Katalog

8 MART 1984 EKONOMİ CUMHURIYET/9 8 müyar dolara erişmek için dışsatımm yüzde 40 artması gerekiyor Zorlaşan chşsatımın "paüama" şansı azalıyor Ekonomi Senisi Turkıve'nın dışsatımı 1979'dan bu yana ılk kez geçen yıl genlerken 1984 yılı ıçın ongorulen ıddıalı dışsatım hedefının tutturulması da oldukça zor gorunuyor Dışsatımı çekıcı kılan ve pek çok fırmanın dışsatıma heves etmesıne neden olan koşulların bırer bırer ortadan kalkması ve bu heveslılerden bır bolumunun zorunlu olarak devre dışı kalması da dışsatımda 1981 ve 1982 yıllannda gozlenen boyutta bır sıçramayı zor laştınvor Bu arada ıhracat kredılerının pahalılaşması, Merkez Bankası ıhracat reeskontlannın dondurulması ve ıhracatta vergı ıadesının nısandan ıtıbaren kademelı olarak duşurulecek olması da hemen tum dışsatımcılan olumsuz etkıyecek etkenler arasında yer ahyor Dışsaumını 1980'de yuzde 29, 1981'de yuzde 62, 1982'de yuzde 17 arttırmayı başaran Turkıye'nm dışsatımı geçen vıl bınde 3 duştu Once 7 1 mılyar olarak saptanan daha sonra ıkı kez aşağı doğru çekılerek 6 3 mılyara duşurulen dışsatım hedefının çok altında kalan 1983 dışsatımı 5 mılyar 728 mılyon dolar olarak gerçekleştı 1984 yılı ıçın muhafazakâr olanlar 6 8 mılyar dolardan, bıraz daha cesur olanlar 7 mılyar doların ustundekı bır rakamdan, Hazıne ve Dış Tıca ret Musteşan Ekrem Pakdemırlı ve ışadamı Şank Tara gıbı çok cesur olanlar ıse 8 mılyar dolarhk bır 1984 dışsatımından söz edebılıyorlar Ancak Turkıye'nın 1984'de 7 mılvar doların he men ustunde bır dışsatımı gerçekleştırmesı ıçın bu vıl yuzde 23,8 mılyar dolara erışmesı ıçınse yuzde 40 oranında bır dışsatım artışı sağlaması gerekiyor Dışsatım cephesınde şu anda esmekte olan hava ıse bu oran larda bır dışsatım atılımı gerçekleştırmenın hıç de kolay olmayacağını gostenyor Geçtığımız ıkı yıl ıçınde gerıleme gosteren dunva tıcaretınde bu yıl kuçuk de olsa bır genışleme beklenıyor ama Turkıye'de gundeme gelen "fiktif ıhracatı onlerae" ve "ihracatı ehil ellere leslım etme" çabalannın ılk donemde ıhracatı olumsuz yönde etkıleyebıleceğı belırtılıyor 1984 dışsatımıru olumsuz etkıleyebıleceğı belırtılen venı önlem ve uygulamalann başlıcalan şunlar • thracat kredılen eskısı gıbı "çok ucuz kredi" olma nıtelığını kaybetmış bulunuyor ve bu kredılerın kullanana malıyetı >uzde 45'ı bıle aşabılıyor • Merkez Bankası ıhracat kredısı reeskontlannı belh bır duzeyde dondurmuş bulunuyor \e bu nedenle ıhracat kredısı bulmanın, 1983'unıkıncı yansında olduğu gıbı zor olacağı anlaşılıyor • Dışsatımda vergı ıadesının onumuzdekı aydan başlanarak önce yuzde 55'e, daha sonra yuzde 20'>e duşurulmesı ongö rulu>or lç pazara çahşmak yerıne ıhracata yönelmenın en onemlı teşvık unsurlarından bırı olan vergı ıadesının azaltılması halınde bunun caydıncı bır unsur olabıleceğı belırtılıyor • Bunların yanı sıra Turk lırasının ozellıkle ABD dolanna karşı hızlı değer kaybının durmuş olması da dışsatımın teşvıkı açısından olumsuz bır gelışme sayılıyor TÜRKIYE'NIN DIŞSATIMI (milyon dolar) 5.746 Türkiye'ye 300 milyon dolar kredi açılıyor LONDRA, (a.a.) Arap, Ingılız, Alman, Isvıçre ve Amerıkan bankalanndan oluşan bır konsorsıvum Turkıye'ye 300 milyon dolar kredı açmayı kararlaştırdı Mıddland Bank Internatıonal sozcusu Kyle Fraeser'ın verdığı bılgıye gore, konsersıyum kedıyı TC Merkez Bankası'nın