Katalog

10 ARALIK 1984 HABERLER CUMHURİYET/7 Ozetle Elektriğe zam yoh Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cemal Büyükbaş, "Elektrik fiyatlannı bir ay önce arttırdık, bu nedenle uzun bir süre zam yapmayacağız" dedi. ANKARA'dan YALÇEN DOGAN Askeri Yüksek Askeri Şura'nın 2 gün sürecek olağan toplantısı, Basbakan Turgut Özal'ın baskanlığında bugün saat 9.30'da Genelkurmay Karargâhı Şura Salonu 'nda başlayacak. Şura Banaz'dan Boğaziçi'ne Aralannda "Banazlı Ismail" de var mıydı, bellı değil. Ama, ilk deneyin Banaz'da yaşandığı belli. Banaz'dan yola çıkarak yaşandığı belli. Banaz'dan istanbul'a ve hele de Boğaziçi'ne gelinceye dek köprülerin altından çok sular aktı. Ne var kı, bunlar öyle geride kaldı ki, ilk deneyin acı sonuçları çoktan unutuldu. Son günlerdeki yaygaraya bakılırsa, sanki tarih öncesinde kalmış gibi. Yıl 1970. Dönemin Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı Turgut Özal'm aklına dahiyane bir fikır geldi: "Halka açık maden projesi" geliştırılmeliydı. Zaten o tarihlerde bir moda almış yürümüştü, "Halka Açık Şirketler" adıyla arka arkaya firmalar kuruluyor, bunlar hısse senetlerini halka satarak, satın alanları kendi firmalarına "ortak" ediyorlardı. Yani, bugun dillerden düşmeyen "Köprü satışı" ya da "Köpruye ortaklık" gibi özetlenen düşünce, bundan yirmi yıl önce "Halka Açık Şirketler" adıyla ilk kez piyasaya çıkıyordu. Dönemin DPT Müsteşarı Turgut Özal da "Halka Açık Şirket" projesinden esinlenmiş, böylesine bir deneyi kamu kesimine aktararak öncelikle madencilik sektöründe gerçekleştirmeyı düşünmüştü. Uzun ıncelemelerden sonra, nihayet "Türk Civa A.Ş." kamu kuruluşlarının "halkın ortaklığına açılmasında" ilk deneyi oluşturacaktı. Uşak ilinin Banaz ilçesınde civa fabrikası kurulacak, fabrikanın hisse senetleri halka satılacak, fabrika civa üretimıne geçtikten sonra ihracata başlayacaktı. 1970 yılındaki hesaplara göre de, 197475 yıllanna gelindiğinde "Türk Civa A.Ş." yılda yaklaşık bir milcivanın fazıletleri arka arkaya anlatılıyor. İlgilenen yok. Amerıka kıtasına geçiliyor. "C/Vamız şöyle, civamız böyle". Nafile, yüz verene aşkolsun! Civa üretiliyor bir yandan, civalar elde kalıyor ve bir türlü satılamıyor dığer yandan... "Neden satılamıyor?" diyerek, uzmanlar araştırmaya başladılar. Bir de baktılar ki, "Yılda bir milyar dolarlık ihracat yapanz" derken, "küçük bir hesap hatasına" düşmüşler. Daha doğrusu, hesap hatasından çok, dünyadaki gelışmeleri hesaplarına dahil etmeyi unutmuşlar. O yıllarda, dunyada civayla ilgili bir antipropaganda başlamış. Civanın zehirli olduğundan hareket eden çevre kirlilıği uzmanları "çevre korumacılığı" düşüncesinden yola çıkarak, civa üretiminin ve kullanımının en düşük düzeye indirilmesini ıstemlşler. Bu isteklerini dünyaya yaymışlar. Ama, bizimkiler, dünyada bu tür girişimlere geçitirken, civa fabrikası kurup bunu "halka satmaya" kalkmışlar. İster, "hesap hatası'' deyın, ister' 'orijinal gelen bir fikrin esiri olup, geriye dönemeyenlerin dramı" deyin. Yılda bir milyar dolar düşleyen "fabrikanın ortaklan" yani hisse senetlerini "kapış kapış" satın alan vatandaşlar, 197475 yılına gelindiğinde, ellerindeki "ortaklıksenetlerinin" bir kâğıt parçasından farksız olduğunu gördüler. Çünkü, "hisse senetleri halka ilk satılan Türk Civa A.