Katalog

26 OCAK 1984 EKONOMİ CUMHURtYET/9 Günün aynası HOLDİNGLER 1983'U NASIL KAPATTI? MERAL TAMER IŞCEVEV EVRENINDEN ŞUKRAN KETENCİ DKBANK 26 OCAK 1984 DOVIZ K U R L A R I 1 AMERIKAN DOLARI " 3.ALMAN MARKI ALIS 310.07 109.80 SATIŞ 314.72 111.45 Çukurova Holding: Başta bankacılık olmak üzere her sektörde varız ve iddialıyız "Çukurova Holding'i diğer büyük holdinglerden ayıran en onemli ozelliği, ademi merkeziyetçi yapısıdır. Bizde holding değil, her şirket ayrı ayrı söz sahibidir. Bilinçli olarak izlenen bu politika, holdinge bağlı kuruluşların dinamik bir yapı içinde çalışabilmelerine imkân vermektedir. Bazıları bizim bu yapımıza 'alışılmamış yonetim' diyorlar. Biz ise 'başarının sırrı burada' divoruz." Çukurova Holding'in ust yönetiminden bir yetkili, holdingin yapısını bu cumlelerle ifade ettikten sonra sozlerini şoyle surduruyor: "Biz Tıirkiye Ctımhurheti kuruldugundan beri Tiirk sanayiinde varız. Tekstilde varız, hem de çok eskiden beri >ar olduğumuz için rekabette avantaja sahibiz. Finansman sektoründe, dış muteahhitlik hizmetlerinde varız. Kiımada, ağır iş makinelerinde, çelikte, gıda sanayiinde, çimentoda, zirai üaçlarda, matbaacılıkta. dayanıklı tuketim mallannda (Auer fırın). yani hemen her sektörde varız. Çok yayılmışız." Çukurova yetkilısi, bu genel bilgilerin ardından sorularımızı şoyle yanıtlıyor: • 1983 cirosu: 370 milyar lira. 1982 cirosuna gore yuzde 35'lik (Arkası II. Sayfada) Yanlış teşhis.. İşçiişverenOevlet üçlüsünün ortak kuruluşu Milli Prodüktivite Merkezi. yeni toplu pazarlık düzenine geçişin hazırlıklarının yapıldığı günlerde, ülkemizdekj "ücret politikasını" ele alan bir seminer düzenledi. Turgut Özal hükümetinin "şok"ta özetlenen zam kararlan, ekonomik tartışmalarından başkaca konulara ilgiyi yitiren basında hemen hemen hiç yer almayan seminerde işçiişveren ilişkileri açısından çok önemli geçmiş ve geleceğe yönelik gerçekler dile geldi. Hükümetin katılmaya gerek duymadığı ve bu nedenle de eleştirildiği toplantıda işverenlerimiz yine de ücretlerin üçlü katılımla, milli düzeyde, temel ilkelerinin belirlenmesini önerdiler. Ancak demokrasiden, serbesl piyasa ekonomisinden söz edilecekse, ücretlerin belirleneceği tek sistemin toplu pazarlık düzeni olabıleceği gerçeğine de karşı çıkamadılar. Bilim adamlarının milli düzeyde ücret polıtikaJarının belirlenmesı koşullarının Türkıye'de bulunmadığını ortaya koyan bilimsel tebliğleri yanında, asıl konu olar&k Türk toplu pazarlık düzeni ile işçi ücretlerindeki gelişmelerin dünübugünü ve yarını gündeme geldi. Ulkemizdeki ücretli çahşanlar sayısının düşüklüğü, ücretlerin üretim maliyeti içindeki düşük payı ve düşük ücret gerçeği karşısında, işverenlerin de "işçi ücretierinin enflasyona yol açtığı" tezlerini artık savunamadıklan yeni bir gelişme olarak gozlemlendi. Prof. Nusret