Katalog

14 HAZİRAN 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Dıaleli tahvilde arslan payını Akbank kaptı Ekonomi Servisi Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın üçüncü tahvil ihalesinde arslan payını Akbank kaptı ve dün satılan toplam 60 milyarlık tahvüin 15 milyarhk bölümünü, yani dörtte birini yüzde 51,5'lik faizle aldı. BöylelikJe ihaleli tahvü satışlannda ilk kez büyük blr özel banka, yüksek oranda pay almış oldu. Bu arada üçüncü tahvil ihalesinde faiz oranlannda düşme beklenirken, aksine artış oldu ve 60 milyarlık tahvil ortalama yüzde Sl.S faizle satıldı. Merkez Bankası'nın açıklamasında, 60 milyar liralık tahvil için Hazine'ye yapılan başvurulann 74,6 milyar lirayı bulduğu, taleplerden yüzde 48 ile yüzde 51 arasında olanlann tümüyle, yüzde 52'lik bölümün ise yüzde 60 oranında karşılandığı bildirildi. 60 milyar lirahk tahvil 9 özel, 6 kamu, 2 yabancı banka ile 3 borsa bankerine satıldı. 33 milyarlık tahvilin satıldığı ilk ihalede ortalama faiz yüzde 51,19, 20 milyarhk satışın yapıldığı ikinci ihalede ise yüzde 50,88 olmuştu. ilk ihalede yüzde 52 faiz öneren tekliflerin tümü kabul edilirken, ikinci ihalede yüzde 50'si, dünkü ihalede ise yüzde 6O'ı kabul edildi. Son ihaleye girenlerin büyük bölümü yüzde 52 faiz önerdikleri için, yüzde 48'lik önerilere rağmen ortalama faiz oranı yüzde 51,55'e yükseldi. Arjantin JMF^ye boyun eğdi Ekonomi Servisi Çetin ve uzun süreri müzakereler sonucunda Arjantinle anlaşmaya varan Uluslararası Para Fonu (IMF)'nun söz konusu anlaşmayı onaylamak için Arjantin'e kabul ettirdiği şartlar belli oldu. Arjantin muhalefet çevreleri, Alfonsin hükümetini, "ülkeyi yabancı bankerierin istekleri dogrultusunda satmakla" suçlarken IMFnin Arjantin'e kabul ettirdiği şartlarla Türkiye'den talep ettiği sanılan önlemler arasında ilginç benzerlikler oldugu görülüyor. IMF'nin Arjantin'e kabul ettirdiği şartlann başlıcaları şunlar: • Halen GSMH'nin yüzde 10*u mertebesinde olan bütçe açığı GSMH'nin yüzde 6'sını IMF ABJANTfrPE NELERİ KABUL ETTtRDİ? Muhalefete göre Cumhurbaşkanı Alfonsin Vatanı sattı' EKONOMİ NOTLAKI OSMAN ULAGAY Petrole, elektriğe, PTTye büyük zam. tScret ve maaşlara enflasyonun altmda artış. Kamu yatırımlannda ve bütçe açığında sınırlama. Kamuya personel altna Cumhurbaşkanı yasağı. IAfF Bafkam LoHızlı devalüasyona devam. roskrt Raul Alfonsin gecmeyecek. Bu amaçla kamu yatınmlan gözden geçirilirken kamu kesimine yeni personel alınmayacak. • Kamu kesiminde üretilen ve satılan mal ve hizmetlerden akaryakıt ürünlerine enflasyon oranımn yüzde 50'nin üzerinde zam yapılacak. Enflasyonun üzerinde yapılacak zam oranı PTT hizmetlerinde yüzde 34, elektrikte yüzde 25, kitle ulaşım araçlannda yüzde 18 olacak. • Maaş ve ücret artıslan bir önceki ay saptanan enflasyon oranının yüzde 90*ım geçemeye 5 ayda 734 projeye teşvik ANKARA, (a.a.) DPT Teşvik Uygulama Başkanlığı yılın ilk 5 aylık döneminde, toplam yatınm değeri 745 milyar 172 milyon ürayı bulan 734 adet projeye teşvik belgesi sağladı. Teşvik belgesi verilen proje sayısı geçen yıla göre yüzde 189 oranında artış gösterdi. Teşvik Uygulama Başkanlığı, geçen yıhn aynı döneminde 388 projenin teşvikierden yararlandınlmasmı kararlaştırmış, bunlann toplam yatınm değeri ise 305 milyar 309 milyon lira olarak belirlenmişti. Teşvik edilmesi öngörülen yatınmların yüzde 75.4'ünü yeııi projeler oluşturuyor. Teşvik belgesi alan 434 adet yeni yatırımın toplam maliyetinin 561 milyar 565 milvon liravı bulacajh hesaplandı. Ekonomi Servisi Üç kilogramın altmda ve erken doğan çocuklar için özel olarak haarlandığı bildirilen "Hnnuuıa O" mamalan, Türkiye'ye getirildi. Istanbul Gıda Pazarlan tarafından ithal edilen Humana mamalannm 9 ayn çeşidi bulunuyor. 