Katalog

2 TEMMUZ 1983 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün Aynası Cantürk: tran'a yöneük dışsatım toğlantılan iptal edilmedi ANKARA, (ANKA) Ticat Bakanı Kemal Cantürk, an'ın Türkiye'den satın alınaıkmallarla ilgili olarak yaptığı ntılann bir bölümünü iptal .. o ı yolundaki haberlerle ilgili arak, "Iren'a ydnelik ihracat ığlantdannın iptall sözkonnsa îgildir. Çıkan haberier ttzerine >nuya derhal yenlden eğildim. sasen hergttn ihracatımızın duımnnu dikkatle Izliyoruz. Anık, ani bir gelişme olabilecefti ırsayınuyla lahran'dan teleksfc bilgi istedim. Gelen cevap şu veya bu nedenle iptal olayının olmadı&ını eösteriyor." dedi. Cantürk, Iran ile çok geniş kapsamlı bir ticaret anlaşmasının yapıldığını hatırlatarak, bu anlaşmanm uygulanmasına eksiksiz devam edildiğini de belirtti. Ticaret Bakanlığı yetkilileri, iptal haberlerinin bazı özel bağIantılarla ilgili olabileceğini, bu tür özel iptallerin genelleştirilmesinin yanlış olduğunu belirttiler. İSO MeclisVnde kurtarma operasyonları eleştirildi "Hep beraber istida verelim devlet lıepimizi kıırtarsın" Ekonomi Servisi Istanbul Sanayi Odası Meclisi'nin önceki günkü olağan toplantısında, son günlerde yaygınlık kazanma belirtisi gösteren kurtarma operasyonları eleştirildi. Perakende şirket kurtarmaktan şahıs kurtarmaya dönüşme tehlikesi gösteren kurtarma operasyonlannın uygulanan ekonomik modelle çeliştiğini ileri süren konuşmacılar bu tip operasyonlara girişirken çok daha dikkatli ve selektif olunması gereğini vurguladılar. Istanbul Belediye Başkanı Abdullah Tutıl'ın sanayicılerden isteklerini dile getiren konuşmasından sonra ayın ekonomik gelişmelerini özetlemek üzere kürsüye gelen İSO Yönetim Kurulu Başkanı NuruIIah Gezgin, ayın en olumlu gelişmesinin yabancı bankalardan sağlanan 200 milyon dolarhk kredi olduğunu belirterek, "bu kredi, sıkıntısını çektiğimiz politikanın başansıdır" dedi. Daha sonra firma bazında kurtarma operasyonlanna karşı olduğunu belirten Gezgin, son günlerde bu kez şahıs bazında kurtarma operasyonlanndan sıkça söz edildiğini hatırlatarak şöyle konuştu: "Böyle bir uygulama yıllar boyu eleştiri konusu olacaktır. Biz Istanbul Sanayi Odası olarak böyle bir uygulamaya karşı olacagız". Gezgin, ma operasyonlanna devam edecegiz diyorlar. O zaman bari hepimiz aynı şeyi yapalım, sıkıntısı olup da bona bir çare bulmaya çalışan herkes beraber istida versln ve devlet herkesi birden kurtarsın." İSO Meclisi üyesi Halit Narin de yaptığı konuşmada, "son bir ayda ekonomide aktüaliteye ilave edflmiş hfc bir şey yoktur. Tek olumlu şey almış olduğumuz 200 milyon dolarlık kredidir" dedi. Türkiye'de uçak sanayiini geliştirmek için başlatılan çalışmalann önemini vurgulayan Narin bu sanayi kolunda montaj aşamasından başlatılacak calışmaların özel sektöre zaman içinde çok önemli yatırım ve teknoloji olanaklan sağlayabileceğini hatırlattı. Ucuz kredi sorununun bir türlü çözümlenemediğini belirten Narin, meclis toplantısı sonrasında