, Tuncer Necmıoğlu, Tanju Tuncel, Ani îpekkaya, Mehmet Esen, Meral Niron, Haşmet Zeybek, Fatih örses, Erol Şen / 1983 yapımı. (TV'de gösterıldı) yanı, bundan sonra... Zehra, birçok kadırun yapacağının tersine, durumu kabulleniyor. Recep'ten ayrıhyor. Ama evi bırakıp anababasının yanına gitmeyi kabullenmıyor. Onun evi, çocukları vardır, onların yanında kalacaktır. Ne var ki Zehra'nın erkek kardeşleri Recep'in kasabayı terketmesi için baskı yapacaklar, bu da filmin trajik sonunu getirecektir... Geleneksel kahplar, temalar içinde dolaşmakla birlikte kışilerine onlann davranışlanna özgun, çağdaş bıçımde bakmayı, alışılmadık, sıradışı karakterler yaratmayı, üişkileri inceükle, yumuşakhkla örmeyi ve toplumsal/ çevresel/ geleneksel olanla bireysel/ kişisel olanın çatışmaBir Türk filminın sinemalarsını vermeyi amaçlayan ve genış da gösterilmeden ılk kez TV'de sunulması, Türk sınemasının ta İLGİSÇ BİR AŞK ÖYKÜSÜ Yusuf Kurçenli'nin ilkfllmi olan ölçude başaran bir film bu... rihinde ve sinema/TV ilişkilerin '' Ve Recep ve Zehra ve Ayşe'', bir kıyı kasabasında pansiyon / çay Oyuncularından beklenebilecek en iyı sonucu almış, temiz, özenü de ilk kez rastlanan ilginç bir bir olay. Bu, önemli ölçude filmın hane işleten evli, iki çoculdu Recep 'k (Mahmut Cevher) Ayşe (Pem çalışmamn urünu... Filmin be Mutlu) arasındaki aşk veçevresinde geçen olaylar anlatıhyor. tam bir başanya erişmesini enbir türlü gosterime girme fırsatı gelleyen, bence öncelikle final bulamamış olmasından kaynak mutlu'da) gelenekler, töreler, tu yan bir öyku yerleştırmiş. Bir olmuş; fılmin tum özuyle ve lanıyor. Filmın duzeyi gözönu tucu kadınerkek ilişkilenyle, pansiyon/ çayhane işleten Renc alındığında, bu olay, sinema özelhkle bir tatıl koyu olmanın cep, karısı Zehra ve 2 çocuğuy Zehra'nın film boyunca beliren özverıye dayalı kişiliğiyle çelişen piyasamız ve göstenm mekaniz getirdiğı kaçınılmaz 'modernleş la yaşayıp giderken, babasının bir final bu... Dığer yandan, mamız ıçin bir utanç vesilesidir. me\ kadınerkek ilişkilennde baskısıyla kente, universite öğKurçenli kımi önemli sahneleri Diğer yandan TRT'nın ustelik serbestleşme vb. öğelerin bir tür retimine gitmesi engellendiği ıçın (Recep'le Ayşe'nın yatışı gıbi) kendi ıçinden yetişmiş bir sanatçı çelişmesı, giderek çatışmasının bunalım ıçinde olan Ayşe ile bir gereklı olgunlukta, etkileyicilikte olan Kurçenli'ye ilgi göstererek oykusu bu... 'Üstsuı'lerin bıle yakınlaşma kuruyor. Ve Ayşe' çekememış. Sanki belli bölumler onun sinema ıçın yaptığı ılk fıl gitgıde yaygınlaştığı, ote yandan nın evden kaçtığı gece, ona saeksik filmde.. Ama tum bunlami göstermesi de, TRT için olsa âdetlerin, inançların, gelenekle hıp oluyor. Aşıklar yakalanıyor, ra karşın, "..Ve Recep ve Zeholsa bir övunme vesilesidir... nn baskısını da hâlâ sımsıkı ya Ayşe 'reşit' olmadığı için Recep ra ve