300'er gramlık kutular halinde satılacak mamalann perakende satış fîyatı KDV dahil 1300 lira. Okul cajına kadar tüm çocukların yiyebileceği Humana mamalan muzlu, kanşık meyveli, pirinçli armut, sütlü irmik ve bisküvi muhallebi çeşitleriyle piyasaya sürüldü. cek, böylece memur ve işçilere enflasyon oranının altında gelir artışı sağlanmış olacak. • Halen yüzde 1000'in üzerinde olan enflasyon oranı hızla asağı çekilecek ve geçen nisanda yüzde 25 olan aylık artış oranı 1986 nisanında yüzde 8'i gecmeyecek. • Geçen salı günü ABD dolan karşısında yüzde 15 devalüe edilen Arjantin pesosunun devalüasyonu sürdürülerek ihracatın arttınlması sağlanacak. Ithalau ise sınırlayıcı önlemler alınacak. IMF ile Arjantin arasında yapılan anlaşma uyannca IMFnin bu ülkeye 1.4 milyar dolarhk bir köprü kredi açması ve alacaklı bankalann sağlayacağı 4.8 milyar dolarhk taze krediye onay vennesi sağlanmış oluyor. Enflasyon Aritmetiği Ne Gösteriyor? OECD: Maaş ve YENİ MADEN YASASI HÜKÜMETE YETKİ VERİYOR Erken doğan çocuğa ithal mama ücret artışı kisulansın OECD RAPORU'NDAN Etibank 1136 bor yatağıııı özel sektöre devredebilecek ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) TBMM Genel Kurulu'nda uzun tartışmalardan sonra kabul edilen yeni Maden Yasası ile halen işletilemeyen 1136 bor yatağı özel sektöre devredilebilecek. Yeni Maden Yasasında bor tuzlarının özel sektöre devredilebilmesi konusu tartışmalara neden olmuş. Başbakan Turgut Özal ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sudi Tnrel, TBMM'de yaptıkları konuşmalarda Etibank'ın elindeki bor yataklarının özel sektöre devredilmeyeceğini söylemişlerdi. Ancak yasanın 48. maddesinin dikkatİe incelenmesi sonucunda, hükümetin istedigi madeni istedigi kişi ve kuruluşa, istedigi koşullarda devretme yetkisine sahip oldugu görülüyor. Yasanın 48. maddesinde "2840 sayılı kanun hükömleri saklıdır. Ancak bu kanunun yiiriirlük tarihinden sonra bulunacak bor, tronan ve asfaltit madenlerinin anınması ve işletilmesi bu kanunun bükümlerine tabidir" deniliyor. Oysa Etibank 1 milyar 805 milyon tonluk bor rezervlerini elinde tutuyor. Bu rezervlerin yılhk yaklaşık 2 milyon ton olan dünya bor üretimini 800 yıldan fazla bir süre karşılamaya yeteceği hesaplanıyor. Bugüne kadar bor tuzlan için işletme hakkı kazanmış yaklaşık 1200 ruhsat başvurusundan yürürlükte olan 64'ü Etibank'ın elinde bulunuyor. 1136 ruhsat sahası ise hükümden düşmüş sahalar olduğundan bu sahalar, yasamn geçici 1. maddesine göre yeniden aramalara açılarak özel sektöre devredilebilecek. HÜKÜMETtN YETKİSt Etibank'ın dünya tüketimine yetecek üretimi, elinde bulundurduğu 64 ruhsat sahasının beş ya da altısını işleterek sağlanabileceği kaydediliyor. Ayrıca yeni yasanın zorlayıci hükümleri nedeniyle Etibank işlettigi sahalann dışındakileri terkedecek ya da terketmek zonında bırakılacak. Işletmesınden vazgeçilen sahalar da isteklilere verilecek. Bu sahaların kimlere, hangi koşullarla verileceği yasanın 16. ve46. maddesinde gizleniyor. Bu iki madde, istenilen maden sahasını, istenilen kişi veya kuruluşa, istediği koşullarla verme yetkisini hiıkumele bırakryor. 16. maddede, "Alan sınırlaması olmaksızın ve maden ismi belirtilmeksizin tek ruhsat verilir." 