Katalog

18 OCAK 1985 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Ozetle Fransız barış hareketi büyük gösterilere hazırlanıyor Fransa barış hareketinin bu yıl Fransa'mn değişik kentUrinde silahlanmaya karşı sürekli banş gösterileri düzenleyeceği bildüildi, Fransa barış hareketi liderlerinden Michale Lanyotı, düzenlediği basın toplantısında, Fransa kamuoyunun silahlanmaya karşı duyarlılığını sağlamak amacıyla ülke çapında genel bir örgütlenmeye gidileceğini ve Fransa'mn nükleer silahlardan arındırılması için gösteriler düzenleneceğini kaydetti. (ANKA) Ortadoğırda hareketli günler Mübaıvk, AETden aktif çaba istedi Mısır Devlet Başkanı Abdül Nâsır'ın ziyaretinden sonra Yunanistan'ı ziyaret eden ilk Mısır lideri Mubarek, görüşmelerde Libya konusundaki görüşlerini açıkça anlatma fırsatı buldu. ~ Yunanistan'ın Libya ile özel~ likle askeri alandaki işbiriiği Mısır'ı kaygılandınyor. "Wall Street Journal" gazetesinin 14 ocak tarihli sayısında yer alan bir habere göre, Yunanistan Libya'ya 500 milyon dolarlık askeri malzeme satacağını açıkladı. Sorunlu Bir Ada Daha SAMİM LÜTFÜ Yeni Kaledonya 'şımdilık uzak" Pasıfik'tecim karnındaduran nokta gibi küçük bir ada. Uzunluğu 400, eni 50 km olan bu küçük, ama önemli ada, üç aydır Mitterrand'ın uykularını kaçırıyor. Olay ilk bakışta çok basit. De Gaulle'ün 195862 sömürgelerı tasfiye furyasında, pek kıyıda köşede kaldığı için unutulan Yeni Kaledonya'nın yerli halkı Kanak (Canaque)lann örgütü Kanak ve Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (KSUKC) artık kendileri için de bağtmsızlık saatinin çaldığını, referandum için 1989 yılına kadar bekleyemeyeceklerini Paris'e bildirmiştir. Fransa, eğer emperyalizmin kaba yeni bir örneğini daha sahnelemek istemıyorsa, kı ıstemıyor gozükmekte Kanaklar'ın haklı ve onuriu ısteklerini kabullenır, sorun da çözülür. Ne var ki, her şey oyle ilk bakışta goründüğü kadar basit değil. Karmaşıklığın salt Fransa'mn Yeni Kaledonya'daki çıkariarından kaynaklandığını soylemek de yeterli bir açıklama olmaktan uzaktır. Kuşkusuz Pasifik'te kaybolmuş görünen bu 150.000 kişılik adanın Fransa için büyük önemi var. Her şeyderi önce bugün sapa görünen Pasifik 21. yüzyılda dünyanın yeni ekonomik odağı olmaya aday. Bu durumda Yeni Kaledonya ve özellikle başkenti Naumea, Paris için önemli bir ticari liman niteliğini kazanıyor. Ayrıca stratejik önemi büyük olan bu "turızm cenneti", yeryüzü nikel rezervlerinin yarısını barındırıyor ve şu anda da üretimde dünya üçüncüsü. Yeni Kaledonya 200 millik karasulanyla, aynı zamanda Pasifik'te 40 milyon kmz'lik koca bir deniz parçasının her türlü kullanım hakkının da sahibi. Ama Fransa için çözümü göründüğünden daha güç kılan işin bu yanı da değildır. Çünkü De Gaulle sayesinde, Fransızlar da tıpkı İngılızler gibı ekonomik çıkarlarını pekiştirerek, sömürgelerden çekilmek konusunda zengin deneyim sahibi olmuşlardır. Aradan geçen 20 yılı aşkın süreden sonra Paris'in bir kez daha eski anlaşmalardan bırini, küçük bir iki değışıklıkle Yeni Kaledonya1 ya uzatıp, hem bağımsızlığa "Evet" deyıp, hem de ekonomik çıkariarını koruması işten bile