Katalog

CUMHURÎYET/8 HABERLERİN DEVAMI 3 AĞUSTOS 1984 Nükleer Reaktör, Nükleer Enerji... (Baştarafı 1. Sayfada) Artık bugun Turkıye bu konuda somut bır adımı atmak uzeredır Sılıfke'nın Akkuyu yöresınde kurulması tasarlanan bır nükleer reaktörun hangı yabancı fırmaya ıhale edıleceğı önumuzdekı ayiarda belırlenecektır Atılmakta olan bu adımın, ne denlı nazık bır adım olduğunun bılıncınde mıyız acaba? Nükleer enerjının "sonsuz", "ucuz" ve "guvenlı" bır enerjı kaynağı olduğu yolunda kımı çevrelerde yer etmış olan yaygın ınancı ne olcude test ettık, bunu bıtıyor muyuz 0 Bu adımı atarken, kamuoyunda boylesıne önemlı bır konuyu tartısmaya açmak zahmetıne katlandık mı acaba? Kattanmadıysak, neden? Bır kere şunu soyleyelım Enerjı darboğazının aşılmasının önemını herhangı bır bıçımde tartışmıyoruz Ikıncı olarak belırtelım, nükleer enerımın ne ateşlı bır yandaşı, ne de mılıtan bır karşıtıyız Ancak, Turkıye boyle bır kararın eştğındeyken, bazı sorulann karşılıklarının ne ölçude cıddıyetle araştırıldığı konusunda kuşkularımız vardır Yıne bırçok konuda olduğu gıbı yabancısı olduğumuz bır alana genel teknoloıık kulturumuzu çok aşan bır alana gozumuz kapalı, balıklama dalıyor muyuz dıye duşunuvoruz Bazı noktaların altını bır kez daha çızmekte yarar var llk nükleer santrallan 1950'tenn sontarında kuran gelışmış ülkelerde edınılmış tecrubeler, nükleer enerjının sonsuz, ucuz ve guvenlı olduğuna ılışkın ınancı bır haylı yıpratmıştır Özellıkle 197O'lı yıllarda karşılaşılan çeşıtlı sorunlar ve reaktörlenn yol açtığı çeşıtlı tehlıkelere karşı yoğunlasan muhalefet, nükleer enerjı endustrısını buyuk bır bunalıma ıtmıştır Bu bunalımda tabıı, daralan enerjt lalebının de payı vardır Bu kosullarda nükleer reaktorlenn anayurdu Amerıka Bırleşık Devletlerı'nde 1979'dan ben yenı reaktor sıparış edılmemıştır Ayrıca eskı sıparışlerın buyuk bolumu de ıptal edılmıştır ABD, nükleer enerjı programından buyuk olçüde vazgeçerken, Batı Avrupa ulkelerı tır baştanmış olan projelen surduruyorlarsa da bu ülkelerde yenı reaktör sıparıslen verılmemektedır Bu nedenlerle gerek Kuzey Arnerıka'nın, gerekse Batı Avrupa'nın unlu reaktor yapımcısı fırmalan tum umutlannı neredeyseÜçuncu Dunya ulkelerınden alacakları sıparışlere bel bağlamıs durumdadır Kendı reaktor sanayılennı ayaktatutabılmek ıçın Turkıye gıbı ulkelere çok lyı koşullarta kredı paketlerı sağlıyorlar Bızım gıbı genel teknolojık kulturu, ve guvenlığı sağlayacak kurumları gelısmemış toplumlarda nükleer reaktorlenn buyuk tehlıkeler arzettığını herkes bılmektedır Nükleer santralların yapımında ve ışletılmesınde gereklı guvenltk denetımlerını sağlayacak kurum ve kuralları gelıştırmek ıcın acaba ne yapılmaktadır'' Nükleer reaktorlenn hıçbır yerde cozume kavuşturulmamış bır büyuk sorunu vardır Radyoaktıf artıklarınyuzlerce,bınlerce yıl sureyle depolanması gıbı son derece nazık bır sorun Yeryüzu kabuğunun en hareketlı olduğu bır bolgede olan ulkemızde bu soruna nasıl bır çözüm duşunüyoruz'? Nükleer santrallan ışletecek teknık uzman ve elemanları yetıştırmek ıçın ne yapılmakdr Kuçuk bır olasılık da olsa ABD'nın "Three Mıle Island" reaktöründe meydana gelen turde "küçuk çapta" bır kazanın ulkemızde de meydana gelmesı durumunda, ortaya çıkabılecek maddı ve manevı zararlan göğüslemeye hazır cnıyız9 En lyımser tahmınlerle yalnızca yüzde 15'ını değerlendırebıldığımız hıdrolık enerjı potansıyelımız ıle dığer enerjı kaynaklarımıza oncelık vermek daha akıllıca bır ıs değıl mıdır17 Sakıncaları ve hatalı yanları ortaya çıkmış olan, ustelık hıc de ucuz olmayan fuzyon reaktörlennı kurmakta bıraz acelecı mı davranıyoruz acaba'' Nükleer enerjının ne ateşlı bır yandaşı ne de mılıtan bır karşıtı olarak konu uzerınde bır kez daha cıddıyetle durulmasım hıç olmazsa radyoda, televızyorKJa bır tartışma açılmasını dılıyoruz Hepsı o kadar