emrıne ıstıkrar tedbırlerının uygulanmasında karşılaşılan bazı malı guçluklen hafıfletmek amacıyla verdı Bankalann bu karan almasında Turkıye'nın artık "krediye layık" ekonomık duzeye gelmesının etkılı olduğu kaydedılıvor Devlet garantısı altında sağlanan 300 milyon dolarlık krde uç buçuk yılı ödemesız 6 yıl vadelı olacak ve faızı LİBOR faız oranının yuzde 1 5 ustunde olacak IŞÇININ EVRENINDEN ŞUKRAN KETENCİ Yargının sorumluluğu Yetkılı sendıkanın belırlenmesınde kullanılacak ıstatıstıklerdekı, Çalışma ve Sosyal Güvenlık Bakanlığı'nın, doJayısı ıle hükumetın sorumsuz tavn bu lıstelerı kesınleştırecek yargının sorumluluğunu arttırmıştır Bakanhğın sorumluluğunda belırlenen gerek ışkollarındakı toplam çalışanları, gerekse sendıkalarm uyelennı gosteren ıstatıstıklerın gerçeklerı yansıtmadtğı, konuyla bıraz ılgılı herkesçe bılınmektedır Bakanlık, geçmış dönemın ış banşını en çok bozan, en onemlı sorunu, yetkı sorununa, sahtecılığe karşı (zaman darlığı, olanakları elverışsızlığı gıbı gerekçelerle) hıçbır önlem almamıştır Işkotları çalışanları ıstatıstığınde ışveren bıldırımlerı, sendıkalarm üyelen ıstatıstığınde de sendıkalarm bıldırımlen ıle yetınmıştır Yenı sendıkal düzende, 2821 ve 2822 sayılı yasalarda, pek çok temel sendıkal hak, sadece ve sadece Turkıye'de geçmış donemde yaşanan yetkı sorunları, sahtecılıklerı onleme adına bu gerekçe ıle ortadan kaldınlmışken, bu konuda eskı yasalara göre daha ağır sorumluluklar yüklenmış olan Bakanlığın bugunku vurdumduymazlığının bızce savunması olamaz Sendıkalann vartıklannın yetkı almaya oturtulduğu ülkemızdekı sıstemde, bu alandakı keskın mucadele ve sahtecılıklenn boyutları bılınırken, bunları önlemeyı ustlenmış Bakanlığın, çeşıtlı yasa hukumlenne uygunluğunu, doğruluğunu arastırmadan "Ben beyanlarla yetındtm" dıyerek hazırladığı ıstatıstıklerle kamuoyunun karşısına çıkmasının hıçbır haklı gerekcesı kabul edılemez Gerçekten çaresız kalınmışsa, ıstedığı her konuda bır gunde çıkardığı yasalarla, ış becermekle çok övünen sıyasal ıktıdar, Özal Hukumetı gerekıyorsa yasa değışıklığıne kadar pek çok çözum yolu bulabılırdı Bugunden sonra da bulabılır Yaygın kamuoyu yargısı, gerçeklerı yansıtmayan, sahtecılığe pnm veren ıstatıstıklerden çıkacak sonucun, sıyasal ıktıdarın tercıhlennı de yansıttığı doğrultusundadır kı, bu yargı yenı bır sendıkal duzenın başlangıcında, ışçılerın sendıkalara güven duyatılmesı, ış barışı açısından çok onemlı sakıncaları da birlikte getırmektedır Daha öncekı yayınlarımızda vurguladığımız ıçın burada ılgılı yasa hükümlennın çığnenmesıne ılışkın örneklerı yınetemıyoruz 2821 ve 2822 sayılı yasalardakı pek çok hukme uygunlukları araştırılmadan, bunlara aykırılıklan ve yasal geçersızlıklerı bılıne bılıne, bıldırımlerın toplamı şeklınde ortaya çıkan Bakanlık ıstatıstıklerıne pek çok ıtıraz var Yasa gereğı 15 gun ıçınde Ankara ış mahkemelerıne çok yoğun ıtırazlar yapıldı Şımdı, sıyasal ıktıdar sorumluluğunu hatıriayarak araya gınp başka çozum getırmezse, bütun düzeltıcı umutlar, sorumluluklar Ankara ış mahkemelerındekı yargıçların üstune katdı Ama nasıl olacak'' Hemen belırtelım kı, "Işkolunda ılan edılen çalışan sayıstnın daha az, ya da daha çok olduğunun, kendı üye sayılannrn ılan edılenın ustunde bulunduğunun, aynı ışkolunda ılan edılen dığer sendıkalann üye sayılarınm