Ayşe", sinemamıza yenı ve "..Ve Recep >e Zehra ve Ay şayan tum Ege ve Akdeniz kıyı hapse gıriyor.. Kurtulması ıçın ilginç bir yonetmen kişiliğinin şe", hele bir 'flk füm' için olduk kasabalannda olduğu gibı... Bu tek çare, Ayşe ile evlenmesıdir. geldiğını haberleyen, alçakgoYani kansı Zehra'yı boşaması... ça başanh nitehkler taşıyor. Bir oldukça tipik fonun ustune, nullu, ama duzeylı bir film. Hıkâyenin asıl ağırhğı, ilginç Marmara kıyı kasabasında (Ar Kurçenli, yıne tipik öğeler taşı KİM KİME DUM DUMA BEHtç AK Sinema Mısası geürken Evct. sonunda sinema da bir yasaya kavuşuyor. Ben kendirru bildim büeli bu *jas»V sözcüğü duyulur sinema alanında, Godotyu bekler gibi bcklenirdi. Sinema yasası sozcüğüne nerdeyse büyülü bir anlam yükleyenler, bir yasanın çıkmasıyla her şeyin . günlük gflneşJik olacağuu bekleycnler kuşkusuz durumu abartıyorlardı. Ancak her turlü dertet madahaksi'ne karşı olanlar, devietin yapacağı en iyi şeyin sinemayı tümüyle kendi haline bırakmak, ona yalruzca 'gölge etmemek' olduğunu söyleyenler, yazardar da vardı. Acaba onlar da haksız değfl miydiier? Tkvırlan ne denii gerçekçiydi? Sinema, tum dünyada, özeilikle eski parîak günlerini geride bıraktığı, TV, kablohı TV, vıdeo vb. teknolojik gelişmelerin korkunç rekabeti iarşısında büyük bir bunahma düştüğü son 1520 yılda, her türlü rcjimde devietin koruyuculuğu, 'himayesi', desteğı altına almmamış, buna gereksinme duyulmamış rruydı? Nitekim Türkiye'de de özelükle 1980'lerden sonra ortaya çıkıp günümüzde doruk noktasına varan ve sinema seyircisinin birkaç yıl içinde yaklaşık dörtte bire inmesiyle sonuçlanan büyük bunalım, bu tur bir koruma ve destek önlemleri bUtününün ne denli yaşamsal olduğunu ortaya koymuş bulunuyor. Umalım ki, sinemaya bir parça yardım etmede çok geç kalmmış olmasın... Sinema yasa tasansı artık Meclis önündedir, belki şu satırlar çıktığında yasalaşmış bile olacaktır. Tasarı, komisyonda görüşülürken kimi yazarlar, konuya yeniden değinmiş, yasanın sahibi gözüken Turizm ve Kültür Bakanlığı'nın 'sansürü fafdaşlaştıracagız' deyişine ve komisyonda kimi ANAPÎı üyelerin sansür konusundaki incilerine özellikle takjlımşlardıı. Ama insaf edilsin... Hangi ülkede, hangi iktidar döncminde yaşıyoruz? Her alanda geriye dönuş eğilimlerinin hızlandıgı 198586'lann ANAP iktidanndan, sansürü tümüyle kaldırması beklenebilir mi? Bakaıun taiirtsiz deyişi ardında yine de sinemanın sorunlanna oldukça iyi niyeüe yaklaşan bir bakvş açısı gözden kaçmamaiı. Ama asıl gözden kaçmaması gereken, sorunun maddi, ekonomik tejnelidir. Sansür, sinemanın önemli bir sorunudur kuşkusuz, sinemanın önündeki önemli bir engeldir. Ama sonuç olarak üstyapısal bir kurumdur sansür, yasa ve yönetmeük maddelerinden çok uygulamadaki zihniyete, iyi veya kötü niyete bağh oLmuştur, hep öyle olacaktır. Tasannın sansür konusunda getirdiklerini, hele şu