Katalog

15 MART 1984 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün aynası Ekonomi Servisi Dolar bir anlık baş kaldınştan sonra yeniden hızh bir düşuş eğilimine girdi. Altın fiyatları ise yükseldi. Geçen hafta ortasından itibaren sert paralar karşısında değer kazanmaya başlayan dolar pazartesi gunü 2.6 mark ve 8 Fransız Frangı değerlerine tırmanmış Dolann isyanı kısa siirdü tı. Ancak, dolann bu tırmaıuşı uzun sürmedi ve hem salı giinü hem de dun, dolar ani bir iniş gösterdi. Bu gelişmeler sonucunda dolar dünya borsalannda yeniden 2.55 mark 7.87 Fransız Frangı, 2.11 tsviçre Frangı değerlerine geriledi. Dolar Tiirk Lirası karşısında da değer yitirdi. Bugünkü faizler 3 ay daha geçerli Merkez Bankası: EBSO Başkanı Faralyah: Seçimler öncesînde iş âlemi tedirgiıı İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanlığına yeniden seçilen Ersin Faralyah, "Seçimlerin ekonomik ve sosyal havalı vavaşlattığını, zaman zaman da durma noktasına getirdiği gerçeğini ifade elmek mecburiyetinde>im" dedi. EBSO'da yapılan seçimlerden sonra ilk kez toplanan Meclis'te bir konuşma yapan Faralyah seçim ortamı nedeniyle alınan ekonomik kararların uygulanmasında yeterli açıklamalar yapılmadığmı vurgulayarak görüşlerini şöyle dile getirdi: " 6 Kasım 1983 giinü yapılan genel seçimler ile Tttrkiye'de hür partamenter rejim başlamıştır. ıçîdde bulunduğumuz şu giinlerde yine bu rejimin gereği yerel seçim hanrlıklan yapılmaktadır. Bugıin Türkiye'de hukumetimizin aimış olduğu iJeriye dönük çok önemli karariar vardır. Ne var ki, bu kararların tatbikatı ile ilgili yeterli açıklamalar maalesef yapılmamışlır. Üyelerimiz, dış tiearet ve dahili ticaret koaulannda başvuracaklan yetkili mercilerin kesinlik kazanmamasından dolajı hangi konularda nereye muracaal edeceklerini bilememektedirler." Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Maliye ve Gumrük Bakanlığı, Hazine ve Dış Ticaret Müstesarlığı arasında yetki ve karar açısından bir beraberlik olsa da değişik değerlendirmeler, değişik göruşler izlendiğini vurgulayan Faralyah,"Bu durum işâlemini tedirgin etmektedir" dedi. IŞCEMN EVRENEVDEN ŞUKRAN KETENCI ücret tartışılırken Daha önce hükümet sözcülerinin ancak yıl sonuna doğru toplantıya çağnlacağını ilan ettikleri, Asgari Ucret Komisyonu, Türktş'e göre "bir seçim taktiği" sonucu çalışmalanna başladı. Ancak gelişmelere bakılırsa, daha önceden ilan edilenden erkene alınması dışında işçiler lehıne bir sonuç çıkmayacak. Başbakan Turgul Özal, aynen YHK'nın 1984 ücret artışları ile ilgili ilke kararı belirlenirken olduğu gibi, "Bizim yetkili olduğumuz bir konu değildir. Taraflar görüşüp bir karara varacaklar." diye diye, ağzından bir rakam kaçınverdi. Asgari ücretin bugünkü brütünün netini, ya da sigorta prim tabanı için daha önce hükümetçe belirlenmiş rakamı aşmayacak bir noktada asgari ücretin belirlenmesi gerektığini söyleyıverdi. Anlaşılan yasalara göre bağımsız, ışçi ve işveren ile hükümet taraf temsilcilerinden oluşan YHK'da taraflar özgür iradeleri ile nasıl tartışıp sonunda Sayın Özal'ın belirlediğı rakamda buluşuverdilerse, yine yasalara göre bağımsız çalışan Asgari Ucret Komisyonu da benzeri bir karara varacak. Hükümet seçim kampanyasında Asgari Ücret Komisyonunu erken çağırdıgı için övünecek, ınsanca yaşama ücreti olması gereken bir ücretin çok altında belırlenecek asgari ücretten ise Komtsyon sorumlu olacak. İşçiler ve sendikacılar da YHK olayında okluğu gibi bunu bir güzel yutup, sandık başına girtiklerinde "orta direğin dostu" Sayın Özal'ın partisine oy verebilecekler. Biz bir şey söylemiyoruz.lstatıstikleri biz düzenlemıyoruz. Scnuçları, rakamların söyledıkleri ortada. 