Katalog

21 AĞUSTOS 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 Ozetle AFSADİFSAK Sergisi Kuşadası'nda AFSAD ve tFSAK'uı ilk kez düzenlediği ortak gezici fotoğraf sergisi Kuşadası 'nda Baküs Cafebar'da açıldu Altmış fotoğrafm yer aldığı sergide AFSAD'dan Ali Rıza Akalın, Oğuz Aktan, Vahıt Aras, Rıza Arat, Ali Baydaş, Alyat Burç, Kemal Cengızkan, Tuğrul Çakar, Abdullah Ersoy, Alanur Işıtman, Çerkes Karadağ, Haluk özdil, ömer Soykan, Muharrem Şimşek, Çe~ t'm Vural, Fahri Yetman ve Semih Yolaçan'm; İFSAK'tan Cengiz Akduman, Sarkis Baharoğlu, Haşim Baydar, Mehmet Bayhan, Nevzat Çakır, tlyas Göçmen, Oral Goçmen, Botan Gtinöz, Cengiz Karhova, Engin Kavukçuoğlu, tzzet Keribar, Ahmet Kuzik, Bülent özgören, Ali Sırtoğlu ve Aydın Silier'in yapıtlan var. 20. ytizyılın en büytik yayıncılanndan Alfred A. Knopf öldti 2 3 yaşındayken kendi adını taşıyan yayınevinı kuran Knopf, 20. yüzyü Avrupa ve Güney Amerika edebiyatınm ünlü adlannı dünyaya tanıtan adam olarak bılinıyor. Kiiltür Senisi 20. yüzyıkn en büyuk yayıncılanndan AKred A. Knopf, 11 ağustos günu New York eyaleündeki evinde öldü. 91 yaşında ölen Knopf, ABD'li ya da Avrupalı çağdaş yazarlann en unlulerinin kitaplarını yayımlamıştı. 12 Eylül 1892 gunü New York'ta Viyanah bir goçmen ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Knopf, Columbia Üniversitesi'nde edebiyat öğrenimi gördıi, hemen ardından yaptığı Avrupa gezisi sırasında ünlu lngiliz yazarları John Galswortny ve Katharine Mansfield'le tamştı. ABD'ye dönüşunde de 23 yaşında kendi yayınevinı kurdu. Avrupa Edebiyatı'nın Thomas Mann, Franz Kafka, Sigrid Undset, Jules Romains, Sigmund Freud, İvan Bunin, daha ilerıki yıllarda da Sartre, Simone de Beauvoir, Albert Camus gibi ünlü adlannı ilk kez ülkesınde yayımlayarak un kazandı. Gabriei Garcia Marquez ya da Jorge Amado gibi Guney Amerika'nın en iyi yazarlan da yine Alfred A. Knopf tarafından ABD'de tanıtıldı. Rus tazısını kendine simge olarak secen bu engin külturlü adam, kitaplarının içeriği kadar dış görünuşüne de önem verirdi. Avrupa ve Latin Amerika Edebiyatrnın ABD'ye girmesinde etkisi büyük olan kansı Blanche KnopFun olumunden sonra Alfred A. Knopf genış bir ozerkliğı korumasına karşın Random House Yayınevi'nin bir yan kunıluşu haline gelmişti. On yıl önce iş hayatmdan da çeküen KnopFun şu sözleri unluydü: "Ashnda çok güzd yaşadım ve istediğimi yaptım." Duyduk Gördük İzmir Arkeoloji Müzesi Yakın zamana kadar Arkeoloji Müzesi olarak kullamlan, İzmir'in Kapüar semtindeki tarihi Ayavukla Kitisesi, kültürel etkinüklerde yararlanılmak üzere İzmir Devlet Opera ve Balesi'ne devredüdi. Gerekti ük onanm çaltşmalanndan sonra, binada ilk kez ekim ayı içinde bir oda müziği konseri verileceğini betirten İzmir Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü Necdet Aydın, "250 kişilik salonuyla burası lipik bir sanat merkezi olacak," dedi. Aydın, burada aynca bir oda operasınm da sahneleneceğini belirtti. 