Katalog

12 NtSAN 1983 DIŞ HABERLER Cumhuriyet 3 Reagan'm Ortadoğu Barış Planı öldürücü darbe yedi ABD Baskani: Görüsmelerin kesilmesinden FKÖ radikalleri sorumlu Dıs Haberler Servisl Ürdün'le FKÖ arasında Ortadoğu barışına ilişkin görüsmelerin kesilmest ve Kral Hüseyin'in yapılması öngörülen genişletilmiş barıg görüşmelerine Pilistin111er adına katılnıayacağını açıklaması, Başkan Beagan' ın Ortadoğu banş planına çok ağır bir darbe indirdi. BBC radyosu, «Kral Hüseyin'in FKÖ ile görüşmelerden çekilmesi ve genişletilOrtadoğu banş görüşmelerine katılmayacagını açıklaması, Beagan planı için öldürücü bir darbe oldu» dedi. Bllindiğl gibi, Reagan'ın geçtiğimiz yıl ortaya attığı Ortadoğu banş planında Batı Şeria ile Gazze'de yaşayan Filistinlilerin Ürdün' le blr Konfederasyon içinde birleşmesi öngörülüyordu. Ürdün'ün de katılacağı genişletilmiş ban§ görüşmelerinde Reagan planının ele alınması tasarlanıyordu. AP ajansının Washlngton kaynaklı haberine göre, Başkan Reagan Ürdün' ün kararmdan ötürü Filistin Kurtuluş örgütü içinde ki «radikal elemanları» suçlayarak, kararı öğrenir öğrenmez Suudi Arabistan Kralı Fahd ve Kral Hüseyin'le telefon görüşmesl yaptığmı söyledi. Başkan Reagan gazetecllere yaptığı açıklamada şöy le dedi: «FKÖ İçinde bazı radikal elemanlar Ortadoğu planına ilişkin saptanan Öneri ve politikayı değiştirdUer. Bu değişiklikleri. ne Kral Hüseyin, ne Kral Fahd ve ne de ben kabul edebiliriz. AP ajansı, Kral Hüseyin' ln Arafat'a kızgın olduğunu ve FKÖ liderini sözünden dönmekle suçladığmı blldiriyor.. AP'nln giiveniIir FKÖ kaynaklanna dayanarak verdiği habere göre olaylar şöyle geliştl: Kral Hüseyin Arafafla süren görüşmelerden bir sonuç alamayınca, geçtiğimiz hafta FKÖ liderinden son olarak blr talepte bulundu. Hüseyin, Arafafla ortak bir bildiri İm7alamalarım ve bu bildiride Reagan planı ve Güvenllk Konseyi'nln 1967 tarihli 242 no.lu kararı çerçevesinde genişletilmlş barış görüşmelerine ka tılmayı kabul ettiklerini açıklamalannı istedi. Ortadoğu barışı konusunda önce Hüseyin'in önerisine yatkm göründü. Ancak bu konuda diğer FKÖ liderlerl ile görüşmesl gerektiğlni bildirerek, Kuveyfe gitti.. Ne var ki Kuveyt'te Arafat örgütün sertlik yanlısı 11derlerini ikna edemedi ve geçtiğimiz cumartesi günü Hüseyin'e Kuveyt'ten blr mesaj göndercli. Arafat mesajında, FKÖ'nün Reagan planını reddettiğini ve Kral Hüseyin'in barış görüşmele rinde Fllistinlileri temsil etmesinl kabul etmedikleri ni bildirdi. Bunun tizerine Hüseyin de, barış görüşmelerine katılmayacağını ve FKÖ ile bu konudaki görüş melerin kesildiğini açıkladı. Ürdün lle FUistin KurtuJuş örgütü arasındaki görüşmelerden sonuç alınmamasını, Ortadoğu barış görüşmelerinin başarıya ulaşması olasılığını ortadan kaldırmadığı inancında olan tsrail hükümetl. Ürdün Kralı Hüseyin'l, Îsrail ile FKÖ olmaksızın görüşme masasma oturmaya çağırdı. DUNYADA DUGUN Ali SİRMEN Ping Pongla Gelen, Tenife Gider Dillmizde pek ünlü bir atasözü vardır: «Haydan gelen huya gider» derler. Eğer bu sözü günümüz politika sahneslne uygulamak istersek, şoyle dememiz gerekecek: «Ping pongla gelen, tenisle gider». Gerçekten de, ABD ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında 1970'lerin başında bir Amerikan ping pong takımınm Çin'e gitmesiyle başlayan iyi ilişkiler, aradan 10 yıldan blraz fazla süre geçince, bu kez bir Çinli tenisçinin, Bayan Hu Na'nın ABD'ne gidip de dönmemesiyle eski parlaklığını yitlrmiştir. Pazar günkü Cumhuriyet'te, ABD Dışişleri Bakanlığımn bir açıklaması yayınlandı. Bu açıklamada, Pekin'in Washington ile imzalamış olduğu kültürel anlaşmayı geçersiz ilân etmesinln aşırı blr tepkl olduğu ileri sürülmekteydi. Pekin'in tepkisinin aşırı olup olmadığmı anlamak İçin olayın ne olduğuna bakalım: Geçen yılm temmuz ayında Kaliforniya'dakl bir tenls turnuvasına katılan Çinli sporcu Bayan Hu Na ülkesine geri dönmemiş ve ABD'den sığmma hakkı lstemiştl. Bu istek ABD makamlan tarafından lncelenirken. Pekin Hu Na'ya sığınma hakkı verilmemesi İçin diplomatik girişimlerde bulunmuştu. özellikle Çin Amerikan ilişkilermin gelişmesi konusunda büyük çabalar harcamış olan Deng Hisaoping, tenisçinin ülkesine geri gönderilmesi hallnde, herhangi bir kovuşturmaya uğramayacağı konusunda güvence bile vermistl. Ne var ki, aradan sekiz ay geçtikten sonra ABD Hu Na'nın sığınma isteğinin kabul edlldiğlni açıklamıştır. Sözü edilen açıklama üzevine Pekin kendi ulusal onurlarının zedelendiğlnı söyleyerek çok sert tepki göstermiş ve ABD çin ilişklleri soğuma dönemine girmiştir. tşte kültür anlaşmasımn tek taraflı olarak kaldırılması bu olaydan sonra meydana gelmlştir. Olaya bu kadarıyla bakıldığında Çin'in davranışını anlamak çok güçtür. Her ne kadar Pekin yöneticilerinin kendi davranışlarına uymasa da. çoğulcu ülkelerin bu gibi isteklere olumlu yanıt vermeleri doğaldır. Herhalde Pekin'dft de bu durumu bilen yöneticiler az değildir. O zaman Çin ABD üişkilerindeki bu gelişmeyi nasıl açıklayabileceğiz? Gerçekte, Hu Na olayı, Arşidük Ferdinand1 m öldürülmesi gibi, barutu ateşleyen bir kıvılcundan başka bir şey değildir. Çin ile ABD arasında, üçüncü kîşlye duyulan öfkenin ürunü olan abartılmış derecede iyl illsKilerin günün birinde, Le Monde'un 9 nisan tarihli başyazısında belirttiği gibi, olması gereken normal düzeyine oturması zaten beklenmeliydl. Çünkü abartılmış Çin Amerikan yakmlığı ne Çin ve Amerikan yönetimlerl ile halKtarının ideolojik yapılarına uymaktaydı, ne de bir akıl işbirliğinin smırları lçine sığmaktaydL Pekin Moskova'ya duyduğu tepkinin itisiyle, Mao'nun kırmızı kitabında her sorunun yanıtınm bulunduğunun sanıldığı dönemden, Kİ o dönemde, tüm Çin «kartondan kaplan olan» Amerikan emperyalizmine karşı savaşa hazırlanmaktaydı birden balıklama, «herşeyin CocaCola ile daha iyi gittiği» döneme geçmiş oldu. ABD ise, Sovyetler'i kuşatma politikasında Çin'i kullanabileceğini dtişünerek, bu yakmlaşmayı kolaylaştırdı. Washington bu yakınlaşma politikasını öylesine benimsedi ki, bir zamanlar desteklediği ve Çin halkınm tek yasal temsilcisi olarak gördüğü Taiwan'ı yainız ve desteksiz bıraktı ve BM'de onun yerinl Pekin'in almasını sağladı. Ne var kl, yukarıda belirttiğimiz neden yüzünden bu aşırı tepklsel politikanm degişmesl ve daha «normal» blr doğrultuya oturması kaçınılmazdı. Nltekim