Katalog

Dış ticaret işlemlerinde btlgiveilgi 9 ESBANK " tedbirli ve kararlı" Beııziıışoku Bakanhk "jiyutlar değişmez" dedi, zam geldi Yüzde 6'lık Akaryakıt Tüketim Vergisi için bakanhk, "Tüketiciye yansımayacak" dedikten bir gün sonra akaryakıt fiyatlanna yüzde 6 oranında zam yapıldı. Bakan, "Vergi yansıtılsaydı oran yüzde 12 olurdu" dedi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) HUkümet, akaryakıt zammını yeni vergiyle "harmanlayarak" herkesi yine şaşırttı. Bir gün önce "zam yok" diye sevinen tuketici dün sabah yüzde 6.4'lük zamla uyandı. Bir ayhk dolar artışı yüzde 4'ü bulurken, zam oranının bunun yüzde 3 üzerinde olması, Akaryaku Tüketim Vergisi'nin perakende fiyatlanna "yedirilditi" anlamına geldi. Yeni zamlann nasıl uygulanacağı dün tüm akaryakıt bayilerini gün boyu yetkili bir makam aramaya zorladı. Sabah t an resmi bir açıklama yapılmadığı için birçok bayi satış yapmadı. Gazetelerden yardım isteyen kimi bayiler, radyonun 13 haberlerinde her bayinin kendisinin stok beyanı yapabilecegini duyurmasından sonra bir fiyat belirleyerek satışa başlayabildiler. Birinci yılına yaklaşan özal iktidarında en şaşırtıcı zam olan '10. akaryakıt zammı", tüketiciden parti sözcülerine kadar geniş bir tepki doğurdu. "özal usulü zanT'la ilgili olarak açıklama yapan parti sözcüleri, "Uygulamanın devlet ciddiyeti Ûe bagdaşmadıgını" söylediler. Meclis'ten geçen ay içinde geçen yüzde 6'lık Tüketim Vergisi'nin akaryakıt ürünlerine yansıması beklenirken, cuma günu Anadolu Ajansına bir açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanhğı Müsteşar Yardımcısı Şeyda Odyakmaz, "Zam tuketieiye yansımayacak. Konu 61. Yıl; Sayı: 21648 Cumhuriyet Kurucusu: Yunus Nadi 50 TL. 3 Aralık 1984 Pazartesi KAVRAM DERSANESİ Cnıversıte Hazırlık Kursları Beklemehler 3 Aralık Akjam Kursu 3 Aralık S^mesjj Kurs Kayıtları Başlamıştır. Merktz Lalelı 528 64 37 Şube Şehzadeb&ı 522 75 74 SIYASET 8 4 Cumhunyet Son akaryakıt zammından bu yana doların değerindeki artış yüzde 2 olmuştu. 28 ekimde yine pazar sabahı gelen son zam yüzde 4.5'ti ve o dönemde de dolar yalnızca binde 5 artmıştı. Böylece yeni zam vergiyle harmanlandı. mm 5,8 olduğunda israr eden Büyükbaş, yılbaşından beri dolar kurunda meydana gelen artışın yüzde 50'yi geçtiğini, 10. akaryakıt zammında ise bu oranın yüzde 49 olduğunu kaydederek şunlan söyledi: "Radyoda, Akaryakıt Tüketim Vergisi'nin benzin fiyatlanna yansıma\acagı açıklanmıştı. Ben dinkmedim, ama boyle denilmiştir. Yani bu vergi yüzde 6 Akaryakıt Vergisi. perakende fîyatlara yansımayacaktır, denilmiştir. Yansıtmadık. Yoksa, yizde 12 olurdu fark. Ikisi aynı gande de olurdu, birer gün arayla da olurdu." MDP Genel Başkanı Turgnt Sunalp, yeni akaryakıt zammıyla ilgili olarak "Şimdi>e kadar iktidann söyiedikleri ile uygulamalann birbirine ters düştüğünıi" belirtti. HP Genel Başkan Yardımcısı Gnnseli Özkaya: "Hukumeün bir kez daha halka verdiği sözü tutmadıgını" söyledi. özkaya, şöyle