186S yıhnda yapıktn Ayavukla Kilisesi'nin yapımı için beş milyon lirantn üzerinde bir ödeneğe gerek duyulduğu belirtiüyor. (a.a.) DAĞILAN AİLE Muammer Ozer, " Parçalanma" da tsveç'e göçen bir Türk işçiailesinin, geleneklerine ve göreneklerine çok uzak bir ortamda nasıl dağılıp gittiğini anlatıyor. YEŞİLl KORU Turkiye'ni temiz tut, yeşili koru. Sonra Bodrum'un camm palmiyelerine elektrik tesisatı doşe? (Fotoğraf: S. ORAL GÖNENÇ) "Parçalanma"da işçilerimizin dramını işleyen Ozer: Gkızozculuktan baş danışmanhğa Başbakan Turgut Özal'm Baş Danışmam olarak gösterilen Dr. Adnan Kahveci geçtiğimiz günlerde Izmir'de Rotary kulüplerinin davetlisi olarak bir konferans verdi. Dr. Adnan Kahveci'nin özgeçmişini içeren bir broşür, İzmir Rotary Kulup tarafından izleyicilere dağıtıldı. Broşürde Dr. Adnan Kahveci'nin ekonomiyle tanısmasınm ortaokul çağında gazoz satarak gerçekleştiği belirtiliyordu. Adnan Kahveci, aynca "Halen Başbakanlık (Turkiye'yı yOneıen ve yönlendıren üç kişiden bıri olarak) Baş Danışmanlığı görevı yapmaktadır" diye tanıtıldı. Bir kız çocuğu olduğu unutulan Kahveci'nin aynntılı tamtımım birlikte okuyalım: "Saym Dr. Adnan Kahveci; Başbakanlık Baş Danısmanı. 1949yıhnda Trabzon'un Yılmazlar köyünde doğmuştur. Çiftçi bir ailenin ikisi kız beş çocuğundan biridir. Adnan Kahveci dokuz yaşındayken aüe köyden aynhp Samsun a yerleşmiştir. Lise ikinci stnıfa kadar orada okuduktan sonra, son sımfı kazandığı bursla lstanbul Kabataş Lisesi'nde bitirmiştir. TUBİTAK ve Hürrıyet gazetelerinin burs sınavlarmı kazanıp, 1965 yıhnda lstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ne bir süre devam eder. Ancak aynı yıl Milli Eğitim Bakanhğı 'nın açtığı sınavda başan gösterince, Fen Fakültesi'ni bırakıp, ABD'ye, Indiana'daki Purdue Üniversitesi'ne "elektronik muhendısliğı" öğrenimi için gidiyor. Dörtyılhkfakulteyi 2.5 yılda bitirip, lisansüstü eğitimini ve doktorasım yapmıştır. On yıl kaldığı Amerika 'daki yaşamtnm ilk sekiz yıhm böylece eğitimöğretimle geçirdikten sonra, son iki yıhm Missouri Üniversitesi'nde öğrethn üyetiği yapıp ders vererek ve kalite kontrol konusunda şirket kurma teşebbüsuyle geçirmiştir. Ancak sermaye yokluğundan bu iş gerçeklesememiştir. Amerika'da eğitim ve öğretiminin yanmda lokantacılık, emlak komisyonculuğu, oto tamirciliği yapmış, genel ekonomi ve mühasebe dersleri alıp 1975 yıhnda "tıp mühendisliği" unvam kazanarak Türkiye'ye dönmüştur. Yurda döndükten sonra bir süre Içişleri Bakanhğı yapmış, sonra Devlet Planlama Teşkilâtına intisap etmiştir. Daha sonra 12 Eylül'de Başbakanlık Baş Danışmanlığı 'na getirihniş, bu görevi 1982 yılına kadar devam ettirmiştir. 