1963 yıhndakı satın alma gücünü koruyacak asgari ücretin 35 bin 490 lira olması gerekiyor. Sendikacı Zafer Boyar'ın yıllardan beri sürdürdüğü araştırmaya göre 21 yılda temel gıda maddeleri için fiyatlar 73 kat artarken, asgari ücret ancak 37 kat artmış. Hacettepe Üniversıtesi'nın yaptığı araştırmadan ortaya çıkan sonuca göre ise, asgari ücretin yüzde %100'ün üstünde artması halinde dahi, bir kişinin günlük gereksınmelerini karşılamaya yetecek düzeye ulaşması söz konusu değil. Tabii bir de asgari ücretin bir kişinin değil, işçinin en az eşi ve 2 çocuğunun da varlığı söz konusu edılerek hesaplanması gerektiği gerçeği var. Gündeme ışsızlik geldığınde, "Biz birleşik aileyiz. Birailede çalışanlar, iş bulanlar diğerierine bakar. İşsizlik istatistikteri başka ülkelerde olduğu gibi korkutucu değüdir" diyen planlamacılar, hükümet sozcüleri, gündemde asgari ücret olunca nedense işçinin bakmak zorunda olduğu eşi ve çocuklarını, ailesini pek hatırlamak istemiyoriar. Türkiye'de bir de asgari ücretin kimler için, kaç sayıda işçı için belirlendiği sorunu var. Öyle bir ülkeylz kı, ne hükümet ne de asgari ücreti belirtemek üzere çalışmalar yapan Komisyon, belırlenecek asgari ücretin kaç işçiyi ilgilendirdiğinı dahı bilemiyor. Türklş'in SSK istatistiklerine dayanarak yaptığı beliriemeye göre, asgari ücret 3 milyon 410 bin işçiyi doğrudan ilgilendirmiyormuş! Doğrudan asgari ücretle çalışır görünen ise 400 bin işçi var. Gerçekten mı? Doğrusu SSK istatistiği bıze inandırıcı görünmüyor. Hep bildiğimız gibi özellikle 12 eylül 1980 sonrası KİT'lere hemen hemen hiç yeni işçı alınmadı. Eski asgari ücretle işe başlamışlar ise en az Ikı toplu sözleşme döneminden yarariandılar. YHK'nın ücret artışları düşük ücretliler için asgari ücret artışının pek üstünde bir anlam taşımıyorsa da, yine de KİT'lerde halen asgari ücretle çalışan işçi bulunduğunu pek sanmıyoruz. Özel sektörde de bilindiği gibi 24 ocak ekonomik kararlannın sonucu olarak yeni yatınmlar tamamen durmuş, stoklar yığılmıştır. Yeni işçi alımı tamamen durmuştur. Gerekçesiz işçi çıkarma yasağı olduğu için yüksek ücretli eski işçiyi çıkarıp asgari ücretten yeni işçi alma da zortaşmıştır Gerçekte asgari ücretle çalışanların sıfıra yaklaşması gerekırken nereden çıkmıştır 400 bin çalışan? Türkiye'de ne yazık ki yıllarca çalışan, ücreti az da olsa yükselmiş önemli bir ışçi grubu için, düşük vergi ve sigorta primi ödeme kaygtsı ile, yasal ücretler hep asgari ücretten gösterilir ve ona göre prim ödenir. Bir de sigortasız, sözleşmesız ça(Arkası II. Sayfada) ANKARA (ANKA) EtiYatınm tutan 300 milyon dobank'ın yabancı sermayeye açlar olan Torona yataklan projesi mış olduğu projelerden Beypayabancı ortağını bulup işletmezarı Tabii Soda (Torona) projeye geçtiğinde, yılda bir milyon si içın üç Birleşik Amerikalı firma yarışıyor. ton tabii soda üretilecek. Beypazarı tabii soda projesi için Amerikahlar çeldşiyor 15 MART 1984 DOVİZ KURLARI 1 AMERIKAN DOLARI f 1 B ALMAN MARKI j DISBfiNK DIS TiCARET 9A\KASl ALIŞ 311.06 121.95 SATIŞ 314.02 123.11 DOVIZ KURLARI Merkez Bankası dolann esas kunınu 2 % lira 25 kuruş olarak belirledi Dövizin Cinsi IABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Franaz Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 tsviçre Frangı 100 italyan Lireti