Katalog

57 Yıllık Esbank hizmette kararlı davranışta tedbirli 8 ESBANK " tedbirli ve kararlı" IJç askeriıııizi şehit ettiler Evren: Haini de idam etmeyecek miyiz İZLENİMLER 61. Yıl; Sayı: 21588 Cu m h u r iyet Kurucusu: Yunus Nadi 50 TL. 4 Ekim 1984 Perşembe Unıvepsite Haarlık Kursiarı Lıse sonlar: 6 Ekim / Beklemeliler 8 Ekım / Akşam Kursu 5 Ekım Lalelı/tstanbul 522 75 74 528 64 37 KAVRAM DERSANESİ Şemdinli'ye dönen askeri araç, önceki gün ayrılıkçı gruplarca pusuya düşürüldü Saldırıda bir subay, bir başçavuş ve bir erimiz şehit oldular Olaydan sonra kaçan ayrılıkçı sol anarşistler bütün bölgede aranıyor Saldırılara karşı yeni önlem Hassas bölgelerde bazı kişiiere silah dağıtdaeak Cumhurbaşkanı Evren, 15 ağustostaki Şemdinli ve Eruh olaylarından sonra Sıkıyönetim Komutanlığınca bazı kişiiere silah dağıtıldığını açıkladı. Silah dağıtımının dayanağı, Ataturk döneminde çıkarılan ve eşkiyalığın ortadan kaldırılmasını öngören 442 sayılı "Izalei Şekavet Kanunu." M%.anun, yolu, telefonu, jandarması olmayan ve "Durumları sebebiyle teröristlerin eylem yapmaya kalkabilecekleri bolgede, köylerde silah dağıtılarak uygulanacak." TATVAN, (a.a.) Anarşi ve teröristlerin eylem yapabilmelerine elverişli köylerde, bekçiler, ihtiyar heyeti uyeleri ve muhtarlann guvendikleri bazı kişitere silah dağıtılacak. Bunun için, milli mücadele şartlan içinde Ataturk zamanında çıkartılan ve halen yurürlükte bulunan 442 sayılı "İzalei Şekavet" Kanunu'nun verdiği imkânlardan yararlanılacak. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, 15 ağustosta Şemdinli ve Eruh'ta meydana gelen saldırı olaylarından sonra Sıkıyönetim Komutanlığı'nca bazı kişiiere silah dağıtıldığını açıkladı. 15 ağustosta bölücüsol teröristlerin eylem yaptıkları Şemdinli ve Eruh'u önceki gun ziyaret ederek incelemelerde bulunan Cumhurbaşkanı Kenan Evren, yaptığı konuşmalarda halkın teröristlerin eylemlerine karşı ko(Arkası Sa. 8, Sü. 3'de) Terör ve demokrasi YALÇIN DOĞA.N BlTLtS/MUŞ Üç gündür helikopterle dolaşıyoruz. Gtineydoğunun il ve üçelermde, yorenin sorunlan ile iç içeyiz. Cumhurbaşkanı Evren dinden, Türk dilinden, devletin gucünden, köylere elektnksu göturülmesinden, özetle yöre insanı ile //gili her konudan söz ediyor. Ancak bize kalırsa, bu son üç gıin içınde söyledıği en onemli sözler arasında şu geliyor: "Türkiye Cumhuriyeti devleti canüerin hakkından demokratik sistemle de gelebilir, gelmiştir. Demokratik sistem içinde de bunlarla mücadele edebilir." Türkıye'nın 6 Kasım seçimieri ile birlıkte yenıden denemekte olduğu demokratik sistem ile Türkiye'yi 12 Eylül'e getiren anarşıyi bir an birlıkte duşündüğumuzde, Cumhurbaşkanı 'nın bu sözlerının son yularda soytenen en önemli sözler arasında yer aldığı kolayca görulur. Bu sözler, sadece içinde bulunduğumuz dönemin değil, belki de son lOyılm Türkiye'sinde en büyuk tartışmalara kaynaklık eden bir konuya en yetkili ağızdan açıklık getırdı. Guncel tartışmalar, felsefı araştırmalar, insanm gunluk yasamma giren en çarpıcı konular arasında yer alan ' teröriin demokrasi ile asılabileceği" gerçeğı, Cumhurbaşkanı Evren tarafmdan dıle getirildiğine gore, bunun uzerinde gerçekten (Arkası Sa. 8, Sü. l'de) Cumhurbaşkanı Evren saldırı olayını Muş'ta yaptığı konuşmada şöyle açıkladı: "Dün gece Şemdinli civannda, aranan anarşistlerden bazılan gece vakti vazifeden dönen bir