Narin'in ağzından Yumaz Ekonomı Servisi Turkıye îşveren Sendıkaları Konfederasyonu ve Turkıye Tekstıl Sanayıı Işverenlerı Sendıkası'nın Başkanı Halit Narin. tekstıl sektorunde 191 ışyen ve 81 bın ışçıyı kapsayacak toplu sözleşme nedenıyle bugun pazarlık masasına oturacağı Turkıye Işçı Sendıkaları Konfederasyonu \e Teksıftş Sendıkası Başkanı Şevket Yılmaz ıçın, "Biz Şevket'le 20 Yıldu* karşı karşıyayız. Kandınlması zor, ama imkânsız değildir," dedı Pazarlık masasındaki "rakibi" Şevket Yümaz'la ılgılı olarak şöyle konuştu' "Şevket Yılmaz'ın kalbı çok yumuşak, tutumu çok katıdır. Kandınlması zor, ama mumkunsuz değildir. Şevket, kendısinin ikna kabiliyeünın çok olduğuna inanır, ama kendisi Laz'dır. Butun Anadolu'nun en lyi hasletlerini kendisınde toplamıstır. Çok mucadeleci ve ıyi bir taktikçidir. Ama bızım de duşunduklerimizin bir bolumunu ona kabul ettirmemiz mumkundur. Mantıksızlıgın değil, mantığın ağır bastığı bir kışiliğe sahiptir. Turkıye'de sendikacılık ve işçi haklannın sağlanmasına >ıllar içinde buyuk katkılan olmuştur. Onunla pazarlık masasının başında mucadele etmek, benim için buyuk zevktir." ANKARA...ANKA. MUŞERREF HEKMOGLU Körfezden Esintiler... Gecen hafta bır gece atladım otobuse, geldım Oren'e Aşağı yukarı on saathk bır yolculuk, haylı yorucu, ama balkonda bır çay, aıle sofrasının sıcaklığı ve denız, yorgunluğumu uçuruverdı Oren benı dınlendırır her zaman Kaz dağlarını seyrederım uzaktan, zeytın dallarında barışı duşlerım, Ege'nın mavılığınde tum uzüntulerden, kaygulardan arındığımı hıssedenm Denızde serınler, kumda ısınırım Güneşı ılıklerıme kadar duyar, dunyaya yenıden gülumsenm Geçen pazar yaz ortasında karakışı yaşadık, ama ben o soğuk günü de sıcak söyleşılerle geçırdım Ruhı Su'lara gıttım Bahrı Savcı ıle konuştum Eve dönünce Pelıtkoy'den eskı Beledıye Başkanı Mehmet Karaoğlan geldı, öğretmen özgüçlu geldı, Göçmelıler geldı, pğretmenler, genç çıftçılerle Körfez'ın öykusunu konuştuk Oğretmen Ozguçlu mutlu gorunuyor Burhamye'dekı evının alt katını dukkâna donuşturmuş, oğluna bır kıtabevı açmışlar, kahvecılıkten kurtuldu, dıye sevınıyor Ören'e, Artur'a tatıle gelen dostlarla ılk merhaba bu kuçük dükkânda başlıyor artık Özguçlu ıle karşılaşınca hemen Samım Kocagoz'den söz ettı Anıları bıttı, basılıyor Saıt Faık ve Orhan Kemal ıle ılgılı bölumlere bayılacaksın Sonra her zamankı soruyu yınelıyor Sen ne zaman yazacaksın anılarını, Ankara'yı ne zaman yazacaksın? Bır ıkı ay şurda otur, yazıver vazmalı gerçekten, kımı anıları daha çok soldurmamalı Insanlar bıle soluyor gıderek Nurı Bozyel'ın helvasını yemışler ıkı gece önce Ellı ıkı gun ne çabuk geçtı Özgüçlu acı bır olayda da mızah gucünü yıtırmıyor Geçen gun Ayvalık'tan dönerken Gomeç'e uğradık, Nurı'nın mezanna gıttık, dıyor Öte yandan gelen çağrılara en guzel yanıt daha uzun yaşamak, onların soluğunu, özlemını de surdurmek, dıye duşünuyorum Seksen dört yaşındakı dayımı seyredıyorum sevgıyle Bastonuna dayanarak akşam sabah çay bahçesıne gıdıyor Karacığer yetmezlığıne meydan okuyor Ankara'ya gelmem, cığerlenm delınır, burada denız havasıyla daha rahatım, dıyor Oysa Körtez'de de tehlıke canları çalıyor artık Bu sonsuz mavılık de kırlenecek gıderek Geldığımden ben bunu dınlıyorum Burhanıye'nın yerel /önetıcılerı kanalızasyon sorununu çözümlüyoruz, dıye sevnıyor ama sevındırıcı bır olay değıl bu Kanalızasyon denıze Dağlanıyor, bağlar burnundan denıze akacak pıs sular Denz de pıslenecek Izmır'e benzeyecek zamanla Bugun bu benzerlık uzak görünuyor ama onlemlerı ahnmazsa bu mavı cennet de cehenneme dönuşecek sonunda Körfez'ı çevıren ılçelerdekı yerel yönetıcılerın bır an önce gırışıme geçmesı beklenıyor Gereklı onlemler vakrt geçırmeden alınmalı Yoksa bu kıyılan yıtırmek de kaçınılmaz bır olay Çevre kırlenmesıne karşı yoğun bır edebıyat oluşturuyoruz Bır müsteşarlık var