Katalog

Cumhuriyet Sahibi: Cumhuriycl Matbaacılık ve Gazelecilik Turk Anonim Şirketi adına Nadir Nadi, # Genel Yayın Müduru: Hasan Cemal, Müessese Mudürü: Kmine Uşaklıgil, Yazj Işleri Mudürü: Okay Gönensin, 0 Yazı Işleri Müdur Yardımcısı: Ahmet Korulsan, Haber Merkezi Müdürü: Yalçın Bayer, Sayta Düzeni Yönetmeni: Ali Acar. lAKVIM 14 Ha/iraıı WS4 lınsak: .1.25 ( ıiııiı: Temsilaler: ANKARA: Yalçın Doğan, İZMİR: Hikmet Çetinkaya, ADANA: Mehmel Mercan. • Servis Şefleri: İsıanbul Haberleri: Reha Öz, Dış Haberler: trgun Balcı, Ekonomi: Osman Ulagay, Küllür: Aydın Emeç, Magazin: Yalçın Pekşen, Spor Danışmanı: Abdülkadir Yücelman, Düzeltme: Kefik Durbaş, Araşlırma: Şahin Alpay. IsSendika: Şükran Kelenci. Ikıııd.: r . O S A k ş a m : 2t> Yatsı: 22.34 Burolar: * Ankara: Konur Sokak No: Yenişehır, Tel: 189851253257 İdare: 183335, • Izmir. Halit Ziya Bulvarı No: 65/3, Tel: 254709131230 • Adana: Atatürk Caddesi, T.H.K. Işhanı Kat: 2/13. Tel: 1455019731 • Basan ve Yavan: Cumhuriyel Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türk Ocağı Cad. 3941, Cağaloğlu, İst. PK: 246İst. Tel: 5209703 Telex: 22246 5 24 Ankara Kardiyoloji Denktaş: Gücümüz anavatandadır Hastanesi 'nde yohuzluk saptandı Ankam'nm KKT(] politikasma desteği sürecek sine yardımcı olunması da benimsendi. BM Genel Sekreteri'nin Güvenlik Konseyn'nde Kıbrıs'taki BarışGücü'nün görev süresinin uzatılmasına ilişkin görüşmelerin tamamlanmasından sonra yeniden devreye girebileceği belirtiliyor. Görüşmeler sırasında Denktaş'ın Maraş'ın bir bölümüne bundan bir süre önce sınırh sayıda Türk alilelerinin yerleştirilmesi kararı konusunda da Ankara'ya bilgi verdiği belirtildi. Denktaş'ın Kıbns'lı Rumlar ve BM Genel Sekreteri'nin tepkisine yol açan bu uygulamanın hakhlığını savunduğu kaydedildi. Kesmı göruşmelere katılım düzeyınin en üst düzeyde gerçekleşmesi dikkat çekıi. Evren'in baskanlık etliği Türk heyeıinde Başbakan Turgut Özal, Başbakan Yardımcısı Ka Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Hastanesi inşaatında yapılan yolsuzluk nedeniyle aralarında Ankara Tıp Fakültesi eski dekanı Prof. Dr. Celal Sungur, Fakülte Sekreteri, eski inşaat müdürleri olmak üzere 27 kişi hakkında düzenlenen rapor, ağır ceza mahkemesine sevk edildi. HASAN ÜYSAL ANKARA Ankara Üniversitesi'ne bağlı Tıp Fakültesi Kardiyoloji Hastanesinin yapımında da yolsuzluklar ortaya çıktı. "İnşaat ve ihale işlerinde yolsuzluk. görevi kötuye kullanma. görevi ihmal, sahte evrak ve gerçeğe uymayan belge düzenlemek" savlarıyla, aralannda Ankara Tıp Fakültesi eski Dekanı Prof. Dr. Celal Sungur, fakülte sekreteri, eski inşaat müdürleri olmak üzere toplam 27 kişi hakkında A.Ü. Rektörlüğünde "Lüzumu Muhakeme" kararı alınarak, haklarındaki dosya ağır ceza mahkemesine sevk edildi. Tıp Fakültesi Kardiyoloji bölümü inşaatı Cebeci Tıp raküitesi hastanesi aydınlatma, düzenleme ve kanalizasyon inşaatları gibi çeşitli tarihlerde Ankara Tıp Fakültesi'ne bağlı olarak yapılan inşaatlardaki yoğun yolsuzluk ihbarlan, durumun Milli Güvenlik Konseyi ve Cumhurbaşkanı'na da bildirilmesi üzerine, Maliye Bakanlığı müfettişlerince de durum incelenmeye baslandı. Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tank Somer başkanlığında, rektör yardımcıları Prof.Dr. Fikrel Eren ve Prof. Dr. Latif Çakıcı'dan oluşan kurul, yaptığı toplantıda ihbarlan değerlendirdiler. Üç gün süren toplantı sonucunda "ihbarların gerçek olduğu ve söz konusu sorumluların mahkemeye sevkinin zorunlu olduğu" kararını alarak, yolsuzluk ve usulsüzlük belgelerini içeren dosyayı Yenima PARİS'ten MEHMET ALTAN Tereyağın yükselişi Kişisel ve toplumsal yaşamda gıdanın önemini anlatmak amacıyla, 1977'de kurulmuş olan, "Fransız bazzet Enstitüsü" geçenlerde tereyağ üzerine bir açıkoturum düzenledi. Toplantıda sunulan çeşitli tebliğler, tereyağın tarih içindeki yükselişini ve günlük hayattaki yerinı daha iyi anlamamıza yarkatılma no: dımcı oldu. Tereyağın, yemek tariflerinde yerini alması ta 15. yüzyıla dayanıyormuş. Ondan önce, katı veya eritilmiş olarak domuz yağı kullanılırken, tereyağın ortaya çıkışıyla beraber, domuz yağı, yağlar hiyerarşisi içindeki ilk sırayı kaybetmiş. Ama, tereyağ, yemeklerde kullanılmadan önce de var imiş. Örneğin, Ortaçağ'da Flamanlar, "tereyağcı bir halk" olarak taBÜŞRA ERSANLI nınırmış. Hatta, kimileri o zamanlar "bu Flamanlar her gün tereyağ yiyip dunıyor. Hatta, içtikleri biralara bile tereyağ kcyuyorlar, TRT'de büyuklü kuçuklü birçok kişinin izlediği ender sevimli dizilerden biridir Vikingler. "MuAllah bunlan affetsin" diyormuş. zip ve kahraman" Vikinglerin "korsanca19. yüzyılda ise, Fransa'da 3. Napolyon sayesinde, margakahramanca" çıkarma yaptıklan "ha>al adalarin sahnede belirmiş. Fransız Kral, askerlerinin hayvan yağınrı, ha>al ülkeleri" gerçekten hayal nıiydi? dan yapılan margarin sayesinde yağlı ve sağlam olacaklarına Coppergate, Kuzey Ingiltere'nin tarihi özellikinanıyormuş. leriyle tanınan güzel York şehrinin orta yerinde Ama, açıkoturuma katılan bilim adamlanna göre, şimdiki tebir mahalle... İngiliz arkeologları son yıllarda gerreyağlarla eski yayık tereyağlar arasında dünya kadar fark var. çekleştirdikleri yoğun bir çalışma sonucu 9. ve 10. Buzdolabı ve pastörizasyon tekniği, tereyağın bütün özelliğini yüzyıllardan kalma bir Viking yerleşme bölgesini almış götürmüş. Hatta, bazı bilim adamları bugünkü durumun yer altından yer Ü5,tüne çıkarmayı başarmışlar. sürmesi halinde, yakında tereyağın 15. yüzyıldaki yükselişine Bulgularını sergilemekle kalmayıp ulak bir Viking taş çıkartacak bir biçimde kaybolup gideceğini bile iddia ediyor. mahallesi yaratmi'jlar. 866 yılında eski bir Roma • • • şehri olan York'u istila eden Vikingler, bin yıl sonTereyağ, mutfaktaki yerini almasıyla beraber, Fransıztoplura tekrar York'a gelmişler Jorvik (York) Viking merkezinde gündelik