Katalog

23 MAYIS 1985 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURÎYET/5 İSMAİL GÜLGEÇ YAYEV DUNYASINDA İNCELEME, ARAŞTIRMA YÖNETEN ŞAHİN ALPA Y HAYVANLAR Keynes, neden önemii bir iktisatçı? D.E. Moggridge, Keynes, Çev. Umur Talu Yavuz Güney, AFA Çağdaş Ustalar Dizisi, Istanbul 1985, 184 s. AYŞE BUĞRA tstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi ük kez 1936'da yayımlandı. Keynes'in vakitsiz ölümü ise 1946 bahanna rastlıyor. O zamandan beri hâlâ iktisat yazınında Genel Teori'den daha çok sözü edilen bir kuramsal çahşmaya, adı Keynes'den daha sık anılan bir iktisatçıya rastlamak güç. Bugün, Keynes kuramının ve Keynes'in önerdiği müdahaleci politikalarının gözden düştüğü yinelenip dururken, modası geçtiği söylenen bu yazann adı iktisat politikası tartışmalannın merkezindeki yerini koruyor. Giderek, bugün liberalizmin kalesi sayılan ABD'de uygulanan iktisat politikalarının bile Keynes'in önerilerine ne dereceye kadar ters düştüğü de tartışıIır bir konu. Nitekim, Reagan'ın seçirolerdeki basarısının da, ABD'de başladığı söylenen ekonomik iyileşmenin de Keynes'e epeyce birşeyler borçlu olduğu Wall Street Jouraal gibi önemli bir yayın organında öne sürülebiliyor (W. Heller, "President Reagan is a Keynesian Now", Wall Street Journal, 24 March 1984). Bu durumda, D.E. Moggridge'in Keynes'inin, Jngilizce basıraından 9 yıl sonra Türkiye'de yayınlanmış olması sevindirici. kuramı değil, iktisatçının kendisi oluşu. Iktisatın doğa bilimleri gıbi nesnel gerçeklerle ilgili bir bilim değil, öznel gözlemlere ve değer yargılarma dayanan bir ahlak bilimi olduğuna inanıyordu. Dolayısıyla iktisatçı kendi ahlaki değerlerini ciddiyetle tartmak, surekli kendini yargılamak, haklılığına inandığı sosyal amaçlara ulaşmak için gerekli pratik yöntemleri herşeyden çok sezgisiyle bulup bunları ikna gücünu kullanarak politikacüara kabul ettirmek durumunda olan biriydi. Keynes'e göre, her durumda " h a k l ı " bir sosyal amaç, "doğru" bir yöntem ve bu doğru yöntemi bulabilecek "akıllı" insanlar vardı. Bu akıllı insanlar akıllarını kullanıp gücü elinde tutanlan ikna etmeyi başardıkları surece herşey yolunda gidebilirdi. Keynes'in zaman zaman bu yaklaşımın içerdiği elitizmin ve akılcılığa aşırı güvenin farkına vardığını, hatta bu konuda kendisiyle alay edebildiğini görüyoruz (D.E. Moggridge, s. 39). Ama yaklaşımının iktisatçıya yüklediği sorumluluğu yerine getirmek için canla başla uğraşmış olduğunu da biliyoruz. Keynes bir iktisatçı olarak önemli olduğuna inanmış, etkili olmak için çalışmıştı. Herşeyden çok bunun için önemli ve etkili olduğunu söyleyebiliriz. Moggridge'in çalışması yalnız iktisatçılara değil sosyal politikayla ilgilenen herkese Keynes'i bu açıdan tanıtabilecek bir kitap olduğu için ilginç. Dr. Ayşe Buğra (Trak) 1. Ü, İktisat Fakultesı eski öğretim üyesidir. Kanada'nın McGill Üniversitesi'nde de öğretim uyesı ve araştırmaa olarak çalışmıştır. V M KtM KİME DUM DUMA m BEHIÇ AK Keynes neden önemli? Bence bu sorunun yanıtı Keynes'in kuramına bu kuramın