Katalog

OLUR ŞEY DEĞIL Çağdaş Yayınlan, Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğtu Islanbul, 200 Lıra NADİR NADİ 2. bası Cu m h u ri yet 60. Yıl; Sayı: 21336 Kurucusu: Yunus Nadi 40 TL. 21 Ocak 1984 Cumartesi ESKİŞEHİR BANKASI ESBANK "tedtoirli ve kararlı" Işadamları arasında Mısır 5 yd sonra fraksiyoıı çatışması lskun dünyasuıda 9 4. Islam Zirvesi sona erdi BtRİNCt KANAT Balit Narin: Sanayici neden ikinci plana iîiliyor? Türkiye'yi birkaç ihracat şirketi mi kurtaracak? MERAL TAMER ama ben Halit Narin'den yanayım. Ayncalıklar kıskançlık ve bölünme yaratacak, rencide edici etki yapacaktır. Büyük sermayenin üst kuruluşu olan Türk Sanayici ve İşadamlan Derneği TÜSlAD'ın dünkü Genel Kurulu, işadamlaİKİNCİ KANAT n arasında fraksiyon çatışmasışirŞarık Tara: Pek çok sanayicinin ihracat şirketi de na dönüştü. Büyük ihracatçıkarketlere sağlanan desteklere var. Hepimiz özel sektörüz. Sanayici ihracatçı ay şı olan sanayicive bazı ihracatçıİar bu yöndeki kararlan eleştirirrımı niye? ken, büyük ihracatçı kuruluşların temsilcileri de kendilerini saBİRİNCİ KANAT vundular. Selçuk Yaşar: Benim de biiyük ihracat şirketim var, İşadamlanmn kendi içlerinde Büyük sermayenin üst örgütü TÜStAD Genel Ku~ rulu'nda iki bakan, Erdem ve Arıkan, "kaygılı sanayiciler grubu"nun yüreğine su serpemedi. "Biz hükümet olarak sizlerle aramızda bir ideolojik fark olmadığım samyoruz" diyen Arıkan "daha fazla vergi verme" çağrısında bulundu. ki ve hükümetle olan uyumsuzluldannın ön plana çıktığı TÜSİAD Genel Kurulu'na katılan Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem ve Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan, "hükümet programmın sanayicilerin çıkarlanna ters düşmedigini" özenle vurgulamalarına rağmen, sanayicilerin yüreklerine su serpemediler. Çünkü Arıkan oüyük sermayeyi daha fazla vergi vermeye çağırırken; Erdem, enflasyon (Arkası Sa. II, Su. l'de) CENGİZ ÇANDAR KAZABLANKA Turkiye'de saatler20ocak 1984cumagünüO1.15'i gösterdiği sıralarda, Fas'ta 10.15'ti ve tarih değişmemişti. lşte, bu sırada İslam Konferansı Örgütü'nün bugune dek yaşadığı en çekişmeli Zirve Toplantısı'nın kapanış oturumu açıldı. Zirve'nin kararlarını okuyan Fas Dışisleri Bakanı Abdülvahid Belckziz'in ağzmdan en çok Mısır konusunda ne çıkacağı merak ediliyordu. Ve, evet. Mısır 5 yıllık bir aradan sonra, Islam dunyasının siyasi saflanna geri döndü. Zirve'nin 4. gun oturumu, Kıbrıs davası acısından da harekctli geçti. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf D«nklaş, Kazablanka ya da Arapça adıyla Dar ElBayda Zirvesi kursusune IS yıllık bir aradan sonra ilk kez çıkıp konuştu Dakka'da aralık 1983'te Dışisleri Bakanları Konferansı'nda alman karan teyit eden bir pataj, Kazablanka nihaı bildirisine de gırdi. Denkıai. dun sabaha karşı kendisiyle yaptığımız telefon konuşmasında 1969'da Rabaı'ta yapılan ilk Islam Zirvesi'nde konuştuğunu, 1974 Lahor ve 1981 Taif Zirvelerinde konuşmadığını, Kazablanka sonuçlarından memnun olduğunu söyledi. Bu arada, Kral 2. Hasan, Zirve'nin kapanış konuşmasını yaparken, Cumhurbaşkanı Kenaıt Evren'in tslam Konferansı Örgutu Genel Sekreterliği'ne bağlı ve 7 komiteden biri olan Iktisadi veTicari Komite'nin başkanlığına getirildiğini açıkladı. Zırve, Fas Dışisleri Bakanı Dr. Belekziz'in kararlan açıklamasından sonra, Fas Kralı 2. Hasan'ın kapanış konuşmasını dinledi. Kral 