Katalog

GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'ün SÖYLEV'ini BELGELER'İ Içaren 3. dlt ile tamamlayuuz. Turkçeleştlren: E.V. VEÜDEDEOĞLU EDERİ: 300 TL tftemt Adresi: Çağdaş Yayvnlan Türhçeğ Cad. 39/41 Cağaloğlu • htanbul mhuriy 59. Yıl; Sayı: 21054 Knrucasu: Yunus NADt 40 TL. 9 Nîsan 1983 Cumartesi ÇAĞDAŞ YAYINLARI NADİR NADt UYARILAR 3. Ban, ederl: 250 Llra Ittmut Adrest: Çağdaş Yaymlan Türhocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu tstanbul Prof. Günalp, sınav öncesi ögrencileri uyardı En büyük düşmamnız dalgınlıktır, yamt kartında doğru haneyi işaretleyin. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosut ı ı nisan pazartesi güniı yapılacak üniversiteye giriş 1. basamak sınavlannda sorulacak sorulan kapsaya u kitapçıklarm sınav merkezlerine gönderilmesine başlandı. 1. Basamak Oğrenci Seçme Sınavı'nda 359 bin 360 öğTenci 150 dakikada 170 soruyu yanıtlamaya Çahşacak. Ilk etapta 160 bin dolayrada öğrencj elenecek ve 2. basamağa 200 bin ögrenci katıIacak. 27 hazirandaJd 2. basamak sınavında 8c bin öğrencı daha elenecek ve 120 bin kadar aday universileye girebilecek. Yüksek Öğretim Yasası ile OSS'ye getirilen snırlamalardan ötürü bu yıl 35 bin dolaymda aday sınav için basvuramadı. Şimdi YÖK'ün bu konudaki kararlan degışti. ama değişıklik(Arkası Sa.9, Sü. 8'de) Ankara: Yunan Devlet Baskam'nın • sözlerini yadırgadık Haber Merkeri TUrk Yunan ilışkileri bakımından hareketli bir döneme girilecegmı gösteren belirtıler giderek yoğunlaşıyor. Nisan ayı sonunda yapılacak Avrupa Konseyi toplanösı sırasında iki devlet arasmdaki diyalogun yeniden başlamasmdan güçlü (Arkası Sa. 9, Sü. 4de) Önemli linyit sahalarınm kamuya devri isteniyor Madenler Yasa Tasansı'nın Danışma Meclisi'nde. ki görüşmeleri sırasında hükümet tasarısından komisyonda çıkanlan önemli linyitlerin kamu kuruluşlannca işletilmesi ilkesi tartışma çıkardı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Madenler Yasa Tasansı' nın Danışma Meclisi'nde görüşülmesi sırasında hükümet tasansını savunan Paşa Sarıoğlu, «Afşin Elbistan termik santralının pahalı bir oyuncak» olmadığını belirterek, «Türkiye bu tesis çalışacak ını, çalışmayacak nu gibl bir deneyune girecek kadar ne tecrübeli, ne de zengin bir ülkedir» dedi. Tasannın görüşülrnesi sırasın da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fahir tlkd, yapımı uzun yıllar süren ve simdiye dek 200 nıilyar lira harcanan Afşin Elbistan termik santrah konusunda taışkular uyandıracak yaklaşımlarda bulundu. Bakan îlker, «Afşin Elbistan'a baslanıl madan önce linyitlerin pırantiye aluıması ve o sahalann sakinlerlyle anlaşm» yapılması lazundı» biçimde konustu. Danısma Meclisi iiyesi Paşa Sanoğlu ise Afşin Elbistan santralının pahalı bir oyuncak olnıa dığını belirterek, «Türkiye bu tesis çalışacak mı, çahşmayacak mı. gibi bir deneyime girecek kadar ne tecrübeli, ne de zengin bir ülkedir» dedi. Hükümet tasansında veralan ancak Iktisadı Işier Komısyonu'nda tasarıdan çıkanlan 34 lınyit sahasının mutlaka kamu kuruluşlanna devredilmesini ıs teyen