değıldi. Ne var ki, nüfusu az, ama ekonomik ve stratejik değeri büyük ülkenin etnik özellıkleri ve grupların birbiriyle çelişen istekleri Paris'in işini zortaştırmıştır bu kez. Yeni Kaledonya'nın en eski sahipleri, adanın asıl yeriileri olan ve bugünkü nüfusun °/o 40'ını oluşturan Kanaklar'ın bağımsızlık isteklerine karşılık, kimi üç kuşaktır adaya yerleşmiş ailelerin çocuklan olan Avrupa kökenli ve yine % 40 oranındaki Kaldoş (Caldoche)lar anavatana (Fransa) bağlı kalmaktan yanalar. Olayın daha ilginç yönü Avrupalı olmayan ve bugünkü ada halkının % 20'sini oluşturan üçüncü grup (bunlar genellıkle Malınezyalı göçmenler) da bağımsızlığı istemiyor. Öneğin 1984. seçımlerini kazanan sağcı ıktidarın başbakanı komşu Lafor adası kökenli Ukeiwe de Fransa ile bağların olduğu gibi sürmesinden yana. Bu durumda ne yapmalı? Gerçi Kanaklar için yanıt kolaydır. İster Kaldoş olsun, ister Malinezyalı, göçmenler vatanın gerçek sahipleri değillerdir ve "Kanaki' nin bağımsızlığı referandumunda oy kullanmamaları gerekir. Ne var ki böyle bir çözümü de Fransa politık bakımdan kabul edemeyeceği gibı, hukuk açısından da, 1958 Anayasası'nın 2 ve 3. maddelerıne aykın olduğu ıçın de onaylayamaz. Bu karışık ortamda, bir yandan Yeni Kaledonya, ya da Kanakların verdiği adla Kanaki'ye bağımsızlığını vermeyı içtenlikle isteyen, öte yandan da adadakı öbür etnik grupların da yaşam haklarını korumayı amaçlayan IvTıtterrand, olayın kilitlendıği noktada da. De Gaulle'ün tarihi gorüntüsünü imdada çağırdı. Merhum General, Fransa'mn büyüklüğü ınancından bir nebze yitirmeden, ama Fransızlar'a gönülden kırgın öldükten sonra 15 yıl önce gömüldüğü Cotombay Les Deux Eglises'dekı alçakgönüllü kabrınden kalkamayacağına gore bu kez görev De Gaulle'cü akımın sol kanadından olan ve General'ın ölümünden sonra ikinci takımla oynamayı reddeden eski Tarım Bakanı Edgar Pisani'ye düştü. Pisani'nin ilgili bütün taraflarla yerinde yaptığı görüşmeden sonra hazıriadığı ve 7 ocakta açıkladığı çözüm planı onerisi ise, yalnız De Gaulle'ün tarihi gorüntüsünü değil, aynı zamanda biçemini de yansrtıyordu. Şu farkla ki De Gaulle, Afrikalılara "Ya bağımsızlık ya Fransa" diyor ve kararlanna saygı gösteriyordu. Oysa Pisani kararlanna saygı göstereceği Yeni Kaledonyalılar'a "hem bağımsızlık, hem Fransa" diyerek adadaki grupların çelişkili isteklerini uzlaştıran, Kanaki'nin ekonomı, savunma ve dış politika açısından Fransa'ya bağlı kalacağı sınırlı bir bağımsızlık formülü sunuyordu. Doğrusu, geçen hafta Yeni Kaledonya'da birden patlak veren ve Thio'nun bağnaz sağcı valtsı Roger Caıllot'nun mılitan yeğeni ile biriikte geçıcı KSUKC Yönetımı Savunma Bakanı Elia Machero'nun ölümüne yol açan olaylardan önceki kısa sürede bir an için hem Paris, hem de KANAK cephesi çözüm konusunda umutlanmışlardı. Ama olağanüstü halin ilanına neden olan son gelişmeler üzerine Yeni Kaledonya'da geleceğin nasıl bir çözüm ya da geçici çözümsüzlüğe gebe olduğunu soytemek güç. Sütunun sımrlarını zorlayarak çok kısaca özetlemeye çahştığımız "Yeni Kaledonya sorunu karşısında bana ne dünyanın bir ucundaki diyardan!'' diyerek omuz