yüksek olduğunun" sendıkalarca kanıtlanabılmesı de Bakanlığın elınde Bakanlık bılgısayarda toplam ıstatıstıklerı elde etmede kullandığı bılgılen sendıkalara vermeyerek sendıkalann ıtırazlarında haklılıklannı kanıtlama olanaklarını da ellerınden almıştır Hangı ışyennde, hangı sendıkalann uyelerı goruiduğu bılmmeden, sendıkaiar hangı belgelere dayanarak kendılerının uyelerının eksık, dığerlerının fazla, daha doğrusu yasal geçerlılıgı olmayan uyeler bulunduğunu kanıtlayabılırter1? Bazı yargıçlar doğrudan Bakanlıktan bu bılgılen ıstemışlerdır Ama bızım kaygımız, yasaya aykın pek çok durumun ortaya çıkmaması gıbı bır özlem dahı, sorumluluktan kaçılması ıstatıstıklere dayanak yapılan açık lıstelenn göndenlmemesı sonucunu doğurabılır O zaman yargının ışı ıyıce guçleşecektır 15 gunluk yasal sure ıçınde sendıkalann sunabıldıklen bılgılerte mılyonlan bulan uyelık belgelerının gerçeklığı hakkında nasıl doğru sonuçlara ulaşılabılır? Itırazı yapan sendıkalann ön göruşmelerınden ılk ızlenımlerıne gore, ışın ıçınden çıkılmaz bu zor durum yargı uyelennı olumsuz etkılemıştır Yasa maddelennın kalıplarına sığınılarak, "Ortada bır ıtıraz ışlemı vardır Yargılama yoktur Dolaytsıyia delıl toplama, ıtırazı esastan ınceleme yetkısı de yoktur '' gıbı gerekçelerle sorumluluktan sıynlma eğılımı vardır 12 Eylul öncesı de, yoğun sahtecılıkler, yetkı sorunları karşısında yargı bocalamış, "Yasa referanduma ızın vermıyor Tek tek uye fışlen üzennde ınceleme ıle santecılıkler ortaya çıkmryor " gıbı gerekçelerle, yıllar süren yetkı davalan ıle ışçıler mağdur, olmuş ış barışı bozulmuştu Şımdı ıse 15 gün ıçınde Irstelen kesınleştırerek sorunun dışında kalabılme olanağı var Ancak gerçekler gözardı edılırse, yargı da Bakanlığın, sonuçta sahtecılığe prım veren ıstatıstıklenndekı sorumluluga katılmış olacak Bızce ne Bakanlık, ne de bu lıstelenn esastan doğruluğu araştınlmadan onaylanması halınde yargı, "Nasılsa ışyen yetkılen venlırken, yanlışlıklar tek tek duzeltılır" gıbı bır gerekçeyı de savunma yapamazlar 2822'nın 12 maddesı yargıdan geçen ıstatıstıklerın kesınlığınden söz etmektedır Böylece Bakanlık ve yargıya, sahte uye fışlerını onaylatmtş bır sendıkaya, daha sonra, ışyen yetkısını belırleme aşamasında, "Bu uye fışlen sahte, geçerlı değıl" demek sanıldığı kadar kolay ve hukuken savunulur olamayacaktır Bır kez daha, yasanın pek çok hükmü açısından geçertı, yasal uyelıkler araştırılmadan hazırlanmış bır ıstatıstık temel yapılarak bır kısım sendıkalara toplu pazarlık yolunun açılması, bır kısmına kapanmasının haklı ve hukuken geçerlı olmadığını vurgulayarak Bakanlık, daha doğrusu sıyasal ıktıdar ve yargıdan, gerçekçı, sorumlu davranarak köklu çözüm bekledığımızı dıle getırelım Ihracatçıya Merkez Bankası desteği darahyoı ANKARA, (ANKA) Ihracat kredılen ıçın Merkez Banka sı'nı tek kaynak olmaktan kurtaracak ve onemlı oranda devre dışına çıkaracak >enı bır duzen leme uzerınde çalışılıyor Ihracat kredılerınde Merkez Bankası kaynağından kullanımı daraltacak yenı sıstem, sıkı para polıtıkasının ve bu doğrultudakı IMF lımıtlerının gereğı oluvor Özal hukumetı, IMF lımıtlerının zorlanacağı endışesıyle gore\e başladığından bu \ana ıhracat kredılerının dağıtımını dondurmuş bulunuyor Odeme takvımıne bağlanmış ve henuz ödeme takvımı bulunmamakla birlikte uygun gorulerek