cip aracma ateş ediyorlar ve bir subayımızla bir erimizi şehit ediyorlar. Şimdi ben bunu yakaladıktan sonra mahkemeye vereceğim ve ondan sonra da idam etmeyeceğim. ömür boyu ona bakacağım. Bu vatan için kanını akıtan bu Mehmetçiklere silah çeken o haini ben senelerce besleyeceğim. Buna siz razı olur musunuz?" BtTLİS/MUŞ/ERZURUM gece vakti vazifeden dönen bir (Cumburiyet) Guneydoğu ve doğu bolgelerindeki incelemelerını surduren Cumhurbaşkanı Kenan Evren, ayrılıkçı sol teroristlerin önceki gun Şemdinli'de pusu kurarak bir yüzbaşı ile bir eri şehit ettiklerini açıkladı. Evren, bu açıklamayı, Muş'ta, Türkiye'de idam cezalarının kaldırılması konusunda ıçte ve dışta yapılan yayınlarla ilgili göruşlerini dile getirirken yaptı ve şöyle dedi: "Dün gece (önceki gece) Şemdinli civannda bir olay oldu. Aranan anarşistlerden bazılan ci p aracma ateş edi> orlar ve bir subayımızla bir erimizi şehit ediyorlar. Şimdi ben, bunu yakaladıktan sonra mahkemeye vereceğim ve ondan sonra da idam etmeyecegim. Ömur boyu ona bakacagım. Bu vatan için kanını akıtan, bu Mehmetçiklere silah çeken o haini ben senelerce besleyeceğim. Buna siz razı olur musunuz?" Cumhurbaşkanı Evren'in Muş Hükumet Konağf nın onünu dolduran vatandaşlara yönelttiği bu soruya, vatandaşlar hep bir ağızdan "hayır" karşı Şemdinli merkezine dönen askeri araç, önceki gece saat 19.00 sulanndadağlara saklanmış ayrılıkçı sol teröristierın saldırısma uğradı Pusu kuran terönstler, asken araçta bulunan bir yuzbaşı ile bir erı şehit ettiler, saldırıda yaralanan bir başçavuş da dün öldü. lığını verdiler. Şemdinli'de önceki geceki saldırıda yaralanan bir başçavuşumuzun da dün ölmesiyle şehit olanların sayısı üçe yükseldi. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, gezisinin üçuncu günunde geceyi geçirdiği Tatvan'dan dun sabah Bitlis'e geldi. Cu...hurbaşkanı Evren, Bitlis'te halka hitaben bir konuşma yaptıktan sonra Muş'a geçti ve burada da bir konuşma yaptı. Cumhurbaşkanı Evren, incelemelerini Varto ve Hınıs'ta da surdurerek Erzurum'a daha sonra geldi. Cumhurbaşkanı Evren, Bitlis'te valinin brifingi sırasında aşiret reısliğinin kaldınlması için ne gerektiğini sordu. Vali Mehmet Us, bölucü aşiretlerin bu ko(Arkası Sa. 8, Sü. 3'de) TBMM'DE İLK İDAM DÜN ONAYLANDI Haberi 6. Sayfada Türkiye, doğuda Maraş'm "Rumlara devri" şarü reddedildî askeri savunma boşhığunu doldurmah Demokrat Senatör Pressler'in, Türkiye'ye hibe yardımı, "Maraş'ın Rumlara devri" şartına bağlayan önerisi, Senato Genel Kurulu'nun oyuna sunulmadan reddedildi. UFUK GÜLDEMİR VVASHINGTON ABD Senatosu'nda Türkiye'ye yardım konusunu da kapsayan 1985 mali yılı bütçesinin göruşülmesine başlandı. Senatonun yerel saatle 14'te başlayan toplantısında ilk olarak önergeler ele alındı. Bu arada hibe yardımı Maraş'a bağlayan bir değişiklik önergesi reddedildi. Temsilciler Meclisi'nde kesintiye uğrayarak 540 milyon dolara indirilen Türkiye'ye yardımın kesin tutannın görüşmelerin uzaması nedeniyle bugün belli olacağı belirtildi. ABD Senatosu Genel Kurulu'nda ilk konuşmayı yapan senator Pressler (Demokrat), Amerika'nın muttefıklerine yapacağı toplam 917 mılyon dolar tutarındaki yardımdan tsrail, Mısır ve Orta Amerika ülkelerine verilenJer dışındaki ülkelerden 211.5 milyon dolar kesilmesi doğrultusunda ve Turkiye'ye yapılacak yardımın Maraş'ın kayıtsız şartsız Kıbns Rum