iktisatçının rolüyle ilgili sonuçlan açısından bakarak verilmeli. Keynes'e göre, kapitalist ekonominin işleyişinde iki unsur büyük önem taşıyor: Beklentiler ve geleceğin bilinmezliği. Ekonomik faaliyetin hangi düzeyde ve ne derece istik Kurthan Fişek, Türkiye Spor Tarihi, Gerçek rarh bir biçünde süreceği işadamlannın gelecekteki kâr ola Yayınevi, Mart 1985, 196 s. naklarıyla ilgili beklentilerine yolannın, televizyonlannın başıbağlı. Gelecek ise, durmadan de HINCAL ULUÇ na "mıhlayan" bir olaydır. Dağişen bir dünyada hiçbir zaman Ernest Hemingway, Budd ha da önemlisi, "spor yapmak tam olarak kestirilemeyecek ol Schulberg, Jack London gibi un için savaşlara ara veren" uç bin gularla dolu. lü edebiyatçıların yazdıklarına yıllık bir "Olimpiyat Geleneği" baktığımızda, "spor" konuları ile insanlık tarihinin banşla, eşitnın hayli yer tuttuğunu görürüz. likle, kardeşlikle özdeşleşmiş en Bilinmeyen gelecek Yeri gelmiş, romanı, öykuyü bir eski kummudur. Keynes, bilinmeyen bir gele kenara bırakıp "spor muhabirliYeri geldiğinde "sporcu", yeri cekle ilgili beklentilerin ekono ği" bile yapmıştır bunlar... geldiğinde "siyasetçi", yeri geldimik faaliyeti yönlendirdiği boySporun tarihi, sosyolojisi, psi ğinde "toplumbilimci" olarak bu le bir dünyada, kendi kendine, kolojisi, diplomasisi, tıbbı da güzel güzel işleyen bir piyasanın dunya bilim literatüründe önemli gerçekleri ortaya koyuyor Prof. Dr. Kurthan Fişek'in Türkiye otomatik olarak tam istihdam yer tutar. Topu topu 1,5 milyon dengesini sağlayabilecegi inancı nüfuslu küçuk Uruguay'ın nasıl Spor Tarihi... Aslına bakılırsa, na dayanan Ortodoks iktisat ku olup da iki kere dunya, bir kere Türkiye'nin spor tarihinden çok, ramının yararsız ve yarultıcı ol olimpiyat futbol şampiyonluğu yazann kendi deyimiyle "spor penceresinden Türkiye'nin yakın duğunu öne sürdu. Dolayısıyla, nu kazandığı, Salazar'ın kırk yıl siyasi tarihi" bu kitap... devlet müdahalesinin ekonomi süreyle Portekiz'i futbol, fiesta içinde önemli bir rol oynaması ve Faüma (örgutlu din) üçlüsüyle gerektiğini, bu rolün en önemli nasıl yonettiği ustüne çok ciddi Spor ne değildir? yönünün de işadamlannın bek bilim adamlan, çok ciddi kitap"Spor ne değildir?", "Spor İentilerini etkilemek ve istikrar lar, makaleler yazmışlardır. başka ne değildir?", "Neolitik U bir ortam yaratarak yatırımlaTürkiye'de durum çok farklı... devrim, devlet, boş zaman ve rın güvenle sürdürulmesini sağ Bilime, sanata, fekefeye, siyase spor ilişkisi nedir?" gibi başhklamak olduğunu vurguladı. Çoların yer aldığı on sonüuk iki böğu zaman kendi içlerınde değer te, ekonomiye fazlasıyla düşkün lümün en önemli gözlemi, "ureaydınlanmız her nedense sçora lendirdiğimiz, hatta yalnız başlanna istikran sağlayabile fazlasıyla uzak duruyorlar. Üre time katılmaksızın ürün fazlasınceklerini düşundüğümuz para tici iş tutamayan, "büyümuş de dan kimlerin pay alacağını, dopolitikası ve mali politika Key küçülmüş"lerin, aylakların işi layısıyla kimlerin spor yapacak nes için bu ana amaca, beklen olarak