Katalog

ÇAĞDAŞ TATINLARI Yol Kesen Irmak H. V. VEL1DEDEOĞLU EDERÎ. 350 LÎRA lsteme Adresi: Çağdas Yaymlan Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu • îstanbul umhuriy 59. Yıl Sayı: 21023 Kurucusu: Yunus NADt 40 TL. 9 Mart 1983 Çarşamba ÇAĞDAŞ YAY1NLARI MEKTUPLARIYLA HAÜKARNAS BAÜKÇISI AZRA ERFIAT 2. BASI EDERÎ: 150 TL. Utema Adresi: Çağdaş Yaymlan Turhocağı Caddesi 39/41 Cağaloğlu • îstanbul Ölü sayısı 96 ya ulasırken facianın nedeni araştırılıyor Kantiülı.' Armulçıık tain grizu patlamasında hayatııu haybeden işçilerden kirnlikleri belirlenebilenlerin aüiarı şöylc: 9 Necdet DOĞAN Nihat CAN Hayri ÜNLÜTÜRK ONGULDAK Ere£ü'dekl grizu îaciasınm soruştıırmasına başlandı. Ereğli Kömürleri îçietmesi'nta (EKİ) Armutçuk bölgesi Kandilli ocağı, ya.şar Çetin panostmda öncekl gün eaat 17.30'da meydana gelen facianın «lhmal»den doğmuş olabileceği yolunda iddiaiar var. Olayın ve ölü sayısmın bu dereca yüksek oluşunun gerçek nederilerl, Ereğü Cumhuriyet Savcılıgınm yürUttüğü soruştumia ve EKt bünyesinde yapı Jacak teknik soruşttîrma sonunda ortaya çıkacak. Kandilli ocağmdan dün çıfcanian 12 cesefcle birlikte ölü sayısı OS'ya ulaştı. 89 yaralının teds.visi Zon guidak, Ereğli ve Istanbul'daki hastaneleröe sürdürültiyor. Ereğli/Armutçuk'ta ölen maden işçilerinin sayısı 96'ya yükseldi. Göçük altmda hâlâ birkaç işçinin cesedi bulunuyor. 89 kadar yaralı işçi Zonguldak ve İstanbuFda tedavi altmda. Grizu faciasıyla ilgili olarak hem Ereğli Savcıhğı hem de Ereçli Kömür İsletmeleri soruşturma sürdürüyor. Ölü sayısmın bu derece yüksek oluşunun nedeni soruştıırma sonıında ortaya çıkacak Basbakan Ulusu, Enerji Bakanı İlkel ve Sosyal Güvenlik Bakanı Şide, Ereğli'de bilgi aldılar, incelemeîer yaptılar. Kaza nedenleri konusunda farklı göriisler öne sürülüyor. Kandilli üretltn bölgesinde lncelenıeler yaptılar. Türkiye'nin en büyUk maden ctîik kazası olan facianın meydana geliçi konusunda çeşitli Köriişier var: Henüz belirlenemeyen bir nedeme ilk patlama saat 17.30 sulannda KandilH Oeağı'nın «350 kod»u olarak nitelenen V.uyunawndan 548 metre aşağıda çef Yaşar Çctln'in sorumluluğundaki 12.00" nolu panoda meydana geldi. (Pano Itömür çı. kartıian yere rtsniyor.) Bu pat lamadan 1 oakika kadar sonra U ikinci bir patlamanın mpydana 'e «305 kodını olarak bilinen kuyııbaşmd.an 503 metre aş'iğıdaki Tumba çoktu (Tumba ocak lçlndebi kömür aktarma yerine deniliyor.) Aynı anda ycryüzünden 598 metre aşağıda «400 kod»ımda ds göçükler oîdu. Deniz ciüzeyindeıı aşaŞıriaki deriniige nıetre birlmi üzerlnden kod deniliyor. Kandilli o Z Basbakan Riilenîî lîiusu. Enerji ve Tarıil Knynaklar Bakam Fahir İlkel v« Sosyal Güvvn Iik Bakaru Sadık Sitle dün Türkiye'de en büvük maden faciası Zonguldak maden havzasında, son 42 yıl içinde çeşitîi iş kazalarında 2.968 kişi öldü. Bundan önceki en büyük grizu facialarında Amas ya Yeni Çeltek'te 68, Armutçuk'ta tîa (i3 kîşi can vermişti. ZONGULDAK ICumhuriyct! Son 42 yıl içinde Zon guldak mnderı havzasındaki iş kazalannda toplam 2968 kişi yaşanıını yitirdi. Zonguldak maden havzasındaki Türk madencihk vaşam1.nın en büyük faciası olarak nitelendirilen önceki günkü kazadan önce en büyük ölümlü o!ay 1942 vıhnda Armutcuk'ta meydsna geidî "•'o 63 lcisji öldü. Ancak özeî sektörün Yeni Celtek ocağında da 19fi5'te meydana peİGn pat.lamada 6 kisi ö!R müştiı (Arkası Sa. 11. Sü. 8'de) Cesedi gösteriyorlar: Bııoıı tanıvan var mı ? Hasan UYSAL rmutçuk bölgesinde 7 bin 500 maden îşçisl çaîışıyor. Aileleriyia biriikte 20 bini gpgon fcu insanlara hizmet veren dispanserin adı «Armııtçuk " SSK DispansPrU. Dispansor'cüe topu topu iki jjratisyen tekim görev yapıyor. Bıu'.