kesimine devredilmemesi halinde kesilmesini öngören iki değişiklik onergesi verdi. Senatör Pressler konuşmasında, Amerikan askeri yardımının 1981 yıhndan bu yana yüzde 600 oranında arttığını belirterek "Biz Zaire'ye 1S milyon dolar yardım veriyoruz. Zaire Devlet Başkam buraya gelip 2.5 milyon dolarlık alış veriş yapıyor. Biz Amerika'da işsizleri, evsizkri bir yana bırakıyoruz, vergi ödeyen vatandaşlanmızdan fedakârlık istiyoruz. Başkalannın, bizim paramızı sonımsuzca harcamasına ise sessiz kalıyoruz" dedi. Senatörun konuşmasından sonra Başkanlık Divanı Press ABD Savıınına Bakan Yardııııeısı Perle: ABD YARDIM SENATO GENEL KURULIPNDA ler'in verdiği iki öneriden birisi olan "Maraş'ın kayıtsız şartsız Rum kesimine verilmemesi halinde Türkiye'ye hibe yardımın kesilmesini ongoren değişiklik önergesini yerinde olmadıgı" gerekçesiyle ve Senato Genel Kurulu'nun oyuna sunmadan reddetti. Senatör Pressler'in İsrail, Mısır ve Orta Amerika ulkeleri hariç yardım verilen butun ulke(Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) Richard Perle, ilk kez isim vererek Rum, Yunan ve Ermeni lobilehni eleştirdi. Türk basınım da Kongre kararlarıyla ilgili yayınlarında sorumlu davranmaya çağırdı. WASH1NGTON, (Cumhuriyet) ABD Savunma Bakan Yardımcısı Richard Perle, Kongre"de Türkiye ile ılgılı yasa ve karar tasarılarında yürutülen karşı lobi harekâtını ilk kez tam adlarını anarak eleştirdi ve "RumYunan ve Ermeni lobileri sadece Türkiye'ye değil, kendilerine de zarar vermektedir" dedi. Türk Silahh Kuvvetleri'nın modemizasyonunun bir zorunluluk haline geldiğinin artık tartışma konusu olmaktan çıktığını kaydeden Perle, şoyle konuştu: "Türkiye'nin doğusunda (Doğu Anadolu'da) bir askeri savunma boşluğu vardır. Sovyet Askeri Komutanlığı bu bölgeye rahatça yuriıyebilecekleri boşluk gözuyle bakmaktadır. Bu nedenle Türkiye doğu birliklerini kuvvetlendirmek zorundadır. tşte bu yüzden batıda muttefikleri ile işbiriiği yapmak doğuda da bu savunma boşluğunu doldurmak zorundadır." Savunma Bakan Yardımcısı Perle Hızlı Müdahale Birliği'ne ilişkin bir soruya da, "Türkiye'nin NATO bölgesi dışında meydana gelebilecek bir sonına mudahalede ancak NATO'nun topyekun harekât etmesi halinde katılabilecegi konusundaki tavn kesindir. fnanıyoruz ki NATO sorumluluk alanı dışında meydana gelebilecek bir soruna raudahalede NATO'nun karar alması halinde Türkiye bu karara katdacaktır" yanıtını verdi. Perle, Türk basınının Kongre'nin Ermenilerle ilgili tavsiye karanna yonelik eleştirileri konusunda da şunları soyledi: "Türkiye Kongre'nin en etkisiz kararlanna bile yüksek dozda tepki göstermektedir. Ama bunda şaşırtıcı olan Türk basınının ABD Kongresi ile yonetimini birbirinden ayırmamasıdır. Türk basını bazen hissi boyutlara ulaşan tepkileri sakinleştinnek doğrultusunda çaba gostermemektedir. Bu sorumlu bir davranış değildir ve iki ülke arasındaki ilişkilere hizmet de etmemektedir." Perle, bu konulara değinen konuşmasını dün Heritage Foundation adlı kuruluşta yaptı. "Ortadoğu uzerinde Turk ve Amerikan görüşleri" konulu konferans dun sabah ABD'de saygın yeri olan Heritage Foundation'da başladı. TurkDış Po(Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) 400[ bin kişi için yeni vergi Tmpvda O vergi yerine Katma Değer Vergisi uygulanacak. Tüm laması ile dahilde alınan, 'tstihsal Vergisi, Şeker tstihlak Vergimal ve