1982 yıhnda Danışmanlıktan ayrıldıktan sonra, Istanbul'a yerleşmiş, özel şirketlerde ve Günaydm gazetesindt müşavir olarak çahşmıştır. Aynı zamanda Günaydm gazetesinde imzasK. veya değisik imzalarla yazılar yayınlamıştır. Göz doktoru Füsun Hanımefendi ile evli olan Dr. Adnan Kahveci iki oğul babasıdtr. Ekonomi ile tanışması çocukhtk çağında başlayan Dr. Adnan Kahveci, ortaokuldayken, gazoz satıp işportacılık yapmıştır. Halen Başbakanlık, "Turkiye'yı yöneten ve yönlendiren uç kişiden biri olarak" Baş Danışmanlık görevi yapmaktadır." fihnimin Türkiye'de de gösterihnesini diUyorum gösterildi. tFSAK Ulusal yarışmalannda öduller aldı. Bu filraler İsveççe olduğu taalde, izlenmesi ve anlaşılması kolaydı. Nedenini açıklar nusın? M.Ö.Sinema, görüntü demektir. Anlam ve içerik olarak zengin kompozisyonlar yakalamak lazım. Diyaloglar görüntuye hizmet etmeli, yalm olmalı, Filmleri Festivali'nde Büyük tBRAHİM AKYÜREK görüntuyü boğmamah. Bu tür Ödul almış. "Ali", "Banş Kavfilmler çeviri zorunluluğu olmaSinema sevgisinin çocukluğu gası" Lille ve Tampere Film dan dünyanın her tarafında anmuzdaki ilk belirtileri hemen he Festivalleri'nde gösterilmiş. laşılabilir. Benim yaptığım filmi "Toprak Adam", "Çocuklar", men ortaktır. Bu ortakhk, sık sık sağır, dil bilmeyen anlayabilme"Kulu", "Kapadokya" İsveç ve sinemaya gitmekten (Daha doğli, resım okuyabilmeli. Yaratıcırusu kaçmak), yağh kâğıtta Ka Finlandıya televizyonlannda yer hk yönu bence bu. almış. ragöz ve Hacivat oynatmaya, arGenç sinemacılara deneyimletist resimleri biriktirmeye dek gıÖzer, bugun tsveç'te Sinema rinden aktarmak istediklerin neder. Emekçileri Sendikası Yönetim ler? Geçen ay Türkiye'ye gelen kıKurulu uyeliği yaparken, öte M.Ö.Önce sinemayı bilmek sa film yönetmeni Muammer yandan Göçmen Filmciler Der lanm. Sinema tekniğini, sinema Özer de benzer belirtilerin içinneği Başkanlıgıru da sürduruyor. dilini öğren, derim genç sinemade bulmuş kendini. Dahası, Yurt dıştna niçin gitmiştin? cılara. Senaryoyu yazdığın zaHollywood'u tanımayı kafasına M.Ö.Sinema eğitimi gör man bilene ve bilmeyen arkadakoyarak iki kez kaçak olarak gemek, araç ve malzeme temin et şına göster. Dinle, ne dıyorlar. miyle gitme girişiminde bulunmek için dışarıya gitmeyi kafa Mumkünse bilenlerle senaryoyu muş, bedava film izlemek için ma koymuştum. Çunkü bizde si tartış. Sonra senaryonu 12 ay Eskişehir'de sinema makinistlinema eğitimi yoktu o zamanlar. dinlendir, yeniden gözden geçir. ği yapmış, çekeceği 16 milimetYurt dışma kaçak olarak çıkma Çekim senaryosunu amatörler relik filmin parasını çıkarmak girişimlerinden sonra, işçi olarak resimleyerek, çizerek yapsınlar. için Eskişehir esnafma on kadar reklam filmi gerçekleştirmiş ve Federal Almanya'ya gittim. Ka Bir daha danışsınlar boşuna paçak olarak demiryollarmda ça ra harcamak istemiyorlarsa. Bubu fılmleri (söz verdiği gjbi) Porhştım. Geyerwerİce Stüdyosu' tün elemanlar baştan sona gözsuk Çayı kenanndaki yolda, benda iş buldum. Kopyacıhğı öğ den geçirsinler senaryoyu. Heryaz çarsaf üzerinde yoldan geçen rendim. Bu da beni tatmin etme kes ne yapacağını açık seçik anhalka