Sanoğlu, «Tasan bn şek liyle yasalaşırsa Türkfye'de bugün Icurulmakta olan Unyit santrallevinin dışında yeni ter mik santral planlaması raüra Iriin olmayacaktır» biçiminda konuştu. Gerek bu durum, gerekse halen tesis halinde olup da hayli gecikmiş bulunan termik santral nedeniyle Ttlrkiye'de enerji açığmın bir türlü kapatılamadığım vurgulayan Sanoğlu, «19901ı yıUarda Türldye'de büyük bir enerji açığının ortaya çıkacağını söylemek cehalet de ğildJr» dedi. Paşa Sarıoğlu, Afşin Elbistan sanfrahnın işlet meye girmesinden kuşku duyul duğu ve 200 milyar liranın boşa gittiği endışeleri üzerine Enerjı Bakanı Fahir Hkei'e Meclis gdrusmeleri sırasında soru yonelttiğıni belirterek, özetle şunları söyledı: «Enerji Bakanı santraiın işletmeye girmesinden sonra diifer gruplann j'apıüp yapılanıa >acağma karar verileceğini söyletnektedir. Ben böyle bir kuş kuya neden olacak bir durum fförmediginıden ve kazaniann oradakl kömür özelliklerine göre dizayn edildiğinden A grubunda bulunan 4 ünitenin teslsine devam edillrken B grubunu teşkil edecek diger 4 ünitenin proje çalışmalanna bugünden mutlaka başlanması gö rüsündeyim.» Enerji ve Tabü Kaynaklar Bakanı Fahir İlkel, genel kurulda 6 msan günü yaptığı ko nuşmada, bir yandan bor madsninin devletleştirılmesı gerek tığini söylerken, bir yandan da Afşin Elbıstania ilgili yaklaşımlarmı dile getirmıştı. Bakan îlkel, şu görüşü savundu: «Afşin Elbistan santralı bu günkü fiyatiarla 350 milyar liraya malolacaktır. Ilk ünlte 12 ay içlnde faaliyete geçiriiecektir. Bunu takiben bu üniteden alınacak performansm değerlendirilmesiyle alınacak sonuçlara göre B, C, D ünıtelerinin ele aiınıp alınmayacağına karar verilecektir. Bir santral vapıhrken bunun hanı maddesi olan linyitin garantiye alınması lâzımdır. Bu santraja baş ianmadan evıel o sahanın sahibiyle anlaşma yapılması lâzımdır. Bu santrai hiçbîr anlaşma olmadan kurulmuş, milyariarca lira sarfedümiştir. (Arkası Sa. 9, Sü. l'de) Kenan Evren bugün Aydm'da Cumhurbaşkanı bugün Germencik jeotermal santralini geudikten sonra saat ll'de Ay. dın'da konuşacak. İZMİR (Cumhuriyet Eg« Bürosu) îkı gün süren Ceınal Gürsel 83 Müşterek Harp Oyunlarını izleyen. ve dün Maltepe Askeri Lisesi inşaatını gezen Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Ege bölgesindeki gezisinin ilk konuşmasmı bugün sa at ll'de Aydm'da yapacak. Harp oyunlarının dünkü son bölümünü Cumhurbaşkanı Evren'le birlikte MGK üyelerl de izlediler. Ege (Arkası Sa. 9, Sü. Ü'de) Yunanistan'da neler oluyor? Yazısı 10. Sayfada J|ark S Ülkücü bir sanık: CIA: Nikaragua örü sorunu görüşme ile cözülmez D15 Haberler Servlsl ABD'de yayınlanan New York Times gazetesl, Başkan Reagan yönetiminln Nikaragua'daki Sandinista yönetimini devirmeye yönelik faaliyetlerl konusunda yeni belgeler açıkladı. BBC tarafından verllen habere göre New York Times gazetesi, Amerikan Merkezi Haberalma örgütü CIA'nm gizli bir toplantı yaptığını duyurdu ve toplantıda Nikaragua sorununun görüşmelerle çözülemeyeceği yolunda karar almdığını belirtti. ABD'nin Sandinista yönetimini devirmeye