Çevre sorunlarıyla ılgılı konferanslara katılıyoruz Belkı bıldınler de sunuyoruz, ama kanalızasyonu denıze yoneltmekten gerı kalmıyoruz Izmır örneğı, Izmıt goz onündeyken Edremıt Körfezı'nde yenı bır cınayet ıslenıyor Burhanıye'de yerel yonetm ılk kez el değıştırmış uzun yıllardır Gorev başında ANAP'lılar var Ancak Körfez'ın kırlenmesını partısel polıtıkanın dışında duşünmek gerekır Sıyasal yaşamda çevre kırlenmesme önem vermeyenler bu umursamazlığın faturasını gecıkmeden oduyorlar Orneklennı çok yaşadık, ama doğayı kırletmerın faturası geleceğe yazılıyor, gelecek kuşaklara Ören'e goıül veren bırı olarak uyarı gorevırnı gecıkmeden yapmak ıstıyırum Akçay'dan Sarımsaklı plajlarına kadar yüz bınlerce ınsan bu kıyılarda tatıl yapıyor Buyuk kentlerın kırlı havasındaı, yoğun trafığınden kaçarak buraya gelıyor Buyuk kentlerde soluğu kesılenler ıçın bır sığınak bu guzel koylar Burası ca kırlenırse ne olacak"? Uç yanı denızle çevrılı bır ulkede yaşamak neye yarayacak? Doğayı ve ınsanları sevmeyen bır toplımda bu tur soruları yanıtlamak kolay değıl doğrusu Pazar sabahı Ruhı Su ıle bır soyleşı de çok etkıledı benı. Değerlı sanatçımızı sağlık soruılanna gömuk buldum Sonra da düşundum, böyle mı olmalı^dı9 Ruhı Su gıbı kaç sanatçımız var'' Kaç sanatçı sazıyla, ulgısıyle, bırıkımıyle böyle bır savaş verdı, halkın sesını, yaratıo gucunu duyumnak ıçın böyle bır ozverıde bulundu ülkemızde*» Ve bız ona ne verdık"? Onu gürul gurul dınlerken böyle bır an hıç düşunmemışım meğer Oren kıyılarının Ruhı Su'nun vazıyla çınladığı akşamları anımsıyorum şımdı Karacaoğlanhr, Yunus Emreler, Pır Sultanlar denızde dalgalanır Rumelı,Anadolu'ya, geçmış geleceğe uzanır Turkuler mavıleşırdı Ege'nın sularında O gunlerı yenıden yaşamak ısterın, ama o coşkuyu, o umudu duymak kolay değıl bugun Örer'de bır tatıl ınsanı dırıltse de bellı uzuntulerın tortusunu sılemror Dun akşam Kaz dağlannın ucunda guneşı uğurlarken du^gıbı güzeldı Korfez Derken yenı ay gulumsedı zeytınlerın otesınden Menekşelenen sularda pırıl pırıl bır hılal Balkonda otırdum, o hılalın denızde kayboluşunu seyrettım uzun uzun Brkaç gece sonra o hılal büyuyecek, mehtap "ırı güller" gıbı aç»cak sularda Her yanımız pırıl pırıl olacak Yaşamı da boyle dişünmek gerekıyor bence Karamsarlığı derınleştırmemek, bitaz da doğadan ornek almak Doğada hıçbır şey kaybolmuyot Her şey güzel bır düzen ıçınde yenılenıyor durmadan Doğaeskımıyor hıç Insanlar ıçın de onemlı olan yaşianmak deği\eskımemek galıba Bu dünyaya kalıcı bır şeyler bırakabılm* Çevremızde boyle kışıler de var neyse Ruhı Su da onlarcan bırı Yılmaz'ın sağkolundan Narîn tstanbul Haber Servisi TEKStF Sendıkası'nın "toplu sozleşme bejni" Selçuk Ikızoğ lu, toplu pazarhktakı Halit Narin'ı şoyle anlatıyor "Muzakerede katıyyen lafı uzatmaz. Sonuca kestırme yoldan gider. Mal alıp satıyonnuş gibı pazarlık yapar. Kendısı onceden çok iyi hazırlanır. Çeşıtlı ihtimallere gore hazır hesaplarla gelir. Bu hesaplar doğnıltusunda onerisini birden bıre >apıp anında yanıt ister ve biz durumu tam kavramadan sonucu almaya çalışır. Buna karsılık tezcanlıdır. Fazla muzakereden bunalıp kontrolu kaçırabilir. Biz de bu durumu değerlendirmeye çalışınz. Meseleve hep ışletmeci olarak bakar. Iş veriminı ve ışin yonetımını etkıleyecek mudahaİelere kesınlıkle karşıdır. Bu konuda çok hassastır." TEKSIF yetkılüerı TÎSK toplu sözleşme prensıplerının Halit Nann'ın kışısel göruşlen doğrultusunda oluşturulduğunu sanmadıklannı behrtıyorlar Nann'ın kendı ışyerlennde yıllardır hıçbu sorun yaratmadan uygulanan ılkelerı yok sayması ve bunlardan çok daha gerı duzenlemeler öngören ılkelere yonelmesınm mumkun olamayacağını belırten TEKSİF yetkıhlerı,geçmış20 yıllık toplu sözleşme dönemlerınde Narın'den hıçbır dırenç görmeden uygulamaya konan ılkelenn yenıden gundeme getınlmesınde de herhangı bır dırenç