dedi: "HUkümet akaryakıt tüketim vergisi nedeniyle petrol ürünlerine zam yapılmay acagı yolunda halka verdigi söz üzerinden 24 saat geçraeden zam yapmıştır. Bu 1 nisan şakası gibi devlet yönetiminde ciddiyet ilkesini kuşku ile düşündüren bir davramstır. DYP Genel Başkan Yardımcısı Mebmet Golhan da uygulamanın "talihsiz bir beyanla süslendigini" söyleyerek "Böyle bir bcyaaat devlete yakısma(Arkost Sa.U, SüJ'te) BAKANLJK NE DEMİŞTİ? Enerjive Tabii Kaynaklar Bakanlığı dön açıklama yaptı DSP: Hedef gerçek demokrasi ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) Kuruluş hazırlıkları süren Demokratik Sol Parti'nin (DSP) program taslağının ilk bölümü açıklandı. DSP programının sunuş bölümünde, DSP'nin, geçmişe özlem duymayan bir parti olarak daha güçlü bir Türkiye ve gerçek demokrasi için uğraş verecefi belirtiliyor. DSP'nin kurucu aday sayısımn ise 20 bini aştığı açıklandı. DSP'nin Kuruluş Hazırhk Bürosu tarafından dun yapılan açıklamada, programın "tçindekiler" ve "Sunuş" bölumü kamuoyuna duyuruldu. DSP programının Sunuş bölümünde şu görüşlere yer veriliyor: "Demokratik Sol Parti programı; gecmişin deneyim ve birikimlerini de degerlendirmekle biriikte, geçmişe özlem duyan bir partinin degü; geçmişte veya şimdi olandan hem daha özgür hem daha dirlikli, düzenli, bir toplum, daba gerçek ve daha iyi işleyen bir demokrasi, daha saglıklı ve hakça bir gelişme ve daha güçlü bir Turkiye için ugraş veren, gelecefe yönelik bir partinin programıdır. Programda, Ukeierin, kuralla Program t a s l a ^ n ı ilk bölümü açıklandı artıakarçakrt yansıtılmıyor açıklamada. rafin«f)larde<i •lınacaOı, bu parekend* tiyatlara t » »« «tmeyscaOI Hade edildi Enerji Bakanhğı Müsteşar Yardımcısı Şeyda Odyakmaz'ın Cuma günkü açıklaması: "Konu yanlış yansıtılıyor. Yüzde 6'lık verginin mükellefi rafinerilerdir. Pompalarda satılan akaryakıt fiyatında herhangi bir değişiklik olmayacak. Vergi, tüketicileri etkilemeyecek. Tüketiciye yansıyacak bir tarafı yok." nedeniyle satış yapmayan bayilerden boş döndüler. Türk Lirasınm dolar karşısında geçen 29 ekim tarihinden beri yüzde 4 oraıunda değer kaybettiği, dünkü zammın da yüzde 6.2 oraıunda olduğu göz önüne ahnırsa, zamma bir ölçüde Akaryakıt Tüketim Vergisi de katümış oldu. Böylece, bir günlük aradan sonra bu vergi fıili olarak tüketiciye yansıtılmış oldu. Bir önceki zam da yüzde 44.5 oranında olurken, ayru dönemde, dolardaki satış yalnızca binde 5 oramndaydı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cemal Büyükbaş da, Akaryakıt Tüketim Vergisi'nin tüketicilere yansıtılmadığını savundu. "Yoksa zam yüzde 6 degil, yttzde 12 olurdu ' dedi. TRT'nin yüzde 6,4 olarak ilan ettiği zam 50. yıldönümünde Türk kadınının siyasal haklannın aynntuı öyküsü, Siyaset 84'te.. Demokratik Sol Parti'nin program taslağının sunuş bölümünde, yeni partinin "geçmişe özlem duymayan" ve "geçmişte veya şimdi olandan daha özgür, daha gerçek ve daha iyi işleyen