Katalog

POLITIKA ve OTESI Eski Gorüntü îttıhat ve Terakki Partisi'nin sivil kanadım lıtp «efendiler» yonetmıştir. Büyük efendi Talât Paşa ıdi, küçük efendi için Kara Kemal'dir derler Perde gerisinde birşey yapılacaksa. kulaktan kulağa. «büyiik efendi böyle istiyor», ckücfik efendi şöyle istiyor» denilir, isler tıkır tıkır yflrürdü Blr de merkezi umumi sultası (Genel Merkez diktası) vardı. Genel merkezi, askerler ve sıvıller birlıkte oluştururlardı. Meclis'tekl elemanlara da. Anadolu'daki partlzanlara da, «Merkezi Umumi böyle istiyor» dendi mi, akan sular dururdu Kımse bu komutu ne yadsıyabilir, ne de başkaldırabüirdi. tttihatçılardan trj>ia"iflrt ya da tarihiyle ilgilenenler çok iyi bilirler. CHP'nin tsmet Paşalı son döneminde partlnin parlamento grubu ile parti meclisi arasında anlaşmazhk çıkmıştı. tsmet Paşa'nın muhalifleri parti meclisinde çoğunlukta idiler, tsmet Paşa' nın yandaşları da parlamento grubunda... Bu Ikilem karşısında Paşa, partiyi yönetmekte güçlük çekiyordu. Bir gün parti meclisini göstererek, «Bu partiyi merkezi umumi zihniyeti ile mi yönetecefiz? Bu işler çok geride kaldu diye kükredi. tttihat ve Terakki'nin merkezi umumi politikasına göz k^pmak istiyordu. Bizde siyaset oldum olası bir Karagöz perdesi gibldir önünde de ardında da görunenler vardır. Hangisi gerçektlr. hanglsi hayaldir, seçmek içto oldukça beceri ister. Hele siyaset, çıkar hesaplanna, çıkar hesaplan ardında bugün olduğu gibi alle şirketlerlne dayanıyorsa deneyl ve alışkanlığı olmayanların sezgisi yetmez. Mütarekeden sonra Ittihat ve Terakki Partisl kendini feshedince. geride kalanlar bocalamaya başladılar. Ağızlarında sürekli olarak çiğnediklerl bir sakız vardı: «Teşkilat yapalunj» Bu sözün anlamı legal olsun. lllegal olsun, parti kuralım demekti. Gerçekten de tttlhatçılar, legal olsun, lllegal olsun sürekli teşkilât kurmuşlardır. tzmir tstiklâl Mahkemesi kararları bile tttihatçılann, «Teskilat yapmalarom önleyememlştlr. Bllir misiniz? tttihatçüar Terakkıperver Fırka İçinde de, Serbest Cumhuriyet Fırkası içinde de görünmüşlerdlr. Dahası var. 46 demokrasisinde CHP karşısındakl muhalefet partisini tttihat ve Terakki' nln tzmir kâtibl mesulü (Sorumlu Sekreterl) kurmamış mıdır? tttihat ve Terakkl'yi Atatürk' Un tümden temizledlğini sananlar, onun ölttmUnden sonra tttihatçılan muhalefette de, lktldar kanadmda da çok görmüşlerdir. Siyasette yenilik lsteyenler. slyasal duzende köklü değişiklikler yapamamışlarsa, toz duman yittlkten sonra eski siyasetçileri sürekli karsüannda bulmuşlardır. Bu, her zaman geçerll bir kuraldır. Deneyll slyasetçi bir süre, bir kıyıya çekillr pısar, toz dumandan ortauk anndıgında bir yerlerden gene mantar gibi blter. «Bunlar da nereden çıktı?» diye şaşanlar siyasette deneylmleri az olanlardır. Siyaset hep bir deney ve deneyim işl ml olacaktır? Eğer radlkal değlşimlerle işe glrlşlllyorsa hayır: radikal değışimlerle işe girişllmlyorsa evet.. Blzde esnaflık, yani az paraya dayanan küçtlk ticaret dönemi henüz kapanmamıştır. Onun İçin de herşeyin bir esnafı vardır. Ticaretln esnaflan