46. maddede ise MTA Genel Mudürluğu'nün elindeki ruhsatı hangi koşullarla kime devredecegi belirtilmiyor. Böylece MTA Genel Müdürlüğü istenilen madenler için (bor, trona, stratejik madenler dahil) istediği büyüklükte ruhsat alıp arayıp bulduktan sonra istenilen kunıluş ya da kişilere devredilecek. Bor tuzları ve trona da özel sektörün denetimine bu yolla geçecek. KISA... KISA... önemli yatınmlara kaynak yaratmak için iç tüketimdeki aşın artışın durdurulması gerekiyor. Talep artışını frenlemek için alınan önlemlerin, enflasyon üstünde hiçbir etkisi olmaidı. Bütçe açığının kapatılması için hükümet KDV'ye çok fazla güveniyor. Ticaret açığı 3 milyar dolar düzeyinde kaldığı sürece, ödemeler dengesi bozuk demektir. PARİS, («.a.) Ekonomik tşbirliği ve Ka'kınma örgütü (OECD), Türkiye'nin, önemli yatınmlara kaynak yaratmak için iç tüketimdeld artışı durdurması ve ihracaü teşvik etmesi gerektiğini bildirdi. OECD aynca, ücret ve maaş artışlannda kısıtlamaya gidilmesini önerdi. OECD'nin, Türkiye hakkında hazırladığı yılhk ekonomik raporda, yüzde 5,9'luk gayn safı milli hasıla artışıyla Türk ekonomisinin 1984'te bekknenden hızb büyüdngü, enflasyonun yüzde 50 civannda gerçekleştiği ve cari işlemler dengesindeki açığın 1,4 milyar dolayında oldugu beUrtildi. Raporda, bu açtjın azaltılnıası ve uzun vadeli sermaye girişi konusunda "önemli gelişmeler" kaydedildiğine dikkat çekildi. OECD uzmanları, dış ticaret açığının 3 milyar dolar civannda kaldığı sürece ödemeler dengesinin bozuk olacağını ve turizm, işçi dövizi ve navlun gelirlerinin hemen hemen tamamımn dış borç ödemelerine gideceğini belirttiler. Türk hükümetinin, 1983 seçimlerinden bu yana ekonomik alanda "çok önemli sonuçlar" elde ettiği beUrtüen OECD raporunda, talep artışuu frenlemek için alınan önlemlerin, enflssyon üzerinde hiçbir etkisi olmadıgı ifade edildi. Raporda, bütçe açığının artmasının, kısmen "yaygın vergi kaçakcıufı"na ve çok sayıda kuruluşun mali sorunlar yüzunden vergilerini ödeyememesine bağh oldugu beürtildi. Türk hükümetinin, bütçe açığının kapatılması için "Katma Deger Vergjsi" uygulamasına güvendiği, ancak bu önlemin "OECD" uzmanlannca yetersiz görüldüğü bildirildi. Türkiye'de, enflasyon oranının 1985'te yüzde 43 civannda olacagı tahmin edilen raporda, enflasyonu asağı cekmek için ban üreticilerin spekülatif davramşlanna son verümesi gerektiği kaydedildi. örgüt, devlet etkisinin azaltılması ve özel girişimin teşvik edilmesiyle tanm kesiminde verim artışı sağlanabileceği görüşünü savundu. OECD Türkiye Raporu'nda son olarak, ücret ve maaş artışlannda kısıtlamaya gidilmesi ve işe alma ve işten çıkarmalan düzenleyen hükümlerde daha esnek davrarulması önerildi. TÜREL: ETÎBANK^nV KULLANMADIÖI BOR RUHSATLARI DEVREDİLMEYECEK ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sudi Türel. Etibank'ın kullanmadığı 1136 bor ruhsat «ahtMuınn özel sektöre devTedilmeyeceğini söyledi. Türel, Cumhuriyet muhabirinin konuya ilişkin sorusunu yanıtlarken, "Etibank'ın elinde 1200 bor yatağı için ruhsat vardır. Bunlann hepsi, Etibank adma tecfllidir. Kullanılmasa da özel sektöre devredilmesi söz konusu değildir" dedi. Türel, 2840 sayılı eski Maden Yasası'nda Etibank'ın elindeki bor yataklannın Etibank'ta kalması hükmü olduğunu ammsatarak, "Yeni kannn bu yataklann devredilmesini önlüyor. Bazı kişiler özel sektöre devredileceğini söyleseler de bu yataklann kimseye devri düşiinülmüyor" deEnerji ve Tabii Kay di. naklar Bakanı Ye Etibank'ın elinde halen 1200 bor yatağı işni kanun devri letme ruhsatı bulunuyor ve Etibank bu sahalardan sadece 64'unü çahştınyor. önlüyor. SUZUKİ 3 değişik modeliyle Türkiye motosiklet pazarına girdi. 