bir demokrasi için" uğraş vereceği vurgulandu Sunuş bölümünde ayrıca DSP'nin "gerçekçiliği, tutuculuğun veya bazı atılımları erteleyip savsaklamanın özürü olarak" değerlendirmediği belirtildi. nn ve amaçlann açtkhkla beürtilmesine ve kavramlann tanımlanmasına ozen gosterilmiştir. Bazı alanlarda uygulamaya ilişkin teknik çalışma gerektiren aynntılar, kuruluştan sonraya bırakılırken, temel stratejiiere ve politikalara olabildtgince geniş yer verilmiştir. Programda, Türkiye ve dünya gerçekleri göz önünde tutulmuştur. Ama her gerçege boyun egilmemiştir ve her gerçek degişmez saydmamıştır. Gelişme yolunda ilerlendikçe, özgürlüğü, yaratıcılığı, üretkenliği sınırlayan engeller aşddıkça., toplum bazı koşullanmalardan kurtuldukça, toplumun içinde bulunduğu koşullar, karşılaştığı sorunlar degiştikçe veya insanlann tek başlarına üstesinden gelemediklerî güçlukler dayanışmayla yenildikçe, kimi gercekler degişebilir.kimi gercekler de degişik biçimde yorumlanıp degerlendirilebilir ve bu degişimlerle birlikte. toplumun da, insan ki(Arkası Sa.ll, Sü.Vde) Bugün ve her pazartesi parastz ekbnizi bayinizden isteyiniz gazctetere yanlış aksediyor. Verginin mükellefi nıfinerilerdir" demişti. Onceki ak$am televizyonun 20.30 haberlerinde de akaryakıt tüketim vergisinin "pompalara yansımayacağı" ilan edildi. Tuketici sabah kalktığında ise, zam gelmişti bile. Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanhğYnın dün sabah Resmi Gazete'de yayımlanan "zam" tebliği herkesi şaşırttı. Cuma gününden akaryakıt istasyonları önünde uzun kuyruklar oluşturarak depolarını dolduranlar bu işten "kirü" çıkarken, tuketici bu uygulamadan rahatsız oldu. Petrole zam haberini dün sabah gazetelerden okuyan bayiler, uzun siire fıyat tespiti için beklediler. Pazar sabahı depo doldurmak isteyenler, belirsizlik Türk kadınının siyasi haklamıı kazanmasının 50. yılı kuüanıyor ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) 511 aralık tarihleri arasında "Türk Kadınma Seçme ve Seçilme Hakkının 50. Yıh" lcutlanacak, TBMM 5 aralık çarsamba gunü özel gündemle toplanacak. Kutlama programı 5 aralık çarsamba günü saat 9.00'da Anıtkabir'deki saygı duruşu ile başlayacak. Saat 10.15'te TBMM Başkanı Necmetün Karaduman yabancı konuklan kabul edecek. TBMM'deki bayan milletvekilleri ve kadın dernekleri temsilcileri de saat 11.30'da Cumhurbaşkanı Kenau Evren tarafından kabul ediiecek. TBMM Başkanı Necmettin Karaduman, aym gün saat 18.00'de TBMM tören salonunda bir resepsiyon verecek ve plaket dağıtım töreni yapılacak. HP Genel Başkan Yardımcısı Günseli Özkaya, kadınlara siyasi haklar tanınmasının 50. yılı nedeniyle parti genel merkezinde bir basın toplantısı düzenleyerek kadınlara yeni bazı haklar tanınması için 4 yeni yasa önerisini TBMM BAşkanlık Divanına verdiklerini söyledi. SATIŞ BUGÜN "EVLlLlK KREDÎSt" ÖNERİLDİ Haberi 14. Sayfada ANAP da köprüye ortak oluyor Boğaz Köprüsü'nün gelir ortaklığı senetleri bugün