Ekin, 12 Eylüle gelinirken 3 rakama ulaşan enflasyonun ücret politikalarını ve toplu pazarlık düzenini adeta iflasa sürüklerken, iktisadi ve siyasi sistemin sağhksız işleyişi sonucu, ücret politikalannın da kaosa girdiğini, sistemin hastalandığını anlattı. Milli ücret politikalarına ilişkin alınmaya çalışılan önlemleri, bozulan ekonomik ve siyasal ortam içinde, evin dışını seller alırken, evin içinde resimde rötuş yapmaya çalışma olarak tanımladı. Prof. Yüksel Cllken ve Mete Törüner'in de enflasyonla birlikte giderek bozulan gelır dağılımı, gerçek işçi ücretierinin düşmesine, vergi adaletsizliğine ilişkin istatistiklere dayanarak yaptıkları bilimsel açıklamalar karşısında söz alan sendikacılar, "hastalığa yanlış teşhis" konulması üzerınde durdular. 12 Eylüle gelinmesinde toplu pazarlık sisteminın, ücret politikalannın, işçilerin ve sendikalann sorumlu olrnadıklarının rakamlarla, bilimsel gerçeklerle ortaya çıkmasına karşın, geleceğe yönelik yasal düzeniemelerde, toplu pazarlık haklarının, sendikal hakların hastalığa yanlış teşhis konulmasının sonucu olarak, çok önemli ölçülerde kısıtlandn ğını dile getirdiler. Gerçeği yansıtmayan işveren kampanyalarının etkinliği ile geçiş döneminde zaten düşük pay alan işçilerin ücretierinin gerçek değerinin daha da düşürüldüğünü, ancak enflasyonun önlenmesinde hiçbir işlevi olmadığını, ekonominin de kurtarılmadığını anlattılar. 2821 ve 2822 sayılı yasalarda yer alan kısıtlamalar nedeni ile geleceğe yönelik gerçek anlamda özgür sendikalaşma, toplu pazarlık ve hete grev haklanndan söz edilemeyeceğini vurguladılar, yasalarda değişiklik yapılması gereği üzerinde durdular. İster istemez yasaların işçilerin gerçek ücretierinin geriye alındığı, yasa değişikliklerinin yapıldığı tarihlerde de aynı bilimsel gerçeklerin var olduğunu ve aşağı yukarı aynı sendikacı kadrolar ve bilim adamlannca da dile geldiğini anımsıyoruz. Neden şimdi "yanlış toşhis" olduğu söylenen görüşler yasa koyucu üzerinde etkin oldu? O tarihlerde şimdi "yanlış teşhis" olduğu söylenen görüşleri yansıtan sesler daha gür, aksini savunanlannki ise cılız çıkıyordu galiba.. Şimdi işverenler de dönmeyen ekonomik çarkların sorumlusu olarak işçileri gösteremediklerine ve ücretlerin belirlenmesinde toplu pazarlıktan başkaca yol bulunamadığına göre, özgür toplu pazarlık düzeninin işleyebilmesinin koşulları aranacak. Tartışmasız işçiler, sendıkalar kendilerine özgür sendikalaşma, toplu pazarlık ve grev haklarını kullanma yollarını tıkadığına inandıkları yasaların değişmesi için çaba gösterecekler. Ancak paıiamentoda, yasa değışikliği için etkin çoğunluğu yanlarına çekmeleri henüz uzak bir olasılık gibi görünüyor. Oysa yeni toplu pazarlık düzenine geçiş hazıriığı ıçindeyiz ve öncelikte işçilerle sendikalar bir an önce toplu pazarlık düzeninin