gazetecilerle sohbet ederken şirket kurtarma operasyonlanna bol keseden kaynak aktanlmasını eleştirdi. İhracat yapacak sanayiciden esirgenen, ihracat kredilerinde kullanılabilecek kaynaklar kurtarma operasyonlannda kullanıhyor. Olmaz böyle şey. Bu kaynaklar ihracatçıya verilse belki de Türkiye'nin ihracatı 1 milyar dolar fazla olur" diyen Halit Narin, bu yaklaşımın uygulanmak istenen modelle bağdaşmadığını da tekrarladı. Firma kurtarma operasyonları yaygmlaşıyor Ekonomi Servisi Mali zorluk içindeki şirketleri ve holdingleri "kurtarma" operasyonların>,n önümüzdeki günlerde yeni boyutlar kazanarak yoğunlaşması bekleniyor. Transtürk Holding'Ie ilgili operasyonun karar aşamasına geldiği belirtilirken ÇavuşoğluKozanoğlu Grubu'nun kurtanlması için Maliye Bakanlığı ile yapılan görüşmekrde de ilke anlaşmasına varıldığı ifade ediliyor. Ayrıca Demirören Grubu'na destek sağlaSmasının da gündemde olduğu bazı çevrelerce ileri sürülüyor. ANKA Ajansı'nın haberine göre Transtürk Holding'in kurtanlması konusunda son toplantı, bugün Ankara'da yapılacak. Maliye Bakanlığı'nda yapılacak toplantıya Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu'nun da katılması ve Transtürk Holding'in yaklaşık 24 milyar borcunun ertelenmesi için geliştirilen formülün son şeklini alması bekleniyor. Ayrıca sözkonusu holdinge 3.5 milyar lira dolayında taze kaynak sağlanmasmın da konuşulacağı belirtiliyor. Transtürk Holding için geliştirilen kurtarma operasyonunda ağır yük bankalann omuzlanna yüklenmek isteniyor. Bu nedenle özellikle bazı bankaların Maliye Bakanlığı'nın kurtarma formülüne evet demek için isteksiz oldukları ileri sürülüyor. Iş Bankası, Yapı ve Kredi Bankası ve Ziraat Bankası'nı beşer milyar Iiranın üstünde büyük rakamlarla Transtürk Holding'den alacaklı hale getiren formülün bugünkü toplantıda nasıl bir şekil alacağı merakla bekleniyor. Dünya gazetesinin haberine göre KozanoğluÇavuşoğlu Grubu yetkilileriyle, Maliye Bakanlığı arasında yapılan görüşmelerde de ilke anlaşmasına varıldı. KozanoğluÇavuşoğlu Grubu için hazırlanan ve üç yılda uygulanması öngörülen plana göre bu grubun ayakta tutulması için gerekli olan 2.5 milyar Iiranın yeni bankalar kararnamesiyle kurulacak mevduat sigortası fonundan karşılanması öngörülüyor. KozanoğluÇavuşoğlu Grubu'nu kurtarma operasyonunun da önümüzdeki günlerde, Ankara'da ele ahnması ve sonuçlandırılması bekleniyor. Kastelli tarafından pazarlanmış bulunan ve vadeleri dolan tahvillerin ödenmesinde ciddi sorunlarla karşılaşan Demirören Grubu'nun da Ankara'daki temaslarını sürdürdüğü ve bu grubun sorunlannın aşılması için bir formül arandığı belirtiliyor. Bu operasyonun boyutlarının da 7 milyar lira dolayında olabileceği kaydediliyor. )emire 3 lira zam yapıldı İZMİR, (THA) özel sektör îmir fıyatlanna kilo başına 3 liı zam yapıldı. Demir fiyatlarındaki zamma :rekçe olarak, maliyet artışları Jsterildi. llgililer, inşaat sektöindeki durgunluk nedeniyle deirde fazla satış