görüyorlar onu... Oysa, boş zamanlanmn oîacağını" bespor, çağımızın en önemii top lirley'en bölüşüm mekanizmasıtileri istenilen yönde etkileme amacına hizmet ettikleri ölçüde lumsal kurumlarından biridir. nın, devletle yaşıt olarak spom yararlıydılar. Aynca, Keynes'e Konser salonlarının, bilimsel da yarattığı... Bu noktaya ilîşkin göre ekonominin istikrarh büyü konferansların, sanat galerileri olarak, "Spor, siyasetten hiç somesi için devletin üstlenmesi ge nin zor dolduğu bir ortamda yüz yutlanmamıştır, soyutlanamaz" binleri tribunlere milyonları rad diyor Fişek... Ünlü Ingiliz iktisatçısı John Maynard Keynes (18831946) reken sorumluluk söz konusu daha önemliydi. İktisat politikapolitikaları epeyce aşıyordu. sı önemli olduğu için de iktisatDevletleştirmeye her zaman kar çı önemliydi. Genel Teori'de şı olmuştu, ama Birinci Dünya şöyle diyor: "Iktisatçılann ve siSavaşı'nı izleyen yıllardan baş yaset felsefecilerinin fikirleri, layarak çeşitli yazılannda ve Ge doğnı oldukları zaman da yannel Teori'de yatırımlann sosya hş oldukları zaman da, genel lizasyonunun gerekli olabilece olarak sanıldığından çok daha ğinden söz etti. Bunun politika güçlüdür. Aslında dünyayı yöneaların değil, seçilmemiş teknok ten pek de bunlardan fazla birratların yatırımlann dağıhmını şey değildir. Kendilerini enteleksosyal amaçlara göre yönlendir tüel etkilerden annmış sanan diği bir kurumsal yapı içinde ger pratik kişiler çoğu zaman merhum iktisatçılardan birinin çekleştirilebüeceğine inanıyordu (Bu konuda: J.R. Crotty, "On kölesidirler" (J.M. Keynes, GeKeynes and Capital Flight", Jo neral Theory, London 1936, p. urnal of Economic Literature, 383). March 1983). Kısacası Keynes için iktisat Bir ahlak bilimi Ama asıl anlaşılması gereken politikası kendinden önceki ikKeynes için önemli olanın iktisat tisatçılar için olduğundan çok iCk t\Cf>.. Kımın? Pekı, \akma nerden \ P Î K N İ K PÎYALE MADRA Sporla siyaset arasında Ama onun kastettiği "genel siyaset"... Yoksa, Türkiye'deki gibi, "günluk politika" değil... Türkiye'de spor çevrelerinden yıllardır yükselen en büyük yakınma devletin, hukumetlerin spora müdahale ettikleri, spora siyasetin kanştırıldığıdır. Doğrudur, hakhdır bu yakmma... Ama hiç öyle yeni bir şey değildir. Sporla günluk siyasetin sarmaş dolaşlığı konusunda Fişek'in verdiği çok sayıda örnek arasında, ilginç bir "Aitınordu Olayı" var. Ittihat ve Terakkiciler, sporun özellikle genç kuşaklar üstünde çok etkili olduğunun bilincindeydiler. Bu yüzden, Ittihak Terakki ileri gelenlerinin önayak olmasıyla, 1911 yılında, Istanbul'da bir Progres (Terakki) Kulübü kuruldu. 1913 yıhndaki Ittihatçı darbesinden ve devletin resmi ideolojisinin "Turancılık" olarak değismesinden hemen sonra, kulübün adı "Altmordu" olarak değişti; başkanlığına da Talat Paşa getirildi. 