Reagan yönetiml işbaşma gehnce, Washington'un «ahde vefa» ilkesine uymasmın, Üçüncü Dünya ve Latin Amerika ülkeıerindeki müttefikleri nezdindeki itibarmı artıracağını düşünerek, Taiwan'a ekonomik ve askerî yardımı artırdı. Bu politika, İki Çin'i birleştirme emelınden hiç bir zaman vazgeçmemiş olan ve Amerikan desteğinln Taiwan'dan çekilmesi üzerine, bu isteğini barışcı bir politikayla gerçekleştireceğinl düşünen Çin'e büyük bir darbe oldu ve Pekin, Washington'un yardun politikasına sert bir sekilde tepkl gösterdi. öte yandan Reagan yönetlminin Çin lle ticarete bazı kısıtlamalar getirmesi de, iki ülke arasındaki illşkilerde soğuma doğurmuştu. Bu arada Çin Halk Cumhurlyeti, Sovyetler Blrliğl illşkilerlnl, ilk günlerln düzeyine değilse bile, biraz daha yumuşak ve biraz daha normal bir duruma sokmak için görüsmeleri sürdürüyordu. (Arkası 9. Sayfada) Kral Hüseyin: FKÖye tozgın. Reagan: Planı suya düştü. Ürdün Hükümeti resmi bildiri yayınladi: FKÖ ile olan anlaşmalara bağlı değiliz AMMAN, ( u . ) Ürdün ln llhak polltikasına şimdiye Hükümeti, Filistin Kuıtuluş degln olduğu gibi bundan örgütü (FKÖ) ile ilişkilerı böyle de karşı çıkacaktır. konusunda, aşağıdaki resmı • 1932 yılının eylülünde bildiriyi yayımladı: Fas'ta yapılan Araplararası Do • Ürdün, konumu itîbariy ruk Konferansında kabul edile, Ortadoğu'da îsrail saldırı len Arap barış planıru uygulanna hedef oluşturan ülke lama ünkânı yoktur. Buna lerin başında yer almaktadır. karşın Başkan Reagan*ın önerBu yüzden bağıresız bir aske diği planı uygulama şansı darl varlığa sahip olmak ve bu ha çoktur. askeri varhgını korumak zo• Ürdün Hükümeti blr basrundadır. langıç olarak, Başkan Rea• Ürdün Hükümeti, îsraü' gan'ın önerdiğl planın uygulanmasından yanadır. • Başkan Reagan'ın sunduğu plan, bir yandan Filistın Kurtuluş örgütü (FKÖ) temsilcileri ile, öte yandan lşgal altmdakl Filistin topraklannda yaşayan Pllistlnli liderlerla değerlendirmeye tabt tutulmuş ve Arap topraklarmın kuı tarılması açısından ortak bir P''ıtıka izlenmesi konusunda CENEVRE (a*.) Afganistan bunalımına ilişkin «dolaylı» görüş>meler uun Cenevre' de Pakistan ve Afgan hükümeti heyetleri arasında, BM Genel sekreter yardımcısı Diego Cordovez gözetiminde başladı. Müslüman gerillalar ise görüşmelerde Afgan halkının temsıl edilmediğini ve temaslartn sadece Sovyetler'in amaçlarına hizmet ettiğini belirterek alma cak kararları kabul etmeyecek lerinı açıkladılar. Cordovez görüşmelerde, yalnızca mülteciler (Pakistan'da 2.600 000 Afganlı mülteci bulunuyor) sorununun ve mültecilerın evlerine özgürce donebilmeleri konusunun ele alınacağını söyledi. görüş birliğine vanlmıştır. • Bundan önceki çalışmalarda ortak bir politika izlenmesi konusunda görüş birliği sağlanmış ve daha sonra bu yold3 bir anlaşnıa imzalanmasına gldilmiştir. Ancak Filistin Kurtuluş Örgütü (PKÖ) bu kez, böyle bir anlaşmayı imzalaınaktan vazgeçtiğini bildirmiştir. Bu bakundan, Ürdün Hükümeti, bundan önce PKÖ ile inraaladığı anlaşmalara bağ lı değüdir. • Ancak buna karşın, Ürdün Hükümeti, Filistin halkınm tek yasal temsilcisi olarak esklden oldugu üzere, bu kez yine, Filistin Kurtuluş