yönelik gizli operasyonuyla ilgili olduğu kay dedilen belgelerin Amerikan Kongresindekl tartışmalara yenl boyutlar kazandıracağı bildiriliyor. Reagan yönetimine bu konuda yapılan en sert suçlamalar önceki gün Demokrat Parti Senatörü Wyche Fowle'den geldi. AP ajansının haberine göre, Orta Amerika ülkelerine yaptığı uzun bir ziyaretten dönen Powler Kongre'de yaptığı konuşmada, yönetimin CÎA nın eylemlerine gozyummak la Amerikan yasalarını çiğnediğini belirtti. Beyaz Saray yetkilileri bu suçlamaları reddediyor. Dışişleri Bakanı George Shultz önceki gün yasayı çiğnemelerinln sözkonusu olmadıgı nı öne sürdü. ABD Kongresi. Reagan yönetimi ve CIA nın Nikaragua'daki Sandinista yönetimini devirmeye yönelik gizli bir operasyon sürdürdüğü yolunda ceşıtiı gazete ve dergilerde çıkan haberler (izerine yoğun tar tışmalara sahne oluyor. Arkadaslarım bir ülküeüye karsı iki komünist öldürdü m Kadıköy ÜGD Şube Başkanı Orhan Polat'ın da aralarında bulunduğu 8'i hakkında idam istenen 16 sanığın yargılanmasına başlandı. tsUnbul Haber Servisi «Sohbet sırasında ömer Pendık CHP Ilçe Başkanı MBilgen isinıli tanıdığun şabsı hat Oztürk'un de aralarında sordum. OldürüldüğünU söylebulunduğu 7 kışıyi oldurduKt'iîer. Aydın Demirkol; «ancak lerı ilerı surulen Kadıkoy bızde buna karşılık HasanpaUGD Sube Başkan'ı Orhan Poşa'da ıkı kömünısti öldıirdük» lat ile birlikte 8'ı ıçm ıdam dedi. cezası istenen toplam 16 sanıSanık, daha sonra tanıştığı ğın yargıianmasma başlandı. Kenıal ve Orhan adlı kişılerle Dunku duruşmada ıtiraîlarda birlikte bir deniz motoru bulbulunan sanık Rusen Çatıkkaüuklarını, Kalamış'a geldikleya, «Arkadaslarım bîr ülkücü(Arkası Sa, 9. Sü. 4de) ye karşılık iki komünist] öldürmıisler» dedi. îstanbul Sıkıyönetım Komutanlıgı. 3 Numaralı Askerî Mah kcnıesı'nde dün başlıyan yargılamada, ıddianameyı okuyan Askerî Savcı, samklann UGD goruşunü benimsediklerıni, bu gorüş içınde bulunmayan butün sol fikir sahibı şahısları öidürmek, yaralamak, bulunduklan yere bomba atmak suretiyle 9 ışık prensiplerini zorHaber Merkezi Ankara la kabul ettirmeye çalıştıklarıve Ege Ordu ve Sıkıyöneni bildirdi. Askeri Savcı, sanıfe tim Komutanlığı Askeri lann ÜGD kapatıldıktan sonra da aym görüşler doğrultu Mahkemelerinde dün görü len 6 ayrı davada 44 sanık sunda hareket ettiklerini bilçeşitli hapis cezalarına çarp dırerek, pendik CHP îlçe Baştırıldı. kam Nihat öıtürk, avukat Ciban Erozan, emekli binbaşı Ankara Sıkıyönetim Kodoktor Ahmet Muhit özayın'ın mutanlığı 2 Numaralı Aske da aralannda bulunduğu 7 kişi rl Mahkemesi'nde 22 sanık yi öldürdüklorini çok sayıdaya (Arkası Sa. 9, Sfl. l'de) ralama, bombalama eylemlerini gerçekleştirdiklerini ilerl sürdü. Askeri Savcı, samklardan Hfl seyin Bayrak, Nevzat Karade. mir, Şeyh Mahmut Cerita, Adem Balbay, Caner Karaagoç, Nidai yıldız, Orhan Polat, Ruşen Çatıkkaya, AU Çakmak' m idam cezası ile cezalandınlmalanm istedi. Iddianamenin okunmasından sonra, duruşmaya gelen tutuktstanbul Haber Servisi Kaa lu sanıklar, Hüseyin Bayrak, tellı'ye verdiği çeklerin karşıŞeyh Mahmut Ceritli, Adem