beklemedıklerını bıldınyorlar Sendıkacılar, Narın'ın, sorunlan guçlu ışçı sendıkalarıyla çozme yanlısı olduğunu ve tum hırçmlığını, uzlaşmazlığını toplu göruşmeler esnasında gosterdığını, ancak ımzalanmış toplu sözleşmelere sadakatla bağlı kaldığını da eklemeyı unutmuyorlar Büyük pazarlık (Baştarafı 1. Sayfada) geçtığımız nısan ayında "TİSK Teşkılatlanma, Dayanışma ve Toplu Sozleşmeler Prensip, Tavsiye ve Hedeflen" başlığı ıle açıklanan kararlar hatırlandığında buyuk onem taşıyor Bu nedenle konu, TEKStF ıle Turkı\e Tekstıl Sanayıı Işverenlerı Sendıkası arasındakı bır "pazarlık" olmanın çok daha ötesınde derın anlamlar kazanıyor TEKSİF'ın gerek ışın sevk ve ıdaresınde, gerekse ucretler ve sosval haklar konusunda TİSK prensıplerı ıle taban tabana zıt maddeler taşıyan bır toplu ış sözleşmesı taslağı hazırladığı belırtılıyor Bu taslak, bugun Yılmaz tarafından Narın'e venlecek Oldukça tartışmalı geçeceğı ızlenımını yaratan toplu goruşmeler sonucunda toplu sözleşme masasının "TİSK prensıpleri açısından" amelıvat masasına donuşup donuşmeyeceğı de onumuzdekı gunlerde anlaşılacak TEKStF'ın, Narın'le karşı karşıva geldığı tum toplu sozleşmelerın altında ımzası bulunan ve Şevket Yılmaz'ın bu konuda sağ kolu olarak kabul edılen, Marmara Bolge Temsılcısı \e Baş Hukuk Muşavırı Selçuk tkizoğlu konunun önemını belırtırken "Bu goruşmeler ya masada biter, ya da karakolda" şeklınde konuştu tkızoğlu, "Bız, ışveren sendıkasının ust kuruluşu olan TtSK'in toplu sözleşme prensip kararlarını bu goruşmelerde delemezsek, bu, sendıkacılığın geleceğı açısından son derece olumsuz gehşmelere neden olabılir" dedı Sendıka yetkılılerı ucretler konusunda da TtSK toplu sözleşme prensıplerının ongorduğu duzeyın çok uzerınde taleplerı bulunduğunu ve sosyal vardımlann yaşadığımız ekonomık koşullann gerçekçı bır değerlendırmesı ışığmda belırlendığını bıldırdıler Taslakta ucret ve sosyal yardımlardakı artışların yuzde 70 dolayında olacaği tahmın edılıyor StRKULASYON Bu arada TEKSİF yetkılılerı, sıkıyonetımın ışçı çıkarma yasağına karşın ışçı sırkulasyonunun yuzde 3035'lere ulaştığı dokuma ışkolunda son zamanlarda ıflas olaylarında da belırgın bır yoğunlaşma gözlendığını ve ışçı ucretlerının dığer ışkollarına oranla çok daha duşuk bır sevıyede bu lunduğunu belırttıler Işkolunda çalışan ışçılerın vuzdeöO'ı kadın Doğum ve evlenme gıbı çeşıtlı nedenlerle sık sık ışten aynlıyor olmalan, ışkolundakı sırkulasyonu arttınyor Avrıca bu ışkolu SSK 1983 Istatıstık Yıllığında ış kazaları sıralamasında dorduncu 17 Temmuz 1984 gunlu Resmı Gazete'de yavınlanan ışkolları ıstatıstığıne göre de TurkIş'ın ıkıncı buyük sendıkası TEKSİF'ın 138 bın 526 uyesı bulunuyor 6 numarah dokuma ışkolunda, ıstatıstığe göre toplam 274 bın 055 sıgortalı ışçı çalışıyor Bu ışçılerın yüzde 61 'ı, ışkolunda kurulu bulunan 6 sendıkada orguılu bulunuyor Bu sendıkalardan >alnızca TEKSİF yuzde 50 54 ıle yuzde lO'luk ışkolu barajını aşmış durumda TİSK'tN PRENStPLERİ "Serbest toplu pazarlık duzeni"ne geçışle bırlıkte, özellıkle ışveren kuruluşlan toplu sozleşmelerde ortak hareket etme ve merkezıleşmeye vönelık gırışımlen yoğunlaştırdılar, toplu goruşmelerde temel almacak çeşıtlı ılkeler saptadılar TİSK \ önetım Kurulu'nun bu doğrultuda surdurduğu çahşmalar 10 Nısan 1984 tarıhınde "TİSK Teşkilatlanma, Dayanışma ve Toplu Sozleşmeler Prensip, Tavsive ve Hedeflen" başlığı altında karara bağlandı TİSK, 8'er madde ıçınde topladığı prensip \e tavsıveleTİe, grup toplu ış sozleşmelerinı hedefledığını ortaya koydu ve ışın sevk ve ıdaresınde hıçbır mudahaleye olanak tanımayarak dısıplın kurullannda karar çoğunluğunun ışverenlerde bulunmasını zorunlu tuttu Ayrıca kıdem tazmınatında yasal sınırlann hıçbır şekılde aşılmaması, "checkoff" uygulamasınm toplu ış sözleşmesı sona erdığınde durdurulması, yıllık ucreth ızın, hafta