örgütü' nü görmektedir. • Ürdün Hükümetl, Filistin sorununa çözüm amacıyla yapılacak görüşmelerde FKÖ'nün yerine herhangi bir temsilcillk görevird üstlenmeyecektir. Arafat ile Hüseyin neden anlaşamadılar? Dı$ Haberler Servisi Kral Hüseyin'le Yaser Arafat arasındaki görüşmeler başlangıçtan berl iki konuda düğümlendi, • Genişletilmiş barış görüşmelerinde Filistinlilerin temsilı. • Banş görüşmelerinin hangi çerçeve içinde yürütüleceği. Hüseyin, görüşmelere Filistinler adına katümak için FKÖ'den yetki istiyordu. Ürdün Kralı ayrıca görüşmelerde Reagan planının temel olarak ahnmasmı istiyordu. Hüseyin'e göre şimdiük en önemll sorun îsrail'in Batı Şeria'da hızla sürdürdügıl yerleşim merkezleri politikasım durdurmaktı. FKÖ ise geçtiğimiz yıl Fez doruğunda alman karar uyannca Filistin halkınm tek temsilcisinin kendlsi olduğunda ısrar ediyor. FKÖ aynca Filistin'e bağımsız devlet kurma hakkını tanımadığı için Reagan planını da barış görüşmelerinde temel olarak kabul etmiyor. Afganistan görüsmeleri Cenevre'de basladı • Iran, yeni bir saldırı başlattı BAÖDAT, (Ajanslar) Irak Silahlı Kuvvetlerince dün yayımlanan bir bıldiride, îran askerlerinin Misan bölgesında 30 kilometre uzunluğundaki bir ateş hattmda önceki ak şam yeui bir saldınyı başlat tıklan, ancak Irak blrliklerinin bunu püskürttüğü belirtildi. Irak ajansı «INA» tarafından yaymlanıp Manama'ya ulaşan haberlere göre, îran saldınsı dün sabaha değin sürmekle birlikte, iki Ulke arasındaki uluslararası sınırlarda herhangi bir değişikllk olmadı. Bağdat radyosu 300'den fasla Îran askerinin esir alınarak cephe gerisine gönderildigi ni ilert sürdü. Bağdat radyosundan yayınlanan bir askeri bildiride, saldın ya geçen tran askerlerinin îrak ordusuna bağlı 20. tümen tarafından «inıh» »dfldiğf» iddta edildi. Bağdat radyosu, yüzlerce îranlı esirin cephe ge risine gönderümek üzere bekle diğini de iddiasına ekledi. Tabran radyosu İse Irak cep hesine ilişkin kısa haberinde, önceki gece cephenin güney ke siminde şiddetli çarpışmalar meydana geldiğini Irak birliklertnin amacına ulaşmayan bu operasyondan sonra geri çekilmek zorunds kaldıklannı savundu* İranIrak savaşındaki bu canlanma petol sızuıtısımn Basra KÖrfezini iyice tehdit etmeye başladığı döneme rastlıyor. îranlı lider Humeynl, «Batıb piiçler ve yayın araçları, Körfez savaşınt amacmdan saptırrnak ve gölgelemek için, petrol yayılmasını gerekçe olarak kullanıyorlar» dedi. Dış Haberler Setvisl Nazılerin II Dünya Savaşı'nda, Varşova getosunda 70 binden fazla insanm ölümüyle sonuçlanan Yahudt katliamınm 40. yıldönumü nedeniyle çeşitli ülkelerde anma törenlen yapndı. Polonya'da, katliamm g^çekleş tiği Varşova getosunda binlerce kişinin katıldığı törende konuşan Beşpiskopos Jozeph Glemp, Nazi ıssalfne karşı direnerek ölenleri «İnsan gibi ölmek jsteyen kahramanlar» olarak nite'edi. Nazi katliamını kınamak amacıyla Italya ve Ynnanistan'da da gösteriler vapıldı. 