lıksız çıkması nedeni 1© tu« 1 Balbay, Caner Karaağac, Nidai tuklanan işadamı Yüksel GüYıldız, Orhan Polat ve Ruşen nay'ın avukatları aracılığıyla Çatıkkaya'nuı sorgulan yapıldı. yaptığı tahliye talebi reddedilSanık, Ruşen Çatıkkaya dıdı. 19 nisan günü mahkemeya şmdaki sanıklar tüm suçlamalan reddettiler. Polisteki ifa* çıkacak olan Yüksel Günay'ın durusmasında Cevher özden delerinin de baskı altmda a(Banker Kastelli) tanık olarak lmdığmı ileri sürdüler. dinlenecek. Sanık Çatıkkaya ise, Aydın Kastellı'ye verdiği 148 milyon Demirkol isunli bir şahısı öğrenci lideri olarak tamdığmı, 580 bin Uralık altı adet çekin askerden dör.dükten sonra, karşılıksız çıkması nedenıyla 9 No'lu Tasfiyo Kurulu'nun baş Aydın Demirkol ile Fikirtepe vurusu üzerine tutuklanan iş Eğitım Enstitüsü'ndeki TUrk (Arkası Sa. 9, Sü â da) Yurdu'nda buluşarak sohbet ettiğini belirterek şunlan söyledi: Maliye: Emiak vergisinde rayic bedel asgari bedelden yüksek olmalı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Maliye Bakanhğı Defterdarlık vo Vergi Dairelerine gönderdiği bir tamlm ile, etnlak vergısi yükümlülerince bildırüecek olan rayiç bedelin, as. gari değerden yüksek olmasma dikkat edilmesini istedi. Maliye Bakanlıgı tarafından yapılan incelemeler sonucunda emlak vergisi yükümlülerinin rayiç bedel olarak, beyanlardaki asgari ölçüdeki değeri gösterdlklerl anlaşıldı. Bunun Üzerine Bakanlıkça Defterdarlıkla13 va vergi dairelerine bir uyarı tamimi gönderildi. Tamimde şöyle denlliyor: «Emlak vergisi mükelleflerinin bina ve arsalaria ilgili beyaulannda bina ve arsanın rayiç bedeline ilişldn satıra, beyanııamelerfn asgari beyana ait bölümünde asgari ölçüdekl değer olarak bulunan ve küsurath çıkabilen rakamı sytıen yazdıklan ve dolayısıyla hetn verginin hesaplanmasuıda güçlüklere neden olduğu, hem de rayiç bedelin altında beyanda bulunma sonucunu doğurduğu anlaşılmaktadır» Tamimde vergi dairelerince aluıması gereken önlemlerin bir levha halinde uygun yerle r e asılması, teksir haline getirilerek dağıtılması, ve beyan sırasında şifahen belirtilmesl suretiyle mükelleflere duyurul. ması isteniyor. Sikıyönetim'de görülen 6 ayrı davada 44 sanık mahkum oldu Sfrkeci üst geçidi anldı ma yapan sıkıntısının yon liraya S2.5 metre îstanbul Belediyesi ve bir bankanın işbirliğiyle yapımı gerçekleştirilen Sirked Yaya Üst Geçidi dün törenle hlzmete açıldı. Törende bir Konuşîstanbul Belediye Başlcam Abdullah Tırtıl, geçidın hizmete girmesiyle bu bölgade çok kesif bir hale gelen trafık hafifleyeceğini, trafık aUuşmın hızlanacağım ve yayaların emniyet altına almmış olacağını belirtti. Üst geçidin 12 mılmal olduğunu da belirten Tırtıl, 3.5 metre enindeki geçidin boyunun 37.5, uzunluğunun ise merdivenlen ile birlıkte olduğunu söyledi. Açılış töreninde bankanın genel müdüril va bazı yöneticileri de bulundu. (Fotoğraf: Ali ALAKUŞ) Ankara'da 14 müteahhit tutuklandı Aralarında anlaşarak 50 milyonluk ilkokul ihale. sine «fesat kanştıran» 15 müteahhit, işadamı kı. hğına giren Mali Şube elemanlannca