yaşantılarını ve ticaretlerini muna da yeni deyimler getirmiş. Şefkatin, yumuşaklığın, iyilisürdürüyorlar. ğin simgesi olduğu gibi, hesaba katılıp, adamdan sayılmamak İsveç, Norveç, Danimarka, İzlanda ve İngilte(Compter Pour Du Beurre), dünyalığını doğrultmak (Faire Son re, Vikinglerin başlıca yerleşme bölgelerindedir. Beurre), vaziyeti kurtarmak (Mettrehdu Beurre Dans Les Epi1977 yılında York'ta başlayan bu kazılara nıaddi nards) gibi deyimlerde de, tereyağ kelimesi (Le Beurre) önemve manevi katkıda bulunanlar da bu ülkelerin bııli bir rol oynamağa başlamış. yükleri: lsveç'ten Kral Carl (iustaf XIV. Norseç'İş bu kadarla da kalmamış. Tereyağ, mutfağa, sonra günlük ten Prens Harald, Daninıarka'dan Kraliçe II. Mardile, oradan da yatak odasına girmiş. Fransız argosunda, tegarethe, İngiltere'den Galler Prensi Charles \c İ/reyağ kelimesi kadın seksini, "tereyağa gitmek" deyimi ise (Allanda Cumhurbaşkanı... ler Au Beurre) orgazm olmayı ifade ediyormuş. Prens Charles Cambridge Üniversitesi ArkeoBu bilgilere, bizde tereyağının "Paris'te Son Tango" adlı filmloji mc/unu. Kraliçe Margarethe'in ilgisi ise dadeki "tereyağlı sahne" sayesinde, 7. sanat sayılan sinema dünha koklu, büyükbabası Gustav IV. AdoM'la biryasında da "seçkin bir yer aldığım" hatırlatarak, mütevazi bir likıe Italya, Mısır, Türkiye ve Grönland'da yapıkatkıda bulunabiliriz. lan kazılara katılmış. O da Cambridge'de arkeo• * * loji okuınuş. İzlanda'nın Cumhurbaşkanı Vigdis Fransa'da tereyağ en çok, kuzeyde ve batı bölgelerinde yeFinnbogadotter ise Kuzey Ülkeleri Kıiltür İşleri niyor. Yıllık üretim miktarı olan 550 bin ton tereyağın, üçte ikisi Danısıııa Komitesi Başkanı. doğrudan tüketiciler tarafından alınıyor Geri kalan kısım ise Jorvik yerleşme bölgesi Coppengate'i yerüstüya stoklanıyor, ya da gıda sanayiinde kullanılıyor. Adam başınc çıkarma projesi için 1 milyar 300 milyon Tl.'sı na tüketilen tereyağ miktarı ise, 9,3 ila 10 kilo arasında değişiyor. harcanmış (2.6 milyon sterlin). 5000 mctreküp yer kazılınış. Ancak, bu kadar çok tereyağın sağlığa zararh olup olmadığı tartışılıyor. Son on yıldır, tereyağın vücuttaki yağlanmayı hızKa/.ıliirııı aniucı landırdığı iddiası ortaya çıkınca, tereyağ satışında bir azalma gözlendi. Örneğin, geçen yıl Fransa'da tereyağ tüketimi yüz1977 yılından bu yana kazıları sürdüren York de üç azaldı. Çiçekyağının tereyağa rakip çıktığı gözlenir oldu. Arkeoloji Merke/i başkanlarının deyimi ile JorHalbuki, açıkoturumda bir tebliğ sunan doktor Fernand Mevik merkezinin başlıta amacı. "halkı arkeoloji alayer, "Tıbefte yaşayanlann, günde en azından 150200 gram te nında eğitmek." "Jorvik Viking Merkezi"ni /iyaret eden 8 yareyağ tükettiklerini, buna rağmen damar tıkanıklığından ölümşındaki bir cocuk bile Vikinglerin İngili/ güııdelerin fazla olmadığını" belirtti. lik hayatına yaptığı katkıyı anlayabiliyor. Ayrıca • * • u/manlar da çeşitli konularda bilgi