2. Hasan'ın ardından Afrika Grubu Islam Ülkeleri adına Komor Adaları Cumhurbaşkanı Ahmçt Abdullah ile Asya Grubu Islam Ülkeleri adına Pakistan Cumhurbaşkanı Zi>» ÜlHak konustu ve saat 11.23 (TSİ 02) dolaylannda Kazablanka Zirvesi de tarih kayıtlarına geçlı. Zirve'nin son günunde. sabahtan Fas'ı terk etmiş olan Cumhurbaşm Kenan Evren, Tunus Cumhurbaşkanı Habib Burgtya, Sudan Cumhurbaşkanı Cafer ISumeyri, Cibutı Cumhurbaşkanı Hasan Guled, Nijer Cumhurbaşkanı Seyni Kuntçe. Endonezya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Kussutnah ve Brunei Sukanı bulunmuyorlardı. Mısır'ın geri dönüş tartışmalan Gıne, Pakistan ve Surıye tarafından oluşturulan Redaksıjon Komılesi'nde de çözüme bağlanamadı. Bunun üzenne, dun saat 12'de başlayan ve 9 saat suren oturumda gizli oylama yoluyla karar ahnmasına gidildi. Isİam Zirveleri geleneğinde pek rastlanmayan bu uygulama sonucunda, 32 oy Mısır'ın geri dönüşünden yana çıktı. Güney Yemen tam oylama sırasında salonu terk ederek oy kullanmadı. 3 oy beyaz, yani çekimser kullanıldı. Suriye, Libya, Cezayir, ZİRVE^MN GETİRDİKLERİ Kenan Evren, Örgüt'ün en önemli komitelerinden biri olan Iktisadi ve Ticari Komite'nin başkanı oldu. Denktaş'ı, konuşmasından sonra kutlayanlar arasında Pakistan ve Gine Cumhurbaşkanları, Suudi Arabistan Kralı, Malezya Başbakanı, Endonezya ve Maldiv heyet başkanları da bulunuyordu. Mısır'ın geri dönmesinin hiç ret oyu olmadan 32 oyla kabul edilmesi Suriye ve Libya'nın tecridi olarak değerlendiriliyor. Kıbrıs konusunda alman kararda önceki kararlar teyit ediliyor, Kıbrıslı Türklerin Kıbrıslı Rumlarla eşit haklara sahip olması gerektiği vurgulanıyor. Tunus, Lübnan ve Yukan Volta oturumda bulunduklan haJde oy kullanmadılar. Boylece, Mısır tek bir red oyu almadan 32 oy toplayarak, Islam Konferansı Örgutu saflanna yeniden dahil edılmiş oldu. Oylama sırasında Suriye Heyet Başkanı, Dışisleri Bakanı AbdülhaRm Haddam ile Libya Heyet Başkanı Abdüssdam Callud'un salonda bulunmadıkları gözlendi. Callud, AFP'ye bir demeç vererek Zine'yi "Amerikan oyunu" olarak suçlad: ve Arafat'a çaıtı. Kazablanka 4. İslam Zirvesi'nin maraton halindeki son oturumunda oturuma başkanbk eden Fas Kralı 2. Hasan, Afgan mücahiı örgütlerinin 7'sinın de sözcu olarak atadıklan Prof. Burhaneltin Rabbani'ye ve KKTC Devlet Başkanı Rauf Denktaş'a söz vereceğini açıkladı. Kral, bu açıktamasım yaptıkıan sonra Mısır'la (Arkası Sa. 11, Sü. 4'de) ORTA YOL Ali Koçman Tarihi sorumluluğumuz var. Savunduğumuz düzenle önümüze gelen arasında benzerlik varsa, ama kişisel menfaatlerimizle çatışıyorsa buna ayak uydurabilme olgunluğunu göstereceğiz. Farklılıklar arzediyorsa tenkit edeceğiz. TÜStAD'da ne ohıyor? OSMAN ULAGAY TÜSlAD'ın dünkü Genel Kurulu birçok bakımdan ilginçti. Bir yandan dernek üyelerinin bir bölümünün hükümetin kararlarından ve genel yaklaşımından duyduğu huzursuzluk su yüzüne çıkıyor, diğer yandan bu huzursuzluğun hükümeti de huzursuz ettiği anlaşıhyordu. Özal hükümetinin yaklaşımıyla özel sektörün "büyükleri" arasına sanki bir çit çekilmiş, yeni bir oyuna başlar gibi çitin her iki yanında yerlerinizi ahn denmişti. Kulaktan kulağa söylenenlere göre bu saflaşma yönetim kurulu seçimi öncesinde TÜSİAD kulisine de yansırruş ve son güne kadar yeni yönetim kurulu için yapılan (Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) Dış politikada etkinlik