50 cc'lik motosikletlerden biri "Love 3 " tipi, ikincisi hem yol hem de engebeli arazi koşullannda kullamlabilen 5 vitesli TS 50 modeli, üçüncüsü ise otomatik 3 vitesli ZR 50 yol tipi. Suzuki'nin ithal edilen 3 modelinin perakende satış fiyatlan 450 bin lira ile 650 bin lira arasında. Çelik Motor tarafından ithal edilen Japon Suzuki motosikletleri AEH bünyesindeki Otopar Fabrikası tarafından yakında üretilmeye başlanacak. ALBARAKA TÜRK 5 ay içinde 450 milyon lira kâr elde etti. Al Baraka Türk Genel Müdürü Yalçın Öner, "Katılma hesabı açmış müşterilerimize yüksek kâr sağlarken, ortaklanmıza da ilk yıldan başlayarak yeterli temettü dağıtacağız" dedi. HALKLA Ilişkiler Derneği ile Dünya'da ve Türkiye'de TANITIM Dergisi'nin düzenlediği "Kunıluşlann Basın Yayuı Organlanyla Öişkikri" konulu panel yapıldı. Panelde basın bülteni hazırlanması, basın mensuplarıyla halkla ih'şkiler uzmanlarının işbirliği ve dış ülkelerdeki halkla ilişkiler çahşmalan konusu değerlendirildi. DUNYA'dan Güney Koreli inşaat şirketleri zor durıımda SEUL (a.a.) Uluslararası ihalelerdeki başanları ile tanınan Güney Kore inşaat şirketlerinin artık darboğaza girdiği ve ayda ortalama 3 bin işçinin "kesin dönüş" yaptığı belirlendi. Resmi istatistiklere göre, ülke dışındaki Koreli inşaat işçilerinin sayısı, Kasım 1983'e göre 44 bin azalarak Mart 1985'te 118 bine düştü. Güney Kore İnşaat Bakanlığı Sözcüsü, en büyük pazar olan Ortadoğu'da artık ekonomilerin eskisi gibi işlemediğini ve alınan ihalelerde büyük düşüş olduğunu bildirdi. Güney Kore şirketleri bu yıl Ortadoğu'da toplam 7 milyar dolarhk ihale ahnayı planlarken, ilk 5 ayda alınan ihale tutan 1,9 milyar dolarda kaldı. Bu arada Ortadoğu ülkelerinin söz konusu inşaat larda kendi işçilerini çahştırma eğilimleri de, Güney Koreli işçilerin Ortadoğu'daki iş olanaklarını sımrladı. Kemerleri daha sıkın ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Turgut özal imzası ile Resmi Gazete'de yayımlanan kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik "bütçe çagnsında" kemerlerin 1986 yıunda da sıkümaya devam edileceği maddeler halinde vurgulanarak "ülkemiz ekonomisinin yülar içinde bulundnga enflasyon ve işsizlik problemkrine karsı sürdürülen mücadeleye 1986 yılında da devam edilecektir" denildi. Bütçe çağnsında dış borç ödemelerinin gelecek yıl 1985'e oranla daha da artacağına dikkat cekilerek kaynaklann büyük ölcüde bu ödemelere akacağı belirtildi ve bütçe önerisinde bulunacak genel ve katma bütçeli idare ile dairelerin, "gerçekçi davranmalan" istendi. 1986 mali yıh bütçe çağnsında cari harcamalar, yatınmlar ve transfer ödeneklerine ilişkin üzerinde durulması gereken noktalar şöyle sıralandı: 1 Cari hizmet ödenekleri: 1986 yılında da asgari düzeyde tutulacak. Bu örneklerden tasarruf edüecek, en küçük miktarlar bile yatınmlara kaydınlacak. Bu nedenle kumluşlardan ödenek taleplerinde bir önceki yıla oranla mutlaka bir artış önermek yerine o yıl görülmüş zorunlu hizmetleri karşüayacak asgari ün OZAL'DAN KAMU KURULUŞLARINA: özal t»e ittiyor? Cari hizmet ödenekleri 1986'da asgari kânlara uygun ödenek talepledüzeyde tutulacak. En küçük tasarruflar bile yatınmlara kay rinde bulunmaları istendi. 21986 yüı yaUnmlannda: İhdınlacak. 