Ş." iflas etti. Hisse senetleri üzerlerinde yazılı değerlenn çok altında bir değerle satılmak istendi. Bınbir girışimden sonra, bu hisse senetleri kendi değerlerinin ancak yüzde otuzu karşılığında devlet tarafından (Etibank tarafından) ödendı. Hısse senetleri birkaç saat içinde kapışılan "Türk Civa A.Ş." Genel Müdürü'nün arabası bile haczedildi ve Etibank'ın malı oldu. "Ortaklar" sağlayacakları dolarların yerine, yatırdıkları paraları kurtarmaya çalışırken hem de beş yıl sonra ellerindeki kâğıt parçalarını buruştururken, bu dahiyane düşüncenin "mucidi" Turgut Özal çoktan Amerika'ya gitmiş, Dünya Bankası'nda çalışmaya başlamıştı. Aslına bakarsanız, "Türk Civa A.Ş." böylesine acı bir deneyin ve iflasın ilk örneği değil. Arkasından Karadeniz Bakır İşletmeleri ile Çinkur hisse senetleri de benzer biçimde halka şatıldı ve "halk ortak oldu". Karadeniz Bakır İşletmeleri ve Çinkur da, tıpkı Boğaz Köprüsü gibi "halka satıldı". Karadeniz Bakır ve Çinkur, tıpkı Boğaz Köprusü gibi "halkın malı oldu". Büyük kâr umutları taşıyarak bu kuruluşlara ortak olanlar da, aradan birkaç yıl geçınce, "yüksek gelir elde etmenin" nasıl bir hayal olduğunu yaşadılar. Çünkü, hem Karadeniz Bakır İşletmeleri, hem de Çinkur kısa surede iflasın eşiğine geldi ve bugün birer "KİT" haline dönuştü. Boğaz Köprüsü'ne ortak olmak, elbette sonu kolay kolay ıflasla sonuçlanacak bir olay değil. Köprünün hisse senetlerini satın alanların zarar etmeleri için köprünün kullanılmaz hale gelmesi gerek. Bu uzak bir olasılık. Ancak, bugün için şu gerçeğin bilinmesinde yarar var: Boğaz Köprüsü "yorgun" düştü. İngiltere'de bir benzeri yapılmış olan "Severn Köprusü" gibi ciddi bir bakımdan geçirılmesi gerekiyor. Hatta, bizim sağladığımız bilgilere göre, Karayolları Genel Müdürlüğu'nden bir teknisyen ekibi bundc n Dir süre önce ingiltere'ye giderek "Köprünün yorgunluğunu" araştırdı. "Yorgunluğun giderilmesi" amacıyla köprünün bazı maden halatlarının değiştirilmesi gerekiyor. Bu nedenlerle köprü yakında bakıma alınacak. Köprüye ortak olanların yukardaki örneklerde olduğu gibi, telaşa kapılmaları yersız. Bununla birlıkte bu alandaki ilk deneyleri zaman zaman anımsamalannda yarar var. Hiçbir yenilik yönü olmayan, devletın basit bir ıç borçlanması, basıt bir Hazine bonosu çıkarması nıtelığınde olan "Köprü satışını" abartmamak gerekiyor. Hatta, bu ışin propagandasına olanca ağırlığı veren hükümetın bile, yukardaki deneyleri düşunüp, bıraz daha serinkanlı davranmasında yarar var. Ne de olsa, Dünya Bankası'nda bir uzmanlık görevinı herkes her zaman kolay kolay bulamayabilir. HP ve MDP kongreleri MDP Zeytinbumu ilçe kongresi yapıldı ve başkanhğa yeniden Hakkı Tuncer seçildi. Yönetim Kurulu Mustafa Maktalan, Necmi Savaşkurt, Hamza Doğan, Tuncay Kaya, Selahattin Tan, Sezai Türkay, Orhan Oflaz ve Mustafa Tuna'dan oluştu. HP Adalar tlçe Başkanlığına ise Cnal Temelli yeniden getirildi. Kazım Kozak, Ahmet Erdem, Hikmet Eliz, Hikmet Abanoz, Müslim Şahin, Mustafa Atalay, Doğan Arkan ve Yorgo Bekari Yönetim Kurulu 'na üye olarak seçildiler. İslam dünyasının milyurderteri İslam dünyasının milyarderleri bir hafta süreyle İstanbul'da olacak. İslam dünyasının en büytik bankacılık, sigortacıhk yatınm ve ticaret sirketleri topluluğu "Dar AlMaal tslami" Genel Kurulu bugün Sheraton OtelVnde baslıyor. VtflYlfimt fl ^çların pahalılığından mı, yoksa bitkilerin yeniden önem kazanmasından mı,ÇemberUllllLll Ul\l ijtas'taki tarihi baharatçılar eczane gibi çalışıyor. Yuzyıllardan beri bu gibi baharatçılarda 2 binden çok baharat ve otçesidinin satıldığı