aşamada, önemsemenin fazla anlamı yoktur. SLnemacılanrruz nasdsa sansürle birlikte yaşamayı öğrenmişter, sansüre karşın çok yUrekü şeyler yapmış, söytemişlerdir. Asıl önemli olan, tasanyı hazırlayan ANAP milletvekilleri Şöha Tanık ve Nihmt Akpak'ın belirttiği gibi, video piyasasmda dönen 2022 milyarlık paradır. Kabaca 20 milyarlık bir alandan ne devlet beş kuruş vergi alır. ne bu paradan yapıtlann (filmlerin) sahiplerine (yapımcı ve yönetmenlerine) hakça bir pay verilir, ne Sinema Yasa Tasarm artık Meclis önünde. Kimi yazarlar, yasanın sahibi gözüken Kültür ve TUrizm Bakanlığı'nın "sansürü çağdaşiaştıracağız" deyişine takılmışlar. Ama insaf edilsin... Her alanda geriye dönüş eğilimlerinin hızlandıgı ANAP iktidanndan sansürü tümüyle kaldırması beklenebilir mi? de yine bu toplamdan, videonun yaratıcı, besleyici aîanı olan sinemaya beş kuruşluk bir yarar saglanır. Hiçbir yaratjcıhğa, yatınma, üretime dönuşmeden, bir avuç 'nerrnhur' videocunun cebiae giren 20 nüyar... Buna Yagma Hasan'ın böreği derler dilimizde... tşte sinema yasası, bu yağmaya dur diyecek, bu bakir alana el atacak ve buradan alacagı vergiyle, sinema için harcanmak (umalım ki iyi biçimde harcanmak) üzere bir fon oluşturacaktır. tşte sorunun temeli, can daman bizce budur. Bu büyük yağma olayını ve tasannın buna dur deme niteliğini göz ardj edip, yülardır yapıldığı, hep yaptığımız gibi yalnuca 'sansur. sansür' diye feryat eunek, sanınm artık aşılmış olması gereken bir ilericib'k romantizmidir. Türkiye'de sinema dergiciüğinin hep tuhaf bir yazgısı olmuştur. Ya birçok dergi ust üste bir arada yayın hayatına girer, ya da bir tane arasanız bulamazsınız. 70'lerin başında Yeni Sinema, sonra ust uste Yedinci Sanat, Çağdaş Sinema, Gerçek Sinema dergıleri çıkrruş, sonrası ise uzun bir sessizlik olmuştu. 80'lerde bu kez üst uste VideoSinema, Gelişim Sinema, FUmMarket yayımlanmıştı. Gelişim Sinema kapandı, dığerlerinin yayım ise bir sure aksadı. Bu arada, Hü Yayınlan'ndan "..Ve Sinema" Çiktı. ".. Ve Sinema", bir "seçki" olmayı amaçlıyor. Üç aylık, dolgunca, resimsiz bir yayın bu.. Dergiyle kitap arası, kitaba daha yakın... Amacımn sinemaya ciddi ve kapsamh biçimde yaklaşmak olduğu, güncelliğin peşine takılmaktansa, kalıcı yazılara, araştırmalara yer verrnek niyetinde olduğu anlaşılıyor. Ilk sayıda 60'larda Türkıye'de sinema yaşamının sorunları ve durumu konusunda Onat Kutlar ve Metin Erksan'la yapılrmş uzun konuşmalar, oldukça ilgi çekici ve öğretici. Scott Simon'un 2 çeviri yazısıyla, çağdaş western konusuna, TV'de de ızlediğimiz kimi fılmlerden de örnekler verilerek, ilginç bir yaklasım getıriliyor. Artnur Penn, Orson Welles, Martin Scorsese ve Yusuf Kurçenli ile yapılan konuşmaların önemi, ilginçliği tartışılmaz: Bir yönetmeni, onun dünyasını tanımanın en iyı yollarından biri onunla ciddi, enine boyuna bir konuşma değil midir? Vemer Herzog'un "Fitzcarraldo"sunun ilginç "çekim günlugu"nün yanı sıra, birkaç "aydın işi" de yazı var dergide: Genç bir iki ad, sinema sorunlarına, oldukça katılasmış, tekduzeleşmis genelgeçer görüşlerin dışmda değişik, atak biçimde bakmayı deniyorlar. 