olduğu gibi, slyasetln de esnaflan olacaktır. Başka ülkelere göre tarihi fonksiyonunu bitlrmlş blr olgu. tlcarette hâlâ kendini gösteriyorsa, siyasette de kendini gbsterecektlr. DESTANIN BULUNDUĞU TEPE Destanın en yeni ikl bölümü yani Gılffamıs'ın arkadaşı Enkldu'nun hastahgım ve Gılgamış'ın Enkidu içln yaktıgı agUı anl&t&n tablet ler 1951 yüında, simdi üzerinde kerplç evlerin bulundufu. hayvanların otladığı Sultantepe'de bulundu. Gılgamış Destanı 3 bin yıl önce Sultantepe'de yazılıyordu Henry Layard bulduğu kalıntılara George Smith British Mııseum'un inanmakta güçlük çekiyordu. deposunda 1872 yılında Koyuncuk Günlüğüne şunları yazmıştı. «Az tepesinde bulunan tabletleri önce görmüş olduğumuz olağanüstü incelerken bir destanla karşılaştı. şeylerin izlerini, şu yoksul Arap Destan yarı tanrı, yarı insan köylerine bakan tepede boş yere Gılgamış'ın başından geçenleri ararız ve sanki düş gördüğümüze anlatıyordu. Ve bir tablette büyük bir tufandan söz ediliyordu. ya da bir doğu masalı dinlemiş Anlatılanlar Nuh tufamnın aynıydı. olduğumuza inanasımız gelir. 4Yüıyü süren araştırma fırtınası ozovalı Mehmefin Renaulfsu bizl tozlu yollardan geçlrerek bir masal kadaı» şaşırtıcı, büyük ve güzel bir ovaya. Harran'a götürüyordu. Düzlük başladığında bizi en çok çarpan gorüntü bir tür «serap» oldu. Birblrinden uzak köyler, hoyükler ve seyrek agaçüklar sanki büyük bir denizin durgun sulannda yü2üyordu. Kupkuru ova kıpırtısız göl yüzeyine dö nüşmüştü. Açı değiştikçe gölün yeri değişiyor, ama kaybolmuyordu. Kuru bir kanal kıyısını lzleyen yoldan, çok yakındaymış gibi görünen ama sürekli uzakta kalan bir höyüge dogru ilerllyorduk. tkindiye doğru ulagtık hoyüğe. Ya rım saat sonra peşimize takılan otuz kadar çocukla birlikte Sultantepe höyügüne tırmanmıştık. Belli belirsiz bir ikl taş kalmtıya. yagmur ve rüzgarla aşınıp kaybolmaya yüz tutmuş kazı yerlerine bakıyorduk Blrer taşın üstüne oturup dinlendik. Hafif bir rüzgar çıktı Çocuklar, uzaktan bizi Izllyordu. «Burada hiç bir şey görünmuyor. Nlçin önemll burası?» dlye sordu Yavuz. Gerçekten kuru otlarla kaplı, bomboş bir tepe «tnsanın yarattığı ilk büyük edebi metnln yanl Gılgamış Destanı'mn en önemll parçalanndan iklsi burada bulundu» dedim. B aha sonra aşağı yukarı yüz yıl süren blr araştırma fırtınası başladı. Bu büyük destanın Akad, Hurrl, Asur, Sumer dlllerlnde yazılmış kopya ve parçaları Irak'ta, Nippur'da, Tel Iscali'de, Orta Anadolu'da Boğazköy'de bulundu. En yeni lki bölüm ise, yani Gılgamış'ın arkadaşı Enkidu'nun hastalığını ve Gılgamış'ın Enkidu için yaktığı ağıtı anlatan tabletler 1951'de Sultantepe'de bulundu. Nuri Gökçe ve Seton Uoyd'un Sultantepe'de yaptıkları kazıda buldukları bu Akadça tabletlerl Dr. Gurney 1952 ve 1954 yıllarında okuyarak yayınladı. cDinleyin benl Urukun ennislerl Arkadaşun Enkidu'nun ugruna dökuyorum gösyaşlanmı Yas tatan bir kadın gibl Inliyornm Kardesim içln atüyorum. Ey Enkidu kardesim! Yammdaki baltam, Elimin gücü, önümdeki kalkan, kusa|ımdakl kılıç! Sendin En ender süs, en gorkemll ffiysi: Ugurstu bir aünyaıuı senden yoksmn