yakalandı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara'da dört ilkokul için açılan ihal«ye aralarında anlaşarak «fesat kanştıran» 14 müteahhit tutuklandı. Ankara'nın Folatlı Haounusa, GUdüliuı Sağırköyü, Yenimahalle'nin İpek, Ayaş'm İlhanlı köyü ilkokullannın 50 milyon lira keşif bedelli ihalesi önceki gün Ankara Valiliğinde yapüdı. Müteahbitlerin anlaşacaklan yolunda ihbar alan Ankara Mali Şube Ekıpleri de ihaleye «müteahhit» roltlnde katıldılar. Bu arada, bazı müteabbitlerin aralarında anlaşarak fiyat kırdıklan saptandı. Bunun üzerine harekete geçen Mali Şube ekipleri, ihaleye «fesat kanştıran» 15 müteahhidi gözaltına aldı. Soruşturma sonunda Mustafa Varol'a ait 650 bin Uralık bir senet, VeU ökçe, Ibrahim Karahan ve Hüseyin Demirbaş'a ait 36 bin Uralık senet, Hamza Ateş'in 1 milyon liraUk senet, Mustafa Varol ve arkadaşlanna ait ise 1 milyon liralık bir başka senetle 1 milyon 100 bin liralık çek bulundu. 0 ü n 9. Sulh Ces» Mahkemesi'ne verllen 15 müteahhıtten Mustafa Kara dışmda tutuklananlar şunlar: Zeki Soysal, Mehmet Seçkin, Hamza Ateş, Veli Ökçe, Hüseyin Demirbaş, Hüseyin Karahan, Ayhan Kutlu, Mustafa Varol, HalU Sayar, Ali Bsyram Kara, Atilla Aydoğdu, Nihat Uçan, Arif Tas ve Suat Seçken. Hazırlık soruşturmasımn sür düğü, bu arada tutuklama ka> rarlanna itiraz edildiği bildi. rildi. Ankara Valisl Mustafa Gönül, iddiamn hangi okulun iha lesi sırasında ortaya çlktığımn araştınldığını belirterek «Eğer iddialar sabitse derhai bu Ihale iptal edilecektir. Zaten bu durum cezaî mahiyettedir. îda. renin zarara uğratıbnası diye bir şeye kesmlikle göz yumu. lamaz. Konu en lnce noktası< na kadar araştınlıyor» dedi. Servet affına kim ne ölçüde ilgi gösteriyor? Meral TAMER Servet affı komısunda son günlerde «her kafadan ayrı bir ses» Çjkıyor. Kimi «bn af Maliyenln iş çevrelerhıe büyük bir ikramıdır» diyor. Bir dığerj «servet affı Cumhuriyet tarihinin en bflyfik mali operasyonudur» diyor. (Arkası Sa. 9, Stt. S'de) Günay'ın ilk durusmasında Kastelli tanık olarak dinlenecek Tarım kesiminde calısanların yüzde 22 'sinin toprağı yok Yalçm DOĞAN ANKARA Toprak reformu ile ilgili tartışmalar Cumhuriyet tarihinde kim bilir kaçıncı kez, yine değişik yönlere çe kilmeye çalışılıyor. Toprak re formunun «gerçekleşmemesi» için, yine kim bilir kaçmcı kez çeşıtli gruplar harekete geçmış, reformu engellemek amacıyla her türlü girişimdebulunuyor.,. Tüm engellemo çabalarma rağmen, yanıt verilmesi gereken bir soru var: Eeform gerekli mi, değil mi?... Bu geregi vurgulayacak olan da, kuştaısuz tanmsal yapıdaki görünümdür. Bunun için devletin rakamlan neler söylüyor?... Bunları açıklamak gerek. Topraktaki mülkiyet dağılum ve toprakların parçalanmasmdakı durum nedir?... Bu sorularm yamtlan «reform gerekli mi, degil mi» konusuna en çarpıcı açıklığı getirecektir. özetlenen sorulann yanıtlan nı dsvletin resmi çalışmalarm da bulmak mümkün. Devlet ts tatistik Enstitüsü (DİE) tarafından düzenlenen anket «1980 tanm sayunı sonuçları» başlığı altında daha önce vaymlanmıştı. Ancak, aynı sayımm «bu grüno dek açıklanmayan yönleri» de