silkebilirsiniz. Olaya emperyalizmin yeni bir örneği olarak bakıp, haklı ve bilinen görüşleri yüzeysel olarak yıneleyerek yaklaşmak da olası. Ya da son yıllarda Paris ile bırçok konuda sıkça "ters düştüğümüzü" anımsayıp "Oh olsun!"cu bir tutumla da eğilinilebilir soruna. Ama sanırız ki, olayın bizim için. teorik planda da kalsa. asıl önemli yönü, 1974'te, BM'de Kıbrıs konusunda Türkiye'ye en sert eleştirileri yönelten, Ankara'mn savlarını "Ulusların kendi yazgılarım saptamalan" hakkı ilkesinı ileri sürerek, dinlemek bile istemeyen Fransa'mn da karşı karşıya bulunduğu ciddi bir sorunda, temelde kimsenin karşı çıkmaması gereken "antodetermınation" ya da selfdetermination ilkesınin. zaman zaman aynntıda dikkatle incelenmesi ve özgün çozümler getırılmesı gereken, kendine özgü durumları da içerebileceğı gerceğinın bir kez daha açıklıkla ortaya çıkmış olmasıdır. Kıbrıs'ın gündemde olduğu bir döhemde Yeni Kaledonya sorununa bu açıdan dikkatle eğilmekte yarar vardır. Sürpriz gelişme ATtNA, (Ajanslar) Mısır Devlet Başkanı Hüsnii Miibarek Yunanistan Devlet Başkanı Konstantin Kararaanlis'in onuruna verdiği yemekte, "AET ülkeierini Ortadoğu'da kahcı bir barış sağlanması için daha aktif çaba harcamaya" çağırdı. Miibarek önceki akşam yaptığı konuşmada Yunanistan'ıri bolgede anlaşmazlığa taraf olan ülkelerle yakın ilişkilerini hatırlatarak. Atina'dan özel bir rol oynamasını istedi. Güneydoğu Asya üikelerinden Yunanistan hükümeti Ortado\falezya'mn tbo kentindeki bir ğu bunalımının taraflanyla, Libnükleer santral, çevresinde teh ya, Suriye, FKÖ ile yakın ilişkilike yaratıyor. Japonya'da ya lerde bulunuyor. Mübarek'in yımlanan "Aşohi" gazetesinin Atina ziyareti iki ülke arasındahaberine göre, "Mitsiobis Kasi" ki ilişkileri Yunanlı yetkililere adh bir Japon şirketine ait olan göre, "harika" bir düzeye getirsantralm 300 ton dolayındaki ar miş bulunuyor. tıkları çevreye yayılarak kent MübarekKaramanlis gorüşhalkının yaşamım tehdit ediyor. melerinde iki ülke arasındakı ilişkilerin yanı sıra Kıbrıs, TurkYunan ilişkileri, Ortadoğu sorunu ile uluslararası gelişmeler üzerinde de durulduğu belirtiliyor. Ancak iki liderin görüşmesi hakkında aynntılı bilgi verilmiyor. Mubarek, konuşmasında Avrupa ülkelerinin patlamaya hazır Ortadoğu sorunu için yeni öneriler getirmeleri gerektiğini vurguladı ve Avrupa'nın farklı tarafları etkileme imkânlarına sahip olduğunu, bunun özellikle Yunanistan için geçerli olduğunu söyledi. Yunanistan'ın 1981 yılında AET'ye girmesinde onemli rol oynayan Cumhurbaşkanı Karamanlis, ülkesinin Ortadoğu sorununa çözüm için "Elinden geleni yapacağını ve AET ülkelerini de sonına eğilmeleri için ABD Savunma Bakanı Casper Weinberger, !S'ew York Times ga zorlayacağını" söyledi. Mübarek'in ziyareti diplomazetesinde yer alan söyleşide Retik kaynaklara göre mukemmel, agan tarafından ortaya atılan ve ancak aynı kaynaklara göre iki "yıldız savaşı" olarak adlandtnülke arasındakı başlıca sorun lan uzay savunma sisteminin, ülYunanistan'ın Libya ile ilişkilekeyi Sovyet bombardımanlannri. Başbakan Papandreu'nun dan koruyabilmek amacıyla Libya lideri Kaddafî ile ilişkileuçaksavar radar ve uçaklan ile ri bu kaynaklara göre ikili ilişdesteklenmesi gerektiğini öne surdü. fVeinberger, olası bir nük kilerdeki en önemli engeli oluşturuyor. 