ediniyorlar. ViGündemdeki bir başka konu ise, tereyağların nasıl daha lezking merkezinde sergilenen her aynntının kanıiı zetli, çeşitli ve kaliteli bir hale getirileceğiydi. Gıda Tüzüğünolduğunu belirıen yetkililer. Coppcrgale Viking deki ufak birdeğişiklikle, sarmısaklı, maydanozlu, ançuezli teıneı ke/iııin "şimdiye dek İngiltere'nin girisliği en reyağın yapılabileceği bir care olarak önerildi. Bir başka önemli etkileyici ve en hü>ük tııri/m projesi" olduğunu fikir ise, tek tip tereyağın yerine, bölgelere ve mevsimlere göre ilcri surııyorlar. değişık tereyağlar yapılmasına çalışılmasıydı Nisan ayında merkezin açılışında bulunan Prtııs Ozetle, toplantıda tereyağı için bütün kafa patlatanların tek Charles şoyle konuvmıştu: "Tarih bo\unıu İngilamacı, tereyağın yoluna devam etmesini sağlamak, yükselişilere duni/aşirı ülkelerden gelenlerin katkılarıyla geni daim etmekti. halle Cumhuriyet Savcılığı'na sevkettiler. KİMLF.R VAR? Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanacak olan fakültenin eski yönetici ve görevlileri arasında eski Dekan Prof. Dr. Celal A.Sungur, Fakülte eski Genel Sekreteri Mdih Dumanlı, Fakülte eski İnşaat Müdürlerinden Eray Pulak. eski inşaat müdürlerinden ve halen yüksek inşaatın kontrol amiri Aleks, eski inşaat müdürlerinden mimar Özer Hürmeriç, İrfan Akman, Hamdi Hikmet Barkın. Yüksel Çetinkaya, Yavuz Çığlıdağ, Çınar Giiner, Fahri Karanfil. Gürkan Kasırn Ocaoğlu, Halil İbrahim Kocabay, Metin korfalı, Fevzi Koyunsagan, Ali Muşlu, Muhsin Ozan. Cemal Öztiirk, Fuat Pekşen, Erol Selçuk, İbrahim Şahin, İsmail Taştekin, Çetin Tokluoğlu, Uğurtaş Uçak, Hakkı Uçku, Necati Uçar ve Ömer Zararsız bulunuyor. EĞİTİM HASTANESt AÇILAMADI Gazetemizin 17 mayıs tarihli sayısında yer alan A.Ü. Tıp Fakültesi eğitim hastanesine ilişkin yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma haberleri üzerine, hastaneyi geçtiğimiz hafta içinde açmak isteyen dekanlık, eksiklik ve aksaklıklar nedeniyle açılışı yeniden erıelemek durumunda kaldı. Yüksel İnşaat adlı müteahhit firmanın yaptığı ve 2.2 milyara çıkan hastanenin açılmadan çatısı aknıaya başlamış, çatının tamirini Yüksel İnşaafın karşılık almadan tamir etmesi zorunlu iken, rektörlük çatı tamiri için 200 milyonluk ek bir ihale daha açmış, ihale sonucunda tamir işi gene Yüksel İnşaat'a verilmişti. Ayrıca ısıtma tesisatı çalışmadan bozulmuş ve akmaya başlamış, kapılar hatalı proje nedeniyle 66 ve 76 cm. yapıldığından yatak, sedye ve makineler kapılardan sığmamış, taş travenen kaplamalar ise can güvenliğini ortadan kaldıracak biçimde düşmeye başlamıştı. Hastanenin içinde birçok bölümde inşaat sürerken, uzman firmaların karşı çıkmasına rağmen, geçici kabul yapılmış, geçici kabulden sonra ise yasa dışı olarak Yüksel İnşaat'a 105 milyon lira daha ödenmişti. Öte yandan 1286 yataklı eğitim hastanesinde her geçen gün yeni aksaklık ve eksikliklerin çıktığı, kabloların çapının küçük