1960'lardaki Yeni Sinema'dan beri bu tuT yazılara pek rasılamamış, adeta onları özlemiştik. " . . Ve Sinema"ya da, bu genç kalemlere de hoşgeldin diyonız... Sinema"yı okurken PIKNIK PİYALE \L4DRA ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI AĞAÇ YAŞKEN EĞİLÎR KEMAL GÖKHAN bakr P"AtAt4 ioK l ^ B ^ KPfiHPUBKSitA ı K ! TARİHTE BUGUN MLMTAZ ARIKA* 24 Ocak ALTINA HUCUM BA$LIYOR! ÜIB'OE; BUOUH, ABO'HiN CAUFORMA EYAUTtfiJDE ALTlfJ 8ULUHOU. SACKAUEttVO VAOlSl'NbB,SAWMILLAb U YEROB BULUNAN AITIM, ULH£OB UEEŞEYİ AlTÛpEC>eC£K. oeANOAYPI, BRTBSl y/L ABP'AJİM DO6USUUOAU BU eöcseys euyâtc 8in IUSAU AKIHI GALERILER Karma Resim Sergisı 18 Ocak 20 Ştıtot 528 66 29526 10 00/412 URART Fatma Tülin Öztürk Rastm Senlti 23 Ocak • 11 Sabat GALERI BARAZ ŞEREF BİGALI 24 *c*k • 12 Husre. Gerea* Caa 126 Tesvıkıye IST Tei 141 27 11 SA>AT (.ALtPISI ALİ OSMAN GENCER 24 Ocak 2 4 Şvbti Kurtuluş Cad 191 Tel 140 47 83 OLACAkTlR. O StSALAe AMEejlCA'Yl BOYDAki gOYA GeÇMBK OZUAJ VB ZAHM£TÜ 8tR. İÇ OLOU&UNOAN DEUlZYCHü YEĞLENİYO&DU• ££MİLE/Z GÜN£YDSJO HOfSN gUKNüNU DCLASlP BÜYÜK. OKYAMUS'A &EQYOR,CAUFO(>NfA'rA ULAŞIYOePU Su sJ£DEMLE AIT/AJ TUTKJJSU RE Oe BUCAŞIYOe. ,<S£Mıl£e S/S 8ıH AVNI msrnı Ahmet Fazıl Akso^ Muzaffer Akyol Yaprak Berkkan Ruzm Geıçın Cahıt Guraydın Ayhan Ilter Fıkret Kolveraı Işıl Ozı5tk Unsal Toker Rumelı Ca<! Vıila Har B Bıok Kit 1 Nc 5 Nışanaş ST Te' "4« 15 W KSTEK SAMAT GALERİS) GÜROL SÖZEN Mstaı Satglsi 7 Ocak 1 $«bat Abdı ipeKçı Cad 75 MACKA T E M SANAT GALERÎSÎ YoePU. ACTIHCAU ÇOK ÇASUfC Z£N6tHLEŞEAt V£ ÇOIC ÇABUK Y'TlEEAl ıNSAÜLARlN ÖYKÛLERl UZUH SÜSE P/İ~LEJSJ>EM DÜÇMIYECEKTİR G£MIÇIL£T&&£DHJ MEMEDOĞLU' tnttitt CUMALI Sanat Galerisi SUNAR 25 Ocak 8 S«bat NERIMAN ERKUT Sanat Gatensi 12 Ressamımııın yeni ve seçme eserleri 10 Ocak 4 Subat 1986 PARİSTE TÜRK SANAJÇILARI « Ocak W ŞuDai 1966 KUZGUN ACAR • ALAETTIN AKSOr' • ERDAL ALANTAR MUSTAFA ALTINTAŞ • HAKKI ANLI • AVNI ARBAŞ ATniA BAYRAKTAR »HANDAN BORUTÇÇENE • CIKAI BURAK MUMTAZ ÇELTIK • NUAD DEVRIM • TIRAJE DIKMEN ABIDIN DINO »GUNEŞ ESKIN • MELAHAT EKINCI EVINSEL MEHMET GULERYUZ • OKTAY GUNDAY • MEHMET İLERI ÖMER KALEŞI • KOMET •HKRET MUALLA • MUBIN ORHON SEUM TLJRAN • OMER ULLX^ • ADNAN VARINCA UTKU VARLIK* YASAR YENICEU • FAHRUNNISA ZEYD OOET SABAN AudıoVısuai tanıtım programı saat Galerı pazartesı dışjnda hetgun 10 3019 30 arası cjçıktır Kuyuluboston Sok 44/2 Nımet Apt 8O2OC Nışantaşı ISTAN«JL Tel (1) 147089911479756 50 YIL ÖNCE CUMHURİYET Taksi Ucretleri Şoferler cemıyeti son zamanlarda bazı şoferlerın taksılenn on kuruşa adam taşımalan hakkında yaptıkları muracaate muarız bir cephe almış