1960 yılında, zamanın leer saldırıya karşı ülkenin tam korunmasını sağlayabilmek için "kıta hava savunma sistemi" oluşturulmasını istedi. (a.a.) ABD ve SSCB Ortadoğu'yu görüşecek Japonya 'da nükleer tehüke Mubarek önemli. Atina'nın rolu Karamanlis AET'ye baskı yapanm. Israil çekflmeye hazırlanıyor Güney Lübnan'ın Sayda kentindeki İsrail'e ait askeri malzeme bir hafta içinde boşaltılacak. KUDÜS, (AP) Lübnan hükümeti, "Israil'in Güney Lübnan'dan tek taraflı geri çekilme planını kabul etmek için zamana ihtiyacı olduğunu" belirtirken İsrail askeri yetkilileri tarafından yayımlanan bir bildiride "İsraiTin bölgeden gelecek şubat ayının 18'ine kadar geri çekilmesi planı uyannca, Güney Lübnan'daki İsrail'e ait askeri gereçlerin geri çekilmesine gelecek hafta başlanacağı" açıklandı. Bildiride "geri çekilme planının ilk aşamasının beş hafta içinde tamamlanacagını ve ilk olarak Güney Lübnan'daki Savda bölgesinin üç hafta içinde Iumu>le boşaltılmış olacağı" belirtildi. İsrail ve Lübnan arasında tsrail birliklerinin Guney Lübnandan geri çekilmesi konusundaki göruşmelerin dün devam ettiği bildiriliyor. Adının açıklanmasını istemeyen bir Lübnanlı yetkili "İsrail'in önerdiği çekilme planının bir tuzak olmadığını anlamak için zamana ihtiyaçlan olduğunu" söyledi. Lübnan Başbakanı Raşid Kerarai ve kabine uyeierinin önceki gun dört saat boyunca İsrail'in geri çekilmesinin yol açabileceği yeni bir iç savaşı engellemenin yoİlannı tartıştığı bildiriliyor. İsrail Savunma Bakanı İzbak Rabin önceki gün "Lübnan ve Birleşmiş Milletler'in İsrail'in geri çekildiği bölgeleri ele geçirmeye çalışacak dini gruplar arasında yeni çatışmalar çıkmasını önlemekle yükümlü olduğunu" söyledi. Filistin Kurtuluş örgütü lideri Yaser Arafat da Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Perez de Cuellar'a "BM'nin İsrail'in geri çekilmesinden sonra bölgedeki Filistinlileri koruması" çağrısında bulundu. İsrail'in Güney Lübnan'dan çekilmesinden sonra bölgenin kuzeyini elinde tutan Dürzi milislerin İsrail'in kuzey sınınndaki Hıristiyanlara karşı bir saldırıya geçmesinden korkuluyor. WAŞHINGTON, (Ajanslar) ABD ile Sovyetler'in Ortadoğu sorunu için görüşmeyi kabul ettikleri yolundaki haberler ilk kez Amerikalı bir yetkilice doğrulandı. ABD Başkanı Reagan'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert McFarlane iki ülkenin Ortadoğu bunalımı konusunda görüş alışverişinde bulunacaklarını söyledi. McFarlane kararın ABD dış politikasında bir değişiklik anlamına gelmediğini söylerken, BBC açıklamayı "önemli bir (utum değişikliği" olarak yorumladı. McFarlane görüşmenin "gayri resmi" bir göruş alışverişi biciminde olacağını ve iki ülkenin birbirini anlaması için bunun tek geçerli yol olduğunu belirtti. Etiyopyalı Musevilerin göçüne tepki Arap ülkeleri, Belçika uçak şirketini boykota hazırlanıyor BRÜKSEL, (THA) Arap ülkelerinin Belçika'mn başkenti Brüksel'de büyükelçileri, Arap Birliği'nin, "binlerce Etiyopyalı