olmadığmı, buı karşın ardı ardına gelen zamra bir anlam veremediklerini söylediler. îlgilier, METAŞ'm da önümüzdeki günlerde fiyatlarını artırmasınm beklendiğini bildirdiler. Demir fiyatlarına yapılan zamdan sonra, daha önce kilosu 74 liradan satılan Ş'lik ve 10'luk demirler 77 liraya, daha önce kilosu 72 lira 30 kuruş olan 1214 ve 16'lık demirler 75 liraya yükseldi. Ertuğrul Soysal: Kurtarma operasyonları için 150 milyar liralık kaynak kullanıldı ğı 1983 yılında iş alemi ve bürokraside bir bekleyiş havasına girildiğini, bunun da ekonomide iyiye gidişi durdurucu bir etki yaptığını sözlerine ekledi. Şirket kurtarma operasyonları konusunda ilginç görüsler belirten bir konuşmacı da İSO Meclisi üyesi Ertuğrul Soysal'dı. Ekonominin gündemindeki en önemli sorunun enflâsyonu azdırmadan ekonomiyi harekete geçirmek olduğunu kaydeden Halit Narin: thracatçıdan esirgenen kaynaklar kurtarma operasyonlarında kullanıhyor KlT'lerce emilmesinin ve kurtarma operasyonlarında kullanılmasının doğru olmadığını belirtti. Kastelli operasyonu iki bankanm kurtanlması ve son olarak da bazı şirketierin ve gruplann kurtanlması operasyonlanna harcanan paranın 150 milyar lirayı bulduğunu ve bu tür operasyonlann bankaları zor duruma düşürdüğünü anlatan Soysal şöyle devam etti: Oevletin mali kaynaklannı yönetenler kurtar Vsnaf ve Sanatkârlar 12. Genel iurulu bugün Bursa'da toplanıyor BURSA (a.a.) Türkiye Esıf ve Sanatkârlar Kefalet Koseratifleri birlikleri merkez bir|inin 12'nci Genel Kurulu buln Bursa Ahmet Vefîk Paşa evlet Tiyatrosu salonunda topnacak. Başbakan Bülend Ulusu'nun ı katılacağı Genel Kuml'un Uç In süreceğini belirten yetkililer, enel Kurulda esnaf ve sanatkârların sorunlannın ele alınacağını söylediler ve önemli sorunların bu Genel Kurul'da çözüme kavuşturulacağını bildirdiler. Genel Kurul'a Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu, Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Şide, Sanayi ve teknoloji Bakanı Mehmet Turgut ve Ticaret Bakanı Kemal Cantürk'ün de katılacaklan belirtildi. siyasi beklentilerin öncelik aldı Soysal, mevcut kıt kaynaklann Arslan Başer ıkkuyu Ntikleer Santrali'nin mali Kafaoğlu: Asıl rtesi 1.5 milyar dolar sorun bu kadar ANKARA, (THA) Türki santral yapımı için firmaların firmanın niçin : Elektrik Kurumu (TEK) Ge tekliflerinin geldiğini, bunun yanında kredi sağlanmasmın çok :1 Müdür Yardımcısı Ayhan kurtarılnıa rhan, "Akknyn Nttkleer Sant önemli olduğunu belirtti. Kredinin birden fazla ülkenin "Konli'nin mali portesi 1,5 milyar kuyruğuna sorsiyum" oluşturarak sağla•lardır" dedi. nabileceğini söyleyen Erhan, girdiğidir Ayhan Erhan 1520 gün son Sovyetler Birliği'nin herhangi bir nükleer santral yapımı konu teklifte bulunmadığını da sözleınun açıkhğa kavuşacağını, rine ekledi. Murtaza Çelikel: Maliye Bakanı hangi ölçüyle şirket kurtamyor? Ekonomi Servisi İSO Meclis Başkenvekili Murtaza Çelikel, "isçinin ve orta sınıfın knrtanlamaz noktaya geldiği ülkemizde