kredılendırılmesı taahhut edılmış ıhracat kredı taleplennden halen bekletılenlenn 180 mılyar lıraya yukseldığı gozlenıyor YENİ SİSTEM Ihracat kredılerıyle ılgılı yenı sıstem, ıhracat ışlemıne aracılık eden bankarun kredılemeyı kendı kaynaklarından yapması esasına dayanacak Merkez Bankası'nın ıhracat kredılerıne katkısı, bankalann normal reeskont ımkânları çerçevesınde surecek PREFİNANSMAN OLANAĞI Ihracat kredılenyle ılgılı yenı duzenleme, prefınansman olanaklarının da genış kapsamda kullanımını ongöruyor Bu ko nuda, ağustos 1983'te kaldınlmış olan "kur garantisi"nın yenıden sağlanması duşunulmuyor Ancak 6 ay surelı prefinansmanda kur rıskının uzun vadelı yatınm kredılen ölçeğınde önem taşımadığına da dıkkat çekılıyor Yatınm kredılerı ıçın ıse, kur rıskını sıfırlayacak bır sıstem uzerınde çalışılıyor Prefinansman kredılen ıçın vergı kolaylığı uzennde duruluyor Hazırlanan bır kararname ıle prefınansman vergısınden vazgeçılerek mevcut faız yukunun 4 puan dolayında duşurulmesı ongöruluyor "Vergi İadesi" paneli bugün Ekonomi Servısı Personel Yönetıcılen Derneğı (PERYON) tarafından duzenlenen "Ucretlilere Vergi tadesi Hakkındakı Kanunun İçerigi ve Uygulaması" konulu panel bugun yapılıyor Odakule'de saat 14 OO'te başlayacak olan panelde, ünıversıte temsılcılen ve uygulamacılann konuşmacı olarak yer alacaklan belırtıldı Konuşmacılar, vergı ıadesı uygulamasını butun yönlerıyle ele alacaklar Günün aynası Dolar altınla birlikte düştü Ekonomi Servısı Doların dunva dövız pıyasalanndakı du şuşu ıyıce hızlandı Altm fiyat lan da dun bıraz değer yıtırdı Dolar hızla 2 5 mark ve 7 5 Fransız frangı sınırlarına doğru genlıyor Hafta başında 2 58 mark ve 7 95 Fransız frangından ışlem goren dolar uç gun ıçınde 2 53 mark ve 7 81 frank değerlerıne ındı Doların bu duşuşu Turk lırasına da yaradı ve dolar 307 lıra cıvarına çekıldı Dolar Tahtakale pıyasasında da merdıvenlerı ınıvor 1 ay once karaborsa pvyasada 350 lıra>ı aşan doların bugunlerde 337 lırava düştuğu one suruluyor Altın fıvatlarında bırkaç gundur gözlenen anı artış ıse dun kesıldı Londra borsasında bır ons altın 2 dolar yıtırerek 402 dolara ındı Turkıve'de Cumhrıyet altını 200 lıra, kulçe altının gramı 30 lıra duşuş kavdettı İSO SEÇİ3V1LERİNİN İLK RAU1VDU IstanbuUu sanayıcı sınav heyecanı yaşadı Bodur, Gezgin, Çavuşoğlu, Kuşçulu ve Narin'in lisğı 3 sandıkta da seçımlerı kaybettı grubundan seçımlere katılan telen meslek komıtesı seçımlennı kazanırken, şim Kağıt Bajdur'un Ustesı de çoğunlu Refik diki Meclis Başkanveküi Murtaza Çelikel, meslek ğu alamadı komitesine giremedi. TEK LİSTELİ SANDIKLAR MERAL TAMER Uıanbul Sanayı Odası'nın dun ya pılan meslek komıtesı seçımlerı epev canlı ve hareketh geçtı Odakule'de kurulan 40 sandığın başına sabahın erken saatlennde toplanan IstanbuUu ışadamlarının çoğu, öğrencılık d o nemlerını anımsatan bır sınav heye canı ıçındeydıler 2 bın2 bın 500 kadar kışının o\ kullandığı İSO seçımlennde lıstelerı hazırlavan sanayıcıler, sabahtan ak şama dek kendı sandıklarının başın da "nobel tntariarken" otomobıller le ov aımaya gelen ya da "getınlen" ışadamlan da eklenınce Odakule dün ana baba gunune döndu İğne atılsa yere duşmeyecek ölçu de kalabahk bır ortamda yapılan meslek komıtesı seçımlen surerken Istanbul Tıcaret Odası yetkılılerının de bugün yapılacak ITO seçımlerı