tutulması nedeniyle elektrik tesisatının yükü çekmediği, daha kullanılmadan klima cihazının, elektronik beynin yandığı, trafoların ise üçüncü kez yandığı, jeneratör montajlarının yapılmadığı için çürümeye terkedildiği kaydediliyor. Tiirkiye KKTC resnıi görüşıneleri sonunda Türk nırafının Maraş'a ilişkin müzakere poz.isyonunu koruması ve Denktaş 'ın 2 ocak larihli önerilerinde deiiişikliğe ııidilmeınesi üzerinde görüş birliği sağlundı. ANKAKA (Cumhuriyel Bürosu) Türk larafının Kıbrıs •.orununda bundan sonra izleyeceği luium dün Ankara'da en üsı düzeyde yapılan TürkiycKKTC resmi gorüşmelerindc ele alındı. Çankaya Köşkü'nde yapılan görüşmelerde. heyetlere Cumhurbaşkanı Kenan tvren ve KKTC Cumhurbaşkanı Kauf l>«nklaş baskanlık elliler. Çankaya Köşkü'ndeki görüşmeler sonunda KKTC'nin izlemekıe olduğu ve Ankara'nın da desıeklediği politikanın sürdürülmesi konusunda görüş birliği oluştuğu öğrenildı. Bu hususa bugün Denktaş'ın ziyaretine ilişkin olarak yayınlanacak bildiridc yer verilmesi bekleniyor. Görüşmeler sonunda Türk larafının Maraş'a ilişkin müzakere pozisyonunu koruyacağı, KKTC Cumhurbaskanı Rauf Denktaş [arafından 2 ocak tarihinde yapılmış olan öneride değişikliğe gidilmeyeceği sağlanan bilgiler arasında. Maraş önerisinde bir değişikliğe gidilmezken, BM Genel Sekreleri Pem de Cueüar'ın Kıbrıs sorununa bir çözüm bulmak amacıyla bundan sonra üstleneceği girişimlerde kendi >a Erdem, Dışişleri Bakanı Vahit Hakfoğlu, Türkiye'nin KKTC nezdindeki Büyükelçisi İnal Batu, Başbakanlık Kıbrıs îşleri Müsteşarı Vahit Güneri, Dışişleri Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Ecmel Barutçu ve KıbrısYunan İşleri Genel Müdürü Tugay Uluçevik yer aldılar. Rauf Denktaş'ın baskanlık ettiği KKTC heyetinde ise, Maliye ve Ekonomi Bakanı Salih Coşar. Başbakanlık Müsteşarı Taner Elkin ve KKTC'nin Ankara'daki Büyükelçisi Peker Turgut hazır bulundular. Bu görüşmelerden önce de Denktaş Anıtkabir'i ziyaret ederek Atatürk'un mozolesine çelenk koydu ve saygı duruşunda bulundu. Anıtkabir'deki Atatürk müzesini de gezen Denktaş, özel salonda şeref deflerini de imzaladı. Denktaş, Anıtkabir özel defterine şunları yazdı: "İlkelerinin gösterdiği mesalenin ay dınlaltığı yolda yıllardır kan ve can pahasına ilerleyerek özgüriüklerini ve lcmel haklannı sana lâyık bir şekilde korumasını bilmiş olan Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeli'nin imanlı Alatürkçii halkı adına, huzurunda huşu ile bir kez daha eğildim ve sana minnellerimi, şiikranlanmı sundum. Çizdigin yoldan ayrılmadan. meşalenden ışık ve nur alarak hak ve özgüriüklerimizi korumaya, sana lâyık olmak için yaşaraaya devam edeceğiz, andımız budur. Gücümüz Anavatandadır. tmanımu. senin aşkınla dolu Atatürkçülüktür. Ruhun şadolsun." Denktaş, dün öğleden sonra da Ankara'nın 50 kilometre kadar dı(Arkast //. Sayfada) YIMIS NADI ARMAGANI '84 300 öğrencinin girdiği "Türk FİNALİSTLERİ Dili" sınavı