milyarlık kurtarma operasyonları yapılması düşündürücüdür" dedi. Şirket kurtarma operasyonlanmn hangi ölçülere göre yapddığmın gizli kaldığım belirten Çelikel şöyle devam etti: 9'Son uygulamayla Maliye Bakanlığı bazı kuruluslann sigorta şirketi haline getirilmektedir. Maliye Bakanı devlet imkânlannı şirket kurtarmak için örtülü ' * ödenek gibi kullanamaz. Böyle. keyfî bir uygulamamn ekonomiye her hangi bir katkısı söz konusu olamaz. Bu durumda akla gelebilecek çözüm, kurtanlacak duruma gelmiş olan herkesin Maliye Bakanlığı önünde kuyruga girmesidir.' r • ayda 98 milyurlık enet protesto oldu ANKARA, (ANKA) Bu yın ilk 5 aylık döneminde 98 milar liralık senet protesto edildi. Geçen yîlın aynı döneminde •otesto edilen senetlerin sayısı 17 tfhî 559 adet iken bu yıl 727 n 3«7'ye indi/ Böylece, senet otestolarında sayısal olarak ızde 18'lik bir düşüş oldu. Bu almada, Merkez Bankası'nın şubat 1983 ayından itibaren değeri 100 bin Iiranın üzerinde olan senetlere ilişkin protestoları dikkate alması, daha düşük tutardaki senet protestolarım değerlendirmeye katmaması büyuk ölçltde etkili oldu. Bu yıl mayıs ayında protesto edilen senetlerin sayısı 143 bin 485, değeri ise 22,2 milyar lira olarak belirlendi. ıklar: Bankalarunız dış işlemlerde aşarılı aıııa kimse farkında değil tSTANBUL, (ANKA) erkez Bankası Başkanı Osman klar, Türk bankalarının dış işnlerde son derece başarılı olıklarını ancak kimsenin bunun rkında olmadığını söyledi. Şık", Türk bankalanmn yurt dııdaki şube sayılannı çoğaltma• gerektiğine işaret ederek, ı Jöylece, muamelelerden dogakârlar kendi bttnyemizde ,.<anmış olur" dedi. Türk bankacıhğının, yurt dııda büyük aşama kaydettiğini ıde eden Şıklar, Merkez Banısı olarak işlemlerin yabancı üllerde Türk bankalanna yaptıdığını belirterek şöyle dedi: "Türk bankalan bizden daha masraf alıyor. Önemli olan da , yabancı bankalar nasıl bureşube açtıkları zaman kendi işterileri ile bir köprii kurursa, biz de Türk bankalan ola İSTANBUL (THA) Maliye BakanhğYnca hazırlanan "Işçi Şirketlerini Kurtarma Recetesi" ekonomistlerce eleştirilerek sorunun Türk ekonomisinin sıkıntılanndan kaynaklandığı ve kökİU çözüm gerektirdiği belirtildi. Ekonominin sağlamlığının, firma yapılarının sağlamlığı ile ölçülebileceğini öne süren Arslan Başer Kafaoğlu, daha sonra şunları söyledi: "Burad<» kurtanlma durumu. na diişen rmalann sayısı artükça ulusal ekonominin zayıfladı* gı serçegine kimse deftinmiyor. Asü sorun niçin bu kadar firmanın ve işçi şirketinin kurtanlma knyruğuna girdiğidir. İşte 24 Ocak kararlaruun övünülen yanlannın mahiyeti burada yatmaktadır." Prof.Dr. Yüksel Ülken ise, Türk ekonomisindeki sorunlann firmaları güç duruma soktuğunu söyleyerek, firmalann Türk ekonomisindeki sorunlardan kaynaklanan sıkıntılarının, yalnızca firma kurtarma yoluyla çözümlenemeyeceğini, bunun köklü bir çözüm olmadığını söyledi. Kurtarma operasyonu için kullanılacak kaynaklann ihracat kredilerinin azalmasına neden olacağım savunan