ve halkın bunlardan yararlandığı bilinen bir gerçek. Sıra sıra kavanozlann ustündeki etiketler, baharatçıların da "çağa ayak uydurmaya başladıklarını" gösterirken, etiketlerdeki adlar da bir eczaneyi anımsatıyor. İste özel olarak hazırlanmış standart kavanoüarın adları: Özel seks macunu, guatr macunu, kanser macunu, özel kemik güçlendirme, bronsit macunu, özelsinir macunu, özel tertip zafiyet ilacı.. Hele bunlann içinde biri var ki, adı çok "bilimsel"görünüyor. "Sperm çoğaltıcı"1 olarak satılan hazır kanşım, erkeklik gucünü artırdığt söylenen' 'padişah macunu' 'ndan çok farklı.. Baharatçı şöyle diyor: ' 'Son gunlerde insanlar çok sinirli oldu. Buna biz bile hayret ediyoruz, ama en çok karabasotu satıyoruz." (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) Giray: 2. köprünün temeli mayısta Bayındırlık ve İskân Bakam, "Köprüden geçiş ücreti 600 lira olmalıydı, ama biz 500 lira yaptık. Küsuratlı geçiş ücreti şeritlerde beklemeyi uzatıyordu, artık sıkışıklık olmayacak" dedi. Ulaştırma Bakam Atasoy, THY'nin halka satış hazırhklarımn bıtmek üzere olduğunu söyledi. Haber Merkezi Bayındırlık ve Iskân Bakanı Safa Giray ikinci Boğaziçi koprusunun ihalesinin mart ayında yapılacağını, temelinin ıse mayıs ayında atılacagını soyledi. Bakan, Boğaz'da "liip geçit" projesinin çalışmalarının ABD'li Perssins firmasına verildiğini bildirdı. Bu geçitin sadece demiryolu için kullanılacağını belirten Giray, kopru ücretlerinin arttınlması konusunda şunları soyledi: "1973'te köprü açıldığında geçiş 20 liraydı. O tarihten bu yana para 3040 kat değer ka>betti. Paranın bu değer kaybı hesaplanırsa, bugun geçiş ücreti 600 lira olmalı>dı. Ama biz 500 lira >aptık." Safa Giray, küsuratlı ücretlerde şerit başına geçen araç sayısının, para ustu beklenmesi dolayısıyla azaldığmı belirterek. "Artık bu sıkışıklık olmayacak. şerit başına geçen araç saşısı yeniden artacak, 1820.30 arasında yüzde 100 zamlı olunca da en sıkışkk olan saatler daha rahatlayacak ve gunün diğer saatlerine >oğunluk yayılacak" dedi. Ankara'nın Azaphane Deresı bolumündeki karayolu ile îzmirÇeşme arasındaki karayolunun da paralı olacağını belirten Bayındırlık ve İskân Bakanı Giray, "Bazı muteahhitlerin, yol yaparak bir sure paralı yol olarak işletmek için başvurduklanm" açıkladı. Giray, "yapişletdevret" politikasının uygulanmasının yararlı oiacağını söyledi.Öte yandan Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy, "Türk Hava Yollan'nın halka satışı için hazırlıklar bitmek uzere" dedi. Atasoy, havayollan ile ilgili satışın "gelir ortaklığı" duzeniyle değil, "hisse senetleri) le" yapılacağını soyledi. Ulaştırma Bakanı Atasoy, satışla ilgili calışmalann ocak ayı içinde tamamlanabileceğıne işaret ederek, şunlan söyledi: "Halka yeni bir gelir kavnağı sağlayacak, bu satışın, THV'nin yenilenmesi ve modernizasvonu için etkili bir katkıda bulunacağını sanıyorum." Sol alternatif toplum projesidir SODEP Şişli uçesi'nin duzenlediği "Sosyal Demokrasi Üzerine tsmail Cem 'le Sohbet'' toplantısında konuşan Cem, "Özal iktidannm, alternatif konusunu saptırarak kendi istediği dar bir alana çektiğini" belirtti ve "Solun getirmesi gereken alternatif, sadece ekonomiyle smırlanmıs değildir. Ekonomiyi de içeren, kültür, dayanışma, güvenlik, adalet, ahlak boyutlan olan, kapsamh bir toplum projesidir" dedi. Turgut Özal, 1970'te DPT Müsteşarı iken, Banaz'daki "Türk Civa A.