Musevi'nin tsrail'e taşınması işlemini gerçekleştiren Belçika Trans European Hava Yollan'nı (TEA) boykot etmesini istediler. Belçika Haber Ajansı "Belga" ya açıklamada bulunan bir diplomat konuyla ilgili olarak Arap Birliği Genel Sekreteri'nin büyükelçiler düzeyinde bir toplantı yapılması çağrısında bulunduğunu bildirdi. Belçika uçak şirketi TEA, geçen iki ay içinde Falasa olarak adlandınlan 7 bin Etiyopyalı Museviyi gizlice Sudan'dan alarak Avrupa başkentleri üzerinden İsrail'e taşımıştı. Filistin Kurtuluş Örgütü ve Sudan dahil olmak üzere diğer Arap temsilcilerin, operasyonu şiddetle kınamaları üzerine TEA, UNICEF'in de aralarında bulunduğu BirIeşmiş Milletler Örgütleri'nin taşıma işlemine yardım ettiğini iddia etmişti. Ancak Birleşmiş Milletler bu iddiaları reddetmişti. TEA ayrıca, operasyonun mali desteğinin ABD Kongresi ve ABD'deki Yahudi kuruluşları tarafından sağlandığını da ileri sürmuştü. Weinberger "Jhta hava savunma sistemi" önerdi Birleşik Amerika'nın Ortadoğu'da izlenmesini öngördüğu plan, 1982 yılında Başkan Reagan tarafından açıklanmıştı. Buna gore, Filistin Batı Şeria'da bir özel bölge olarak kurulacak ve Ürdün'un egemenliği altında kalacak. Reagan Filistin'in uluslararası düzeyde Ürdün tarafından temsil edilmesini ve sorunun çözumu için Ürdün ile İsrail arasında, Mısır ile İsrail arasında yapılan Camp David anlaşması benzeri bir anlaşma sağlanmasını istiyordu. Sovyetler Birliği ise, Filistin Kurtuluş Örgutü'nün bağımsızhk savaşımını desteklerken, İsrail'in ırkçı ve emperyalist politikasını eleştiriyor. Sovyetler Birliği bölge ülkeleri ile son aylardan gelişen ilişkileri doğrultusunda pılarak soruna çözum aranması gereğini savunuyor. Sovyetler'in bu onerisi başta İtalya olmak üzere AET ülkelerinin bir bölümunün ve FKÖ'nün desteğini bulurken, FKÖ'yü "terörist" bir örgüt olarak niteleyen Birleşik Amerika ve İsrail, Filistin temsicileriyle göruşme masasına oturmaya hiçbir şekilde yanaşmıyor. Uluslararası Banş Konferansı ya Reagari'ın insan haklan konusundaki tııtumu eleştirildi ABD Başkanı Ronald Reaganı/t insan haklan konusundaki tutumunu sert biçimdeeleştiren bir rapor yayımlandu Üç Uluslararası Hukuk Kuruluşu ile İnsan Haklan Örgutü tarafından ortak yayımlanan raporda, Reagan'ın 26 ülkede insan haklarımn çiğnenmesine neden olan ülkeleri desteklediği savunuldu. Atom mayınları Federal Ahnanya, ülkedeki Amerikan atom mayınlannm sökülmesini istiyor. Alman Savunma Bakanı Kurt tVuerzbach atom mayınlarmın varlığını doğrularken, sırt çantasında taşmabilen küçük atom bombalan haberini yalanladı. Bakan, atom mayınlarının sökülmesi için NATO'ya baskı yapıldığını kaydetti. (AP) AET'de skandal Avrupa Ekonomik Topluluğu AETde yankı uyandıran bir yolsuzluk iddiası ortaya atıldı. BBC Radyosunun bu konudakihaberine göre, Mafia'mn, yasadışı yollardan AET fonlanndan yararlandığı öne sürüldü. BBC ttalyan komünist milletvekillerinin, Mafia'mn AET'nin İtalyanın tarımı desteklemek amacıyla ayırdığı fonlardan yararlanma yolunu ortaya çıkardıklannı bildirdi. Komünist milletvekiller, Mafia'mn ötellikk Sicilya'da hile yaparak şarap üreticilerine yönelik sübvansiyonlan kullandığını savunuyorlar. (ANKA) KcıtKcıtlyi KcıtKcıtUcuz AYAKKABI Klasik, Spor, Abiye ayakkabı, Bot,CizmeT"1<auçuk ayakkafc^gpt, Çizme, Süet bayap^ifme, bayan terlik, ıta, BAYAN Paris'ten sömürge yönetimine destek François Mitterrand Yeni Kaledonyu'da PARİS, (AP) Fransa Devlet Başkanı François Mitterrand dun .