Doç.Dr. Atilla Bağnaçık ise özetle şunları söyledi: "Şirketierin kurtaînlması ihracaün artış hızuun yavasfaunasma, yeterli düzeyde ithalabn yapıtanamasına ve sonuçta yeterli iç tiretim yapılamayarak flyatlann yükselmesine neden olacak niteliktedir." Başbakan Bülend Ulusu, Balıkhisar köyünde kurulacak kamyon fabrikasının temelini attı. (Fotoğraf: a.a.) MAN Kamyon Fabrikası'mn temelini atan Ulusu: Yerli ve yabancı özel sektörün her çeşidinden yararlanmaya kararlıyız ANKARA (Cumburiyet Bürosu) Başbakan Bülend Ulusu Esenboğa yolu üzerindeki Bahkhisar köyünde 9.5 milyar liraya kurulacak olan MAN Kamyon fabrikasının temel atma töreninde yaptığı konuşmada, Türkiye'nin sanayileşmesinde özel sektörün yerlıyabancı her çeşidinden yararlanmaya kararlı olduklarını söyledi. Ulusu, bir ülkenin kalkmmasının sağlam bir inanca, isabetli bir kalkınma metoduna ve kararlı bir uygulamaya bağlı olduğunu belirterek, "Ülkemizde kalkınmamn metodu tayin ve tespit edilmiştir, bu yol planlı bir kalkınma yoludur" dedi. Bu metotla kalkınmanın gerçekleştirilmesinde sanayinin sürükleyici sektör olduğunu, bunun tarım sektörünün ihmal edilmesi ya da ikinci plana ahnması demek olmadığını hatırlatan Ulusu, şöyle konuştu: "Sanayfleşmede özel sektörün büyük önemi vardır. Türkiyemizin sanayileşmesinde özel sektörün teşebbüs gücüne, is yapma arzusu ve heyecanına, çalışma azim ve kararldıgına ihtiyaç vardır. özel sektörün yerH ve yabancı her çeşidinden istifade etmeye ve bilhassa yabancı sermayenin yeni teknolojisinden, finansman gücünden çalışma metodundan, pazarlama bilgisinden ve pazar imkanlanndan faydalanmak için her türlü yardımı yapmaya kararlıyız". Başbakan Ulusu, Türkiye'de, tecrübeli, cesur, kararlı, muhayyile gücüne sahip, modern çalışma sistemlerini uygulayan büyük bir müteşebbisler kütlesinin bulunduğunu kaydederek, konuşmasını şöyle tamamladı: "Bunlar hemen her sahada ve birçok defa kabiliyetlerini göstermişlerdir. Yabana sermayenin Türkiye'nin Ortadoğu'daki yerini ve önemini ve Ttirkiye'dekl tabii beşeri potansiyeli her türlü yönü ile anladıgı inancındayız. Bu bakımdan gelecekte memleketimize yabancı sermayenin daha büyük kapasitede ve daha hızh bir tempo ile gelecegini ümit ediyonız." Ercan Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tevfik Ercan temel atma töreninde yaptığı konuşmada şunlan söyledi. "24 Ocak kararlanmn uygulanmasına etkin bir sekilde devam edilerek ekonomik alanda önemli başanlar elde edildi ve enflasyon hızı düşürülerek OECD ülkeleri arasında en yüksek kalkınma hızı gerçekleştirilerek ihracatta önemli gelişmeler sağlandı". MAN FABRtKASI Türkiye'nin en büyük kamyon fabrikası olan Man tesisleri, 40 bin metrekarelik bir alan üzerinde kuruluyor. 