1943 yılının, 19 nisaninda, Varşovah Yahudiler, Nazi îşgaline karşı bir direniş başlatmışlardı. Sayılsn yalnızca birkaç yüzü bulan direnişçıler Alman tanklarma karşı kendi yaptıklan ilkel silahlarla karşı koymaya ça lışmışlardı. Na?i biriikleri di renişin gerçekleştiği Varşova getosunu yerle bir etmiş, 70 binden fazla insan öldürülmüştu. Varsova Geto'su katliamsnda ölenler anıldı Sovyetler 'de Özel girisimcilik yayılıyor Dış Haberler Servisl «Andrel Alekperov*un Moskova'daki pazar yerinde ufak bir tezgâhı var. Alekperov'un bu tez gâhta sergüediğl mallan almak İçin halk kuyruğa glriyor ve mallan kısa sürede satılıyor. ÇflnkO Alekperov, Sovyet hukümetinin yapamadığı blr şeyi yapmakta, Moskova' da kış ortasında taze domates ve salatalık sat: maktadır. «Newsweek» dergisl son zamanlarda ufak özel teşebbüsün giderek yayıldığı görülen Sovyetler Birliği'ne İlişkin yazısına böyle başlıyor. Derginln muhablrl Alekperov'la görüşmüş. Alekperov'un yurdu Tacikistan! Orada özel bir evl ile otomobill var. Kol lektlf çiftlikte teknisyen olarak çalışan Andrei Alekperov ayda 250 Ruble (450 dolar = 90 bin TL.) kazanıyor. Hükümet Alekperov'a 400 metrekarelik toprak vermlg. Alekperov burada mesai saatlan dışında meyve ve sebze yetişKendlsine yedl çocuğu da yardun ediyor, Alekperov yılda dört kez, yanında meyve ve sebze çuvallan İle, uçağa atlayıp Moskova'ya gidlyor. Pazarda günde 2 dolara kira vererek tezgâhmı ku racağı ufak bir yer kiralıyor. On gün sonra ise, cebinde 2.100 dolarlık kazançla evlne dönüyor. Alekperov, domatesln kilosunu 20 dolara (4 bin lira) satıyor. «Newsweek» muhabiri, «bu çok pa halı değil mi?» diye sorunca, şu yamtı almış: «Bu tlcarettir». Merkezl Planlama, blr dlzl tüketim maddesinüı üretim ve dagıtımında yetersiz kaldığından, Sov yet vatandaşlan gereksinmelerlnin önemli bölttmünü özel girişimlerden sağlıyorlar.. Hükümet İse, serbest piyasada fiyatların zaman zaman çok yüksek olmasını görmezlikten geliyor. Çünkü ülkede ekilebillr toprakların sadece % 3'üntt oluşturan özel çiftlikler, tüm tarımsal üretimin % 30'unu sağlıyor. Devlet bu yüzden özel çiftçllerl dolaylı destekllyor. =özetle= Eroinci kadınlar Türkiye'den Yunanistan'a geçiş yapan biri Alman diğeri Fransız iki kadm eroin kaçırma suçuyla tutuklandı. Kadınlarrn arabalannın gizli bölümünde piyasa değeri 4.8 milyon dolar olan 4.5 kilogram eroin ele geçirildiğl büdirildi. Yunanistan yetkilileri iki kadının ülkeye Turkiye ile sınır ka pısı olan Evros'dan glrdikleri beîirtildt. ABD ile çîn Halk Cıırnhuriyeti arasında, Çinli tenisçi Hu Na nedeniyle ortaya çıkan gerginlik sürüyor. ABD'yi ziyaret et mekte olan sekiz Çinli gazetecinin, Hu Na'nm siyasi iltica isteminin Eeagan yönetimînce kabul edilmesini proesto amacıyla ülkelerine geri döndükleri bUdirildi. çin Halk Cumhuriyeti, Vietnam'ı «Ortak emırlannda blr süredir devam eden provakasyonlara son vermesi» konusunda uyardı. ABD . Çin gersinli&i Çin, Vietnam'ı uyardı Fin hükümeti Andrei Alekperov: Ticaret ticaıettir.. Finlandiya'da işbaşındaki koaIisyon hükümeti istifa etti ve genel seçimlerden sonra yeni hükümeti olusturmak için görüsmeler başladı. 12 Nisan 1983, Saht Türidye İmar Bankası T. A.Ş. 55nci hizmet yılını gururia tamambyor. TÜRKİYE İMAR BANKASI T.A.Ş. Tüm bankaçılık hizmetlerinde, üstünve ileri servis anlayışı ile w daha nice 55 yıllar "(g^BLl deıneye hazırdır.