göstermiş. di. Daha once uğradığım Finlan lasın. Filmi kendi kesmesin, beİFSAK'taki bir söyleşiye de diya'ya gittim. Şarap depoların raber kessinler. katılan Özer'i kısa fihnciler, da çalıştım. Kanmla orada tanışYeni başlayanlar yalın, az l % 0 sonlanndaki HtSAR Kısa tık. onun öğrenci kredisiyle bir oyunculu, pahalı olmayan konu Film Yanşmaları (Sonradan kaç film yaptım. Finlandiya'nm seçsinler. Filmde ne söylemek isBÜSK), Devrim Sinema Şenliği tahhini anlatan "Banş Kavgası" tediklerini daha senaryo yazılve İFSAK Kısa Film Yarışmala(1973), "Kriz" (1974) ve "Ame madan önce duşünsunler. Çekim nnda ödüller alan, "Yalnızlık", rikan Tiyatrosu" (1975) filmle boyunca hedefe gidiyor musun, "Toprak Adam" ve "Ali" filmrini gerçekleştirdım. Sonra, ko bunu kontrol etmek lazım. krinden tanıyorlar. nulu dokümanter bir film olan tsveç'te genç sinemacılann Finlandiya'da ve İsveç'te "Yabancı"yı çektik. Göçmen önundeki olanaklar neler? M.Ö.Bir yandan eğitimini 1973 yılından bu yana Finlan Turk işçileri anlatılıyordu bu filmde. Gece işte çalışırken, gxın surdürürken, bir yandan da diya ve İsveç'te kısa film çalışmalannı sürdüren Özer'in çalış duzleri sinema okuluna gittim amatör sinema çalışmalanna bumisafir öğrenci olarak. laşmak. Okuldaki sinema ve fomalan yurt dışında da beğeniltoğraf eğitimlennı izlemek. Film miş. Oğuz Makal'la birükte gerYalnız görüntü değil izlemek, tartışmalara katılmak, çekleştirdiği "Çıraklar" Leipzig, "Yalnızlık", "Toprak sinema dili iyi olan birfilmikurMannheim ve Oberhausen ŞenAdam" ve "Ali" tstanbul, An gu sırasında tekrar tekrar izleliklerınde ödül alırken, "Toprak kara, Trabzon vee Karabük'te mek. Işık, kamera, olayların geAdam" Stockholm Göçmen lişmesi gibi.. Bu çalışma video ile bile olur. Tekrar izlemek.. Liseden sonra sinema okuluna girmeye çahşmak. Bu okula girmek isteyen çok. Ama çok az kişı (15) alınıyor. Ancak, okulu bitirdikten sonra piyasada iş bulmak da zor. Muammer Özer, film yönetmeni olmayı gençken kafasına koymuş, bu amaçla iki kez yurt dışma kaçmayı denemiş bir sanatçı. "Parçalanma", bu kısa film ustasımn ilk uzun yapıtı. Özer, bugün İsveç Sinema Emekçileri Sendikası Yönetim Kurulu üyesi ve Göçmen Filmciler Derneği Başkanı. HAYVANLAR OUkN Ğ SOLA LAp. Ml ISUAIL r;ı U,YA, 5EN Mİ&M N6DEN A\i TAVfeAM Şarkıcı Nicole evlendi Federal Almanya'ntn ünlü şarkıcüanndan, iki ytl önceki Eurovision Şarkı Yansması'nda "Birazcık Barış" adlı şarkısıyla birinci olan Nicole, 18 haziran günüdoğum ytri olan NohfeldenNeunkirchen 'de bir çocukhtk arkadaşıyla evlendi. Nicole'un kocası, 23 yaşmdaki otomobil satıcısı Winfried Seibel. (a.a.) KİM KİME DUM DUMA BEHÎÇ AK Erzurum Atatürk Üniversitesi tarafından duzenlenen tbni Sma Haftası başladı. 