tatıh, haftahk çalışma sürelen, ıhbar önellerı vb. konularda yasalann belırledığı sınırlardan ödun verılmemesını prensip olarak belırledı TİSK, sosyal yardımlar, hızmet akdı yapılması ve feshedılmesı, sendıka temsılcılerıne tanınacak haklar \b konularda da aynı eğılımı taşıyan "tavsiyeler"de bulundu TÎSK kararlarını gerçekleştırmek ıçın cıddı onlemler de alındı ve uye kuruluşların, grev ve lokavt anlannda destek sağlamak ıçın konfederasyonca kurulmuş bulunan "Merkezi Dayanışma Fonu"ndan yararlanmanın önkoşulu olarak prensıplere uymaları zorunlu kılındı Af için başvurmayan gecekondu (Baştarafı 1. Sayfada) ilgisizlik var. Sureyi uzatmayı duşunuvor musunuz? TÜREL Sız de bılıyorsu nuz, vergı Turkıye'de son gün, saat 15 OO'ten sonra yatınhr Bu, kötu bır alışkanlık Ama bunun bır tıkanıklık yaratacağı duşunulmez, duşunulmemelıdır. Şımdı 10 bın kışının son 15 gun ıçensınde müracaat ettığını düşunürsenız, müracaat tabıı aftan yararlanmayı gerekuren bır olaydır Muracaatlarda tıkanıklık olmaz, ama tapu tahsıs belgesı dağıtımı belkı daha uzun zaman alır. Müracaat ettığı anda tapu tahsıs belgesının verılmesı mumkun değıl Muracaatlar ordan oraya gıdecek, kâğıtlar hazırlanacak, ımzalanacak talan Taksıtlendırme falan yapıiacak Bu, 1.5 yıl içerisinde tamamlanacak mı? TUREL Tamamlamr, tamamlanır Meclısın gorevı kanunu çıkarmaktır, bakanların görevı de takıp etmektır Bız, takıp edıyoruz, tıkanan yollar varsa, bunlan açtnaya çalışıyoruz Bugune kadar bana mtıkal etmış bır şıkâyet yok Belkı Bayındırlık Bakanlığı'na vardır Bayındırlık Bakanhğı da gereken tedbırlen alıyordur Tıkanıkları gıdermeye çalışıyoruz. Harıtalar bellı olduktan sonra sorun yok Harıtalann olmayışı \e parsellenn ayrı a>n gösterılmeyışı sorun oluvor, muşkuiat çıkanyor Burllar göstenlınce, tapulan kesrnek sorun değıldır Yanı gunde 100 tane tapu kesılır, gunde en az 60 tane tapu venrsek, ayda 10001500 tapu eder Turkıye genelınde belkı rakam çok düşuk ama Ankara'da son bir aydır hiç başvuru yok ve beledı\e>e giden dos>alar beklivor şu anda. Bu konuda ne gıbı onlemler alınacak. başvuruda bulunmayan kaçak >apı yıkılacak mı? TUREL Vatandaşa müracaat edın dı\e çok bevanlarımız oldu Bız bu meseleyı kökunden çözmek ıstıyoruz ama, vatandaş müracaat etmezse, ımar kanun taslağında bunun mueyyıdelerı getınlı>or Bunlar ve bundan sonrakı kaçak yapılann yıkılacağı, ruhsatsız bmalann yıkılacağı gıbı mueyyıdeler getırıyoruz Boyle bır şey olursa, o zaman da onun musebbıbı herhalde bız olmayacağız Sızsayınbasınmensupları da, yıkılan bır evın resmını çekıp, "Hanı tapu vereceklerdi, gecekondu yıluyorlar" demesın bıze Sızın vasıtanızla en az 10 defa bız bunu açıkladık Bız hep, vatandaş muracaat etsın, dedık Muracaat eden vatanda^lara da, goruyorsunuz, muhtelıf yerlerde tatbıkatını yaptığımız gıbı, tapular venlı yor Mesela Uşak'ta 600700 tant hazırlamışlaı îlla 'Bırınız gelın, tapulan dağıtahm' dıyorlar Kuçuk ıller daha lyi mi işli>or ? TLREly Tabıı Şımdı metropolıten beledı>eler ıle ıdare edılen ıllerde, daha yetkıler falan >enı dağıtıldı Daha bır oturamadı >anı Kadroları tam teşekkul etmedı. O dıyor oraya muracaat et, o dıyor oraya. 2 Haziran 1981den sonra >apılan gecekondular ıçin ne duşunujorsunuz? TUREL Bu aftan bu şekılde yapılmış çok sa>ıda kaçak yapı var Yararlanamıyorlar dıye söyledık Yıkılacaklar di\ebilir miyiz? TUREL Aftan yararlanamıyorlar Bu da çok buyuk bır sorun olacak? Yuzbınlerce gecekondu var o tarihten sonra yapılan ve aftan yararlanamayan gecekondular ne olacak? TUREL V allahı şımdı o zaman, eğer bır kanun çıkarıp da, onun tatbıkatını tam olarak yapmazsanız, o zaman çıkarılmış kanunlara vatandaşın ıtımadı kalmaz Bugun onlara bır şey vapmazsanız, yanı affedersenız ılende vatandaş bır daha yapar "Nasılsa kanun çıktıktan sonra yıkılacak dediklerı gecekonduları jıkmadılar, bizi mı