vardı. îşte, bu açıklanmayan yönler, aslmda «reform gerekli mi, değil mi,» sorusuna tam karşılığı veriyor. Bu açıklanmayan bölümlere ilişkin sağladığımız bılgiler, üç temel bulgu, daha baştan tarımsal yapıdaki bozukluğu olanca çıp laklığı ile sergiliyor: 1 DÎE'nın bulgulanna göre, tarımla geçinen ailelerin yüzde birı, topraklarm yüzde 13'ünü işlıyor (salıipliğini eün de bulunduruyor aynı samanda). Buni karşılık, tarımda ya şayan ailelerin yüzde 811 ise, topraklann yüzde 39.4'ünü işliyor (sahipliğini elinde bulun(Arkası Sa. 9, Sü, 1 dc) 6ERCEK Bir Milyar fnsan ve Bir însan.. ardımlalfi olayların Politlkanm toplumbtlim yasalanna ilişkin hökenleri bütün dünya üniversitelerin de inceleniyor. Kuşhusuz siyasal olaylar da nedenseU lihlere bağlidır. Tarthsel ge lişmelerin raslantısal olmadığıni; bilimsel yasalar uya rınca yörüngesini çizdiğint çağımızda herkes biliyor. Buna karşm kimi siyasal olayları sıcağı sıcağına yerli yerine oturtmah zorlaşıyor. Çin'in masa tenisi yıîdızionndan 19 yaşındaki Bayan Hu Na'nm yaratüğı soru nu da anlamak kolay değttdir. Sanfransisko'da uluslararası bir yansmaya katılan bayan Hu Na, Amerika'ya sığmma hakkı tstemiş, Beyaz Saray uzun süre durahladıktan sonra. bu izni vermistir. 19 yaşındaki spor yıU dızı Pekin ile Washington arasında büyük bir sorun yaratmış; sonuçta Çin, ABD ile kültürel ve sportif ilişhileri kestiğini açıklamıştır. ••• (Arkası Sa. 9, Stt. 3'de) ŞükranKETENCİ nin yazı dizisi Komurun altıüstü Cumhuriyet te Yârtn Fisek ve Nalbantoğlu görevlerinden aiındı Süha Ann, A.Ü. Basın Yaym Yüfesefe Ohulu'ndaki görevinden istifa ettt. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Üniver sitesl SBF Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Kurthan Fişek ile ODTÜ Fen ve Edebiyat Fakültesi öğretim üyesl Yardımcı Doç. Ünal Nalbantoğlu'nun görevlerine son verlldl. Prof. Fişek ve Yardımcı (Arkan Sa. 9, Sfl. l'de) • SovyeUer bir! Ataşe iki tngillzl suur dışı ediyof. • El Salvador'da ABD* nin eğittiği taburun ağır yenilgisl. • Moskova'mn tehditi: Yeni bir füze sisteıni kuracağız 3. Sayfada • Danimarka tran'a yönelik peynir ihracunızı engellemek istiyor. • Aimanlar geri dönecek işçilere yatırun ortaklığı tasarlıyor. 7. Sayfada m Altınordu Teknlk Dlrektörü: Bazı güçsüz takunlar akılalmaz puanlar altyor. 8. Sayfada • Gürbulak'tan sağlanan döviz yılda ortalama 700 milyon dolar. 10. Sayfada Secimlerde yurt dısından mektupla oy kullanılması benimsenmedi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Anayasa Komısyonu'nda Abbas Gökçe'nin yurtdışmdaki Türk vatandaşlann secimlerde mektupla oy kullanmalanna ilişkin önerisi benimsenmedi. Komisyonun dünkü toplantısında KTPD Yüksek Mahkema eski Başkanı Ülfet Emin, üyelere Kıbrıs'ta uygulanan seçun aistemi hakkında bilşri verdi. Daha sonra Mt Komisyon tarafmdan hazulanan milletvekıli seçimi yasa t>ıslagım görüşen komısyon, 30 yaşmı doldurmuş her Türk'ün milletvekü) seçılebileceği hükmünü benimsedi. Kabul edilen birinci maddeya göre, milletvekili seçimi tek dereceli ve nispi temsıl usulüne göre yapılacak.