lOOJapon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Döviz Efektif Efektif Alıs Satış ALs Satıs 310.30 314.02 310.30 316.51 299.22 302.81 2S4.26 305.20 17.2% 17.49 17.28 17.63 121.65 123.11 121.65 124.08 5.95 6.02 5.65 6.07 33.22 33.62 33.22 33.88 39.43 39.90 39.43 40.22 107.76 109.05 107.76 109.92 40.60 41.09 40.60 41.41 146.89 148.65 146.89 149.83 19.57 19.80 18.59 19.96 139.34 141.01 132.37 142.13 243.75 246.68 231.56 248.63 1062.65 1075.40 1009.52 1083.90 41.88 42.38 39.79 42.72 457.85 463.34 457.85 467.01 88.40 89.46 83.98 90.17 ANKARA (a.a.) Mevduai faizlerine 19 aralık 1983'ten beri uygulanmakta olan faiz oranlarının 19 marttan başlayarak uç ay daha geçerli olacağı Merkez Bankası tarafından açıklandı. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı tbrahim Kurt'un yaptığı açıklamaya göre, vadesiz mevduata uygulanan yüzde 5, üç ay ihbarlı vadesiz mevduata (mevduat serrifikaları dahil) uygulanan yüzde 49 oranındaki yıllık faiz oranları aynen sürecek. 6 aydan 1 yıla kadar vadeli mevduata yüzde 47, bir yıl vadeli mevduata yüzde 45, 6 aydan 1 yıla kadar vadeli 3'er aylık faiz ödemeli mevduata yuzde 42, bir yıl vadeli 3'er aylık faiz ödemeli mevduata yuzde 38 yıllık faiz uygulaması da devam edecek. ISO Mecüsi yenüendi Çavuşoğlu^ Gezgirie karşı aday Ekonomi Servisi 160 kişilik yeni meclis üyelerini önceki gün belirleyen tstanbul Ticaret Odası; üst yönetimi belirlemek üzere bugün yapılacak seçimlere hazırlanırken, tstanbul Sanayi Odası'nın dünkü seçimlerinde İSO'nun 80 kişilik yeni meclisi belirlendi. Sandıklar açılıp da 80 kişilik meclisin yeni bileşimi belli olduktan sonra göruşlerine başvurduğumuz Yönetim Kurulu Başkanı Nurullah Gezgin ve Meclis Başkanı lbrahim Bodur, gelecek hafta üst yönetimi belirleyecek seçimlerde birlikte davranacaklarını söylediler. 80 kişilik yeni mecliste yaklaşık 5560 kişinin Gezgin Bodur ikilisini destekleyeceği ileri surülüyor. Bu arada, Bodur'a karşı meclis başkanlığı için kulislerde adı geçen Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakıp Sabancı, seçimlerin sonuçlanmasından önce bir açıklama yaparak, "tlke olarak bugiine kadar hrçbir makama talip olmadım. Bugiin de hiçbir talebim yoktur. Hizmet yapabilecegim konularda bana bir görev verildiğinde ise bugune kadar kaçmadım, kaçraam" şeklinde konuştu. Sabancı'nın bu acıklamasından sonra Bodur'a karşı meclis başkanlığı için başka bir adayın çıkmayacağı göruşü ağırlık kazanırken, Şaban Çavuşoğlu da Gezgin'e karşı rakip bir yönetim kurulu listesi oluşturarak gelecek hafta yapılacak seçimlerde mücadele edeceğini söyledi. Dunkü seçimlerden sonra, geçmiş yıllarda tSO Meclis ve Yönetim Kurulu Başkanlıklannda bulunan Fazıl Zobu ve Ertuğrul Soysal ile Meclis Başkan Vekili Munaza Çelikel, bu dönemde tSO Meclisi'ne giremediler. Konuyla ilgili bir açıklama yapan Zobu, kendisine Murtaza Çelikel ile birlikte seçimleri kaybettikleri meslek komitesinin dışında başka bir komiteden meclise girmeleri için teklif yapıldığını, ancak bu teklifi reddettiklerini söyledi. Buna karşıhk İSO Meclisi'ne ilk kez giren, ya da eski dönemlerde yer aldığı halde son mecliste bulunmayan ve dünkü seçimlerde yeniden meclise katılan uyeler arasında Eczacıbaşı Holding'ten Melih Eczacıbaşı, Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Üzeyir Garih, Ercan Holding yöneticilerinden Cavit Çıtak, Koç Holding'e bağh Otosan firmasının Genel Mııdürü Ahmet Binbir ve Çuhadaroğlu Aluminyum firmasının sahibi Ahmet Çuhadaroğlu gibi isimler yer alıyor. Bulent