1986 yılı yatırımlannda ihracata dönük projelere, racata dönük projeler yanında enerji, ulaştırma ve tanm alanlarına öncelik verilecek. istihdama katkılan ve kısa vadede üretime geçmeleri yönünden enerji, ulaştırma, haberleşme, tanmsal altyapı alanlanna öncelik verilecek. Devlet borçlanmn anapara ve faiz ödemelerinde: Gecikmeye meydan verihnemesine azami dikkat gösterilecek. KlT'lere dış borçlan için yapılan aktarmalar görev zaran sayüacak. Ancak bu kunıluşlann yatınmlan kendi kaynaklanndan yürutmeleri esas ahnacak. Kunıluşlann işçi ücretleri ve varsa kullandıklan dış kredilerin dunımunu gösteren bütçe tekMleri en geç temmuz ayı sonuna kadar DPT ile Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na verilecek. Serbest bölgelere ikınla yatırımcı aranacak ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Mersin ve Antalya serbest bölgelerinin açılışı 1986 yılının ilk aylarına yetişecek. Serbest Bölgeler Başkdnlığı'nın önümüzdeki 1.5 ay içinde başlatacağı duyuru kampanyası sırasında yapılacak yerli ve yabancı basvurular DPT tarafından değerlendirilecek. TBMM'de geçen hafta kabul edilen yasa tasarısı ile 4 yıllık çalışmaaın sonucu hayata geçecek olan serbest bölgelerde, öncelikle konfeksiyoa, deri işçiliği, bo\a ve diger tekstil Urünieri, optik ve elektrikli ev aietleri, oto parçası üretiınihedefleniyor. Doğrudan yabancı sermaye yatınmı ve ortak yatınm formülü de gerçekleşmesi beklenen bu üretim hedefleri yanında serbest bölgeler yabancı şirketler için gümrüksüz mai giriş ve çıkışının mtimkün olacağı ticaret merkezleri olarak da hizmet verecekler. Yurt dışında çalışan Türk müteahhitlerinin iş makineleri parkının da bu bölgelerde tutulması bekleniyor. Yabancı yatınmlara gümrüksüz mal giriş ve cıkışıyla birlikte çeşitli vergi kolaylıklannın da sağlanacağı serbest bölgelerde üretün ve ticaretin finansmanını üstlenecek yabancı bankalann da cezbedilmesine uğraşılıyor. YATIRIMA ÇAĞRI Serbest Bölgeler Yasası'ndan sonra Bakanlar Kurulu'nun hükme bağlayıcı bazı teşvikler ve bir işleyiş yönetmeliğinin yayımlarunası bekleniyor. Serbest Bölgeler Başkanlığı bu aşamadan sonra yurt içi ve dışı bir kampanyayla, basın ve diğer iletişim araçları yardımıyla "yatınmcılara çagn"cid oulunacak. Aynca Türkiye'de enflasyonun kaderiyle pek çok insanın kaderi adeta içiçe geçmiş durumda. Enflasyondaki gelişmeler karşısırv da "bana ne" diyebilecek insan ve kuruluş sayısı her halde giderek azalıyor. Bu arada Özal hükümetinin ekonomik ve sosl yal programı da temelde enflasyonun aşağı çekileceği vaadine dayanmakta ve enflasyonun geleceği belki de hükümetin geleceğini belırlemede önemli bir rol oynamaya aday görülmekte. O halde fiyat göstergelerindeki gelişimi yakından izlemek ve bu göstergelerin neyi gösterdiğini anlamaya çalışmak, artık bıkkınlık verdiği için heyecan bile yaratamayan enflasyon başlık? ları atmaktan sanırız daha önemli ve gerekli. Peşpeşe açıklanan mayıs ayı fiyat göstergelerinin ışığı altında Türkiye'de enflasyonun bugünü ve yarını konusunda şu saptamaları yapmak mümkün görünüyor: • Türkiye'de fiyat hareketlerini gösterme açısından belirleyici olduğunu düşündüğümüz dokuz endeksten (Hazine'nin toptan eşya fiyatlan endeksiyle İstanbul ve Ankara geçinme endeksleri, DİE'nin Türkiye tüketici ve toptan eşya fiyatlan endeksiyle İstanbul ve Ankara tüketici fiyatlan endeksi, İTO'nun İstanbul ücretliler ve toptan eşya fiyatlan endeksi) sekizinde mayıs 1985'deki fiyat artışları mayıs 