ıçın Odakule'de yoğun bır kulıs yu ruttuklen dıkkatı çektı Bu arada çe kışmelı geçen meslek komılelerı ıçın oy başına 125 bın lıraya kadar para ödendığı söylentılerı de ortada dolaştı SEÇÎM SONUÇLARI Sandıklar açıldıktan sonra orta>a çıkan son duruma göre, tSO'nun şımdıkı yönetıcılennden İbrahım Bodur, Nurullah Gezgin ve çok sayıda vönetım kurulu uyesının lıstelerı Meslek Komıtesı seçımlennden ba şarıyla çıkarken, şımdıkı Meclis Baş kan Vekılı MurUza Çelikel Meslek Komıtesı seçımlennı kaybettı Eskı donemlerde meclis Uyesı oldukları halde 1981 seçımlennı kavbedenler den Koç Grubu'ndan Otasan'ın Genel Muduru Ahmel Bınbır, Ercan Holdıng vonetıcılennden Cavıl Çıtak ve Çuhadaroğlu Alumıvum firması nın sahıbı Ahmet Çuhadaroğlu'nun hazırladığı hsteler çogunluğu alırken Anadolu Endustrı Holdıng. katıldı Seçım vapılan 40 meslek komıtesının yarıdan fazlası yanı 20'yı aşkın sandıkta tek lıste vardı, dola>ısıyla seçım heyecanı ve trafık yoğun değıldı Bu sandıklardan çı kacak sonuç ve bu meslek komıtele rınden İSO Meclıs'ıne gıdecek uve ler seçımler sonuçlanmadan bellıydı Örneğın bu çerçevede 1 numaralı meslek komıtesınden Orhan Keçelı ve Husnü Çakır, 4 numaralı meslek komıtesınden Nuh Kuşçulu ve Recep Dervışoglu, 7 numaralı meslek komıtesınden Orhan Demırtas ve Ömer Dınçkök, 8 numaralı meslek komı tesınden Raıf Dınçkök ve Osman Boyner, 9 numaralı meslek komıte sınden Mehmet Şuhubı ve Oğuz Ka rahan'ın seçıleceklerı daha sabahın erken saatlennde bellıydı Onlar gı bı İbrahım Bodur, Nurullah Gezgin, Emın Cankurtaran, Şaban Çavuşoğ lu Jak Kamhı, Talat Orhon, Alı Coşkun ve burada adlarına yer veremedığımız dığer bazı İSO uyelerının de venıden seçıleceklerı çoktan bellıydı Buna karşılık bazı sandıklarda kı ran kırana bır mucadele, hatta zaman zaman yuksek seslı tartışmalar dıkkatı çekıyordu Bu sandıklar ıkı hatta uç karşı lıstenın bırbırlenyle çekıştığı sandıklardı Örnegın Alı Zafer Tacıroglu'na karşı Anadolu En düstn Holding'in de rakıp lısteyle ortaya çıktığı 3 numaralı meslek komı tesıne ılışkın sandıkta ov vermeye ge lenler sıkı bır denetımden geçıyor >etkı belgelen olmayanlar derhal arabalara bındınlıp belgelen tamam landıktan sonra tekrar oy kullanma ya getınlıyor, bu arada arabayla gıdışgelış sırasında seçmenın etkılen memesı ıçın ıkı taraftan da bırer tem sılcı arabaya bınıyordu Alı Zafer Tacıroğlu ıse gun boyu telefon ba şından aynlmayarak oy kullanmaya ısteklı gözukmeyen ya da söz verdı ğı halde lSO'ya gelmeyen delegelerı ıkna ederek sandık başına getırtme ve çalıştı Bu grupta da sonun da Tacıroğlu lıstesı kazandı 3 numaralı sandığın yanı sıra, 6, 11,13,14,18,20,21,22,23,25,27, 28, 30, 31, 36, 37 v e 40 numaralı san dıklarda da bırden fazla lıste çıktı Merkez Bankası Başkanı: Faizde "şok etkisi"yuratmak istedik Ekonomi Servısi Merkez Bankası Başkanı Yavuz Canevı, Turgut Özal hukumetı goreve başladıktan sonra, tıpkı 24 Ocak Kararlan'nda olduğu gıbı, faız olayını "şok etkısi" yapacak şekılde kamuoyuna göstermek gerektığını belırterek şöyle dedı "Ancak bu şartlar altında halk alacağı mallardan, eğlencesınden kısıntı >aparak parasını bırıktırme yoluna gıdecekür. 