Eczacıbaşı ise meclise giremedi. Öte yandan, tstanbul Ticaret Odası'nda bugün yapılacak Meclis Başkanhk Divanı ve Yönetim Kurulu seçimlerine dönük kulisler de süruyor. Bir yanda son güne dek Kuşçulu'nun ekibinden olarak bilinen Meclis Başkanı Can Kulaksızoğlu ve Başkan Vekili Reşit Ata'nın bu seçimlerde meclis başkanlığı için iki rakip aday olarak karşı karşıya gelebilecekleri ve Migros Genel Müflüru Uğur Çatbaş'ın Meclis Başkan Vekilliği'ne getirileceği söylenirken, Kulaksızoğlu ise, "Meclis Başkanhk Divanı'nda bir degişiklik beklemiyoru/." dedi. ÇAPRAZ KURLAR / ABD DOLARI 17.9571 Avusturya Şilini 2.5507 52.1512 Belçika Frangı 9.3407 7.8696 Fransız Frangı 2.8795 7.6428 Isveç Kronu 2.1124 1585.59 ttalyan Lireti 222.69 7.4092 Sorveç Kronu 3.5101 1 Avustralya Doları: 0.9643 1 Kuveyt Dinarı: 3.4246 1 Sterlin: 1.4755 B. Alman Markı Danimarka Kronu Hollanda Florini İsviçre Frangı Japon Yeni S.Arabistan Riyali ABD DOLARI ABD DOLARI ABD DOLARI Ekonomi Servisi 1984 yılının ilk ayına ilişkin geçici dış ticaret verilerine göre, dış tiearet açığı ocakta yüzde 72 oranında geriledi. Bu gerileme dışsatımın yuzde 11 artması buna karşın dışalımın aynı oranda gerilemesinden kaynaklandı. Geçici verilere göre, ocak ayında dışalım 600 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu 1983 yılının ilk ayında yapılan 731 milyon dolarhk dışalıma göre yüzde 11 oranında bir düşüşü ifade ediyor. Bu gelişmeler sonuoında yılın ilk ayında dış tiearet açığı önemli bir daralma gösterdi. 1983 yılının ocak ayında 253 milyon dolar olan dış ticaret açığı, bu yılın eş ayında 70 milyon dolara .indi. Böylece, dış tiearet açığında yuzde 72 oranında bir daralma gözlendi. Dış tiearet açığı ocakta % 72 daraldı 1 U l H k b l 15 MART '«•« TARİHİNOEKİ DÖVİZ KURLARI T.C. ZİRAAT BANKASI DÖVİZ ALJŞTL WM H H İ I DÖVİZ CİNSİ 1 1 1 1 1 1 1 AB0MUM AVUSTRALYA M U M AVUSTURYA ŞfcİNİ BATI ALMAN MAMU KLÇİKAFMN6I DANtMARKA KRMU rHARSa HUN6I 1 NOLUMDA atmiıi 1 İSVEÇ KMMI 1 İSVİÇKFRAKi 1M İTALYAN ÜRETİ 1M MMM YEIİ 1 KANAOA DOLARI 1KUVEYT DİİAM 1 NMVE£ KMMII 1STERÜN 1 S. AMtfSTAN RİYAÜ EFEKTİF AUŞTl. SAT15TL. 311 10 319.95 284 30 307.79 17.34 17.83 122 13 125.60 6.14 5.67 33 31 34.26 39.55 40 67 108.10 111 17 40 65 41 80 147 30 151.49 18.64 20.18 132.40 143 34 231 61 250 74 1009.52 1092.88 39.83 43.12 458.96 472.02 84 17 91 13 1 ALTIN GUMÜŞ FİYATLARI Cutnhuriyet Reşat 24 Ayar 22 Ayar Bilezik Gumüş ALIŞ 28.650 28.500 4.290 3.915 88.00 SATIŞ 28.750 29.000 4.300 4.120 90.00 ANKARA, (ANKA) Mart ayı başmda piyasaya sürulen 47.4 milyar lirayla emisyon hacmi 708 milyar liraya yükseldi. Böylece, şubat ayının son haftasında 665 milyar lira düzeyine indirilen emisyon hacmi yeniden 700 milyar lira sınırını aşmış oldu. Yine de piyasadakı para miktan yılbaşındaki düzeyinin altında bulunuyor. Yılbaşında emisyon hacmi 730 milyar liraydı. Piyasaya 47 milyur siirüldü 311.10 299.27 17.34 122 13 5.97 33.31 39.55 108.10 40.65 147.30 19.62 139.37 243 80 1062.65 41.93 458 96 88 61 SATOTL 314.02 302 08 17.50 123.28 6.02 33 63 39 92 109.11 41.03 148.68 19.80 140.68 246.09 1072.62 42.32 463.27 89 44 T.C. ZİRAAT BANKASI "Giicnne erişilemeı'* | ULUSUMUZ İCİN BUYUDUK II II II W .1965 de 470.000 TON ÇEÜK . 1975 de 832.000 TON ÇEÜK .1983 de 1.500.000 TON ÇEÜK . KAYITU SERMAYEMİZ 600 MİLYON TL.DAN 40 MİLYAR ÜRAYA VE... ... ORTAKLARIMIZA 1e KARŞI 47 BEDELSİZ HİSSE SENEDİ.". EREĞU DEHİR ve ÇELİK F&BRİKMARI î.fl.S. *BU KONUDA HISSEDABLARIMIZA BASM YDLJUYLA A/R1CA BILGI VERILECEKTİR