yıkacaklar" dıye, bunu teşvık eder Kanunu tatbık etmezsenız kanunsuzluğu teşvık edersmız Devletın, hukumetın görevı kanun tat bık etmektır Kanunsuzluğu teşvık etmek değıldır. UGUR MUMCU GOZLEM (Baştarafı 1. Sayfada) lerınden bırıdır Doğu ve Guneydoğu ıllerımızın bazılannda "aşıret oylan" seçımlerı beltrleyıcı roller oynamaktadır örneğın Sıırt ıhmızde "Zılan aşıretı ', Mardın ılımızde ' Turkaılesı" Urfa ılımızde "Ocak aılesı" seçım sonucları uzerınde hep etkılı olmuşlardır Kasım Kufrevı'nın de yıllardır Ağrı'da secımlerı etkıleyen etnık ve feodal ılışkılerde soz sahıbı olduğu bılınıyor MDP mılletvekılı, değerlı dıplomat Kâmran Inan da Bıtlıs'te "Gaydalı aılesı" temsılcısı olarak yore halkı uzerınde etkılı doğu beylerınden değıl mıdır? Fabrıkaların kurulduğu, ısçıışveren ılışkılennın gelıştığı, kultür duzeyının değıştığı yorelerde sıyasal partılerın oy tabanları zamanla, feodal kalıplardan sıyrılıyor Feodal ılışkılerın ağır bastığı kırsal kesımlerde ıse "aşıret oyları" seçımlerı belırleyecek "oydepolan' olarak onemlerını koruyor Doğu ve Guneydoğu yorelerımızdekı seçım sonuçlannı değerlendırırken bu katı gerceklerı göz onünde tutmak yararlı olur Nıçın Ağrı seçımlerınde "Kasım Küfrevı kımı destektıyor?" dıye soruluyor? Turkıye'de bırçok ınsan yalnızca seçımlerın yapılmış olmasını, demokrasımn varlığı ve ışlerlıgı ıçın yeterlı sayma eğılımındedır Gerçı seçım, demokrasımn ılk ve vazgeçılmez koşuludur, ama yalnızca seçımlerın yapılmış olması, demokrasımn gostergesı ve ışlerlığımn bır kamtı sayılabılır mı? Bu soruya, demokrasımn tanımından yola çıkarak yanıt aramak dogru olur Demokrası, en kısa bıçımde 'halkın kendı kendısını yonetmesı" dıye tanımlanır Bu tanım doğruysa, halka kendı kendısını yonetmesı ıçın butun duşunceler 9 ve seçenekler nıçın sunulmaz Nıçın Turk halkı "ruştunu kanıtlamamış çocuklar' gıbı yasaklar ıle kısıtlanır? Dıyeceksınız kr Sız de yazıyorsunuz, aşıret oylanyla seçım sonucu alınırsa seçımlerın ne yararı olur'' Secımler, tek başına elbette belırleyıcı olamaz Secımın, orneklennı Batı Avrupa'da gorduğumuz demokratık duzene uygun dusmesı ıçın herturlu sıyasal yasağın kaldırılması zorunludur Duşünce ve orgutlenme yasakları surdukçe, bu feodal yapının kırılması olanaksızdır Gercı, aşıret reıslerı sıyasal partılere destek olup bu destekle egemenlıklerını bugüne dek surduregelmışlerdır Turkıye'de, bugune dek yaygın bır toprak reformunun yapılmamış olması bıraz da bu sıyasal ılışkılere bağlıdır Feodal yapı yaygın bır toprak ve tarım reformu ıle değıstırılebılır Budayetmez Devletın koruyucu, gozetleyıcı eğıtıcı kollarmın da bu yorelere uzanması gerekır Doğu ve Guneydoğu yorelerımızdekı yurttaslar, bu yorelere egemen olan etnık, dınset ve feodal ılışkılenn somuru çarkı ıcınde yaşamaktadırlar Ağrı'da bır kısım yurttaş bugun de dağlarda oyulmus mağaralarda yaşamaktadır Aynı yöreden cıkıp Turkıye'nın dort bır bucağında ış bulan yurttaşlanmız hıçbır engelle karşılaşmadan yaşamlarım surdurme, zengın ve etkın olma olanaklarına sahıptırler Doğu ve Guneydoğu yorelerımızdekı yurttaslar, her seyden once bu yörelerdekı feodal yapının tutsağıdırlar Bu feodal yapının kırılması ıçın yaygın bır toprak ve tarım reformunu gercekleştırecek sıyasal partılerın yurttaş oyuyla ıktıdara gelmelen gerekır Bu elbette guc bır ıştır Sıyasal partılere destek olan çağdas gıysılı, Batılı aydın gorunumlu doğu beylerı bu feodal ve etnık yapının urunüdurler Bu doğu beylerı desteMerını de hep kendı egemenlıklennı surdurucu yonde kullanmaktadırlar Duzen boyle surup gıttıkce, yoredekı aşıret reıslerı duzenden yana yerlerını almaktadırlar O partı su partı, obur partı durumu hıc değıştırmemektedır Demokrasıdekı bu kısır dongu feodal yapının Batılı aydın gorunumlu doğu beylerıyle bırlıkte surup gıtmesıne yaramaktadır Yasaksız bır ozgurluk duzenınde bu feodal