îş Bankası şubelerinde satışa çıkıyor. ANAP Genel Muhasibi Akyürek, "Biz de 5 milyon liralık hisse alacağız"'dedi. DPT eski uzmanlanndan Dr. Güngör Uras ise, "Bu, Hazine için fındık, fıstık parasıdır"dedi. Haber Merkezi Boğaz Köprüsü gelir ortaklığı senetlerinin satışına bugün tş Bankası şubelerinde başlanıyor. Satış 15 gün surecek, elinde senet kalmayan şubelere "depolar"dan senet gönderilecek. Anavatan Partisi Genel Muhasibi ve İstanbul Milletvekiü Doğancan Akyürek UBA'ya yaptığı açıklamada "Öocii olmamu bakımından biz de S milyon liralık senet alacağız. Altı (Arkası Sa.ll, Sü.Vde) Fahd'ın^demokrasr planı 1 . S.Arabistan'da bir danışma meclisi kurulacak. 2 . Şeriat kurallarma uygun bir yazılı anayasa oluşturulacak. 3» Meşrutiyet, demokrasiye geçiş için bir "adım olacak. 4. Daha sonra seçimler yapılacak. LONDRA (AP) Suudi Arabistan Kralı Fahd, "Kralhktan meşrutiyete geçilecegini" açıkladı. lngiltere'de yayımlanan "The London Times" gazetesine bir açıklama yapan Kral Fahd "Meşruti'yetin, ülkede demokrasiyt geçilmesi için bir adım olduğunu" söyledi. Suudi Arabistan Kralı bu amaçla bırkaç ay içinde bir "danışma meclisi"nin oluşturulacağını, bu meclisin çahşmaya başlamasından sonra da yazılı bir anayasa hazırlanacagını kaydetti. Danışma meclisinin önümuzdeki yıl calışmaya başlayabileceğini belirten Fahd, meclis uyelerinin bu göreve "atamayla getirUecefini" söyledi. Kral Fahd, meşrutiyetin ülkede demokrasiye geçilmesi için bir adım olacağına işaret ederek. "tki yıl içinde Danışma Medisi'nin yan üyesi için iki kademeli seçim yapılacak, arduıdan da dogrudan meclis seçimlerine geçilecek" dedi. 63 yaşındaki Kral Fahd diğer ülkelerdeki gibi bir parlamenter sistem kunılacağını ancak yanbşlara meydan vermemek amaayla bu süreçte yavaş yavaş ilerleneceğini vurguladı. Yeni meclisin temel görevinin görüş bildirmek ve hükümet icraatını denetlemek olacağını kaydeden Fahd, bu süreci "kralhk tarihinde bir dönüm noktası" olarak niteledi. Yeni anayasanın şeriat kurallanna uygun olacağını açıklayan Kral Fahd 1982 yıhnda tahta geçmişti. Fahd'ın söz ettiği danışma meclisi bınasının yapımına bir ay kadar önce Riyad'da başlanmıştı. \ \ j İNÖNÜ: DEVLET UÇAN KUŞA BORÇLU Haberi 7. Sayfada ~ Bir plaka 4 milyon 1966 yılında yünirlüğe giren İstanbul'da taksi plakalan 3 milyon 800 bin lirq ile 4 plaka sınırlamasından bir yıl milyon lira arasında. Plaka fıyatlarında yalnızca bir yılda sonra, 1967 yılında 100 bin lira 1 milyon liralık artış oldu. dolayında olan, bugün ise 3 mil ARABA DEĞİL PLAKA tbmhim Battal 25 yOhk şoför. Desoto marka otomobiU 1956 modtl "Araba ekmek teknesi, plaka güvencem " diyor. Plakasıyla birUkıe 4 milyon ettiğini söylediği otosunun tek başına değeri ancak 400 bin lira. Battal'ın satmaya niyeti yok. (Fotoğraf: ENDER ERKEK) Kral Fahd Tepkilerden korkmuyor mu? Sıfır kilometrede, taksi plakalı bir yerii oto 7 milyon liraya satılıyor. 