25 ağustosa kadar sürecek olan haftayla ilgili bir açıklama yapan üniversite yetkilileri, ünlü bilginin tıp, biyoloji, felsefe ve gökbüim dallanndaki çalışmalannın 23 ağustos günkü bir konferansta tartışılacağını betirttüer. Aynca, hafta boyunca tbni Sina üzerine yazılmış kitaplardan oluşan bir de sergi açıldı. (THA) Erzurum'da tbni Sina Haftası hayvcm «jibi dovronıucrlar Rahmi Pehlivanlı Anadolu'da "Filmwerkst«ı" film atölyesi devletten yardım alır. Amatorlere, orta derecede kendisinı geliştirmiş olanlara bedava malzeme, kullanılacak araç, banyo malzemesi sağlar. Senaryoyu görüp, "Git, duzelt, gel" diyorlar. Uygun görurlerse, gösterim kopyası ve filmin hakkı da sızin oluyor. İsveç Film Enstitusü'nün kısa film fonundan bağımsız olarak yararlanıyoruz. Televizyon, beğendiği senaryolara katkıda bulunabiliyor. Belediyeler, fedeAskeri Bandolar rasyonlar, sendikalar senaryoyu beğenirlerse, en azından masraŞenliği fını çıkaracak kadar yardımda Kara Kuvvetleri Komutanlığı bulunuyorlar. Şunu da belırtmek Armoni Mızıkası ile Genelkurgerekır ki, isveç'te kısafilmyamay Mehteran böluğü, Askeri pım ve gösterimine pek ilgi gosBandolar Şenliği'ne katıbnak terilmiyor. uzere Danimarka ya gitti. DaniKısa film alamnda verdiği n marka 'nın Sigelse kentinde başbunca emekten sonra, ilk uzun layan ve 26 ağustosa kadar sufilmini, "Parçalanma"yı bitirrecek şenliğe NA TO'ya bağh altı mek uzeresin. Nasıl gelişti bu çaülke katıhyor. ŞenUk UNICEF lışma? yaranna düzenlendi. Aynca, her M.Ö.1978'de senaryo çalışiki topluluk, şenlikten sonra malanna başladık. 1983'e kadar Türk işçilerinin yoğun olduğu sürdü. Temmuzağustos 1983'te bolgelerde konserier verecek, gösçekimi yaptık. Muziğını Okay teriler düzenleyecek. Armoni Temiz gerçekleştirdi. Gösterim Mızıkası ve Mehteran Bölüğü 6 rı Lartıgue, meslek yasammda üne geç erişenlerden. Yuzyıl başla kopyası bu ay sonunda hazır eylülde Türkiye'ye dönecek. nndan bu yana mak'mesinin duğmesine basan Lartıgue, ancak 1963'te olacak. Film, Türkiye'den goç jVen York'taki Modern Sanat Müzesi'nce keşfedildi. Ama şimdi, yir eden bir ailenin İsveç toplumunminciyüzyıl sanatınm ya da fotoğrafın onde gelen yenilikçilerinden daki parçalanmasını anlatıyor. biri sayıhyor. Geçtiğimiz gunlerde, Lartıgue'in doksan yasına bas Bireyler arasındaki, bvrey ile topRessam Rahmi Pehlivanlı "Renk ması dolayısıyla, Londra'daki Olympus Galerisi, sanatçımn yapır lum arasındaki uyuşmazhklan Renk Türkıyem" adlı resim dizisi lanndan oluşan bir sergi duzenledi Ingiliz fotoğraf ustası David Baanlatıyor. Başroldeki oyuncular için çaltşmalanm Artvin'de sürıley'in "fotoğraf sanatınm Froust'u" diye lanımladığı Lartıgue, Paİsveç'in tanınmış sinema ve tidürüyor. Öncelikle Doğu bölgerisli zengin bir bankerin oğlu. Fotoğraf makinesini eline geçirdiği yatro oyunculan. Göçmen Filmlerimizde 20 ilin yağuboya resimyedi yasından bu yana fotoğraf çekiyor. Ama sanatçıyı buyuleyen ciler Derneği'nden arkadaşlar da lerini yapan Pehlivanlı 'nm dizitek bir konu var: Ayncalıklı sımfların, özellikle de bu smıflardan katkıda bulundular. Öyle ki, on si tamamlandıktan