kıldı benl! D DESTANDAN BtR TABLET: Üstte insan başh bottüan ehllleştiren Gılgamış, atta Gılgamış Destam'ndaki insan akrep. Ancak ondan sonra, Enkidn'yu toprafa verdi. O taman Gıbramış, ülkedeki bütun bakırcılart, kayumenlan, tascılan, çafınp bir araya topladı. Tümüne de, carkadasımın heykelini yapacaksınu» buyrağnna verdi. Heykel yapıurken, göfüs böiümune bol mlktarda l&civert taşı, gövde kesünine balla dolu bir akik kase ve tereyacla dolu lacivert taşmdan blr baska kase kondu. Gdganus bunlan Güneşe sundu ve sonra aglayarak nzaklaştı oradan. ugün, yeryüzünde birçok bügin tarafından Homerosun yapıtlarından daha çok önem verllen, üstün bir anlatım gücüne, yaşam felsefeslne sahlp olan bu büyük destanın ortaya çıkarılışı da destansı bir olaydır. Bu destanın başlangıcını yani ünlü arkeolog Henry Layard'ın Musul yakınında Koyuncuk tepesinde kazılara başladıgı 1849 yılının bir yaz gününü ve ona şaşkınhkla bir soylev çeken Şeyh Abdurrahman'm sözlerinl hatırlayacaksınız. Henry Layard, güçlükler içinde yaptığı bu kazılarda büyük ve kanh Asur kralı Sanherib'in gorkemll sarayları nı buldu. Bir de Sanherib'in okumaya merakiı torunu kral Assurbanlpal'in kitaphgını. Bulduğu kalıntılar öyleslne müthlş ve çarpıcıydı kl kendlsl bile İnanmakta guç lük çekiyordu. Günlüğüne sunlan yazmıştı: «Aı ftnce göt müs oldugumuz olağanüstü seyierln izlerini, 9u yoksul Arap köylerine bakan tepede boş yere araru ve sanki dü» Büyük destanın ortaya çıkanlışı B Blrlikte yürtidttgttmftı keçtyoUannuı tftmtt Avladıfımu yabanıl hayvanlar, ayı ve sırtlan Raplan, pars ve aslan Kıyılan boyunca geıdtfclmlı ırtnak da, Bir vakltler kırbalarunuı doldunnai» ritUcimiz sevgili Fırat da Aguyorlar senin için...» Günün ilk ısıgıyla, Gılgamıs vanp şöyle haykırdı: «Senl kralların yatafına yatırdım. Solomdaki sedlre uzandın. Yeryüzünun şehzadelerl relip ayaklanm öptttter. Uruk balkından senin lcin ailayıp. afıt yakmasını lsteyecegim, kaygısu ve sen Insanlar, kederinden iki büklüm olacak. Toprafa verildlglnde, saçunı usatacagım. Aslan postuna bürttnüp çöllerde dolasacafım.* Gılgamıs Enkidu İçln yedi gün, yedi gece aftlayrp suUdı. Kurttar Enkldu'nnn govdesine Ufttaenc kadar, bu boyle sttrdü rltU. Aynı tepede .şimdiki çocuklarla ultantepe'de bulunan tabletler. Dr Gurney'e göre, bu eski Sumer destamnın öğrencl çocuklar tarafından ev ödevi olarak yazılmış kopyalan imiş. Akad çlvl yazısıyla yazılmış. Şlmdi aynı Sultantepe'de otuza yakın çeşltll yaşta çocukla blrllkteydik. Anlaşmakta zorluk çekiyorduk. Onların şalvarlannı çekiştlrerek, yüzlerine konan slnekleri kovalayarak durdukları şu tepede Uç bın yıl önce çocuklar, toprak ta!ıletlere çivi yazısıyla Gılgamış Destanı'nı yazıyorlardı. Ama biz, şimdl üniversltelerlmlzde blle, birçok parçası topraklarımızda bulunmuş olan bu büyük yapıtı ne kadar okutabiliyorduk? S çahşanlar5 YılmazSİPAL soruları sorunları (HİZMETLERİN İHYASb 228 sayılı yasanın yerini alan 2829 sayılı yasamn 5. maddesi 'Hizmetlerin fhyo<ı>m düzenlemiştir. Bu maddeye göre: *Bir kurumla ilifiği kesildtkten sonra dığer kurumlardan binnde sigorta U olanlann, öncehi feurumiorda birikmif prim ve keseneklenmn gen venlmemesıni ve toptan ödeme yapılmamasını öngörmüştür. «Ancak; a) Keteneh, prim veya toptan ödemeterini al dıktan sonra diğer kurumlardan birinde sigortah olanlar oldıtelun paralan. 