500 bin liralık eski model bir yerli otonun peşin fiyatı da plakasıyla birlikte 4 milyon lira. İstanbul'da 1966'dan beri plaka sımrlaması sürüyor. Şoförlere göre plaka "hiçbir sosyal güyeneesi olmayan taksi şoförleri için bir emeklilik ikramiyesi gibi." tstanbul Haber Servisi İstanbul'da taksi plaka fiyatı 3 milyon 800 bin lira dolayına yükseldi. Böylece taksi plaka fiyatlan bir yıl içinde yaklaşık 1 milyon lira artmış oldu. Piyasa fiyatı 500 bin dolayında olan 1976 model Anadol marka otomobüler, taksi plakalı olmalan halinde 4.5 milyon lira peşinle saulıyor ve alıcı da buluyor. Elindeki 1981 model Murat 131 marka otomobili taksi plakasıyla birlikte 3.5 milyon peşin, ayda en az 100 bin lira taksit ödeme koşuluyla bir, bir buçuk yıl vadeli olarak satabitecegini açıklayan Kadıköy'deki bir oto komisyoncusu bu otomobili bir yıl önce 2.5 milyon peşine, aynı vade ve ödeme koşuluyla satabildiğini beürtiyor. Aynı marka sıfır küomette otomobilin Laleli'deki bir oto komisyoncusundaki fiyatı ise taksi plakasıyla birlikte 7 milyon TL. Taksi plakalannın altın ve dolar gibi değer kazandığını anlatan oto komisyonculan, "Fiyatların arztalep dunımuna göre değiştiğini, kısa dönemlere oıgü fiyat düşüşlerinin pek önem tasımadığııu, genekk fıyatlann sürckli arttıguu" söylüyorlar. yon 800 bin liraya ulaşan taksi plaka fiyatlarından birçok kişi yakımrken, bazı ilgililer, "Plaka fiyatının bir tiir güvence oldugunu" savunuyorlar. Şoförler ve Otomobilciler Cemiyeti yetkilileri, "isUnbul'da taksi plaka fiyatı 100 bin lira dolayında iken Cumhuriyet altını 8590 liraydı. Plaka fiyatlarıyla altın fiyatları arasında bir orantı kunılursa bugünkii plaka fiyatının daha da yüksek olması gerektigi düşünülebilir" diyorlar. Taksi plaka sımrlaması getirilen 1966 yıhndan 1974'e değin geçen 8 yü içinde plaka fiyatlannın yalnızca 250300 bin lira arttığını, oysa bu artışın son bir yıl içinde 1 milyon lirayı bulduğunu vurgulayan yetkililer "Hiçbir sosyal güvencesi olmayan taksi şoförleri için plaka bir tttı emeklilik ikramiyesi oluyor" seklinde konuşuyorlar. Irlaııda Btiyükelçimiz evinde yaralı olarak bulundu Büyükelçi Gündoğdu Üstün'ün intihara teşebbüs ettiği sanıhyor. Haber Merkezi Türkiye'nin İTİanda Büyukelçisi Gündoğdu Üstün, dün elçilik konutunda başından kurşunla ağır yaralanmış olarak bulundu. Hastaneye kaldınlan Üstün'ün intihara teşebbüs ettiği sanıhyor. Büyükelçi Gündoğdu Üstün'ün bir saldırıya uğradığı yolundaki ilk haberler doğru çıkmadı. Daha sonra yapılan açıklamada (Arkast Sa.ll, Sü.S'te) sessiz Rıun tarafı harar öncesi Kıbrıs Rum Yönetimi Sözcüsü Hristofıdes, "Karar aşamasında sansasyon yaratma zamam değildir" dedi. NATO'da gerilimli lıafta %}ç gün sürecek olan NA TO savunma bakanları güz dönemi toplantılarmda Limni sorununun çarsamba günü gündeme gelmesi bekleniyor; Sovyet saldırısına karşt yeni savunma stratejisi de bir başka önemli konuyu oluşturuyor. HADİ ULUENGİN BRÜKSEL NATO savunma bakanlarının her yıl yinelenen güz