24 Ocak Kararlan'ndan sonra bo>le bır gelişme goruldugu ıçın yeni donemde tereddut edılmeden aynı karariar tekrar alınmıştır." Ekonomide Diyalog dergısıne yaptığı açıklamada, Merkez Bankası'nın yenı donemde daha çok dtızenleyici ve tepeden kontrol edicı rol o>nayacağını anlatan Yavuz Canevi, bankalann yenı tur dövız ışlemlenne ıntıbakı konusunda şunları söyledı "Uluslararası doviz pivasalan>la >e kur konusunda bırbirleri>le nasıl rekabet edecekler? Bu konularda haar değıller Bankalann en buyuk egıtıtn ka\nağı, Turki>e'ye yenı gelmiş bulunan yabana bankalann şubeleri olacaktır." İNGİLTERE^DE ÖZEL TEŞEBBÜSE SATIŞ HUMMASI M. ŞAKÎRYURDAKUL \aşar Holding'in yeni hizmeti Ekonomi Servısı Yaşar Holdıng bun>esınde kurulan ve çalışmalarına başhyan Yaşar Holdıng İktısadı Aıaştırma Merkezı, kamu ve ozel kesım yonetıcılerı ıçın bır hızmet başlattı Araştırma merkezı, Turkıye ekonomısındekı onemlı gelışmeler ve hukumetçe alınan onemlı ekonomık kararların tartışılacağı perıyodık bır bulten yayınlıyor "Ekonomınin Sesi" adlı bultenın ılkınde, Dr. Alı Naıl Kubalı yonetımındekı açıkoturumunda Prof. Demır Demırgil. Prof. Erdogan Alkın ve Doç. Menh Paya çeşıtlı ekonomık kararlan tartıştılar Açıkotunımlar avncabır kaset halınde de yonetıcılere ulaştırılacak Dev BritLsh Telecoırfun satışı: Devlet tekeli yerıne özel tekel mi? DIŞBANK 8 MART 1984 TARIHLI DÖVIZ KURLARI ALIŞ SATIŞ 307,16 310,08 Amerrkan Dol 121 10 122,25 Telefon ucretlerinin belirlenmesi sonınu, Telecom'a aitpay senedı satışları açısından tam bir başağnsı. Hukümetgelecek beşyıl içinde British Telecom'un kentiçi telefon konuşmalarına enflasyon oranının altında zam yapmasını güvence altına almaya çalışıyor. Dünyamn herhangı bır yöresınde, herhangı bır tanhte özel tesebbuse devredümış herhangı bır kamu iktısadı kuruluşu, lngılız Telekomunı kasyon Şırketı Britislı Tdecom kadar buyuk değıldı Bu yakınlarda Avam Kamarası'ndan geçınlen, halen Lordlar Kama rası'nda göruşulen tasanyla özel te şebbuse satılmak uzere olan Bntısh Telecom'un oe< variıgı 15 milyar Ingılız Lirası... Potansıyel pıyasa de ğennınse 7 58 5 rmhar lngılız Lirası dolayında olduğu öne suruluyor Fır manın yüzde 51 hıssesı bu yıl ekım ayında özel tesebbuse satılacak Muhafazakâr Thatcher hukumetı bu sa tıştan 4 nuryar lngılız Lirası sagfaunayı beklıyor Yeryuzunde hıçbır pay senedı borsası şımdıye dek bır seferde bu buyüklukte bır satış deneyı mınden geçmedı Thatcher hukumetı de salt Londra borsasının boyle bır yukü kaldırmasım ummadığı, bekle medığı ıçın aynı zamanda New York, Tokyo ve Avnıpa borsalannı da ha rekete geçırmeyı tasarlıyor Bntısh Telecom sadece lngıltere' nın değıl Batımn da sayılı buyuk ku ruluşlanndan bın 240 bııı kışı çalıştınyor. Geçen yıtkı cırosu 6 mılyar 400 milyon lngılız Lırasıydı 1983 kârı vergıden once 365 milyon lngılız Lırasını buldu 600 milyon lngılız Lırasından daha fazla ek aşınma payı duşurmeseydı gerçek kârı bu mılyara ulaşacaktı Donanım ımalı dışında, telekomu nıkasyonun her dalı, Bntısh Telecom'un tekeli altında Gerçı Muhafazakâr hükumet son ıkı yıldan bu yana bu tekeli hıç değılse kâğıt us tünde ortadan kaldıracak bazı gırı şımlerde bulunmuş, özel Mereurj fir ması böylece doğmuştu Ama gerçek vaşamda Bntısh Telecom'un kurdu ğu tekel kolay kolay tahtından ındırılebılecek gıbı görunmuyor Çunku Mercury fırması, telekomünıkasyon pıyasasının sadece yüzde 3'une seslenebılıyor Tasan Avam Kamarası'nda göru şulurken, Tıcaret ve Sanayı Bakanı Norman Tebbıt, "Bntısh Tetecom'un