1984'deki artışların hayli altında kalmıştır. Söz konusu dokuz endeksin ortalamasına göre geçen yılın mayıs ayında yüzde 5.4 olan fiyat artıslan bu yılın mayıs ayında yüzde 23 olmuştur. Söz konusu dokuz endeksten yalnızca İTO'nun istanbul toptan eşya fiyatlan endeksinde 1984 mayıs artışı yüzde 45 iken 1985 mayıs artışı yüzde 4.6'ya yükselmiştir. DİE'nin tüketici fiyatlannı izlediği Ankara ve istanbul dışındaki 12 ilin tümünde de mayıs 1985 artıslan mayıs 1984 artıslan nın belirgin biçimde gerisinde kalmıştır. • 1984 ve 1985 yıllarının ilk beş ayına ait fiyat göstergeleri de mayıs rakamları kadar belirgin olmasa bile aynı eğilimi ortaya koymaktadır. Söz konusu dokuz endeksin ortalamasına göre geçen yılın ilk beş ayında yüzde 23.0 olan fiyat artıslan bu yılın ilk beş ayı sonunda yüzde 19.6'ya gerilemiş, dokuz endeksten sekizinde bu yılın beş aylık artışlan geçen yılın altında kalmıştır. Yalnızca DİE'nin Ankara tüketici fiyatlan endeksine; göre 1984'ün ilk beş ayında yüzde 20.0 olan fiyat artışı 1985'in ilk beş ayında yüzde 20.3 e yükselmiştir. DİE'nin İstanbul ve Ankara dışında fiyat hareketlerini izlediği oniki ilden sekizinde de 1985'in ilk beş ayındaki arttşlar 1984'dekinin altında kalmıştır, • Mayıs ayları itibarıyla oniki aylık dönemleri karşılaştırdığımızda da söz konusu dokuz endeksin ortalamasına göre 19831984 mayıs ayları arasındaki yıllık artış yüzde 50.4 iken bu rakamın 19841985 mayıs ayları arasında yüzde 44.5'e inmiş oldugu görülmektedir. Yıllık fiyat artışlarındaki bu düşüşler 1984 yılının çok yüksek olan nisan ve mayıs ayları rakamlarının yıllık rakamlara etkisinin ortadan kalkması sonucu gerçekleşmiştir. • DİE ve Hazine'nin toptan eşya fiyatlan endekslerine dikkatle bakıldığında fiyat artışlan hızındaki gerilemenin büyük ölçüde tanm ürünleri ve gıda maddeleri fiyatlarındaki düşüşlerden kaynaklandığı görülmektedir. DİE'nin toptan eşya fiyatlan endeksine göre 1984 mayısında yüzde 11.6 artış gösteren tanm ürünleri fiyatlan 1985 mayısında yüzde 4.3 azalma kaydetmiştir. DİE'ye göre son oniki ayda yüzde 34.6 olan tarım ürünleri fiyat artışı bir yıl öncesinin yıllık artış oranı olan yüzde 66.8'in yarısında kalmıştır. Hazine toptan eşya fiyatlan endeksine göre 1984 mayısında yüzde 7.9 olan gıda maddeleri fiyatlarındaki artış oranı 1985 mayısında yüzde 2.4'e inmiş, yıllık artış oranı ise yüzde 76,0'dan yüzde 34.2'ye düşmüştür. • DİE'nin ayrı ayn açıklamaya başladığı kamu kesimi ve özel kesimdeki fiyat artışı göstergeleri kamu kesimindeki artışların özel kesimdeki artışların çok önünde gittiğini göstermektedir. Geçen mayıs ayında kamu kesiminde fiyatlar yüzde 9.1 artarken özel kesimde binde 6 gerilemiştir. Son bir yıl içinde kamu kesimindeki artış yüzde 63.4'ü bulmuş, özel kesimdeki artış ise yüzde 37.8'de kalmıştır. Kamu kesimindeki fiyat artışlannda başlıca rolü ise enerji fiyatlarındaki anormal sıçramalar oynamıstır. Peşpeşe sıraladığımız bu rakamların ışığında Türkiye'deki enflasyonun kaderi hakkında şunlar söylenebilir: Yıllık enflasyon yuzde 50'lere tırmandırıldıktan sonra yüzde 40'lara doğru çekilmiş görünmektedir. Ancak asıl sorun enflasyonu yüzde 40'ların altına indirmek olacaktır. Bu inişte tarım ürünleri fiyatlan her zaman tekrarlanamayacak anormal bir rol oynamıstır. Tarım ürünleri fiyatlarındaki bu yılki düşüşlerin gelecek yıl yeni artışlan gündeme getirmesi beklenebilir. Kamu kesimi sürekli zam yaparak kâr etme yoluna devam ettiği sürece enflasyonu