Atnatör Bakan ve dışa yönelen Cumhurbaşkanı YALÇIN DOGAN ANKARA Yeni Dışisleri Bakanı Vahit Halefoğlu'nun dışarda bıraktığı izlenim henüz işe ısınmadığını gösteriyor. Hatta o kadar ki, İslam Ülkeleri Dışisleri Bakanları Toplantısı'na Halefoğlu katıldığı halde, herkes hala llter Türkmen'den söz ediyor ve Turkmen'i arıyor. Halefoğlu'nun yarattığı bu izlenim ya da görunümde kendisinin söylediği birkaç sözün de ayn payı var. Örneğin, bir konuşmasında, kendisine soru yönelten bir yabancı gazeteciye "Ben amatöriim" karşılığını veriyor. Bir başka yabana gazeteciye Kazablanka'da "Size bu sorunun karşılığını Dışisleri Bakanlığı sözcüsü verebilir" diyor. Yabancı meslektaş "Sözciinuziın telefonunu rica edebilir miyim ? " diye üsteleyince, Bakan Halefoğlu "Kendisi şu anda Ankara'da" yanıtını veriyor. Yani, yabancı gazeteci bir sorusuna yanıt alabilmek için Kazablanka'dan Ankara'yı arayacak !.. Dışisleri Bakanı'nın önerisi bu. Baştan beri bilinen bir gerçek var. Özal Hükümeti'nin en zayıf olduğu alan Dışisleri. Yeni hükümet Dışisleri dosyalarına şu an pek egemen degil. Hükümete getirdikleri bakan da "amatör" olunca, dış dünya ile ilişkilerde ister istemez güçlükler doğabilir. Y'eni Anayasa "Yünitmenin başında bulunan" Cumhurbaşkanına buyük yetkiler tanıyor. İslam Konferansı Doruk Toplantısı'ndan sonra, bizim görebildiğimiz kadarıyla. Cumhurbaşkanı Evren söz konusu yetkilerini dış politika alanında çok rahat ve en geniş biçimde kullanacak. Hatta, bu kullanım sadece Turkiye'nin doğru(Arkası Sa. 11, Sü. 4'de) TÜSIAD "gürpriz modeli"ne karşı TÜSİAD'IN YAYINLADIĞI1984 RAPORU'NDA "G/ZL/CE HAZIRLANAN ŞAŞIRTICI ÖNLEMLER DEVRİ ARTIK KAPANMALI"DENtLDÎ. Haberi 9. Sayfada AGlR TOPLAR TÜStAD Genel Kurulu'nda ekonominin yönetiminde ikinci isim olan Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, Sanayi eski Bakanlarından Şahap Kocatopçu, Rabmi Koç ve İslmıbu) Ticarel Odası Başkanı Nuh Kuşçulu bir arada. (Foıoğraf: ALt ALAKUŞ) Daha ucuz yabancı mal operasyonu İTHALATIN GÖZDELERİ gisi yüzde 30'dan yuzde 20'ye düşurülerek matbaa mürekkebi ithali cazip hale getirildi. Mukavva: Gümrük vergisi yüzde 25 iken, tümüyle kaldınlan mukavva, Türkiye'de iki şirket tarafından üretiliyor ve bunlann en büyüğü Yaşar Holding'e bağlı Viking Kâğıt Fabrikası. Deterjan: Gümrük vergisi yüzde 18'den yüzde 8'e düşürüİen deterjanda halen üç firma ana üretici olarak yer alıyor. Ancak, bunların içinde en büyuğu J . Sigara, 2. Deterjan, 3. Matbaa mürekkebi, 4. Mukavva, 5. Dikiş makinesi, S, Buzdolabı, 7. Şofben, 8. Sigara kâğıdı, 9. Margarin, 10. Soya. KENAN MORTAN ANKARA İthalat rejiminde değişiklik yapan yeni Bakanlar Kurulu Kararnamesi'yle ithal kâmesine dayalı sanayiye yeni ZorlamaJar getirildi. Üretim ve pazarlama yapısı itibarıyla fiili tekel olan şirketlerin ürünleri için ithalat büyük oranda kolaylaştırıldı. Mal kalemlerine göre yapılan analizde değişikler şu şekilde ortaya çıktı: Sigara: Gümrük vergisi yüzde 100'den yuzde 25'e düşürülurken, yüzde 50 olan istihsal vergisi ve paket başına 30 cent olan fon kaldınldı. Halen sigara ithaline iki şirket ilgi duyuyor. Bunlardan ilki Koç Holding'in temsilcilik yaptığı Rothmans, ikincisiyse Marlboro için Sabancı Holding. Matbaa mürekkebi: Türkiye'de en büyük üreticisi, Yaşar Holding'e bağlı DYO Boya Fabrikaları. Bu malda gümrük ver Yapı Kredi Bankası'nın büyuk bir ortaklığı bulunan Turyağ A.