karan keamtnden ozd kesıme aktanlması," dıyordu "etkın ve adıl bir rekabetı guvence altına almanın ılk esaslı adımıdır " Bakanın Avam Kamarası'ndakı bu sözlenne Lordlar Kamarası'ndakı göruşmeler sırasında Sosval Demokrat Partılı Gryf* Lord Taylor cevap verecek, "Tasan, serbest pıvasa rekabetının koşDİIannı varatmıyor. Kamnya besap vermek dnnımunda olan bır devlet tekehnın venne, serma>edarlanna besap vennekle yuknmlu bır özel tekeli koynyor" dıyecektı Bntısh Telecom'u özel tesebbuse devretmeyı öngören yasa, gerçı bu tekehn kötuye kullarulmasını önlemeyı amaçlayan bazı önlemler getınyor, ancak bu önlemlenn ne ölçüde etkın olabıleceğını kestırmek şımdılık mumkün değıl Telefon ucretlennm belirlenmesi konusu pay senetlen satışı açısından tam bır baş ağnsı Hukümet gelecek beş yıl ı^ınde Bntısh Telecom un kentıçı telefon konuşmalarına enflasyon oranının altında zam yapmasını, şımdıden guvence altına almaya çalışıyor Bnbsh Tetecom zam oranının enflasyon oramndan yuzde 1 daha duşuk olmasım kabul edıyor Hukümetse daha buyük bır oran beklıyor Ne var kı, oran büyüdOkçe, Bntısh Telecom'un kâr rakamı kucülecek, böyle bır durumsa pay senedı satışuun olumsuz vönde etkılen mesı sonucunu doğurabılecek bır başka sorun Bntısh Telecom'un uzun enmlı borçlan Fırma, 3 mılyar 400 milyon tngıüz Lırasını bulan bu uzun enmlı borçların, özel tesebbuse devır gınşımınden önce hu kumetçe temızlenmesım ıstıyor Bu gerçekleşmezse Bntısh Telecom'un pay senedı sahıplenne temettu verebümek ıçın yenıden borçlanması ge rekecek Brıtısh Telecom un çapı İngıltere pıyasasınca hazmedılmesı zor bır lokma tş ve tıcaret çevrelenmn ga zetesı Fınancıal Tunes'm geçenlerde belırttığı gıbı, Bntısh Telecom hak kında pek az bılgısı olan Amenkalılan pay senedı alımına ıkna etmek ıçın müthış bır çaba harcamak gere kıyor Hukümet kendısıne gayet hırslı hedefler seçmış görünüyor Çağdaşha berleşme gereklenne ayak uydurabı len bır Bntısh Telecom, ülke ıçınde gerçek rekabete dayalı bır telekomu mkasyon sanayu, etkuı ve tıcarı açı dan atak bır Bnush Telecom, tatmın edılmış telefon abonelen ve nıhayet şırket pay senetlen ıçın azamı fıyat Bunca değışık amacın uzlaştınlraası pek kolay görunmüyor ŞİRKET GENEL KURULLARI tkonomı Servısı Her yılın üçuneu ayı anontm şirketler ıçın genel kurul traftğınm arttığı bır ay gorunumundedır Bu yıl da şırketlrrın daha çok a) sonuna yayılan trafiğı aynı yoğunlukta yafayacaklan an\aşüıyor. Saptayabıldığımız bazı genel kurullann 25 marta kadar yapılacak olanlanm yer ve zaman sıralamasına gore yayınhyonız: Bugun. • Turkıye Vakıflar Bankası A O Ankara Kavakhdere Genel Mudurluk, saat 15.00. 9 man cuma • İsianbul Porseten Sanayı Besiktas Cam Han, saat 11.00. 10 mart eumartesı • Çukurova Elektrık Adana Genel Mudurluk 12 mart pazartesı • Tutunbank tznur Ataturk Cad. banka bması, saat 15.00. 13 mart sah • Kav Orman Sanayı Istanbul Divan Otelı, saat 16.00. 14 mart çarşamba • YTONG Istanbul Pendik merkez bına, saat 15.30. 15 mart perşembe • Çukurova Çımento Genel Merkez, saat 11.00. 17 mart eumartesı • Başkent Çımento Sanayı Ankara Odalar Bıriığı salontan, saat 11.00. ly mart pazartesı Santral Dıkış Sanayiı Topkapı'dakı şırket merkezınde H.OO'de 20 mart salı Marmara Motorlu Vasıtalar İthalatİhracal A.