1. Istehleri üzerine aybfc bağlanacah olanlann, istek tarihinden en az alti ay önce, 2. Malullük veya ötum, 00 yaşın doldurulmast, T.C. Emekli Sandiğı'na tabi çörevlerden hurum lannca re'sen veya yaş haddinden emekliye sevk edılme nedenlenyle görevlileriyle ılgilen kesilenlerin gorevlerinden aynldıklan tarihtn itıbarn altı ay içind, Kendileri veya hak sahıpleri tarafından, aldıklan gunden yatıracahlan güne kadar hesaplanacak %5 faizi ile birlikte aldıklan kuruma, b) Keteneh, prim iadesi veya toptan ödeme hakkı doğduğu halde paralan zaman afimma uğrayanlann, zaman afunıno uğrayan paralan faizsiz olarak' altı ay içinde 'kendileri veya hak sahipleri tarafından ilgili kuruma, Toptan ödedıkleri takdirde bunlann du bu hizmetleribırleştirilecektir. •Olüm hahnde, toptan ödeme ihyalannın yapılabilmesı, hak »ohiDterimn» va=aya gore h'rieşik hizmet süresı üzerinden aylıga hak kazanmaİan koşuluna bağlanmıştır Ancak kurumlardan birinden aylık bağlanmif (malullük ile vazıfe maluUüğü uylığı bağlananlardan kontrol muayeneleri sonunda ayhğı kesılmiş bulunanlar hanç) veya ayhk alma hakkmı kaybetmış olanlann, söz konusu devrelere aıt hızmet sürelerı yapılacak birleştırmede gozönüne ahnmayacaktır DİNAK İCKA tFLAS MEMURLUGt'NBAN tFLASIN KAIDIRILMASI İLANI Ticaret davalarına bakmaya yetklli Dlnar Asliye Hukuk Mahkemesı'nce ıflasına ve iflasın 13 5.19R3 günO saat 12.15 den ıtıbaren açılmasını karar venlen Dinar Sanayi Çarşısı No. 7'deki tenm aletleri kollektıf şirketine izsfeten Ramazan v e Saadettin Şimşek'in alacaklılanna teklif ettigi iflas soorası konkordatonun alacaklüarca kabul ve ticaret davalarına baionaya yetkili Dinar Asliye Hukuk Mahkemesı'nce 7^.1983 gün ve 1982/240 esas 1983/27 sayılı ılanı ile konkcrdato tastık edılmiştır Müflıslerin Konkordatosu tastüc edilmiş oldugundan iflasın kaldınlmasına ve mallannı serbestçe tasarruf edebilmelenne ticaret davalarına bakmaya yetkUi Dinar Asbye Hukuk MahkenMsı'nın 133.1983 gün Ve 1963/109 esas 1983/127 sayılı ılamı ile karar verilmıstit. Karar dairesınde iflasın kaldınlmıs bulundugu hususu ilan ve tebUğ olunur. 16/5/1983 (Basm: HM17) SÜRECEK Koyuncuk tepesi gene yoksul bir köy tepesidir, ama oradan çıkarılan heykeller, kitaplıkta bulunan otuzbin tablet British Museum'um galerileüni süslüyor. 77 gördütümuze ya da bir doğu masah dinlemiş oldugumusa inanasımız gelir. Belkl de sonralan, Asur saraytaruua yıkıntılarında yeniden otlar bittlgl zaman, buraya gelen ler benlm hayal gördügumü sanacaklar...» Oysa elbette böyle bir şey olmayacak. Koyuncuk tepesi gene yoksul bir köy tepesidir ama oradan çıkarılan heykeller British Museumun galerilerini süslüyor. Kaybolması da epeyce güç Kitaplıkta bulduğu otuz bln tablet de gene British Museum'da. Henry Layard, günlüğüne yukardakt satırları yazarkan ozelllkle, bulduğu bu