sonra, Türkadınların tutkulu ve çılgın yaşamları. İki dunya savasımn acılan iki ulustan insan füme emek verkiye'nin 10 ilinde, daha sonra da bile bu konudan koparamamış Lartıgue'i. Yukartda sanatçmın aile di diyebilirım. Bu filmin TurkiAvrupa'mn bes yerinde sergilealbumunden alınan 1944 tarihli bir fotoğraf: Sanatçımn uçuncu ka ye'de gösterime gırmesi en bünecek. (UBA) rısı Floreue. yuk isteğim. Dünyaca ünlü Israilli mimar Arieh Sharon, Paris'e yaptığı bir ziyaret sırasında öldü. 1900 yıhnda doğan, ünlü Sauhaus'tan yetişen Sharon, 1932 yıhnda FiUstin'e yerleşmiş ve 1939'a kadar orada kooperatif evleri gerçekleştirmişti. tsrail devletinin kuruhışundan sonra da, özellikle Kudüs'te birkaç hastane ve üniversite binası yaptı. Nijerya'daki Ife Üniversitesi ve 1967 Montreal Sergisi'ndeki Israü pavyonu da onun eseridir. Mimar Arieh Sharon öldü İsveç'te bile kısa film yapımına ilgi az T4RÎHTE BUGÜN MÜMTAZ AJUKAN 21 Ağustos Count Basie, parladığı 1930 yılLortn CAZ MUZİGİNIN KONTU.. 19O4 7 E BUGÜN, UNLU AMERİKALI CAZ MüztKçisi VJlLLlAM BAS(£ POĞCHJ. "COUNT*APtUI, 193S'TE BlR RAPyO SPiKERı KENDİSıNDBN 8ÖYL£ SÖZ BDINCE ALAC/VCT7R. CAZ TARİHIHİH 8ÜYÜİC PiYAUISTLERIHPBN THOMAS "FATS" WALLE£'D£H, (İ9O4t943') P/YANO ÇALMA T&İMIĞthlİ Ö§e&£ C£K VB OHUH AACAme P \ ELUNGTOti'UN 19SO'LARDA OLARAK,COUHr 8AS7E PE, 14 tOÇıL/K STAMbAZT SÜyVK CA28AMP IÇuGACAICrtR.BASIE NİN 0RX£SmASl, 6UÇLÜ RlTUl YB SOLOOJLAR] /LE,OZ£IU/ÇL£ glUES TVKÛNÜN nuc CAZ ş 8ÜYÛK 8E6SNI TTypU^CAKTIR.. VANM,6flSlE,DUK£ ELUNSTDU'L* 6ÖRÜUJYÖİZ.. tceASMDA 50 YIL ONCE Cumhuriyet Almanya'daki reyiamın neticesi Berlin 20 M. Hitlerin Basvekâletler devlet reisliğıni şansında cemetmesı ıçtn yapılan reyiamın neticelen alınmıştır. tntihap bürosu mudur.yetı netıceyı şu şekilde bildirmektedır: Kaydedilen muntehip miktan 45.204.667'dtr. Rey verenler 43.267.821. "Evet" dıyenler 38.124.030, müntehiplerın vuzde 89.9'u. "Hayır" dıyenler 4.275.248, muntehıplerin yuzde 10. l 'i. Boş rey pusulalan 868.543. Alman reyıamı netıcelerini tahlil eden Fransız matbuatı şu müteiaada bulunmakta ittıfak edıyor: "Buyuk şehırlerde ve Katolik merkezlerde genış bir muhalefet tebaruz etmiştir. M.Hıtler kazandığı rey adedi her ne olursa olsun partıyi kaybetmiştir. Çunku reyiamın yegâne ehemrnıyetı şu ıdı: Mumaileyh ecnebilere karşı memleket dahılindekı otorıtesmin yukselmiş oiduğunu goştermek ıstıyordu." lngiliz 21 Ağustos 1934 matbuatından Daily Herald, arayı umumiyede elde edılen rakamların hakıkaüe hiçbır munasebetlen olmadığmı söylüyor ve Alman milletmın hakiki duşuncesinin meçhul kaidığım ilave edıyor. 19341984 tramvay arabalanyla provalar yapılmaya başlanmıştır. Fotoğraf sanatmın Proust'u SS^Sti^ Üsküdar tramvayı Kadıkoy tramvay hatlan ınşaatına devam edılmektedır. Şımdiye kadar Haydarpaşa Kurbağalıdere'ye kadar olan hattın ınşaatı ve butun tesısaıı bıtirîldığinden bu hat üzerinde Saçların halâskârı SAVO PÎKSİN'dir