besleyecektir. Özel kesimdeki fiyat artışlarının da buna ayak uydurması halinde enflasyonda bugün sağlanmış görünen gerilemenin yeniden artışa dönüşmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Sonuç olarak enflasyon konusunda iyimserliğe kapılmak için vakit henüz çok erkendir. Çin, çok şubeli banka istemiyor Ekonomi Servisi Çin Halk Cumhuriyeti, yabancı bankalann ülkeye girişini teşvik etmekle birlikte, bu alandaki dışa açılışını çok da geniş çaph tutmak istemiyor. Financial Times'in haberine göre, birçok Batı bankasımn Çin'de daha çok şube açmak için birçok başvuru yaptığı halde, bu başvurular çoğunlukla bekletiliyor. Daha çok şube ile Çin piyasasına daha büyük bir adımla girmek isteyen yabancı bankalara karşın Başbakan Zao Ziyang hükümeti şube sayısının artmasını istemiyor. Şu sırada Çin'de 72 yabancı bankanın temsilciliği bulunuyor. Bu Serbest Bölgeler Başkanlığı 'nın önümüzdeki 1,5 ay içinde ya~ yımlayacağı duyurulâra gelen basvurular, DPT tarafından değerlendirilecek. Türkiye ve serbest bölgelere ilişkin bilgilerin yer alacağı broşürler bastırılacak. Serbest bölge için yapılacak başvurular yaz aylannda toplanacak. DPT tarafından yapılacak değerlendirme, başvuruların tümünun aiınmasından sonra gerçekleşecek. Böylece önce başvurana bir avantaj sağlanmayacak. Üreticînin % 4O'ı tavuklarını kesti Ekonomi Servisi Yumurta Üreticileri Derneği Başkanı Nuri Süzmen yaptığı açıklamada yumurta üreticilerinin çok kötü durumda bulunduklarını, tüm ikazlanna rağmen üreticilerden yüzde 40'mm parasızlık yüzünden hayvanlannı kestiğini bildirdi. Süzmen şunlan söyledi: "Bugün yumurtanın maliyeti 20 liranın üstündedir. Buna karşılık yumurta üreticisi >umurtasını 10 liradan satmaktadır. Çünkü üreticinin yemciye, damızlıkçıya borcu vardır. Parasızlıktan hayvanını kesip paraya çevirmek ürelicinin tek çaresi olmuştur. Hükümetten afete uğramış va Zao Ziyang Çin Halk Cumhuriyeti Başbakam. temsilciliklerin çok Duyuk bır bölümü de Pekin'de. Ve hepsi de daha geniş bir hizmet ağı ile çalışabihnek için bir gün Çin yöneticilerinden izin almak ümidini taşıyorlar. tandaşlara gösterilen ilgi ve imkânlann bize de gösterilmesini istiyoruz." Süzmen, bugün üreticilerin yüzde 50'sinden fazlasının banka kredisinden yararlandıklarını, Ziraat Bankası'na olan 35 milyar eivanndaki kredilerin geri ödenemediğini beiirtti. DOVIZ KURLARI Merkez Bankası doların esas kurunu 507 lira 86 kuruş olarak belirledi. Efektif Dövizin Efektif Döviz Döviz Alış Alış Satış Satış Cinsi 1 ABD Dotarı 533.00 538.33 533.00 543.66 1 Avustralya Doları 355.40 358.95 337.63 362.51 1 Avusturya Şilini 24.52 24.77 24.52 25.01 1 Batı Alman Markı 172.05 173.77 172.05 175.49 1 Belçika Frangı 8.54 8.63 8.11 8.71 1 Fransız Freıngı 56.43 56.99 56.43 57.56 1 Hollanda Florini 152.72 154.25 152.72 155.77 1 isveç Kronu 59.64 60.24 59.64 60.83 1 isviçre Frangı 204.37 206.41 204.37 208.46 100 italyan Liretı 27.04 27.31 25.69 27.58 100 Japon Yeni 213.29 215.42 202.63 217.56 1 Kuveyt Dinarı 1757.89 1775.47 1670.00 1793.05 1 Sterlin 673.71 680.45 673.71 687.18 1 S.Arabistan Riyali 146.07 147.53 138.77 148.99 Tahd fiyatı indirimine Alman vetosu BONN, (a.a.) Federal Almanya, gelecek kampanya döneminde AET tahıl fiyatlarında indirim yapüması yolundaki öneriyi veto etti. Federal Almanya böylece "veto" uygulamasına karşı olduğunu birçok kez ifade etmesine rağmen, AET tarihinde ilk kez "hayati çıkarlar tehlikede oldugu zaman" başvurulan bu yolu