1914 yılında Fenerbahçe ve Galatasaray kulüplerinin futbolculan Kafkas, Yemen cephelerine gönderilirken, Altınordu'nun kadrosu tstanbul'da bırakıldı. Bu kulüp de savaş yılları boyunca beş kere şampiyon oldu. Fişek'in kitabını ister "sporcu", ister "siyasetçi" olarak okuyun. Aradığınızı bulacağınıza hiç kuşkunuz olmasın. HIZLI GAZETECt A1ÜFİT, ZÜV4TÜ OTEKİLER SECDET ŞE\ BU MELLO eâZEJEŞl, GERÇEKTE* \ / ) , BlRILHRIMIM &IY06RAFI5IMI VEfiVlEk; " AWLATAAİkTTI .. MUUÛ88£T OLSUN \ Bİ UAFTAUk URUMU DllL;ClODI SEKJ DOMLAR1MI DiYE AMLATMIŞTIN . ÜEM OOM / UEM 6UT/EM BENİ1AA W\<AVEPEM İ L U A M AL VE USJ. TU(?LU İRONİyİ KOTUSU OLAVZL" /MÛMTIĞIVLA [C* CUMHURİYET KİTAP 'NDEN HABERLER Kısa... Kısa. DÜN VE BUGÜN FELSEFE, 1. Kitap, BFS Yayınlan, Nisan 1985, 263 s. BFS Yayınları, çeşitli felsefe alanları yanı sıra, sosyoloji, siyaset bilimi, antropoloji gibi toplumsal bilim dallarında telif ve çeviri incelemeleri derleyen bir kitap dizisi başlatmış bulunuyor. Yönetmenliğini Ahmet Cemal'in yaptığı dizinin çok sayıda ilginç katkıyı içeren ilk kitabında, din ve devlet sosyolojisi üzerine Şerif Mardin ile bir söyleşi, Mardin'in "Türk Siyasasını Açıklayabilecek Bir Anahtar: Merkez Çevre tlişkileri" başlıkh önemli makalesinin Turkçe çe\irisi de yer alıyor. Dogu Perinçek / ANAYASA VE PARTtLER REJİMİ, Geliştirilmij 2. Basım, Ka\ nak Yayınları. İstanbul 1985, 431 s. Ankara U. Hukuk Fakültesi eski öğretim uyesi ve kapatılan TÎKP Genel Başkanı Dr. Doğu Perinçek'in, "Türkiye'de Siyasi Partikrin tç Düzeni ve Yasaklanması"nı konu alan ve ilk basımı 1968 yılında üniversite yayınları arasında çıkan kitabının gözden geçirilmiş ve genisletilmış yeni basımı. Ikinci basıma önsözde Perinçek: "tlk baskı daha çok doktrine dayanıyordu. Bugün ise arkamızda tahlil edilmesi gereken bir deneyim var" diyor. Samsun Kitap Şenliği sürüyor Samsun Fuan çerçevesinde Cumhuriyet Kitap Kulübü 'nün düzenlediği 1. Samsun Kitap Şenliği 31 mayısa kadar sürecek. Kitap Kulübunde yer alan 200''e yakın yayınevinin binlerce kitabının türlerine göre sergilendiği senükte imza günlerinin yanısıra üye kayıtları da yapılmakta. Kitap okurlanmn Samsun Fuan çerçevesinde yazarla tanışmak, onlara kitap imzalatmak olanağını da bulduklan şenlik, her gün 12.0023.00 arası gezilebiüyor. AYIN EN ÇOK SATAIV KÎTAPLARI ŞÜR 24.4.198522.5.1985 Sıra: Kod: 1 1S2.318 2 3 4 5 6 7 8 9 10 152.316 102.048 032.022 152.318 002.241 138.011 002.230 077.016 150.011 Yazar/Çevirmen: Bedri Rahmi Eyuboğlu Kandan Kına Yaktimaz Hasan Hüseyin Bugünün Ditiyle Hayyam A.Kadir Dört Hapishaneden Nâztm Hikmet Acıyı Bal Eyledik Hasan Hüseyin Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi Haz: Memet Fuat Ölümsüz Şarkı Victor Jara/Adnan Özer Önce Kadmlar Metin Eroğlu Octaviu Paz./ Kartal mı Güneş mi? A.Cengizkan Şafak Türküsü Nevzat Çelik Kitabm Adı: Dol Kara Bakır Dol TARÎHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAJS 23 Mayıs f8?8 'D£ BüGÜN, İSnANgUL 'DA, BA&lÂLl BİNASI YAN&1. OSMAMU OBVL£rİ'NlN YÖUET/M ME£K£2İ OLAN BU YAPI, S/)DGA2AM(gA$gA&vi) VE NAZlgLARlAJ^BAICANLAIi) GÖREV YER.