hizmetler, üretimden tüketime aşama aşama si, Spor Toto Vergisi, PTT Hizvergilendirilecek. M%.atma Değer Vergisi'nin oranı yüzde 10 olacak. Gerçek gölürü ve telafı edici vergilendirme usulü benimsenecek. Gelir Vergisi'nden daha kolay uygulanacak. Kasımdan itibaren sürekli eğitime başlanacak. Mihracatla vergi iadesi gerçek yerine oturacak. Hasılat artışı sağlayacak. ANKARA, (Cumhuriyel Bürosu) Maliye ve Gumrük Bakanı Vural Ankan Katma Değer Vergisi Yasa Tasansı'nı dün TBMM Bütçe Komisyonu'na sundu. Halen 31 ulkede uygulanan katma değer vergisinin tüm mal ve hizmetleri kapsadığını ve bunlann uretiminden tuketiciye intikaline kadar, tum aşamalann vergi konusuna gireceğini belirten Arıkan, "Bu vergi ile ihracatta vergi iadesinin de hakiki yerine oturtulmasının mümkün olacağım" soyledi. Arıkan, "Türkiye Katma Değer Vergisi uygulamasına geçiş için hazırdır" dedi. Vergi oranının yüzde 10 olarak belirlendiğini, Katma Değer Vergisi'nin direkt etkisinden çok endirekt etkisinin daha önemii olduğuna değinen Ankan, bu tasarıyla 8 verginin yurürlukten kaldırılacağını açıkladı. Buna göre Katma Değer Vergisi uygumetleri Vergisi, tşletme Vergisi, Nakliyat Vergisi, tthalde Alınan tstihsal Vergisi, tlan ve Reklam Hizmetleri Vergisi" yürurlukten kaldınlıyor. Arıkan, 1970'li yıllardan beri mali idarenin bu yasayı getirmede kararlı bulunduğunu belirterek bugüne kadar mali idare ve mükelleflerin durumunun bu vergi için musait olmadıgı gerekçesinin gösterildğdni, 2000 yıhnda da aynı şeyin söyleneceğini kaydetti. Arıkan, bu endişelerin geçerli olamayacağını katma değerin reformist bir vergı olduğunu Gelir ve Kurumlar Vergisi hasılatmda önemli artışlar sağlayacağını soyledi. 300400 bin kadar Katma Değer Vergisi mükellefi olacağına ışaret eden Arıkan, "Bunun idari yönden bir sakınca doğuracağını sanmıyorum. Katma Değer Vergisi, Gelir Vergisi'nden basit bir sistemdir. Hem özel sektör, hem de idare sürekli eğitildi. Kasımdan itibaren sürekli eğitime başlanacaktır" dedi. Maliye ve Gümruk Bakanı Vural Arıkan, komisyon üyelerine bilgi verirken katma değer \ergisinin vergi sistemi içindeki yerinı ve tarihçesini de anlattı. Bu verginin her el değiştirme aşamasında alınacağını söyleyen Ankan, ancak verginin matrahının o aşamanın satış fiyatı değil katma değeri olduğunu vurgula>arak, "Aşamalann sayısı ne olursa olsun katma değer vergi(Arkası Sa. 8, Sü. l'de) Katıııa Değer Vergisi Tasansı komisyona sıınuldu Papandreu: Türkîye ABD'nin jandarması rolunu oynuyor STELYO BERBERAKİS ATtNA Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu, Türkiye'yi "şovenizm ve yayılmacılık "la suçladı ve "tran Şahının tahttan idirilmesinden sonra Türkiye bolgede Amerika'nın jandarması rolünü oynamaktadır" dedi. Papandreu, PASOK hukümetinin milletvekili grubunda yaptığı konuşmada, Yunanistan'ın Türkiye karşısında ızlediği siyaset ile ilgili sozlerinde, Türkiye'yle muzakere masasına ancak çok basit koşullar altında oturabileceğinden soz ederek, "Kıbns'ı bölme faaliyeti gösteren sözde Denktaş devletinin ilanından sonra Türkiye ile hiçbir konuda konuşulamayacağını ve Yuna(Arkası Sa. 8, Sü. 6'da) Katma Değer Vergisi nasıl işleyecek? UMUTKVYRUĞU 131 milyon liraltk büyük ikramiyenin Recep Kolcu adlı bir alüminyum kaplamacısına çıkmasından sonra ganyan bayiliklerinin önündeki "umut kuyruklan" daha da uzamaya başladı. Işsizler, işçiler, kiracılar, çıraklar, "umut ordusunun gönüllüleri" olarak bu kuyruklann ön sıralannda yer alıyorlar. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) Vergi hariç fiyat Oluşan vergi (%10) Ödenen tthalatçı ya da İlk üretici. 1000. 100 Imalatçı 1400. 140 Toptancı 2000. 200 Perakendeci 2800. 280 Tüketici 2800. vergi 100 40 60 80 80 124 milyon için izdiham Altılı ganyandan alüminyum kaplamacısının tek başına 131 milyon lira kazanması, yarışlara olan ilgiyi daha da arttırdı. Dün ganyan bayileri önünde uzun kuyruklar oluştu. Küçük yaştaki çocuklar da, yasal bir sınırlama olmadıgı için oyunlara ilgi gösteriyorlar Hakeri 7. Sayfada Ekonomi Servisi Katma Değer Vergisi sisteminde mal her el değiştirdiğinde vergi ortaya çıkıyor. Verginin tahsilatı da ureticiden tuketiciye kadar giden "zincir" içinde satıcı tarafından gerçekleştiriliyor. MaJı satan kişi ya da kunıluş malı satın alandan vergiyi tahsil ediyor ve bundan, daha önce kendisinin ödediği vergiyi duşerek kalanı vergi dairesine yatınyor. örneğin, ithalatçı ya da ilk uretici malını imalatçıya 1000 liradan (Arkası Sa. 8, Sü. l'de) Üniversitede sınıfta kalanlar yüzde 50 zamlı okuyacak KİME. NASIL UYGULANACAK? Stntfta kalana: Yüzde 50 zamlı. Yabonct dilde eğitim görene: Yüzde 20 zamlı. Elesternlere: Yüzde 20 indirimli. Yabanctlara; 5 katı ve dövizle. ANKARA (Cumburiyet Bürosu) Üniversitelerde paralı oğretim bu öğretim döneminden itibaren "fiilen" başladı. Üniversitelerin bu yıl öğrencilerden alacaklan "harç" miktarları, Resmi Gazete'nin dunku sayısında yayınlanarak kesinleşti. Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen harç miktarları, 10 bin lira ile 50 bin lira arasında değişiyor. Bakanlar Kurulu karanna göre, harçlar her öğ(Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) Muazzez Tahsin Berkand öldü İstanbul Haber Servisi Ünlü romancı Muazzez Tahsin Berkand, dun tedavi edilmekte olduğu Yedikule Ermeni Hastanesi'nde oldü. 84 yaşındaki unlü romancı, bundan bir ay önce geçirdiği bir beyin rahatsızlığı sonucu Yedikule Ermeni Hastanesi Yaşlılar Servısi'ne kaldınlmıştı. Uzun süredir serumla yaşayan ve koma halinde olan Muazzez Tahsin Berkand, dun sabah 10.00 sula(Arkası Sa. 8, Sü. 6'da) UĞUR MUMCU GOZLEM ABD BüyükelçiUği'nde önlenüer yoğunlaştı Amerikan Haberler Merkezi kapatıldı. ANKARA (Cumhuriyel Bu kosında ayrı bir binada bulunan rosu) ABD'nin Ankara Bu Amerikan Haberler Merkezi dün yukelçiliği'ne "bombalı kamyon kapatıldı. Otomatik bir teybe saldınsı" yapılc . j i a ilişkin ih bağlanan merkezin telefonları, barlar nedeniyle a iır ian «iikı gu muracaatların doğrudan ABD venlik onlemleri aun daha da yoBüyukelçihk santralına yapılmağunlaştırıldı. ABD Buyukelçilisını bildiriyordu. ği'nın azaltılmış sayıdakı persoBuyukelçılik Müsteşarı Artneli ile dun mesaı saatleıi içinde hur Bordas,, "Sabotaj ihban açık olduğu bildirildı. Ote yandan buyukeivi'igin ar (Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) Parti ve Bağımsızlık... HP'de neler oluyor? Şu oluyor Genel Başkan Calp, anlaşamadığını ilerı sürdüğü Genel Sekreter Gürkan ve arkadaşlarından kurtulmak için parti kurucular kurulunu topluyor. Gürkan ve arkadaşları ise partının atılımlar yapması için öncelikle "muvazaa partısi" gorünumünden kurtulması gerektiğini belirtiyorlar. Bu görüş, parlamento kulislerinde (Arkası Sa. 8, Su. l'de)