yapının yasal yollarla değıştırılmesı ıçın sıyasal bırıkımler olusturulur ve boylesıne değışıklıklerı gercekleştırecek olan partıler ıktıdara gelebılırler Ancak yıne boyle ozgurluk duzenlerınde, feodal, etnık ve dınsel ozellıklere dayalı böluculuk de onlenmış olur Şeyhlerın şıhların aşıret reıslennın eğemen oldukları bolgelerde yapıiacak secımler hangı ozgur ıradenın yansıması sayılır? Ağn'nın feodal yapısı demokrasımızın hıç dınmeyecek olan baş ağrılarından bırı değıl mıoır'? Narin: 18 yıllık sendîkacı (Baştarafı 1. Sayfada) ıse Başkan oldu ve 12 yıldan ben bu gorevı surduruyor Halıt Nann, tum ışveren sendıkalarının ust kuruluşu olan Turkıve Işveren Sendıkaları Konfederasyonu TtSK'in Başkanlığı'nı da 1974'ten ben surduruyor Evh ve 4 çocuk babası olan Halıt Nann, Narin Mensucafm Çer kezko\ \e Bakırkov'dekı fabrıkalanyla, Marmans Martı Moıel'ın sahıbı bulunuyor Halıt Narin 'm hıssedar olduğu şırketler arasında Tek Plastık ve Boğazıçı İplık gıbı kuruluşlar ver alnor Yılmaz: 32 yıllık sendikacı (Baştarajı I. Sayfada) vılında Teksıf Genel Başkanlığı 'na seçıldı O tarihten ben Teksıf Genel Başkanlığı gorevını surduruvor Şevket Yılmaz, 1966yılmdan ben Turktş Genel Başkan\ekılı olarak gorev yapıvordu Şevket Yılmaz, 19691973 yılları arasında Adana Mıllenekılı ola rak parlamentoda bulundu Daha sonra, fıılı sıyası hayatı bırakarak, sendıkal gorevme devam ettı Şevket Yılmaz, TurkIş 12 Genel Kurulu'nda 28 Mayıs 1982 tarıhınde, Turk Iş Genel Başkanlığı na seçıldı Halit Narirfin sağ kolları <Baştarajı 1. Sa\fada) Talha Mtınbaşak hukukçu. 20 yıl önce sendıkaya bazı ışverlerı tarafından muşavır olarak getınlmış Daha sonra 2 Başkan olmuş. 20 yıldır sureklı olarak sendtkada çalışıyor Necmettın Oztemır ıse ışveren, Gumuşsuyu Halı Fabnkaları'nm sahıbı Kendısinin sendıkadakı çalışmalan Altınbaşak'a oranla daha yenı Oztemır, Hayrettın Karaca'nın aynlmasından sonra 2 Başkan olmuş Tekstıl Işverenlerı Sendıkası yetkılılennden bugun başlayacak pazarlık ıçın nasıl bır hazırlık yaptıklarını sorduğumuzda, "Teklif once Teksif ten gelecek, biz onu ınceleyecegız. Ama bız her zaman bilimsel çalışma yapanz. Başka işkollanndakı toplu sozleşmelen ınceler ve bizim için uygun olan yonlerını bir >ana not ederiz. Ama yeni toplu sozleşmeye donuk bir hazırlığımız >ok," dedıler Sendıkadan aldığımız bu yanıtı Halit Narin'e ılettığımızde ıse. "Hazırlığımız olmaz olur mu? İşyen delegeleri aylardan beri hazırlık yapıyorlar. Ama işın parasal yonu nedir diye sorarsanız, herhalde bunu şımdı sıze soyleyecek değılım," dedı ÇALIŞANLARIN SORULARI/SORUNLAR1 YILMAZ ŞtPAL 44 Ses çıkarmadım" SORU: 23 yıldır, Devlet memuru olarak çalışmakujım. Çalıştıgım bakanlık lagvedılmiş durumdadır. 1981 yıhnın 1 ayında çalışmakta oldugum ilden bir başka ıle atamam yapıltk Bu atama emri ise, mudurum tarafından bugune kadar bana teklığ edılmedi. Mudurun kendı deyımı ıle, tecrubemden istifade eıtıginden ve çeşitlı tarıhlerde, atama emrının gen alınması ıçinyaptığı başvurulardan. Ancak bu başvunılara cevap venlmeditıni sovlemekte. Bu yıla kadar, terfiımi ve sosyal haklanmı alnaktayım. Bu >ıl gelen onaylı kadro listesinde kadromun ve terfnmin atandıgım ıle gıttiğıni ogrendım. Kuçuk bir memunın, bir başka ıle atanmasınn, dramatık sonuçlannı bıldıgımden, kavgı, uzuntu >e endişe le ses çıkarmadım. Açıklanmasını ı>tedıgım konular; 1 Aradan dort yıllık bir sure geçmesıne karşın, bu atama emri geçeriilığini korumakta mıdır? 2 <Vtama emn. tarafıma tebliğ edümedıgıne ve ilişkım kesilmedigıne gore bunun sorumlusu kimdir? 