İYOİ. /8 YÛZYIL SONLAglhlA DE&ıN "PAŞAKAP/Sl* DEM£H BU MAfCAMIM ADI, I ABDÜLHAMıT DEVRİNOE BAB/ÂL/^OlMufTV. DAHA ÖfJCE PÖGr yANG/N GEÇI2EN BİKIA, SU SOM OlAYCAN OWZ Y/C ÖNCE,AH$AP OLAEAK YSNİDEN İNŞA BOİLM/ÇTİ SA8AH/M BHKBN £AArLE£İNP£ B.AŞUKYAM YANG/U'U NEPENİ AfJLAÇ/LAMAMlÇ, SÖNPÜHME ÇALIÇMALARJYLA ANCAK İtd UÇTAKİ BÖLÜMLEZ KURTAIZILABİLMİŞTİ*. (fiBA&ÂLİ'NİN KEUMEANLAMI "SÜYÜK HAPl t>m. v BAB/AU YANGINL. TİYATRO GÖSTERİ 528 DOSTLAR T YATROSU İKAHTAL I&EDİYE SkCMASI'Mla S M 4 oym 2528 Mara 1L3021.M 66 29 526 10 00/412 E ASIYE NASIL KURTULUR? YASAKLAR Çar*. PMŞ. C a n CJM: 21 J f CJM Pazar 1«üOO /KKİ METİN \l ASYA AKPINAR Müztkal Kometi 23 Mayıs 1935 50 YIL ONCE Cumhuriyet haklarında Icra Vekilleh kulüpler ve pastahanelerde Ankara sokak Heyetince karar mevcud çalışmağa başlamışlar ve adları olmayan tayyare makinist ve kanunun bu maddesinden pilotları, devlet veyahut vilayetlere bağh müesseselerde çalışanlar. Geçen sene işlertni bırakmaları lazım gelenler arasında eenebi garsonlar da vardı. Halbuki lstanbulda 700 e yakın eenebi garson vardır ki bunlardan hemen hemen hepsi çalışmaktadır. Bunlar kanunun bir noktasındaki vuzuhsuzluktan istifade Küçuk sanaüerın türk tebaasma hasrı kanununa göre etmişlerdir. Kanunun 2.007 numarah maddesinde gerek bugunden itibaren işlerini erkek ve gerekse kadın bırakacak yabancılar garsonlarm gazino, lokanta, şunlardır: Fotoğrafçılar, bar gibi yerlerde ntürettibler, karada tahmıl ve tahliyeciler, simsarlar, irtşaat, çalışamıyacakları gösterildiği demir ve ahşab sanayi işçileri, halde bunlar birahane, Ankara 22 (Telefonlaj Ankara sokak adları kamilen öz tiirkçe olarak yeniden tesbit edilmiştir. Hazırlanan levhalar 20 güne kadar yeni yerlerine takılacaktır. istifade etmişlerdir. 1935 1985 Adı değişen vilayetler Ankara 22 (Telefonla) Merkezi Karaköse olan Beyazıd vilayetinin adı Ağrı, merkezi Beyazıd olan Karaköse kazasının adı Doğubeyaztdı olarak değiştirilmiştir. Japonyadan gelen bazı eşyanın ithali Ankara 22 (Telefonla) Japonyadan bedelsiz olarak gelen hediye, numune ve reklam esyasınm bedelsiz olduklarının tevsiki ve mukabilinde hiçbir suretle memleketten döviz çıkanlmaması şartıile takassız ithali kararlaştırılmıştır. Kontenjan işleri gene eskisi gibi Japon anlaşması hükümlerine uydurulacaktır. YENİKAPI GAR BAZİNOSU'NDA 523 71 72 1MtTL 700 eenebi garson AHMET KAYA Ardında uiHittniun umut olur senden ŞAN KONSERI BODRUM JAZZ OĞUZ DURUKAN Grubu Camrtni Saat: 17.00 Taksım Meydanı No 7 OtaO Restaurant alü SÜRELİ YAYEVLARDAN YAPIT, Sayı 10 (Nisan Mayıs 1985). Yapıt'ın yeni sayısında dikkat çeken incelemeler arasında Taner Timur ve Seyfettin Gürsel'in 1838 ticaret anlaşması uzerine yazıları ile Reşat Kasaba'nın "Osmanlı Imparatorluğunun Çözülmesi ve Dunya Ekonomisi" başlıkh makalesi var. KAYALARIN DİBİNDE BİR NAZLI ÇİĞDEM! • Yaytı Milar eşll«İMte • Orkestra ve «okal ftjrencl 500 TL. Tam: 1000 TL. 26 MAYIS 1985 PAZAR Saat 14.00 SAN TİYATROSU Mua: Mecidiyeköy Büyukdere Cad. No: 57/5 Tel: 166 96 66 166 47 48 Operatör Doktor KAZIM SARI Genel Cerrahi Uzmanı Levent, Güvercin Durağı, Gazeteciler Yapı Kooperatifi C/3 Blok, Daire 7. Saat: 913 Tel.: 164 57 25 Randevu alınması rica olunur. DİŞ TABİBİ ORHAN TÜZÜN