9.5 milyar lira harcanacak tesislerin ekim 1984'de üretime geçmesi planlanıyor. Kamyon fabrikasında, Batı Alman MAN firması yüzde 33.34 oramnda, yerli ortak Ercan Holding ise yüzde 65 dolayında hisseye sahİD bulunuyor. Tam kapasitede 1500 kişinin çalışacağı ve yılda 3 bin çekici ile 3 bin de kamyon olmak üzere toplam 6 bin araç üretecek fabrika, yapımı temmuz 1982'de başlayan MAN Motor Fabrikası'nın tamamlanmasıyla iç piyasadaki çekici ve kamyon talebini tümüyle karşılamış olacak. 180 ve 659 beygir gücünde üretim yapacak motor fabrikasının kasım 1983'de üretime geçmesi bekleniyor. ULUSU BURSA'DA Başbakan Bülend Ulusu Ankara'dan daha sonra Bursa'ya geldi. Ulusu bugün Mustafakemalpaşa Devlet Hastanesini hizmete açtıktan sonra Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez Birliği'nin Genel Kurulu'nda bir konuşma yapacak. Ulusu, Sönmez Holding'e ait Filament Sentetik Iplik ve Elyaf Sanayii'nin ek tesislerini hizmete açacak, bir yapı kooperatifinin yaptıracağı İconutların da temelini atacak. AET pantolona, Fransa çocuk ve kadın elbisesine kısıtlama getirdi Ekonomi Servisi Ticaret Bakanlığı, AET'nin Türkiye'den yapılacak pantolon ve diğer bazı konfeksiyon ürünlerine getirdiği kısıtlamayla ilgili olarak Giyim Sanayicileri Derneği'ne bir teleks gönderdi. Ticaret Bakanlığı'nın teleks metninde şöyle denıyor: " A E T nezdindeki Daimi Temsilciliğimiz'den bildirildiğine göre Topluluklar Komisyonu Türkiye çıkışlı pantolonlar (kategori 6) bakımından Topluluk çapında erkek çocuk elbiseleri (kategori 16) ile kadın ve kız elbiseleri (kategori 26) bakımından ise yalnızca Fransa itibariyle kısıtlama önlemleri almıştır. Kısıtlama önlemleri 16 temmuz 31 aralık 1983 dönemi itibariyle geçerli olup yürürlfiğe giriş tarihinden önce yüklenmiş ve yola çıkmış olan mallara uygulanmayacaktır. Pantolonlarda andan dönem için topluluk çapında getirilen kota 1.511.000 adettlr. Ülkeler arası dağılım ise Almanya 1.200.000, Fransa 40.000, Italya 30.000 Benelüks 60.000, tngiltere 150.000 trlanda 2.000 Danimarka 25.000 ve Yunanistan 4.000 şeklindedir. Erkek ve kadın elbiselerinde Fransa için getirilen kota sırası ise 10.000 ve 35.000 adettir. Komisyon yönetmeliğinde kısıtlama önlemlerine gerekçe olarak pantolonlarda topluluğa 1983 yılının ilk dört ayında 1982 tam yüının % 58'i oranında ithalat yapılmış olması ve bnnun 1982 yılının aynı dönemi itibariyle % 106'lık bir artış teşkU etmesi, erkek elbiselerinde Fransa'y a 1983 yılının ilk dört ayında 1982 tam yılının % 127'si oramnda ithalat yapılmış olması bunun 1982 yılının aynı dönemi itibariyle « o 50'lik bir arüş , / teşkil ermesi bürün bu artışlahn1 ilgili piyasalardaki bozulma durumuna katkıda bulunması gösterilmektedir." Ticaret Bakanlığı'nın yazısını mektupla üyelerine duyuran Giyim Sanayicileri Demeği durumu "ciddi ve düşündürücü" olarak nitelendirdi ve bu kısıtlamaya karşı her türlü mücadelenin verilmesi için gereken yoğun girişimlerin sürdürüldüğünü bildirdi. Tulıl, iyasaya 31.5 milyar daha sürüldü sanayicilerden otel ve lokanta ANKARA, (ANKA) Tem kadar olan dönemde piyasaya yapnıalarmı ız ayının ilk haftasında piya sürülen para miktan 81,6 milyar ıa 31,5 milyar liralık banknot lira oldu ve emisyon hacminde istedi üldü. 18 temmuz tarihleri yüzde 15 oranında genişleme tsındaki bu artışla piyasadaki ramiktarı 624,3 milyar liraya ıştı. Yapılan hesaplamalara şöre, basından 8 temmuz tarıhine sağlandı. 