iptal edildi İstanbul Haber Servisi Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nin Sahne Görüntü Sanatları, Geleneksel Türk El Sanatları, Tekstil, Seramik, Sinema TV, İç Mimari, Fotoğraf ve Endüstri Tasarım bölümlerinin birinci ve ikinci sınıf öğrencilerinin dün girdikleri "Türk Dili" yıl sonu sınavları iptal edildi. Yaklaşık 300 öğrencinin önceki gün konferans salonunda girdikleri Türk Dili sınavının iptali için okul idaresi "öğrencilerin sınav disiplinine uymayan davranışlarını" gerekçe olarak gösterirken, öğrenciler "öğretim üyelerinin ve asistanlann kaprisleri yüzünden" sınavın iptal edildiğini söylüyorlar. öğrenciler şöyle diyorlar: "Biz hepimiz sınav saati olan 9.00'da konferans salonunda toplandık. Tam bir saat 15 dakika sonra gelen sınav komisyonu salona girer girmez defterleri ve ders notlarımızı topladılar. Bu arada Mimarlık Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasanmı Bölümünde öğretim görevlisi Canan Erselçuk, bizlerle alay etti ve aşağılayıcı davranışlarda bulundu. Sonra yoklamaya geçildi. Yoklama süresince huzursuzluk devam etti. Canan Erselçuk bir ara dışarı çıkıp geldi ve dersin hocasına 'yetki aldım sınavı iptal ediyoruz' dedi. Huzursuzluk yaratır sak polis çağıracağını soyledi." Sınav iptalini onaylayan Rektör Yardımcısı Prof. Kerim Silivrili sınav iptali ile ilgili sorumuzu "Bu konuda bir şey söyleyemem. Biraz önce öğrenciler de geldi, onlara bana teşekkür etmelisiniz, hepinizi Hastal'a yollamadığım için dedim" diye yanıtlarken diğer hocalar konunun yönetim kurulunda görüşüleceğini, öğrenciler hakkında disiplin soruşturması açmayı düşünmediklerini söviediler. tnci Bctba y'ezih Dural Nezih Dural, Inci Baba'nın eşyularını icrayla sattırdı A Idığı iki leoparın masrafı çok ağır olduğu için lokantanın kirasını ödeyemeyen İnci Baba'yı mülk sahibi Nezih Dural mahkemeye verdi ve lokantadaki 3 kamyon masa ve sandalyeye el koydurdu. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara'nın ünlü işadamlarından Nezih Dural, kiracısı, İnci Baba'yı mahkemeye verdi. Mahkeme iki ünlü işadamından Nezih Dural'ı haklı bularak Kral Çiftliği'nin tahliyesine karar verdi. damı da, İnci Baba'nın deyimiyle "tarihin ne garip tecellisi ki" mal sahibi ve kiracı olmak üzere mukavele masasında buluştu. İnci Baba, Nezih Dural'ın eşi üzerinde görünen Tunalı Hilmi caddesi 104 numaradaki ünlü "Kral Çiftliği" adlı lokantayı kiraladı. Ancak bir süre sonra kirayı ödeyemez duruma düştü. Dural birkaç kez "Kirayı niye ödemiyorsun?" diye sorduğunda İnci Baba şu yanıtı veriyordu: "İki tane leopar aldık masraflan çok tutuyor Nezihcim.." Çaresiz kalan Nezih Dural, İnci Baba'yı icraya verdi ve lokantadaki 3 kamyon dolusu masasandalyeye el koydurdu. Dural, son olarak da mahkemeden tahliye kararı aldı. (Arkası 11. Sayfada) Olay nedir? Altay Şirketinin sahibi Mete Nezih Dural daha sonra beraat ettiği Türk Parasının Kıymetini Koruma