Ş.'nin halka satılmasını planfamıştı. Şirketin senetleri, köprü senetleri gibi birkaç saat içinde kapışıldı. Fabrika kuruldu. Üretim başladı. Sıra ihracata geldi. Kimse civa almak istemiyordu. Sonunda fabrika iflas etti. yar dolartık civa ihraç edecekti. 1975'in parasıyla tam bir milyar dolar! Kim almaz böylesine kârlı hisse senetlerini? Senetler çok kısa süre içinde kâr sağlayacak ve sağlanan kârlar da günün parasına göre çok yüksek olacağı için, hisse senetleri kapış kapış satılacaktı. Nitekım, öyle oldu. Tıpkı şimdıki köprü hisse senetleri gibi, "Türk Civa A.Ş. "nin hisse senetleri de birkaç saat içinde bitti. Hatta öylesine bitti ki, civa fabrikasına hisse senedi yoluyla ortak olmak isteyenler, araya tanıdıkları sokarak, yani "torpılpatlatarak" senet satın aldılar. Çünkü, hisse senetleri bir anda karaborsaya düştü. Başlangıçta yapılan propaganda bu işe merak saranları ve de sarmayanlan derinden etkilemişti. Herkes "Türk Civa A.Ş. "nin hisse senedini satın almak ve ilk kez bir kamu kuruluşuna ortak olmak istıyordu. Üstelik, birkaç yıl içinde dolarlar şıkır şıkır akmaya başlayacaktı. Kamu kuruluşlannın "halka satılmasında"\\k örnek, "Tür Civa A.Ş. "nin hisselerınin satılmasıdır. Yani, köprü gelirının satılması ilk örnek değildir. Peki, "Türk Civa A.Ş. "ye sonra ne oldu? Banaz'da fabrika kuruldu. Fabrikaya ortak olanlar memnundu. Civa üretimı başladı. Fabrikaya ortak olanlar mutluydu. Civa üretimi artmaya başlamıştı. Ortak olanlar ellerinı oğuşturuyordu. Sıra ihracata geldi. O da ne? Avrupa'nın çeşitli ülkelerine başvuruluyor, civanın tüm özellikler) sayılıyor ama alan yok. Asya'nın çeşitli ülkelerine gidiliyor, Merhum Ali Şükrü ve Ayşe Lütfiye Akış'm oğulları, Neyyire Ayşe Akış'm kıymetli eşi, Erdal Akış ve Nilgün Günşiray'ın sevgili babaları, merhum Fikret Akış, Nurhan Akış ve Mefharet Sarıoğullan'nın kardeşleri, Murat Günşiray ve Zübeyde Akış'm kayınpederleri, Ziya Sanoğullan, Beyza Akış ve Şermin Akış'm kayınbiraderleri, Teoman, Ayşegül ve Ali Akış'ın ve Hülya Üzümcügirin amcaları, Bedıi SanoğuUarı'mn dayısı BURSA OTO A.Ş.'nin Genel Müdürü Em. Hv. Kur. A1K (93914) VEMT Trenlerin sesi azahp hızı artaeak Güney Afrika'dan ray geldi 7.12.1984 günü Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 10.12.1984 pazartesi günü (bugün) Levent Camii'nde kılınacak ikindi namazmı müteakip Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedilecektir. ORHAN ÎZZET AKIŞ AİLESİ NOT: Çelenk göndermek isteyenlerin, çelenk yerine Türk Eğitim Vakfı'na bağışta bulunmaları rica olunur. Ray yenileme büyük projesi, 300 milyon dolara mal olacak. 12 metrelik raylann Güney Afrika'dan getirilen 18 metrelik raylarla değiştirilmesi sonucu trenler daha hızlı ve gürültüsüz gidecek. ÖıNDER BALOĞLU ESKİŞEHİR Trenlerimiz artık Fransız patentli Güney Afrika'dan getirilen raylar uzerinde gidecek. Türkiye'deki standart 12 metrelik raylann 18 metrelik raylarla değiştirilmesi sonucu trenlerin daha gurültusüz ve hızlı yol alacağı bildiriliyor. Ulaştırma master planı çerçevesinde 1985 yılında demiryollarımızın 350 kilometrelik bölümunün yenilenmesi çalışmalarına başlandı. DDY'nin Güney Afrika'dan aldığı raylann bir bölümu Mersin limanından Eskişehir'e geldi. Eskişehir DDY Yol Atölyesi yetkilileri, ithal raylardan şimdiye kadar Eskişehir'e 2 bin adet geldiğini, yıl sonuna kadar bu miktarın 5600'u bulacağını bildirdiler. Türkiye'deki demiryollarında şimdiye kadar 12 metrelik ray kullanılıyordu. Güney