1982 yılının eşdöneminde emisyon miktar olarak 64,4 milyar liralık oransal olarak ise yüzde 16,7'lik artış kaydetmişti. Ekonomi Servisi tSO'nun önceki gün yapılan aylık meclis toplantısına katılan lstanbul Belediye Başkanı Abdullah Tırtıl, sanayicilerden bazı isteklerde bulundu. "Memlekete hizmet etmek için ölmeye hazınm ama karşılaştı|ım engeller, özellikle bürokrasınin çıkardığı engeller beni çok üzüyor" diyen Tırtü'ın konuşmasında dile getirdiği istekler ve vurguladığı konular arasında dikkati çekenlerin başlıcaları şunlar: • Çöp sorununu çözmemize sanayiciler de yardımcı olsun. Tanesi 46 bin liraya çıkan çöp konteynerlerinden her fabrika kendi ihtiyacı için yaptırsuı ve bu konuda belediyenin işini kolaylaştırsın. • Kadıköy meydanının yeniden düzenlenmesı çahşmalanna lstanbul Sanayi Odası, bu meydana konacak Atatürk büstünü yaptırarak katkıda bulunsun. • özel sektör üst geçitlerden sonra alt geçitlerin yapımında da belediyeye destek sağlasın. • Güzel lokanta ve otellere ihtiyaç vardır. Bu alanlara yönelecek özel sektöre her imkânı sağlayacağım, gerekirse arsa da vereceğim. • Metro ve tüp geçidin yapılması için kararhymı, bu çahşmaIarın peşini bırakmayacağım. • Görevde kalırsamDünva Ticaret Merkezi'rii yüzde 5Ö0 kuracağım. rak yabancı ülkelerde şube açarak, bu bizmetleri sağlamalıyız. Böylece, muamelelerden dogacak olan kfirlan bünyemizde toplama gayesine de erişmiş olunız. 7 Uluslararası "borç batağı"na bir çözüm önerisi ÖVİZ KURLARI vizin ısi IBD Dolan Ivustralya Dolan Ivusturya Şilini tatı Alman Markı lelçika Frangı tanimarka Kronu "ransız Frangı follanda Florini tveç Kronu tviçre Frangı l ttalyan Lireti 1 Japon Yent 'anada Dolan 'uveyt Dinan forveç Kronu terlin .Arabistan Riyali Döviz Alış 222,85 196,38 12,36 86,85 4,34 24,10 28,88 77,65 29,10 106,74 14,68 93,34 180,86 762,12 30,54 340,69 64,59 Döviz Satış 227,31 200,30 12,61 88,59 4,42 24,58 29,46 79,21 29,69 108,88 14,97 95,21 184,47 777,37 31,16 347,51 65,89 Efekttf Ahş 222,85 186,56 12,36 86,85 4,12 24,10 28,88 77,65 29,10 106,74 13,95 88,67 171,81 724,02 29,02 340,69 61,36 Efektif Satış 229,54 202,27 12,73 89,46 4,47 24,82 29,75 79,98 29,98 109,95 15,12 96,14 186,28 784,99 31,46 350,91 66,53 Lord Leven ihracat kredîlerini sigorta eden kunımlar bankalan da güvence altına alsm NtLGÜN UYSAL Dert karşılıklı: Gelişmeye çabalayan ülkeler de kıvranıyor... Uluslararası büyük bankalar da... Sorun ortak: Ajınıp verilen "borçlar" yıllar içinde çığ gibi büyüdü. Bunlar nasıl ödenecek? Daha da önemlisiileriyedönük olarak "borç sorunu" nasıl yoluna sokulacak? Gelişmekte olan ülkeler kendi kısır döngülerini kırmak bir yana herşeyden önce mevcut çarkları döndürmek için "para''ya gerek duyuyorlar. Bankalar...Onlar da banka olmanın gereği neyse onu yapacaklar elbet. Borç verip, geri alacaklar... Bunu da belli bir program dahilinde yapmak zorundalar. Ama nasıl ? Bugün gelinen nokta " a m a nasıl" diye sordurtuyor... Az gelişmiş ülkelerin şu sırada yaklaşık 600700 milyon dolar borcu var. Bu tutarın yarısı bankalar sistemine. Geri kalanın büyük bölümü de özel firmaiara ve kamusal ihracat kredi kurumlarına. 