top rak tabletlerden günün birinde nasıl bir ctufan»ın kopacağını düşunmemişti. arlh ve arkeolojl alamnda bir «tufan» olayına neden olan adam lse, tablet ler bulundugu sırada dokuz yaşında bir tngillz çocuguydu ve adı George Smith'di. Chelsea'da doğmuştu ve kendini yetiştlrerek çok genç yaşta Asur bılımine merak sarmıştı. Banknot kahplan oymacılığı yaparak hayatını kazandığı atölyede, boş zamanlannda çivi yazısını sökmeye çalışıyordu Birlki makalesi dıkkati çektı ve Smıth, British Museumun MısırAsur Bolümüne aststan olarak atandı. Bu genç adam 1872 yıluıda Koyuncuk tepesinde bulunan ve müzenln deposunda duran tableılerl gozden geçirirken acaylp bır destanla karşılaştı Destan Büyük Uruk krallarından yarıtanrı, yaninsan Gılgamış'uı başından geçenleri anlatıyordu. Ve bır tablette büyük bir tufandan söz ediliyordu Anlatılanlar Tevrat , ve Kuran'da anlatılan Nuh tufamnın aynıydı. Smith'in açıklamaları büyük heyecan yarattı. Daily Telegraph gazetesı destanın eksık tabletlerınin bulunması içln kampanya açtı ve Smith'e onemlı mah destekte bulundu. George Smith. 1876da Halep dolaylarında hastalık ve açhktan genç yaşta olünceye k.ıdur bır kaç yüz tablet daha buldu. Büyük tufan T 3 BİN YIL SONRASININ ÇOCUKLAKI SolUntepede şalvariannı çckerek, ytizlerlne konan slnekleri kovarak durduklan tepede 3 bin yıl önce kendl yaslarındakl çocuklarıa luprak ubletlere çivi yazısıyla Gılgamış Destanı'nı yazdıklarından haberslzdiler. asta AUtürk Barajı ol mak Uzere Güneydofu Anadolu'da Fırat üzerın de yapımına başlanan Karakaya. Golkov ve Bedır Barajlan nedenıyle sular altında 'an Kenış bolge aynı tıpkı Keban Bolgesı gibı hatta daha da zenjfin ta rıh v e arkeoloıı de&erlerını banndırmaktadır. Bu bolgede da ba önce ciddi araştırma ve ka züar yapılmamıştır Bu nedenle Ortadogu Tekıuk Unıversıtesı' nın oncUluğünde. bu bolgede 1977 yümda arkeoloıik araştırmalar başlatıltnıştır BiHîun bu <vta«urnıaıar u ^ u Turlc bılım adamları ülmak uzere çok sayı B Aşağı Fırat havzası kurtarma kazıları loglar. antropoloKlar ve uzmanlar tarafından vürütülmektedır Kurtarma çalışmalarmın başlangıcında, Doç. Dr Mehmet özdoftan ve arkadaşlan taralın dan bolgede genış bır yüzey araştırması yapılmış. onemlı yer leşme yerlen, hoyükler ve ka lıntılar saptanmıştır. Gene 1977 yılında Ankarada ODTÜ' de duzenlenen uluslararası bılimsel bır toplantıda bu araş da \ r 11 .j.tl, uiuslardan arkeo Değırmentepe (Prof. Ufuk Esını. Şemsıyetepe (Prof. Mulubbe Darga). Koşkerbaba (Doç. Onder BUgı), Lıdar Höyuk (Prof. Harald Hauptrnann). tırmalann ışıfcında, çeşıtlı kazı Kurban Hoyuk (Prof. Lee eluplennın çalışma yerlen be Marfoe). Urlennuştır Kazılar 1978 79 Hassek Hoyuk (Dr. Behm yılından berı bır dUzıneden faz Blancke Horıskale Hoyuk (Dr. la buluntu yennde devam et Bakı Ogun mektedır trnamoglu (Edıbe Uzunoglu) Kalekoy (Dr Tomrıs Bakır, Bu bolgede halen surdünılen kazılar ve başkanlarını şoylece Dr A ÇılınRirofrlu). sıralavabılırız Pırot (Özgen Karaca), Cafer Hoyuk (G Causın), Samsat Hovuk (Prof Nımet Hayaz Hoyuk (G G. Roodeıı Ozgüç ve Prof. Gonul Önev» bere)