Yasasına muhalefetten Ankara Sivil Kapalı Cezaevinde bulunduğu sırada, koğuş kıdemlisi İnci Baba ile tanıştı. O günlerde çok sıkıntıda bulunan Dural'ı tnci Baba teselli ediyor ve "Adalet mutlaka yerini bulacaktır Nezih üzülme" diyordu. Aradan yıllar geçti her iki işa 307 1 milyar liraya Vikingler yeryüzüne çıkarddı Jorvik Viking Merkezi'ne girebilmek için bir saat kadar sıra bekleniyor. Arkasından Vikinglerin İngiltere'deki tarihçelerini anlatan panolarla süslü virajlı koridorlardan geçiyorsunuz. Lunaparktaki gibi yürüyen dörtlü koltuklardan birine biniyorsunuz. Yolculuk geri geri başlıyor. Koltuklara yerleştirilmiş teyplerle, ancak duyabileceğiniz şekilde açıklama yapılıyor. İngiliz arkeologları son yıllarda gerçekleştirdikleri yoğun bir çalışma sonucu York şehrinde 9. ve 10. yüzyıllardan kalma bir Viking yerleşme bölgesini yeraltından yerüstiine çıkarmayı başarmışlar. Jorvik yerleşme bölgesi Coppergate 7 yerüsıüne çıkarma projesi için 1 milyar 300 milyon lira harcanmış ve 5 bin meıreküp yer kazılmış. lunan bir Viking gemisinden bunların gürgen ve çam ağaçlarından yapıldıklarını ve 25 metreye 5 metre boyutlarında olduğunu öğreniyoruz. Bir gemide bulunan mutfak eşyaları ve yataklar, Vikinglerin yoiculuğa oldukça tedarikli çıktıklannı gösteriyor. ileri gitmeye başlıyor. İşte Vikinglerin pazar meydanı... Sqkakları, insanlar. evler, kediler, köpekler, kargalar, hepsi sanki canlı. Sokak sesleri, konuşmalar, havlamalar, satılan malların kokulan... Bütün bunlar kazılardan elde edilen bulgulardan ilham alınarak canlandırılmış. Işıklandırma ve renklendirme de böyle... Sokakta oynayan çocukların yanından geçiyoruz. birbirlerine laf atıyorlar, sonra bir evin içi, yemek hazırlığı var, yün eğiren kadınlar, deri işleyen ustalar, verev Viking çarıkları. Biraz daha ileride meşhur Viking gemisi, üzerinde balık ayıklayan ve sohbet eden iki balıkçı, kıyıdan onlara seslenen bir uncu. sonra sakin sakin çalışan kuyumcular ve yine dericiler... Yorklu Vikingler İngiltere'nin "Northumbria" (Northumberland) yöresine yerlesen Vikingler York şehrini krallığın başkenti yapmışlaı. Jorvik adı verdikleri bu şehri bir ticaret merkezi haline getirmişler. Kuzey ülkeleri ile ticarete girmişler. İngiltere'den götürdükleri bazı mallar karşılığında kürkler mücevherler, bıçaklar. kaplar, değirmen taşlan almışlar. Vikingler döneminde köle ticaretinin önemini yitirdiği de söylenir. Zaman tünelinde tanıştığımız Jorvikli Vikingler dericilikte. kuyumculukta tahta işçiliğinde ve dokumacılıkta oldukça ilerlemişler... Sanatlarında sadelikle iç içe geçmiş bir pratiklik göze çarpıyor. Giyim kuşamda, mimaride ve hatta kuyumculukta görülen bu sadelik pratik yaşamayı ve esas hedeften uzaklaşmamayı simgeliyor. Zaman tünelinden sonra gezdiğimiz müzedeki küçüklü büyüklü eşyalar bunu kanıtlıyor nitelikteydi. Jorvik Viking Merkezinden günümüz York'unun en işlek merkezine açılan Coppergate