197479 yılJarında Ingiltere'de İşçi Partisi hükümetinin önde gelen ekonomik danışmanlarından Lord Lever azgelişmiş ülkelerin mevcut borç yapısına bakarak mı geliş tirdi bilemiyoruz yeni bir öneri ile ortaya çıkmış bulunuyor. Lord Lever diyor ki; "zaten güniimiizde hemen her ülkenin ihracat kredilerini sigorta eden birtakım "garanti kunımlan" var. tşte bu kurumlann giicünü geliştirerek ve onlar arasında bir hiyerarşi oluşturarak uluslararası borçlanmaları da bir düzene pekala sokabiliriz. Bu ihracat kredi kurumlan bir ı.erkezi leşkilat kurarlar. Böyle bir çerçevede nasılsa borç verme için gerekli olan bilgi toplama faaliyeti kendiliğinden yapılacaktır. ihracat kredi kurumlan pekala "sigortalama" çalışmalarını borç vermek isteyen bankalara dönük olarak da geliştirebilirler. Bu da uluslararası bankalar sistemi için bir güvence havuzu yaratır." IMF ise kredi vermek isteyenlere yol göstericilik görevini yapmaya devam edebilir." Lord Lever, geliştirdiği öneri'nin temel nedenlerini Economist dergisinde yayınladığı bir makaIede uzun boylu anlatıyor. Üstünde en fazla durduğu nokta da, "bugüne değin dünyaca büyük bankaların az gelişmiş iilkelere borç verirken nasıl olup da "yönetimsizlik" batağına saplandıöı..." "Alan memnun, satan memnun" deyişiyle özetlenen eski borç trafiğinin, bugün vardığı noktada ne var ki, "durumu hoşnutlukla karsı'uyabilmenin olanağı yok." Azgelişmiş ülkelerin cari Ödemeler açıkları kapanmış değil. Üstelik onları finanse eden "paralar"da bugün aşağı yukarı kurumuş gibi... Lord Lever, otoritelerin planlandığı zamanda ödenmesi mümkün gözükmeyen banka borçları gerçeği ile yüzyüze geldiğini, Ustelik ortada bu krizi salt hükümet yardımlan ile finanse etmenin mümkün olmadığını söylüyor. Anlaşılan o ki; mevcut borç batağının gelişigüzel yürütülen bir ahşveriş trafiğinde oluştuğunu vurgulayan Lever, işlemez hale gelen dünya mali sisteminin yeniden çalışır hale gelmesi için önce sağlığına kavuşması gerektiğini, bunun da sistemli ve tutarlı olmakla sağlanabileceğini savunuyor. Lever, Yeni kurumlaşmalar icat etmeye de gerek olmadığı, mevcut kurumlan yeniden değerlendirip geliştirerek bir tür banka borçlarının sigorta edilmesi yoluyla işlerin yoluna sokulabileceği, IMF'nin de yol göstericilik görevini sürdürmesi gerektiği görüşünde... Lord Lever'in önerileri gerçekleşir mi bilemeyiz. Ama şu kadarı muhakkak: dünya çok daha rasyonel ye titiz bir borçlanma sistematiğinin kurulması peşinde. TE\ GÜMÜS FÎYATLARI mhuriyet at Ayar Ayar bllezik nüş Alış 25.200 24.000 3.590 3.265 81.00 Satış 25.300 25.000 3.600 3.385 83.00