3 Bırleşmekte olduğumuz bakanlık kadromu atandığım ilde gostenrler bu karara uyup uymayacagım hallerinde nasıl bır sonuç doğar? F.D. YANIT: 1 Devlet Memurları Yasasının "Atamalarda gorev yerıne hareket ve ışe başlama suresı" ne ılışkın 62 maddesıne gore, "b) Başka yerdekı gorev lere atananlar, atama emırlerının kendılerıne teblığ tarıhınden ıtıbaren 15 gun ıçensınde o yere hareket ederek bellı yol suresmı ızleyen ış gunu ıçınde 15e başlamak zorundadırlar" Teblığ edılmeyen bır atamanın uzerınden dort yıl geçmesı sızın sorununuz olmamak gerekır Yasa, Teblığ ve kararlarda bu konuva açıklık getıren bır hukum bulabılmış değılız 2 Atama emnnın ge^evlıhğı "teblığ" koşuluna bağlanmıştır Sıze yasal bıçımde yapılmamış bır teblıgatın sorumlusunun sız olmamanız gerekır 3 Atandığınız yenı gorevınızın geçerlı olabılmesı yasanın ongörduğu teblıgatın >apılması>la geçerhdır. 250 bin Şevket Yılmaz'ın sağ kolu (Baştarafı 1. Sayfada) sında Reuter Ajansı Turkıve temsılcılığı, 195659 arasında da Akşam Gazetesı pohs muhabırhğı gorevlerınde bulundu 21 vılı aşan sendıka avukatlığı ve toplu sözleşme uzmanhğı ıle Ikızoğlu, görev alanının en deneyımlı adlarından bın Turkıye'de 1963 vılında topu topu 1520 maddelık olarak ve yıne Teksıf'le Halıt Nann'ın sendıkası arasında ımzalanan ılk toplu ış sozleşmesının altında ımzası bulunan Ikızoğlu, "kuruşlar'Ma behrtılen zamları anımsayabılıyor Gorev suresı boyunca daha bırçok ışkolunda değışık sendıkaların hukuk muşavırlığı ve danışmanlığını da yapan Ikızoğlu, halen Teksıf Başhukuk Muşavırı ve aynı zamanda bu sendıkanın Marmara Bolge Temsücılı|ı görevıru de 8 yıldan bu vana surduruyor Ikızoğlu'nun en onemlı özellıklerınden bın de 1963 vılından sonra Halıt Nann'ın taraf olarak bulunduğu toplu goruşmelenn tumunde ışçı tarafı olarak bulunup sozleşmelerı ımzalamış olması Bu nedenle de Halıt Nann'ı çok ıyı tanıyor Teksıf yetkılılerı, Turklş'le TİSK arasında bır hesaplaşma nıtelığı taşıyacak toplu goruşmeler ıçın hazırlıklannı avlar oncesınden başlattılar 1983 yüının sonlarında 3'u Istanbul'dan, 6'sı Sendıka Genel Merkezı'nden, aralannda hukukçuların da bulunduğu 9 kışılık bır uzmanlar grubu tarafından Ankara'da başlatılan çalışmalarla, başlangıçta bır on taslak oluşturuldu On taslak hazırlanırken, 1979 \ilinda ımzalanan son donem toplu ış sozleşmesınden, YHK'ca ımzalanar» sözleşmelere geçışle bırlıkte ka>bedılen hakların belırlendığı, bu hakların venıden kazanılmaMnın amaçlandığı, YHK'nın vururluğe koyduğu toplu ış sozleşmelerının uygulanmasıyla doğan aksaklıkların dıkkate alındığı ve temel hukumler bolumunun bu değerlendırmeler ışığında oluşturulduğu belırtıldı Uzmanlann hazırladığı on taslak, daha sonra aralannda Şevket Yılmaz'ın da bulunduğu Teksıf Yonetını kurulu'nta ıncelendı Burada yapılan bazı duzeltmelerden sonra Teksıf Başkanlaı Kurulu'na sunuldu Burada tartışılarak venıden değerlendırıldı Teksıf Yonetım Kurulu'nun ıkıncı kez toplanarık Başkanlar Kurulu'nda yapı lan tartışmalar ve son ımzalanan tofj ı ış sözleşmelerı ışığında yenıden bır değerlendırme yapılarak m ağa son şekh verıldı. (Baştarafı 1. Sayfada) lekçe verdığı bıldırıldı Bu ışçıler yasayla venlen 10 bın 500 marklık donuş teşvık pnmınden yararlanmış olacaklar Bonn'dakı Çalışma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, 120 bın Turk un de emeklı aıdatı kesıntılerını almak ıçın başvurduğu bıldırıldı Boylece yasa gereğmce eylul sonuna kadar bır daha Federal Almanya'va donmeyecek olan Turk ışçılerı, aılelerı ıle yaklaşık 250 bın kışıyı buluyor Federal Çalışma Bakanhğı Musteşan Vogt konuyla ılgılı açıklamasında başvuru suresmın temmuz başında sona erdığını hatırlattı Vogt, bu tarıhe kadar donuş teşvık onlemierınden yararlanan vabancı sayısının umduklarından fazla olduğunu bıldırdı Çalışma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, yasanın başarılı olduğunun ılerı surulmesıne Al man Sendıkalar Bırhğı DGB'den tepkı geldı DGB Y onetım Kurulu uvelerınden Segfrıed Bleicher bır açıklama yaparak, hukumetın kesın donenler sayısına aılelerı de katarak Almanya'yı terkedeceklerın sayısını kabarık göstermeye çalıştığını soyledı.