Ş. Halen deterjan hammaddesinin dünya fiyatları duştuğünden özellikle deterjan üretiminin ucuzlaması nedeniyle bu alanda üretim yapan çokuluslu şirketlerin fiyatta indirim (darnping) yaparak, bu ürünu Türkiye'ye satmalan son derece kolaylaşmış oldu. Dikiş Makineleri:Singer'in Türkiye içindeki paylarını satmasından sonra yeniden atılım içine giren dikiş makineleri uretimi, Turkiye içinde bir tek grup tarafından yapılıyor. Burada da gümrük vergisi yüzde 45'e düşurulerek ithalat kolaylaştırıldı. Sigara kâğıdı: İthalat kararnamesinin ilk vazımında söz konusu sigara kâğıtları kurum be Devlet yeni işçi almayacak, iç transfer yapacak ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nca dün yayınlanan tebliğe göre, 31 aralık tarihi itibariyle boşalan ya da bu tarihten sonra boşalmış olan memur kadrolanna atama yapılması Başbakanlığın iznine bağlandı. Ayrıca kamu kuruluşlannda yeni surekli işçi kadrolannın vize edilmesi de yasaklandı. kararı ile memurlann ünvan, sınıf ve derecelerinde değişiklik yapılabilecek. II Özel Idareleri, belediyeler (Arkası Sa. II, Sü. l'de) lirtilmeksizin ithaline izin verilmişti. Karar bu nedenle ilk gunlerde Türkiye içinde kısa zamanda yabancı sigara uretimine izin verileceği şeklinde yorumlandı. Ancak yeni kararnamede sigara kâğıdı ithal izni sadece Tekel'e bırakıldı ve bu konuda yuzde 35 olarak uygulanan gümrük vergisi yuzde 25'e düşürüldu. Betaz mallar: Halen Türkiye'de ana uretimi iki şirket, Arcelik ve AEG tarafından gerçekleştirilen buzdolabında, daha onceki 29 aralık kararnamesiyle çok kolaylaştınlmış bulunan ithalat, istihsal vergisinin yuzde 18'den yüzde 6'va düşurülmesiyle daha da kolay hale geldi. Şofbende de aynı üretim yapısı korunurken, burada da ithalat kolaylaştırıldı (Arkası Sa. II. Sü. 6'da) Avrupa Konseyi Başkanı geliyror Pazartesi Ankara'ya gelecek olan Ahrens HP, MDP, SODEP ve DYP Iiderleriyle de görüşecek. STRASBOURG ANKARA, (AP/ANKA) Avrupa Konseyi Danışma Meclisi Siyasal Komitesi, Başbakan Turgut Özal ile doğrudan göruşmesi için Avrupa Konseyi Parlamentosu Başkanı Karl Ahrens'i Ankara'ya gondermeye karar verdi. Pazartesi Ankara'ya gelecek olan Ahrens, Başbakan Turgut Özal, TBMM Başkanı Necmettin Karaduman ile ve ayrıca MDP, HP, SODEP ve DYP Iiderleriyle de temaslarda bulunacak. Ahrens'in ziyaretinin başlıca (Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) Boş olan kadrolara atamalar Başbakanlığın iznine bağlandı. Yeni personel alınmaması öngörülürken, kuruluşlar arasında işçilerin kaydırılması benimseniyor. NASIR VE SEDATLA7YIL Büyükelçi SEMİH GÜNVER' in MISIR anıları Pazartesi Cumhuriyet'te Benim oğlum şimdi Isviçre mamasını yiyecek... Büyüyüp Japon bisikletiyle oynayacak... Amerikan okullarına gidecek de tngiliz kumasıyla giyinip ftalyan kravatlar takacak... Fransız sevgiliyle gezecek de babasımn işine geçip Alman otomobiline binecek... Sonra da Guney Kore ekonomisini seçip oyunu Turgut amcasma verecek... Gölge bakan Moskova'ya gitti Kim Sınıfta Kalacak? MSrezilya, Arjantin ve Şili... Askeri rejimler... İlk bir iki yıl pırıltılı sonuçlar veren ekonomik bir model... Ve arkasından, patlayan enflasyonla biıiikte gelen tam bir ekonomik çöküntü... Yeniden sancılı siyasal dönüşümler... Ve çözümsuzlüğün kıskacında sürekli bunalan kitleler... Sorumlu kim?.. Ekonomik modelin kendisi mi?.. Modeli, sonuna dek, tüm