Ş. Gayrettepe Ercan Han'da 11 OO'de 21 mart çarşamba Telataş Umranıye'dekı şırket merkeande 22 mart perşembe Vasaş Izmır Kulturpark'takı Park Restaurant'ta 10 OO'da Tnrkıye Şışe ve Cam Fabnkalan 16 00 da şırket merkezınde Mavı Çelık Dıvan Otelı'nde 14 15'te 23 mart cuma Turk Siemens Bursa Çekırge Cad Emtaş A Ş 'de 10 30'da olağanustu toplanacak Guneş Sıgorta Ankara'da Vakıflar Bankası Genel Mudurluk bınasında 10 30'da Akçımento Fındıklı Akbank Genel Mudurluk bınasında Mustafa Nevzat llac Sanayıı Mecıdıyeköy'dekı şırket merkezınde saat 10 30'da DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası doların esas kurunu 292 lıra 53 kuruş olarak behrledı Döviun Cinsi ' lABDDolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılıru 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danmarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hoüanda Flormi 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 ttalyan Lıretı 100 Japon Yenı 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dınan 1 Norveç Kronu lStertin 1 S.Arabıstan Rıyah Dövız Aüs 306.40 293.38 17.17 120.80 5.90 32.93 39.18 107.00 40.34 145.57 19.37 138.11 243.79 1053.80 41.56 454.85 87.33 Döviz Satıs 310.0S 296.90 17.3S 122.25 5.97 33.33 39.65 108.28 40.82 147.32 19.60 139.77 246.72 1066.45 42.06 460.31 88.38 Efektıf Abs 306.40 279.71 17.17 120.80 5.61 32.93 39.18 107.00 40.34 145.57 18.40 13120 231.60 1001.11 39.48 454.85 82.96 E/ektif Satıs 312.53 299.25 17.51 123.22 6.02 33.59 39.96 109.14 41.15 148.48 19.76 140.87 248.67 1074.88 42.39 463.95 89.08 Yann: Sırada Jaguar var "Turkfly's Rrst Monthjy International Economic Magazine" 8 MART 1964 TAMHİNOCKİ DOVlZ KURLARI T.C.ZtHAAT BANKASI DÖVIZ THE MIDDLE EASTBUSINESS & DÖVIZ CİNSİ 1 ABDDOUUU 1 AVKTMLYA D0UUH 1 AVUSTNYA |feM 1 BATI Al f fH MAIM 1 BBjÇİKArlUUKI 1 DAMİMAIKA K M M 1 FKARSa RAk» 1 MUAMMRMM 1 ISVEÇ mow EFEKTIF 315 93 302 28 ^17 69 124 97 6 12 33 92 40 33 110 20 4155 149 93 1996 142 18 250 83 1083 95 42 80 468 39 89 99 I « 4 TL SATIŞTL AUŞTL »nşn. 307 15 310 08 307 15 293 88 296 68 279 18 1736 1720 1720 121 50 122.66 120 50 595 600 565 ÇAPRAZ KURLAR 17.8450 51.9322 7.8203 7.5954 1581.82 7.3224 1 1 ABD Avusturya Şilinı Belçika Frangı Fransız Frangı tsveç Kronu ttalyan Lıretı Norveç Kronu Avustralya Dolan: 1 Kuveyt Dınan: I Sterün: DOLAR1 2.5364 9.3045 2.8635 2.1048 221.85 3.5085 0.9575 3.4393 1.4845 B Alman Markı Dantma'ka Kronu Hollanda Flonnı Isvıçre Frangı Japon Yenı S.Arabıstan Rıyali ABD DOLARI ABD DOLARI ABD DOLARI ALTIN GUMUS FIYATLARI Cumhunyet Reşat 24 Ayar (Gr.) 22 Ayar bilezik 900 Ayar gumuş ALIŞ 28.150 28.250 4.240 3.840 88.00 SATIŞ 28.250 28.750 4.250 4.075 90.00 Dergısinin MART SAYISINDA "Japon modeli ne kapıtahst ne de sosyalist" Merkez Bankası Başkanı Canevi'nden: Bankacıhğımızın sorunlan, Tıırk müteahhıtlennın Ortadoğu'dakı durumu, özal Hukumetı'run başan şansı, TurkıyeOrtadoğu ılışküeri konulannı işledi. Bayinizden alınız. Adres: Valıkonağı 63/2 NışantaşıtSTANBUL 1 İSVİÇK HUM8I 1M İTALYAM ÜKTİ INJAPMYEri 1 KAMMNIAM 1 KUVETTDbUM 1 KORVECKMHU ISTBttJN 1 S. ARABİSTAII RİYAÜ 32 98 39 21 107 14 40 39 145 76 19 41 138 23 243 86 1053 83 41 61 455 38 87 49 33 29 39 58 108 16 40 78 147 15 19 59 139 54 246 19 1063 88 42 01 459 72 88 33 32 98 39 21 107 14 40 39 145 76 18 43 131 31 231 67 1001 14 39 53 455 38 83 12 T.C. ZİRAAT BANKASI "Gucune erifileracz'* j