ve bu ışı muvafık görmemısnr. Cemıyetın noktaı nazanna gore bugun mevcud olan taksı muşterısı buhranını busbutun artıracaktır. Bunun ıçın cemıyet bu şeklın aleyhındedir. Buna mukabıl Şoferler cemıyeti başka bir forntul ıçin Beledıyeye FIRAT KIZILTUĞ ATOLYESI Gtaf RuMjö vayiı çoıgıiar f Kavıic»ımız devam etmefctedır u ocak Rudyurd Kiplingin Cenasesi Londra 23 (Ozel) Birkaç gun evvel ölen şaır ve romancı Rudyard Kiplingin cenazesi bugun buyuk merasımle kaldırılmıştır. Merasıme Başvekıt, nazırlar, amıraller, lordlar ve meb'uslar iştırak etmişlerdır. Kiplıng, Ingılterenm buyuk şair ve edıblermden Thomas Hary ile Charles Dıckensın yanına gomulmuştur. 19361986 •NDRKMEM» KUR5UN. KOPYA r. RENKÜ TOPTAN SAT1S YERt Bedrı Rahmı Eren Eyuboöju Cıhat Burak Nurı İyem Mustafa Esırkuş Nedım Günsür Kayıhan Kcskmok Avnı Arbaş Orhan Peker Adnan Var.nca Komet Burhan Uygur Mehmet Guler Selçuk Togui Sakayık Sok 45/4 Nısantası Tel 1483165 Gataft kergun 11.0019.00 (pazar gunlen 11.0015.00 arası Saiıh Acar Tekın Arterrei Rama Aydın Alı Candaş Ibrahım Çıftçıo§lu Necla Erk TuTgut Mmez Tayfur Sanlıman Fahn Sumer Remzı Toremcn Burhan Uygur Cem Yalın Rumeiı Cad Maltaac ^smanbey Sok 35/2 Emui dot OSMANBEV Teı 146 05 47 ÜNAL CİMİT U.M 2IMM antı tfcnMMr Zeynnlıoğkı Cad No 4 |1T| MACKA SANAT GALERİSİ muracaat etmıştır. Cemıyetın gosterdığı bu şekıl Beledıyece tetkık edılmekte olan teklifle bırleştırilmıştır. Beledıye taksılenn açılış ucretıni indırmek ıstemektedır. Taksı açılış ucretleri evvelce 26 kurus olarak tesbıt edilmıştı. Halbukı o zamandan berı hayat şeraıtı çok değışmış olduğundan bunun değıştırılmesı muvafık gorulmektedır. Taksı açılış ucretlerının 15 kuruşa ındırümesı çok muhtemel gorulmektedır. EkGUDER rOUDAŞ VIUZIK 8c T1YATRO ATOLYESI ^ NURKALEM KOMET R « İ M Serglti 21 Ocak • 15 $«tat Cad 31 Macka 14C 80 23 Şişli Sanat Merkezi I HUBRWET CAD 22C TEL 148 6 3 ' 6 Sanat Merkezi 148 63 16 % BM Cadaes Jö. ı Teı 146 93 21 GÛHCEL RESİMDE •İNSAM ' YORUMU üstünc hiı sergl FUAT ACAROĞLU • MUSTAFA ATA TOMUR ATAGOR • BEDRI BAYKAM 2EKAI ORMANC! • KEMAL ONSOY OMER ULUÇ • MUSTAFA YILDIRIY 23 Ocak 16 Şubat 1986 TAŞYONTAR GÜZELSANATLARGALERJSİ MAHMURE ÖZÇELİK Resım Sergisı 25 Ocak20 Şubat Husrev Gerede Cad No 80/1 Tejvıloye çekirdek Son2dln(eti 20. YUZYIL \ABANCI DİLLER ÖGRETİM KURSU İNGİLİZCE YOĞUN SABAH 10 ŞUBAT AKŞAM 10 ŞUBAT HAFTA SONU 1 ŞUBAT Oya Hüseyin (ksk ve sevg gerçe^ı unr ıe p s ^ o o ı * mü2iw bi' dmıet ATILLA ŞOFOR OKULU Türkiye'de lek Eğıtım ve öğretımde lek Uzman bayan kadrosuyla lek Dısıplın ve cıddıyetıyle tek Ucrette çok ucuzluğuyla teV. Merkez 523 79 11 Fındıkzade Oğuzhan Cad No: 10 Şube 575 94 36 Incırlı kavşafeı Omür Sok No: 10 ' Yağmurlu Geceler' 252S Ocak S M I 1UW 'el 358 S6 82 Tei: 160 71 M 160 W 13 161 62 06 HAFTA SONU 8 ŞUBAT Bilgı için: 5 22 71 72 Laleli, Şair Haşmet Sok. No: 8 K. 2 FRANSIZCA