açılmasını istiyorlar.Toplu pazariık haklarını kısıtlayan yasalaria, barışçı toplu pazarlık düzeni yürütülebilir mi? Prof. Metin Kutal aynı seminerde bu soruna da değindi. Ücretleri de etkileyeceği kuşkusuz olan yasal sınırlamalara rağmen, yürütme ve yargının günün koşullarına uygun y o rumları ve uygulamalan, işçi ve işveren tarafların sistemi ayakta tutma çabaları ile adil olduğu kadar özgür bir ücret pazarlığına da ortam yaratılabileceğinı söyledi. Her şeye rağmen HALIT DZSC f A A2I2 YAYLA Adana $ut«sı Moduru M«rsuı Şobea Muduru Anayasa ve yasalardaki temel Aıaiink C*d ID So* 2 Inonu Cau Goksu Ishanı •">! 17323 T*\ 13622 amacın da bu olduğunu, demokrasiden söz edilecekse, işleyen bir toplu pazarlık düzeninin de yaratılmasının zorunlu olduğunu vurguladı. ÇUKUROVA HOLDİNGİN 1983 KLNYESİ SATIŞ 27.100 27.500 4.060 3.900 88.50 \LTE\ GUMUS FIYATLARI Cumhuriyet Reşat 24 Ayar fgr.) 22 Ayar bilezik 900 Ayar gümüş ALIŞ 27.000 27.000 4.050 3.700 86.50 Ciro: 370 milyar lira. Şirket sayısı: 51 (iştiraklerle birlikte). Dışsatım: 237 milyon dolar. Çahsan savısı:28 bin540. ULUSIARARASI Ifl BANKOFAMERICA Döviz uluslararası bir değerdir. Uluslararası bügi, uluslararası ügi, uluslararası kazanç ortamı ister. Bank of America üe teknik işbirliği anlaşması imzalayan Uluslararası, şimdi Döviz Paketi"ni açıyor! •A O,f Uluslararası Döviz Hesabı'nda faiz serbesttir. Dövizle ödenir. Faiz oranını Uluslararası üe hesap sahibi birlikte kararlaştınr. Faiz, dövizin miktanna göre yükselir. Cinsine göre yükselir. Vadesine göre yükselir. ES Uluslararası Döviz Hesabı'nda vade serbesttir.Vadeyi Uluslararası üe hesap sahibi birlikte kararlaştırır. Vade bir ay da olabilir,bir yü da.Ve vadeye göre faiz değişir,yükselir. en önemli özelliklerinden biri de hamiline olabümesidir. Hesap sahibi isterse, Hamiline Döviz Sertifîkası alabüir. Hamiline Döviz Sertifîkası başkasına devredüebüir. Türk Lirası'na veya başka dövizlere çevrüebilir. Faizi dövizle ahnır. Döviz uluslararası bir değerdir. Dövizinizin serbestçe en geniş imkânlara kavuşabümesi için, döviz hesabınızı Uluslararası'nda açtırın. H A M I L I N E . Uluslararası Döviz Hesabı'nın ULUSLARARASI bir dünya bankasıdır. LEMI BAŞGJT Em»i*3 Şubesı Muduru Cumhur yv Cad X! Te 4 1973 SA!T »!XE Kdd'iroy 5*J*a Mjdııu Al'.r^l Kadakcy lsianbt.1 Tel 3 3 ' M S ERKAN SE2EP &sı SjDes Mıtdu'. riaiâskar^aj Caa 36C Te 1485i» CUfcCL AKYUZll Kaıak T Şubesı M\K1JIU Bankalaı Cad Jl Kaaaay T& « 6 3 M MAHMUT HA1BI BaTcefcapi gubest Mjdr.. E^runonu lsâlxj. Tci 522«8& ~ALA~ E?CAN OKUTAN Bakırfc.v Şubesı Muduru Haikçı So* C Bafcırltcv TeJ S7D 7 33 34 UNVEJı C I V E M R Ankara ŞuöeK Mucîurj Izmıı Cad 26 KsUdv Tel ? 7 574 MAZHAR EL Isnır $ u t e a >*wuı V CumTunye* BUıan 41 Tei 1325SI »,J S£CAT LNA~ Bursa $ub«K Mucuru TWL Çaiaua* Cad 75 Tei 240W INTERBANK M