kurallarıyla uygulamaktan kaçınan siyasal iktidarlar mı?.. Kısa vadeli çıkarlarının kör güdümünde modeli yozlastıran işadamları mı?.. Bu sorulann karşılıkları dünyada olduğu gibi Türkiye'de de özellikle 24 ocak 1980'den beri tartışılıyor. Bir yanda; bu ekonomik modelin özellikle gelişmekte olan ülkelerde büyümeyi dışladığı için çıkar yol olmadığım, otoriter rejimlere yol açtığını savunanlar var. Diğer yanda; "serbest pıyasa ekonomisi" ni yerieştirme açısından bu modelin "tek yol" olduğunu, çöküntülerin bu modelden sapmalar nedeniyle ortaya çıktığını öne sürenler var... Kısa adı TÜSİAD olan Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği'nın Yönetim Kurulu Başkanı Ali Koçman'm ikinci grupta yeraldığı (Arkası Sa. 11, Su.l'de) Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nca dünkü Resmi Gazete'de yavınlanan, "1984 mali yılı bütçe uygulama talimatı"nda, kuruluşların teşkilat ve görevleri hakkında kanun hukmünde kararnamelerinde ayrıca hüküm bulunması halinde, bakanlıklar adına, bu hükumlerde belirtilen kayıt ve şartlarla memur kadrosu ihdas edilebileceği ve mevcut kadrolarında sınıf, ünvan ve derece değişikliği yapılabileceği ongorüldü. Yapılan yeni diizenlemeler nedeniyle orgüt yapıları değişen, bünyelerine yeni birimler eklenen kuruluşlann var olan kadrolarında, bu birimlerin işlerliğini sağlamak amacıyla ilgili kurumun istemi, Devlet Personel Dairesi ve Maliye Bakanlığı'nın görüşü üzerine Bakanlar Kurulu Sovyetler'e ekonomik açılma gezisi başladı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakanhk Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı Prof. Dr. Ekrem Pakdemirii, SSCB ile ikUi ekonomik göruşmelere katılmak üzere dün Moskova'ya gitti. Prof. Pakdemirii, hareketinden önce yaptığı açıklamada, yürürlüğe konulan yeni dış ticaret rejiminden sonra ilk dış seyahatini SSCB'ye yaptığını belirterek, bu gezinin amacının 1937 yılında iki ülke arasında imzalanan bir anlaşmaya göre yürütülmekte olan ticaret hacmini daha arttırmak olduğunu söyledi. Pakde(Arkası Sa. 11, Sü. 3'de) UGUR MUMCU GOZLEM İlaç Sorun Olacak... BATILI HÜKÜMETLER, TURKİYE'NİN A VRUPA 'DAKİ YERİNİ ALMASINDAN YANA Haberi 12. Sayfada Yeni ithalat rejimi, ilacı yeniden bir sorun haline getirecek mi? "Getirecek" diyen uzmanlar bu konuda çok kesin konuşuyorlar. Dılersenız uzmanlara danışarak oluşturduğumuz konuyu, çok kaba çizgilerle de olsa, kısaca ozetleyelim: 29 aralık 1983 tarihli ithalat rejimı 17. maddesınde "İlaç ve hammaddesinin üretiminde kullanılan maddeler ile mustahzar Haçların ithalattan önce ve sonra kalite yönunden denetimi"ri\r\ Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı tarafından yapılacağı belirtilmektedir 1980 yılı ithalat rejimının ise ilaç ve hammaddesinin yalnızca "kalite yönunden"değil, aynı zamanda "fiyat ve miktar" yönunden de denetlenmest ongorülmekt<?ydi.Şımdı, Bakanlık bu yeni ithalat rejimi ile ilaç ve hammaddesını "fı(Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) Gıda zammı Fas'ı da karıştırdı: 30'dan fazla ölü var HASAN CEMAL RABAT (THAa.a.) Tunus'ta ekmek fiyatlarına yapılan zammın kanşıklıklara yol açmasından sonra, bu kez de Fas'ta gıda maddelerine yapılan zam kanlı gösterilere neden oldu, ölü sayısı hakkında çelişkili bilgiler gelirken, BBC Radyosu olaylarda 30'dan fazla kişinin ölduğünü, yüzlerce yaralı olduğunu (Arkası Sa. 11, Sü. l'de)