îann da ?ık srk değtştiği. kimi zaman biç doktor kalmadJgr belirtiüyor. ölümden kıl payı kurtulan işçi komı açılınca içini ç* kip, «1375'e kadar burası TKÎ'ye aitti. Ker türlü doktonı da ehesi de vardı. SSK'ya Reçince cbe blle kalmadı.» diyor. Toprağm yüzlerce metre altında can veren ınaden işçilerinın son duragı, bu dispanser oluyor. önünde yüzJerce aglayan yorgım, aç, soğuktan titreşen, agıtlar ya(Avkasi Sa. 11. Sü. 1 tle) Asansörüıı başnıda ölülerini bekliyorlar Deniz SOM aza yerine 13 nıımaralı kuyudan glddllyor. îkl katlı kafes bıçinıinde yanyana İki büyük asansör yeryüzünden 49R metre aşağıya imyor. Bundan ' sonra yaklaşık bir kilomeüre yürünüyor. Ve tiçüncı.l bir asüJisörla ycrın dibine doğru, kümür çıkartılaeak böljrRye bir yolculuk başhyor. Falîat, artık bu J'ol tıkalı, 13 nıımaralı kııyunun başı kazadan sonra gece boyunca madfa iççilerinin yakınlan, arkadaşlan ile doluydu. Herkes aşağıdan haber bekliyordu. Çevrede askerler güvenlik önlemi almış, çıkartılan yaralılann bir an önce hastanelere sevkedilmesini sağlıyordu. Kuyunun hemen yanmda bir pano var. Üzerinde «Dîkkat raylara yaklaşmak tehlikell ve yasaktır. Insan nakîl saatleri hariclnde kuyuva yakloşmayınız» yazıyor. (Arkası Sa, 11, Sü. 1 de) cağmın S!k glrişinin 13 nıımaralı kuyunun deruz (iıızeyinden itibaren derinlıfı 3''D r.ıetra. Kuyunun yeryüi'Uîidcn de:üz düzeyino olan u/akıi'.ı ise 198 metre. Eöylece ku^ u:iı.ıı topiam derlnliği 4 H metı ol ı H yor ve Basbakan Ulusu d.ı ' . ı yiizilnılen 4G3 metre dtrml.'.o indi, gazetecilerle birütvtp Olayıtı, «ihru.il»don kavruk Umcügı konuvmda çeşıd; KÜ rüşler ıleri sürülüyor. L fi \r; a göre, Itimal, bir önceki v.:rıUy.'i amirinin gnzu oranmı ue lirleyip yeni vardiya anı ııııe bildinr.emesi, onun da ı1 ••u »e grivııyu sapıamadan oca.'.ı ;ıl majînda yatıyor. Sentüka kaynaklarına • >:>' ; grizu gazını temizleyen 'ı.ıva 1 lrmdırma sisîer.ninı c^.'^ '"1'jeneratör işlemedi. Ashncsj P'i sısıem ototnat.il; oiüraı; ^ \ • ıye giriyor. Havalandırnıa v.*'e tnj konusımda senâika h r ıv Itadar fince işverene ujM»r:ı>w iık çıkardı. İwcren ise b " n oııarıldığım bildirdi. \w* ı\ son olaydü slektrilder ke ıl! 1n c.a havalandırma sistemı ,ı. i rııadı ve grizu gazı da tı.ır / lenmeylnce patlama oidu Hafif yaralı olarak Kı r ulan işgiîerin netnen heps; ;J 3 lom saueco patlama sesiylo nır' 1 L göçiikte kaidıklannı, baş v ı 1 Rüori olmadığım söyledıkı İs çilorcien bir bölümu, p"t am» sesınln geldiği taral'tan duman geldiğlnl görüp aksi yöne kaçnıaya başİKÎıklanm, bu sıracîa kendilorine katılan başka işçllerîe kürneîeşip yere düştiiklerini, sonraFinı hatırlayamsdık laruu anîatt'.Lir. Patlaınanın meydana geldifjl ocağm yeryiizUne çıknn biilümünden, patlamanın riuyulcHığu ve kuyudan alev cıktıu:nm gciriüdüğü bildirildi. «BÜ\1*K FKt.AKET» Zonguldak ve havalisi Maden İşçiler: Scndikası Baş^anı Mphınct Tczcr, «Bu olay tarihlmizde'vl en büyük madi'ncilik felakeüdir.» dedi. Olayı duyduîıtan sonra Kandilii ocağma pidereit kurtarma çalışınalarmı lzleyen Tezer, şunları söylsdi: «Olayın srfeu patlamasıııdan olduğu söylenîynr. Bu konuda Incelemeler dalıa yapıimadı. Ve besln sonuç belll olınadı. (> nedenle bir şey söyieıneyeceğim. Ancak gördUğüniu: gibi, hepiıniz perişonız. Çok büyük recaat. No diyebilîrim?» 7 ÎŞÇt ZEHtRLENDt Kozlu bölgesinden gelen tatı llsîyo ekîplerinin de destegiyla süren göçük kaldırma ve ceset çıkarma çalışmalan sıra»mda, lçerdekl grizu gazından 7 işçi zeairlendi. Zehlrlenen madencller ambulanslarla SSK Armutçuk dispanser.ma götürüldüler. