Katalog

3 EYLÜL 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 tHALELt TAHVtLDE REKOR BÜYÜKLÜK TURKIYE'den Vadeli mevduatta 39 milyarlık gerileme ANKARA, (ANkA) Vadeli tasarruf mevduatmm uzun bir süreden beri ilk kez gerilediği belirlendi. Merkez Bankası verilerine göre, mevduat sertifikası dışındaki vadeli tasarruf mevduatı 2 ağustos tarihinde, 26 temmuz'a göre 38.9 milyar liralık azalma gösterdi.Buna göre 26 temmuzda 3trilyon597 milyar lira olan vadeli tasarruf mevduatı, 2 ağustos tarihinde 3 trilyon 558 milyar liraya geriledi. Bu arada, söz konusu tarihler itibariyle, "sırdaş hes«p"dadenilen mevduat sertifikasmda 15.3 milyar liralık bir artış gözlendi. 26 temmuz tarihinde 465.5 milyar lira olan mevduat sertifikası, 2 ağustos tarihinde 480.8 milyar liraya çıktı. Böylece mevduat sertifikası ile birlikte bankalardaki vadeli mevduat toplamı 26 temmuzda 4 trilyon 62.1 milyar lira iken, 2 ağustosta 4 trilyon 38.5 milyar liraya geriledi. TEK'in banka hesaplarına el kondıı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Vergi borcu yüzünden Maliye ve Gümruk Bakanlığı'nın banka hesaplarına el koyduğu Türkiye Elektrik Kurumu'nun alacaklılanna verdiği çekler karşüıksız çıktı. TEK'in 4 milyar 600 milyon lira düzeyine ulaşan vergi borcu nedeniyle, Mithatpaşa Vergi Dairesi, kurumun tüm banka hesaplanna haciz koyma yoluna gitti. Vergi Dairesi kurumda çahşan personele bayram öncesinde dağıtüan vergi iadelerinin ödenmemesini de düşündü. Ancak son dakikada devreye giren Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sndi Türel'in girişimleri sonucunda çalışanlar vergi iadelerine kavuştular. Kurumdan alacakları karşılığında adlarına çek düzenlenen 20'ye yakın müteahhidin 1.5milyar lira dolayuıdaki ödemeleriyapılmadı.Etibank merkez şubesinde TEK'ten alacaklılann listesi yapıhrken, TEK yetkilileri konuya ilişkin bir açıklamadan kaçındılar. Bayram tatili sırasında vadesi dolan hesaplar, ödenmesi gereken çek ye senetler, aybaşı nedeniyle maaş ödemeleri için bankalardan çekilmek istenen paralar, bankacıları terletti. Ekonomi Servisi Dokuz gün süren uzun bayram tatilinin ardından dün halk bankalara neredeyse "hücum etti". Bayram süresi içinde vadesi dolan mevduatlar, yine aym günlerde ödenmesi gereken çek ve senetler, bu arada emekli maaşların^. ilişkin ödemeler nedeniyle dün banka şubeleri "ana baba günü" gibiydi. Şubelerdeki memurlar, 30 derece dolaylarındaki sıcak havaya bir de binada bulunan müşteri kalabalığının yaydığı ısı ve iş yoğunluğunun eklenmesinden dolayı dün oldukça sıkıntılı bir gün yaşadılar. Bir bankanım şube müdürü, "bugun hemen hemen tüm banka şubeleri otobüs durağı gibiydi" diyerek kalabalığın boyutlkrını anlatırken, bir diğeri "9 günliik iş bir güne yığıldı. Banka şubelerinde işler dokuza katlanınca, tatilde geçirdiğimiz gıinler buraumuzdan geldi" diyerek dünkü iş yoğunluğunu özetledi. Bu arada halkın bankalara adeta "hücum etmesi" ve bazı semtlerde şubelerin dışına taşan ve ara sokaklara kıvrılan büyük kuyruklar oluşturması sonucu bazı banka şubelerinde nakit sıkmtısı başgösterdi ve aybaşı olması nedeniyle maaş ve ücret ödeyecek şirketler, banka hesaplarından para çekmekte epey zorlandılar. Bir şirketin muhasebe müdürü, bugün maaşlan ödeyebilmek için tam 8 banka şubesini dolaştığını, çekin ait olduğu banka şubesinin bile parayı karşılamadığını dile getirirken, bir diğeri Halk bayramda en çok bankaları özlemiş Bankalar dün ana baba günüydü Köşebaşı bankerini aratmadı Hazine bu lıafta 80 milyar borç arıyor TERLEDtLER Dokuz gün süren tatilden sonra dün bankalar bir şube müdürünün dediği gibi "otobüs durağına " benziyordu. "biz şanslıymtşız, üçüncü banka şubesinde parayı toparlayabildiler" şeklinde konuştu. Bankalardaki dünkü sıkışıklıkta, aybaşırun da bayram tatilinin hemen ertesine gelmesinin payı oldu. Bu arada elektriksu faturalan için aybaşını bekleyenler dün "cehennem azabı" yaşadılar. Elektriksuhavagazı bedellerini banka şubelerinin kabul etmesi gerekirken, bankalardaki yoğun müşteri trafiği nedeniyle hemen hiçbir banka şubesi, bu faturalan dün kabul etmedi. Bu arada bankalar dün BağKur primlerini de kabul etmedi. Gazetemizi telefonla arayan vatandaşlar, dün bankalann BağKur primlerini "form yok" gerekçesiyle kabul etmediklerini ve bu durumda dün son ödeme gunü olduğu için primleri yüzde 10 cezalı ödemek durumunda kalacaklarını dile getirdiler. Canevi, dış borç deneyimimizi Londra'da anlatacak ANKARA, (UBA) Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ihaleyle satüğı I yıl vadeli devlet tahvili ihaiesinde bayram sonrası rakamı büyüttü. Hazine ve Dış Ticaret MösteşarlıgVndan yapılan duyunıda, bu hafta yapılacak ihalede 80 milyar liralık 1 yıl vadeli devlet tahvüinin satılacağı açıklandı. thaleye katılacak olan bankalar, borsa bankerleri ve diğer tüzel kişiler ihaleye ilişkin tekliflerini en geç 5 eylvü perşembe gününe kadar Merkez Bankası'na verecekler. Merkez Bankası ise 6 eylül cuma günü değerlendirmelerini yaparak sonucu açıklayacak. Bu hafta satılacak 80 milyar liralık devlet tahvili, mayıs ayırnn son haftalannda başlarulan ve hemen her hafta yapılan ihalelerde satışa çıkarılan miktarın en yükseği oldu. Daha önce en fazla 60 milyar liralık devlet tahvili saulmıştı. Yapılan ihalelerde ortalama faiz ise yüzde 51 oiarak belirienmişti. Altın iç piyasadaki talep nedeniyle yükseiirken, dünyada fazla artmadı. Dolar biraz değer kazandı. Ekonomi Servisi Ağustos ayının ortalannda adetâ bir yerden sinyal almışçasına yükselişe geçen altına yatırım yapanlar vaktiyle "köşebaşı bankerleri"nin verdiği faize yakın bir "aylık getir" sağladılar. Ağustos başında 38 bin 500 lira dolayındayken 15 ağustos günü ilk kez 40 bin lira sınınnı aşan Cumhuriyet altını 21 ağustosta 42 bin lirayı buldu ve uzun bayram tatiline 42 bin 500 lira dolayında bir fiyatla girdi. Cumhuriyet altını dun yeniden atağa kalkarak bu kez 43 bin lirayı da geçti ve 43 bin 500 liradan satıldı. Böylece ağustos başında Cumhuriyet altınına yatırım yapmış olanlar bir ayda yüzde 10 dolayında bir değer artışından yararlanmış oldular. Ağustos başında 5 bin 800 lira dolaylarında olan 24 ayar kulçe altının gramı dün 6 bin 270 liraya kadar yükseiirken Reşat altınının fıyatı da 44 bin 500 lirayı buldu. Reşat altını ağustos başında 39 bin 500 liraydı. 1 ayda % 10 artan cumhuriyet altını 43 bin 500 lira Altın fiyatlarının dün İstanbul'da yeniden yükselmesinde dünya fiyatlanndaki artışın etkisi fazla olmadı. Londra borsasında altın fiyatları dün sabah ons başına 1.50 dolar yükselerek 335.45 dolar oldu. Kapalıçarşının önde gelen sarrafları özellikle Cumhuriyet altınına talebin yoğun olduğunu ve 40 bin 700 liradan satılması gereken Cumhuriyet altınının yaklasık 2 bin 800 lira prim yaparak 43 bin 500 liradan alıcı bulduğunu söylediler. DOLAR 9 LİRA BtRDEN ARTTI Öte yandan dolar dün dünya borsalarında yükselme eğilimi gösterdi. ABD dış ticaret açığının temmuzda azalma eğilimi göstermesi ve ABD faizlerinde yükselme eğiliminin gundeme gelmesi, dolan yükselten etkenler oldu. Dolar dun sabah 2.82 Alman Markı ve 2.32 Isviçre Frangı düzeyindeydi. DUnyada yükselme eğilimine giren dolar 9 günlük bayram tatilinden sonra 9 lira birden artarak döviz alış kuru 533 lira 25 kuruştan 542 lira 25 kuruşa yükseldi. ANKARA, (a.a.) Merkez Bankası Başkanı Yavuz Canevi, Üçüncü Dünya Ülkelerinin dış borçlan ve IMF ile olan ilişkilerinin ele ahnacağı bir seminere katılmak üzere Londra'ya gitti. Konuyla ilgili bilgi veren Canevi, seminerde Türkiye'nin dış borç sorunları üzerinde de durulacağını belirterek şunları kaydetti: "Ulus . . . „ . „ , 1*™™*. seminerde, gelişmekte Merkez Bankas, Başkanı olan ülkelerin dış borç sorunlan ele alınacaktır. Seminerde Tiirkiye'nin uyguladığı istikrar politikası ve dış borç deneyimi tartışılacak. Ben, seminere sunacağım tebligle Türkiye'nin uygtıladığı istikrar politikasının sonuçlannı ve dış borç deneyimini anlatacağım. Seminerde, ayrıca Türki>e'nin uyguladığı ekonomik politikalann, diğer gelişmekte olan ülkelere örnek olup olamayacagı da tartışüacak." Güneşten korunarak bronzlaşmak ıçın bu vaz 1 milyar lira harcadık yaz ' Ekonomi Senisi Bronzlaşmak ya da güneşten korunarak yanabilmek için yılda 1 milyar lirayı aşkın para harcıyoruz. Güneş yağı piyasasında firmalar bu yıl 1 milyarlık pazardan pay kapmaya çalıştılar. Firma sayısının artması ile birlikte aynı firma, pazardan daha fazla pay alabilmek için değişik turde güneş yağını piyasaya sürdu. Ambre Solaire güneş yağını üreten llor Kozmetik Sanayi Reklam Müdürü Levent Erdem, tum Türkiye'de yılda 1 milyon 200 bin adetiik guneş yağı pazan bulunduğunu belirterek, "Bugün Türkiye'deki güneş yağı pazan için saglıklı bir istatistik yapılmış degil. Tüketilen güneş yağı miktarını ancak tahmin edebiliyoruz" dedi. Erdem, Turkiye'deki güneş yağı üreticisi ve tüketicisinin tilinçsiz olduğuna dikkati çektikten sonra, ürettikleri guneş yağlarının şişelerinin üstüne gereken uyanları yazıp tüketiciye ilettiklerini, ama bunun da yeterli olamadığını soyledi. Erdem, 1985 yılı için 20 milyon liranın üstünde reklam harcaması planladıklannı belirttikten sonra, güneş yağı pazarındaki rekabetin geçen yıllara oranla arttığına işaret etti. Güneş yağını lüks tuketim maddesi oiarak nitelendiren Delial ve Top Braun guneş yağı üreticisi Bayer firmasmın Satış Müdüru Sadun Aydemir ise 1985 yılında pazardan daha fazla pay alabilmek için 45 milyonluk bir reklam bütçesi hazırladıklarını belirterek, "Güneş yağı pazannÇeşitli güneş yağlarının fiyatları (TL) Gramı Fiyatı Ureten firma Adı 125 1280 Bayer (Farma) Delial 820 125 Eczacıbaşı Hol.Nivea 125 880 tlor Kozmetik Ambre Solair Münir Şahin Piz Buin 2500 200 60 500 Barim Kimya Negrita dünyada 31. sıradayız Yazar kasa denetimleri başhyor İSTANBUL (a.a.) Istanbul Defterdarlığı Gelirler Kontrolörlüğü'nce, bugünden itibaren KDV mükellefleri nezdinde yazar kasa denetimlerine başlanacağı bildirildi. Yazar kasa denetimleri için bir program düzenlendiğini kaydeden Gelirler Kontrolörlüğü lstanbul Grup Başkanı Özcan Papaç, konuyla ilgili oiarak şunları söyledi: "Bilindiği gibi yıllık cirosu 120 milyon lirayı aşan mükellefler için getirilen yazar kasa kullanma zorunlugu, fiilen başladı. Gelirler Kontrolörlüğü oiarak, denetimlere başlıyoruz. Denelimlerde. vazar kasa kullanma zorunluğuna uymayanlar hakkında gerekli yasal işlemler yapüacaktır." Zorunlu yazar kasa uygulaması yılhk cirosu 120 milyon lirayı aşan mükellefler için 1 temmuz tarihinde başlatılmış, sözleşme yaptığı halde yazar kasalarını alamayanlar gözönüne alınarak bu süre bir ay uzatılmıştı. Toptancı haîlerinde stok yapılamayacak ANKARA, (ANKA) Gerçek veya tüzel kişilerce açılacak yaş meyve ve sebze toptancı hallerinde kamu kurum ve kuruluşlarının ortaklık payları yüzde 49'u geçemeyecek. Nüfusu 250 binden az olan belediye hudutları içinde gerçek veya tüzel kişilerce açılacak yaş meyve ve sebze toptancı hallerinin uymak zorunda olduğu esasları belirleyen yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelikte, işyeri sahiplerinin piyasada darlık yaratmak, fiyatlann yükselmesine yol açmak ya da fiyatlann düşmesine engel olmak amacıyla malların belli ellerde toplanması, stok edilmesiyasaklanıyor. İndirimli satışlar sona erdi İSTANBUL (a.a.) tstanbul'da 1 ağustosta başlayan resmi indirimli satışlar sona erdi. Bu sezon indirimli satışlara ilginin geçen yıllara oranla daha az olduğu görüldü. Mevsim sonu indirimli satış için 331 firmanın belge aldığını kaydeden tstanbul Ticaret Odası ITO yetkilileri, belirlenen kurallara aykın satış gerçekleştiren işyerleri hakkında, meslek karan gereğince işlem yapıldığını belirttiler. Bu sezon indirimli satışlara ilginin geçen yıllara oranla daha az olduğu, aynı döneme rastlayan bayramın da satışlara beklenen canlılığı getirmediği gözlendi. DUNYA'dan TAIPEI, (ANKA) Dış ticaretinde sağladığı fazla ile Batı dünyasımn şimşeklerini çeken Japonya'y a bu konuda bir rakip çıktı. Tayvan'm, bu yılın ilk yedi aylık döneminde 5.8 milyar dolarhk dış ticaret fazlası kaydetmeyi başardığı bildirildi. "The Free China Journal" adlı gazeteye göre, Tayvan, ocak temmuz döneminde 17.2 milyar dolarhk ihracatın karşıhğmda 12 milyar dolarlık ithalat yaptı. Böylece, önceki yıhn eş dönemine göre, ihracat düzeyini korurken, ithalatı yüzde 6 oranında bir artış kaydetti. Tayvan'ın rekor dış ticaret fazlası da birçok güçlükle karşılaşıyoruz. Bunlardan başlıcalan; ambalaj, hammadde ve reklam malzemeleridir. Rekabet için her yıl bu eksiklikleri kapatabilecek ölçüde reklam vapmamız gerekiyor. Bu da bütçemizin yuzde 1520'sini tutuyor" dedi. Nivea güneş yağını ureten Eczacıbaşı Holding Reçetesiz Ürünler Pazarlama Müdürü Faruk Bayraktar, gelecek beş yıl içinde guneş yağı pazarının ya ANKARA, (a.a.) Türkiye garantili ticari dış borç durumu bakımından dunya ülkeleri arasında 31. sırada yer alıyor. Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından hazırlanan ülkelerin banka ve banka dışı de\let garantili dış borç durumlannı gosteren rapora göre, Türkiye'nin 1984 yılı sonu itibanyla 8.5 milyar dolar borcu bulunuyor. Ülkelerin dış borç durumlannı gosteren raporda yer alan verilerin, ülkelerin OECD'ye bildirdikleri ya da uluslararası bankalann açıkladıklan borçlardan derlendiği belirtiliyor. Raporda, borç durumunu gosteren tabloBtLtNÇSlZ KULLANIYORUZ Güneş yağı larda ülkelerin Dunya Bankası, pazanndan daha fazla pay kapabttmek için AmbreUluslararası Para Fonu gibi kuSolaire 20, Delial ve Top Braun 45, Nivea 25 mil ruluşlardan aldıkları borçlara, yon liralık reklam yaparken, Segrita reklama ge devletten devlete verilen borçlarek görmüyor. Üretici firma yetkilileri, tüketicinin ve devlet garantisi taşımayan ra güneş yağı konusunda bilinçsizliğinden şikâyetçi. diğer borçlara yer verilmiyor. nsını ele geçırmeyi hedefledikleÜlkelerin devlet garantisi taUcuz halk tipi guneş yağı uretrini, bunun için Avrupa standar tiklerini iddia eden Barim firma şıyan banka ve banka dışı borçdında guneş yağı urettiklerini sı Satış Müdüru Nafiz Batu, larının yer aldığı raporda, 1984 \urgulayarak şunları soyledi: Negrita güneş yağı ile uzun yıl aralık ayı sonu itibarıyla en faz"Şu anda reklam giderierimiz 25 lardır pazarda yer aldıklarını, la borçlu ülke oiarak Brezilya ve mihon liraya yaklaşı>or. Bu >ıl buna güvenerek de reklam yap Meksika görülüyor. Bu ülkelerpazann yüzde 16'sını almayı du maya gerek duymadıklarını be den Brezilya'nın 82.9 milyar doşünmüştük, ama şimdiye kadar lirtti. Batu, ambalaj sorununun lar. ki rakamlar bunun \uzde 20 ci en başta gelen sorunlan arasınOECD ve BIS tarafından dervarında gerçekleşeceğini gösteri da yer aldığından ve zaman za lenen verilerden oluşan raporda yor. Teknik açıdan bazı şeyleri man piyasada ambalaj malzeme gösterilen borçların ülkelerin tüketiciye anlalamıyoruz. Sade si bile bulamadıklanndan yakın toplam borçlannı göstermeyecece bunun sıkıntısını çekiyoruz." dı. ği de kaydediliyor. Sg S? T.C. 2İBAAT BANKASI 3 EYLÜL 1985 TARİHİMDEKİ DÖVİZ KURLARI S|5 ^ f Konuk Yazar Prof. Dr. Cem Alpar DÖVİZİN CİNSİ 1 1 1 1 1 1 1 1 ABODOUUU AVUSTRAIYA D 0 U M AVUSTURY* ŞkJüİ BATI ALMAN M A M I BELÇİKA FRANfil DAIIİMAJUU KMNU FRAMSIZ FRAH6I HOLLANDA R 0 R M DÖVİZ AUŞTL 542.30 377.38 27.26 191.62 9.51 52 90 62.69 170.32 64.78 232.73 28.66 227.36 395.52 1787.80 65.25 749.94 148.54 SATtŞTl. 547.67 381.12 27.52 193.52 9.60 53.42 63.31 172.00 65.42 235.04 28.94 229.61 399.43 1805.50 65.89 757.37 150.01 EFEKTİF AUŞTL 542.30 358.51 27.26 191.62 9.03 52.90 62.69 170.32 64.78 232.73 27.22 215.99 375.74 1698.41 61.98 749.94 141.11 SATIŞ TL. 558.52 388.67 28.07 197.35 9.79 54.48 64.56 175.41 66.71 239.69 29.51 234.16 407.35 1841.27 67.20 772.37 152.98 Dış ticarette koruyucu eğilimler Serbest ekonomi, başıboş ekonomi demek değildir. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşahığı'na düşen görev, ithalat ve ihracat rejiminde yapılacak değişiklikleri keyfi, kişisel ve bilimsel olmayan kararlar yerine ciddi araştırmalann sonucuna göre gerçekleştirmektir. Bu makalenin amacı, 1017 Ağustos 1985 tarihleri arasında Avusturya 'nın Salzburg kentinde yapılan "Dış Ticarette Koruyucu Eğilimler" konulu uluslararası toplantının bir değertendirmesini yapmak ve seminerin Türk ekonomisi için taşıdtğı anlamı açıklamaktır. Ancak öncelikle 2. Dünya Savaşı'ndan günümüze, uluslararası ticaretteki gelişmeleri açıklamanın yararı olacağı kanısındayız. 2. Dünya Savaşının sona ermesinden sonra savaş sırasında daralan uluslararası ticaretin canlandınlması için alman önlemlerden biri de GATT (Genel Gümrük ve Ticaret Anlaşması)'nın yürürlüğe girmesiydi. Anlaşmaya imza atan ülkeler, dış ticaretlerini, hiçbir ülkeyi kayırmadan ve çok taraflı olarak, kota (miktar kısıtlaması) gibi gümrük dışı koruyucu önlemlere başvurmadan sürdüreceklehni kabul ediyorlardı. ca üreticisi olmakla kalmıyor, fakat ucuz işgücü avantajı nedeniyle, düşük maliyetle ürettiklerı bu malları sanayileşmiş ülke pazariannda satıyorlardı. Bu durum sanayileşmiş ülkelerin telaşlanmasına ve GATT (Genel Ticaret ve Gümrük Anlaşmasıj'nın üye ülkeleri "haksız ticarete" karşı koruyan istisna hükümlerine başvurmasına neden oldu. 1985 Yıhnın Başlarında Koruyucu Eğilimler 1984 yıhnın bir değerlendirmesini yaptığımtzda, Japonya, Almanya ve Kanada dışında tüm ülkelerin dış ticaret açıkları verdiklerini görmekteyiz. En fazla açık veren sanayileşmiş ülke ise 130 milyar dolarla ABD'dir. Bu büyük açık, özellikle ABD ekonomisi içinde koruyucu eğilimlerin artmasına neden olmaktadır. Dış ticareti 44 milyar dolar fazla veren JaGATT'ın bu genel prensibi, içlerinde Tür ponya bu fazlalığın eritilmesi için hem ABD, kiye'nin de bulunduğu tüm üye ülkeler ta hem de AET tarafından baskı altında tutulrafından kabul edilmekle birlikte, GATT an maktadır. laşması serbest dış ticaret konusunda ikı Öyle ki, 9 Nisan 1985 tarihinde Japon hügenel istisna hükmü taşımaktaydı. kümeti, Japonya'da "ithal malı kullan" Bunlardan birincisi, üye ülkelerin bir ve kampanyası başlatmıştır. Korumacılık eğilimleri yaygınlaşırken, ya birkaçının aralarında gümrük birliği kurduklarında bu birlik çerçevesinde alınacak ABD'nin, 29 Temmuz 1985 tarihi itibarıyla hükümlerin, "çok taraflı" ve "herkese 50 'ye yakın mal grubunda soruşturma açeş'rt" ticaret politikasına ters düşmeyece tığı bildirilmektedir. ABD'de bu soruşturmaği, diğeri ise, gelişmekte olan ülkelerin sa lar bağımsız bir kurum olarak kabul edilen nayilerini korumak amacıyla alacakları ön "Uluslararası Ticaret Komisyonu" (ITC) lemlerin (yüksek gümrük, kota vb.) anlayışia tarafından yapılmakta ve sonuç, gereğinin yapılması için ABD Başkanı'na sunulmakkarşılanacağıydı. tadır. GATT prensiplerinin birçok ülke tarafınHalen sürmekte olan soruşturmalar içindan kabul edılmesi, savaş sırasında daralmış olan uluslararası ticaretin hızla artma de Türkiye'den yapılan demir boru ithalatı sına neden oldu. 1963 yılında 755 milyar do da bulunmaktadır. AET bünyesinde 19821983 yılları arasınlar olan toplam dünya ihracatı 1980 yılında da 55 ülkeden yapılan ithalat için 96 kere 2 trilyon dolaıa ulaştı. soruşturma açılmış ve birçok malın ithalaAncak 1970'li yıllar dünya ekonomisin tına telafi edici vergi konmuştur. de önemli bir yapı değişikliğini getihyordu. Gerek ABD ve gerekse AET'de korumaYeni sanayileşen ülkeler olarak tanımlanan nın en yaygın uygulandığı alan ise tarım sekülkeler Güney Kore, Malezya, Brezilya, Sin törüdür. Ancak şimdi korumacılığın tarım gapur vb. demir çelikten elektroniğe, tek sektöründen sanayi kesimine de kaydığı izstılden otomobile kadar birçok malın yalnız lenmektedir. Hintli işgücüne ABD sermayesi YENİ DELHİ, (ANKA) Hindistan Birleşik Amerika ile ekonomik alandaki ilişkilerini genişletmek amacıyla, ortak yatınmların hızlandırıknasıru istiyor. Yatırımların özellikle, "Hintli işgücü" ve "Amerikan sermayesi" formülüyle somutIaştırılması üzerinde duruluyor. Birleşik Amerika Ticaret Bakanı Malcom Baldirdge ile Hindistan Sanayi Bakanı Veerendra Patıl arasında bir süre Malcom Baldirdge Birleşik önce Yeni Delhi'de yapılan res Amerika Ticaret Bakanı. mi görüşmeler sırasında da gündeme gelen ortak yatırım konusunda, iki ülkenin geleceğe yönelik teknolojik araştırmalar alanında işbirliği ve ortak yatınma yönelmesi benimsendi. Hindistan, teknolojik alanda deneyimli olan işgücünün, Amerika'ya oranla duşük ücretli olduğunu hatırlatarak, Amerikan sermayesi ile, geleceğin teknolojisini oluşturmayı amaçlayan araştırma ve geliştirme çalışmalanna katılmayı istiyor. • itevEçınımu 1 ISVİpiE FHAİ6I 100 tTALYAN ÜHETİ 100MPONYBIİ 1KANAOA D01ARI 1 KUVEYT DİNARI 1 IKMVEÇ KRONU 1 STERÜN 1 S. ARABİSTAN RİYAIİ Türkiye bütün dünyada korumacılık eğilimlehnin arttığı bir dönemde, serbest dış ticaret politikasına geçmeye çalışan nadir ülkelerden biridir. Bu nedenle de Dünya Bankası ve IMF'nin takdirini kazanmıştır. Açıktırki, bu politikanın Türkiye'de başarıya ulaşamaması, diğer gelişmekte olan ülkeler için çok kötü bir örnek teşkil edecektir. Serbest dış ticaret politikasının birçok yararı olduğu açıktır. Ancak burada bir fayda ve maliyet analizi yapmak gerekir. Serbest ticaret, ekonomide kaynak dağılımı etkinliğini ve ucuz ithal malı nedeniyle tüketici refahının artmasını sağlarken, ithal malları ile rekabet edemeyen yeıii endüstrilerin kapanmasına ve işsizlik sorununun ortaya çıkmasına neden olabilir. Türkiye serbest dış ticaret politikasına geçerken, GATTanlaşmasının kendisine sağladığı hakları da en akılcı bir biçimde kullanmalıdır. Bu bakımdan ithalaün kalite ve fiyat yönünden izlenerek yerli sanayiler için haksız rekabet teşkil edip etmediği sürekli olarak araştınlmalıdır. Burada izlenecek olan yöntemin önemini de vurgulamak isteriz. ABD'de herhangi bir firma, sendika. meslek kuruluşu, hatta bir işçi, yapılan ithalatın ekonomiye ve kendisine zarar verdiğini düşündüğünde, icra organlarından ve politikacılardan bağımstz olarak çalışan Ticaret Komısyonu'na başvurabilmektedir. Ticaret Komisyonu bu iddianın geçerliliğini yaptığı araştırma yanında, ihracatçı ülke, ithalatçı, tüketicileri de dinleyerek karara bağlamaktadır. GATT anlaşmasının 19'uncumaddesine dayanarak koruyucu vergi önerilmesi durumunda ABD Başkanı'nın bile bu kararı değiştirmeye yetkisi bulunmamaktadır. Turkiye'deki bürokrasinin işleyiş şekli, bu gibi kurumların oluşturulmasma imkân sağlamayabilir. Ancak burada Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na düşen göre,v, ithalat ve ihracat rejiminde yapılacak değişiklikleri, keyfi, kişisel ve bilimsel olmayan kararlar yerine ciddi araştırmedarın sonucuna göre gerçekleştirmektir. Serbest ekonomi, başı boş ekonomi demek değildir. Eğer Türkiye serbest dış ticaret ve serbest p/yasa mefcanizmasına göre bir model uygulamak istiyorsa, bu modelin gerektirdiği kurumlan da bir an önce oluşturmalıdır. * Prof. Dr. Cem Alpar Türki>e Ekonomi Kuru mu Genel Sekreleri T.C ZtRAAT BANKASI "Gucüae eıifilıocz" DOYIZ KURLARI Merkez Bankası kendi ışlemleri ıçın dolann alış kurunu 542.25 lira olarak beltrtedı. Efektif Efektif Döviz Dovizin Döviz Alış Satış Alış Satış Cinsi 1 ABD Dolan 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilını 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 jsveç Kronu 1 İsviçre Frangı 100 italyan Ureti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlın 1 SArabistan Riyali 542.25 377.41 27.26 191.40 9.46 62.69 170.22 64.78 232.73 28.66 227.36 1787.80 749.93 148.54 547.67 381.18 27.53 193.31 9.55 63.32 171.92 65.43 235.06 28.95 229.63 1805.68 757.43 150.03 542.25 358.54 27.26 191.40 8.99 62.69 170.22 64.78 232.73 27.23 215.99 1698.41 749.93 141.11 553.10 384.96 27.81 195.23 9.65 63.94 173.62 66.08 237.38 29.23 231.91 1823.56 764.93 151.51 Mısır'ın petrol tüketimi arttı KAHİRE, (ANKA) Mısır'da petrol tüketiminde bu yılın ilk 7 aylık döneminde yüzde 15'lik artış olduğu bildirildi. Enerji Planlama Dairesi Genel Müdürü Hasaneyn Abdullah, yan resmi "El Ahram" gazetesine verdiği demeçte, petrol tüketiminin, söz konusu artışla, 3 milyon tona ulaştığını belirtti. Öte yandan, uluslararası petrol piyasalanndaki durgunluk ve sıkıntılar nedeniyle fiyatlann düşmesi sonucu, Mısır'm petrol gelirlerinin geçen yıl 500 milyon dolar azaldığı kaydedildi. BAINKASI ALIS 542.45 İKTİSAT SATIŞ 547.47 r ÇAPRAZKUR 1 ABD DOLARI 2.833 B Alman Markı 8.6497 Fransız Frangı 3.1855 Hollanda Fiorinı 2.3299 Isviçre Frangı 1892.01 İtalyan Ljretı 238.49 Japon Yeni 3.6505 SArabistan Rıyalı 1 Sterlın 1.383 ABD Dolan A1TIN GÜMÜŞ AUŞ Cumhunyet Reşat 24 ayar külçe 22 ayar bılezık 900 ayar gumuş 43.200 44.000 6.2S0 5.625 105 SATIŞ 43.400 44.500 6 270 6.000 107 ALIS 191.47 SATIS 193.24