Afrika'dan getirilen Fransız patentli raylann uzunluğu ise 18 metre. Bir yetkili yeni raylar konusunda şu bilgiyi verdi: "Türkiye'de demiryolu kurulduğundan beri 12 metrelik raylar doşeniyor. Ancak, ray yenileme projesi çalışmalarından sonra 18 metrelik raylann getirilmesine başlandı. Aslında 1979'da getirilen 18 metrelik raylarla ilk kez Eskişehir Kütahya demiryolu hattı doşenmişti. Fransız patentli 18 metrelik raylann bir metre ağırlığı 49.05 kilodur. Bizim 12 metrelik raylann kilosu ise 4630 metre gelmektedir. Hattın ağırlığı rayın giicünü göstermektedir. Termik olarak adlandırılan bir maddenin ithali gerçekleşirse altyapı daha dayanıklı, balanslar daha kuvvetli olacak." Yeni gelen raylar, Kütahya Afyon ve Eskişehir Çardakbaşı hatlanna yerleştirilecek. Bu işlem için beton traversi çalışmalanna başlandı. Ulaştırma master planı 2 bin 28 kilometrelik demiryolu hattının değiştirilmesini öngöruyor. Ray yenileme büyuk projesi 300 miiyon dolara mal olacak. Maliyetin 95 milyon doları yabancı kaynakla sağlanacak. • Ehlıyetımi kaybettim. Hükumsuzdür. MURA T PAKER • Kars Culdur nııjus meımırluğundan oldığım nufus kâğıdımı kaybeltım. Hukumsuzdur ŞENTÜRK KUYULV VEFAT Merhum Hakkı ve Vasfiye Evran'ın kızı, merhum Celal Sahir Erozan'ın eşi, Meliha Evran'ın ablaşı, Yener Erozan ve merhum Türkay Erozan'ın anneleri, Brenda ve Betül Erozan'ın kayınvalideleri, Sahir ve Elâ Erozan'ın babaanneleri, Tuncer Evran'ın halası SEYIM EROZAN vefat etmiştir. Cenazesi 11 aralık sah günü öğle namazmdan sonra Şişli Camii'nden kaldırılarak Bakırköy aile mezarlığmda defnedilecektir. Tanrı rahmet eylesin. AİLESİ ISTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞU'NDEN 10.000 ADET 3/4 ANA MUSLUK KAPALI TEKLİF ALINMAK SURETİYLE SATIN ALINACAKTIR VEFAT ve BAŞSAĞUĞI Şirketlerimizden BURSA OTO A.Şlnin Genel Müdürü 7.12.1984 günü Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi 10.12.1984 pazartesi günü (bugün) Levent Camii'nde kılınacak ikindi namazından sonra Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedilecektir. Merhuma Tanrı'dan rahmet, kederli ailesine başsağhğı dileriz. . ORHAN IZZET AKIŞ KOÇ HOLDÎNG A.Ş. MERAL HORNE EMİNE SUR Ipekıe batık ve ozgun takı sergisi 620 Arahk 1984 Ebuzziya Tevfik sok. 1/2, Çankaya Tel. 38 80 84 İdaremiz ihıiyacı 3/4 ana musluk kapalı fıat teklifi alınmak suretiyle satın alınacaktır. 21 Aralık 1984 Cuma gunü yapılacak olan ana musluk ıhalesine ait tahmini tutar 20.000.000.TL. geçici teminatı 600.000.TL.dir. lhaleye ait teklif şartnamesı, teknik şartname ve teknik resım ıdaremız veznesinden ücreti karşılığında temin edılebılır. Limit dahili banka teminat mektubu dışında, nakit, bloke çek, tahvil veya özel kanunlarında teminat olarak kabul edilebileceğı belirtilen her türlu menkul kıymetler şeklinde verılmek ıstenen geçici temınatlann 20 Aralık 1984 Perşembe günu saat 16.00'ya kadar Muhasebe Mudürlüğü'ne yatınlarak karşılığında alınacak makbuzun dış zarfa konulması gerekmektedir. lhaleye iştirak edecek firmalar teklif zarfını en geç 21 Aralık 1984 cuma gunü saat 11.00'e kadar Beyoğlu Istiklal Caddesı 379 no.da İdaremiz Genel Evrak Mudürlüğü'ne verecekler ve saat 14.00'te komisyonda hazır bulunacaklardır. Postada vaki gecikmeler dikkate alınmayacaktır. İdaremiz 2886 sayılı Devlet lhale Kanunu hukumlerıne bağlı olmaksızın ıhaleyi yapıp yapmamakta, dıledığine kısmen veya tamamen yapmak ve ertelemekte serbesttir. Basın: 30257