ülkesinin Pasifik"teki somürgesi Yeni Kaledonya'ya gitti. Mitterrand'ın bu beklenmedik ziyaretini adadaki yerel hükumete olan desteğini belirtmek amacıyla yaptığı bildiriliyor. Mitterrand'ın Yeni Kaledonya Televizyonu'nda yayımlanan basın toplantısında, "Adanın Yüksek Komisyonu'nu desleklediğini" belirtti ve Fransa'mn önerdiği "şartlı bağımsızlık ve toprak reformu" çağrısını yineledi. Fransa'mn önerdiği bağımsızlık planı adada azınhkta bulunan Melanezya (Kanak)'ların kendi topraklarının egemenlik hakkına sahip olmalarını ve Fransız vatandaşlığını kabul eden Avupalı, Asya kökenli ve Polinezyalı ada sakinlerinin guvenliğinin sağlanmasını öngörüyor. François Mitterrand, tele\izyon konuşmasında, "en uygun çözüm" olduğunu belirttiği "bu bağımsızlık planı sajesinde herkesin çıkarlarının korunmuş olacağını" söyledi. Kanak Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin Başkanı Jean Marie Tjibau, "Fransa ile göriışmeleri sürdureceklerini. ancak bu gu Belçika'da 2. gaz patlaması, 1 ölü Belçika'mn başkenti Brüksel'de dün meydana gelen ikinci gaz patlaması sonucu 1 kişinin öldiiğü 2 kişinin kayıp olduğu, 9 kişinin de yaralandığı bildirildi. Önceki gün meydana gelen gaz paılamasmda da 2 kişi ölmüştü. Art arda meydana gelen patlamalara dondurucu soğukların neden olduğu, donan yeraltı gaz borulannın çatladığı belirtiliyor. (THA) 11» tek, Ceket, Pantgiof»rWSnto, Pardesü, o elbisöTiÇÇSfffSştrı, Geceiik, Trikoiar. ERKEK Pardesü, Palto, Takım elbise, Ceket, Pant Gömtek, İfigji.kravat, Trikol François Mitterrand rüşmelerin Fransa'mn önerdiği bağımsızlık planı çerçevesinde değil, Kanakların istekleri doğrultusunda yapılacağını" söylüyor. Yeni Kaledonya'da geçen cumartesi günü bağımsızlık aleyhtarı beyaz Avrupahların ayaklanması sırasında çıkan çatışmalarda, ikisi Kanak lideri üç kişinin ölmesinden sonra olağanüstü durum ilan edilmiş ve sokağa çıkma yasağı uygulanmaya başlanmıştı. Son çatışmalar Fransa'mn bağımsızlık planı uyarınca, önumuzdeki temmuz avında yapılacak referandum sayesinde şiddet olaylârının son bulacağı ve bağımsızlık sorununun çozumleneeeği yolundaki umutları kırdıeı beiirtilhor. Bolivyu'da fabrika işgcdi Bolivya Ulusal Sanayi tdaresi, henüz ödenmeyen iki ayiık ücretlerinin verilmesini isteyen işçilerin, başkent La Paz 'daki 29fabrikayı işgal ederek, yöneticileri rehin aldıklarını bildirdi. Ulusal Sanayi tdaresi'nin bildirisinde, işgallerin surmesi halinde ülkedeki tüm fabrikalarm kapatılacağına değinerek, "eğer hükumet, üyelerimizin can güvenliği için gerekli olan garantileri sağUunazsa, tüm firmalann kapılarına kilit asacağız" denildi. ÇÖCÜK Çoçuk palto n. Anorak AKSESUAR Hediyelik eşyalarjSarförneri A!tınyıld»zMgH£rjn)attanty< meleri Londra Asfaltı ömürkarşısı istanbul • AtatürkBulvarı74/B Kızılay Ankara