sokağına çıkıyoruz. Hemen karşıda pazar meydanı. İskandinav ekmekleri yapan bir fırın, antikacılar, sallanan tişörtler ve blucinler. Modaya pek aldırmayan yüzlerct binlerce İngiliz yurdun her bir yanından gelmiş, Jorvik merkezini, York Müzesini, meşhur York Katedralini geziyorlar. Jorvik dünyasının işlenmemiş yün iplik, odun renklerinden sonra York alışveriş merkezi bambaşka bir renkler âlemi. Doğadan alınıp yeniden doğaya verilmek istenen renkler bazı sebzelere fost'orlu bir görünüm dahi vermiş. Kuzey ülkelerinde doğayla gerçekçi bir renk ve tat alışverişi yapmak güç olsa gerek. Ama bir de giyim kuşam stili var, pratiklik var. İngilizlerin modayı umursamayan sade, rahat \e olgun stilleri 10. yüzyıl Jorvikli Vikingleri anımsainuyor değil. "Muzip ve kahraman" Viki, Jorvik Viking Merkezini, arkeolojik bulgulaıı görse çok gurur duyar ve "Helal olsuun" derdi... Jorvik t ;A//î!; Uerkezi'ni (unıraıı hn»>ürün kapağı lişmistir. kultürü. yeni fikirler ve ideallerle zenginleşmişlir. Bundan 1000 yıl önce esas olarak Iskandinav>anın etkisi söz konusuydu. Bu nıerkıv bize İnuili/ geleneğinin hangi >anlarının İskandinav>u'dan ^eldiğini göstermektedir." Aıııerika'ılaıı Rıısva">a Ku/ey denizinden gelen Saksonlar, 5. yüzyıldan itibaren İngiltere'de yerleşmişler \e6. yüzyılda Hırisiiyan olınuşlardı. 9 yü/yılda İngiltere'ye ku/c\den bir akın daha oldu. Viking korsanlarının saldırıları \c yağnıalan Sukson diıı adamları tarafından luneilennıişti. Ancak bugıın Vikinglerin bircoğunuıı banş vanlısı çiftçiler, tüccarlar \e ge/uinler olduğu bilinişor. İngiltere'nin o/ellikle kıı/ey \c güneybatı yörelerine yerlesen Vikingler. bu ülkeye birçok yeııılikler de getirnıişler. Vikingli muhucirlcr ba/ı nıallar için laa Rusya'ya, İıan'a, İstanbul'a ve Ku/e> Al'rika'ya gitnıişler. Bir yandan da I/laııda'ya, Grönland'a \e " \ i n di>arı" dedikleri Amerika'va u/annıışlar. Hıı akıl alnıa/ yolculukları sağlanı gemileri sayesinde yapmış Vikingler. Vikingler deyince heıııen aklınıı/a gelen oldukça daşanıklı iıısa edilıııiş koca sivri uçlu balıkçı sandalları Norveç'te bıı /aıııan liineli Jorvik Viking merkezine girebilmek için bir saat kadar sıra bekleniyor. Arkasından Vikinglerin İngiltere'deki tarihçelerini anlalan panolarla süslü virajlı koridorlardan geçiyorsunuz. Ve lunaparktaki gibi yürüyen dörtlü koltuklardan birine biniyorsunuz. Yolculuk geri geri başlıyor. Koltuklara verleştirilmiş teyplerle, ancak duyabileceğini/ sekilde açıklama yapılıyor. Yorklu bir elektro akustik ustası gerçek Viking yaşantısından sesler üzerine bir araştırma yapmış. 1000 yıl sonra yeryüzüne çıkarılan Coppergate nıahallesinin seslendirmesi onun eseri. İlk girişte 50 yıl öncesiııin radyo yayını ile askerlerin raprapları ve savaş cığlıkları canlandırılıyor. Savaş süzgecinden geçirilen /iyaıetçileı. arabalan içinde geri geri 10. yu/yıla ıılaşı\orlar. Bu noktadan itibaren arnk kolıuklar geri dep.il.