kullandı. AET tahıl kurlannın daha duşük olan dünya fiyatlanna uyduruhnası için Fransa ve İngiltere'nin istefci ile Avrupa Komisyonu tarafından sunulan öneride; "1985 86 döneminde topluluk tahıl fiyatlannın yüzde 1.8 oranında düşürülmesi öngörülüyordu. AET tanm bakanları toplantısmda yapılan oylamaya Ingiltere, Fransa, Irlanda, Yunanistan ve Danimarka katılmadı. Federal AJmanya'nm vetosuyla tahıl fiyatlarının duşürülmesi yolunda bundan böyle hiçbir karar alınamayacak. Sg \W T.C. ZİRAAT BANKASI S2 14 HAZİRAN 1985 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI > " Rahmi Koç: Gençlerin hepsi genel müdür olmak istiyor Ekonomi Servisi Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rafcmi Koç "Gençterin hepsi genci müdür olmak istiyor. Bu havayı tabir yerindeyse bir beyin yıkaması yaparak silmek zorundayız" dedi. Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti'nin düzenlediği "Sanayi Eğitim tşbiriigi" toplantısmda konuşan Rahmi Koç, "Sanayi ile üniversitenin ara insan gücü yetiştirmede neredeyse birbirine sırt çevirmiş olduğunu" söyledi. Boğaziçi Üniversitesi öğretim Üyesi Doç. Dr. Gtiven Alpay ise, staj sorununun az gelişmiş ulkelerde bir türlü çözümlenemediğine dikkat çekerek şu öneriyi getirdi. "Sanayi ve Ticaret Odalan öoce yöreieriode hangi tttr elemana ihtiyaç duyuldufuııu tespil ettikten sonra bu elemanlann yetiştMlmesi için kurslar düzenlcyebilirier." Gençlik Yıh nedeniyle organize edilen seminere, sınavjar nedeniyle üniversite gençliğinin ilgi göstermediği görüldü. DÖVİZİN CİNSİ 1 ABO DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 AVUSTURYA ŞkİNİ 1 BATI ALMAN MARH 1 BELÇİKA FRANGI 1 DANİMARKA KRONU 1 FRANSIZ FRANGI 1 HOLLANDA FLORİNİ 1 İSVEÇ KRONU 1 tSVtÇRE FRANGI 100 İTALYAN ÜRETİ 100 JAPON YENİ 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 STERLİN 1 S. ARABİSTAN RİYAÜ DÖVİZ AUSTL SATtŞTL 533.00 538.33 355.40 358.95 24.52 24.77 172.25 173.97 8.54 8.63 47.95 48.43 56.43 56.99 152.72 154.25 59.64 60.24 204.37 206.41 27.04 27.31 213.29 215.42 389.05 392.94 1757.89 1775.47 59.91 60.51 673.71 680.45 146.07 147.53 EFEKTİF AUSTL. SATIŞTL 533.00 548.48 337.63 365.72 24.52 25.23 172.25 177.25 8.78 8.11 47.95 49.34 56.43 58.06 152.72 157.15 59.64 61.37 204.37 210.30 25.69 27.82 202.63 219.48 369 60 400.35 1670.00 1808.94 56.91 61.65 673.71 693.27 138.77 150.31 Emeklilik yaşı düşürülüyor BRÜKSEL, (ANKA) Giderek daha ciddi boyutlar alan işsizlik sorunu karşısmda AET ülkelerinde erken emeklilik emeklilık yaşının duşürülmesi, is saatlerinin azaltılması gıoı onıemıer ahmrken, AET üyesi olmaya aday Türkiye'de emeklilik yaşının yülcseltilmesi için çalışdıyor. AET üyesi Belçika'da issızliğe çözüm bulmak için inşaat sanayiinde iş saatleri azaltılırken, erken emeklilik için tazminat ödemelerini daha çekici hale getiriyor. Işsizliğe önlem olarak "erken emeklilik" uygulamasına 1986 yılında geçmeyi planlayan Danimarka, işsizlik tazminatı tavanım da dondurarak primleri yükseltti. Federal Almanya'da da büyük işletme ve firmalarda 58 yaşında emeklilik uygulamasına geçildi. ÇAPRAZ KUR 1 ABD DOLARI 3.0979 9.4453 3.4900 2.6060 1971.15 249.89 3 6489 1 Sterlin B.Alma/ı Markı Fransız Frangı Hollanda Flonni İsviçre Frangı italyan üroti Japon Yeni S.Arabistan Riyali 1 2540 ABD Doları A1TINGÛMÖŞ AUŞ Cumhunyet Reşal 24 ayar kulçe 22 ayar bilezık 900 ayar gumuş 36.700 37 000 5.560 5.000 94 SATIŞ 36.800 37.500 5.575 5.350 96 T.C. ZİRAAT BANKASI "Gücüne eftylemez"