dönemi toplantıları Ege'den esen şiddetli rüzgânn etkisi altında bugün Brüksel'de başlıyor. Bakanlann tepesinde Damokles'in KIIKI gibi asılı duran Limni sorununun, Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu'nun Savunma Bakanı sıfatıyla katılacağı çarsamba günku oturumda ele alınması bekleniyor. Toplantılaruı bugun yapılacak bölümü "Avrupa Grubu" adım taşımakta. Fransa ve İspanya dışındaki Avrupah müttefik uyelerden oluşan Avrupa Grubu'nun gündeminde, Doğu Bloku ülkelerine yapılacak teknoloji transferi, Atlantik'in iki yakasındaki ilişkiler konusunda kamuoyunu aydınlatmanın önemi; ortak silah yapımı projeleri; haberleşme, lojistik ve eğitim alanlanndaki raporlarla, "Batı Avrupa Birliği" adıyla bilinen ve bağımsız bir "'A>rupa iavunması"nı onaoren kuruluşun geleceği ile ilgili konular var. Bu toplantıda Türkiye'yi göreceü olarak yakından ilgilendiren iki konu, eğitim raporu ile Batı Avrupa Birliği. Daha önceki yıllarda Ankara, eğitim raporuna, Konya'da bir elektronik ve pilot eğitim merkezi ile tank ve topçu atış tesislerinin kurulmasına ilişkin projelerin konulmasını önermişti. Ancak istenen kredilerin çok olması projenin uzun vadeli olarak ele alınmasına yol açmıştı. "Batı Avrupa Birliği"nin yeniden canlandırılması görüşüne ise Turkiye karşı. Temelleri altı Avrupa ülkesinin girişimiyle Ikinci Dünya Savaşı'ndan he(ArkastSa.il, Sü.7'de) LEFKOŞE (Cumhuriyet) Kıbns Rum yönetimi lideri Splros Kipriyanu, BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar'a verilecek yanıt için karar aşamasında. Rum yönetimi sözcüsü Andreas Hristofıdes, BM Genel Sekreteri tarafından KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'la Kipriyanu'ya sunulan ve Denktaş ta(Arkası Sa.U, Sü.S'de) Kapalı Kapılar Ardında Kıbns.. IVıbris sorununa dönük bir hareketlenme söz konusu kapalı kapılann arkasında. Son günlerin basına sızan ilginç haberieri şöyle özetlenebilir: ABD Başkanı Reagan'dan Cumhurbaşkanı Evren'e özel mesay: Kıbrıs'ta Türk tarafının daha esnek davranması rica edilıyor... KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş, BM Genel Sekreteri Cuellar'ın uzlaşma paketıne evef dedi... Toprak konusunda ilk kez yüzde 30'un altına ınilmekte... Ayrıca, federal cumhuriyette rotasyon usulü cumhurbaşkanlığı ısrarmdan vazgeçilıyor... BM Genel Sekreteri'ne göre Denktaş, "çözüm yolunda çok önemli bir adım attı..." Rum lideri Kipriyanu, Cuellar'ın paketine yanıtını erteledı, New York'tan ayrıldı... Lefkoşe ve Atina temaslarından sonra Rum lider de evef derse, Denktaş Kıpri(ArkttsıSa.ll, Su.J'de) Galatasaray Lisesi 503, SBF 125 yaşında Haberi 14. Sayfada EUROVÎStON FtNALtSTLERt BELLİ OLDU Haberi 11. Sayfada AP AJANSI: PAPANDREU, SOVYET RESMt GÖRÜŞÜNÜ YANSITIYOR Haberi 6. Sayfada Isveç Türkleri İkıncı Dunya Savaşı'ndan sonra göçmen ülkesi haline gelen Isveç'te bugun göçmenler, çocukları ve torunları bir miiyon ı aştyor. HASAN CEMAL Şahin Alpay'ın yazı dizisi 14. Sayfada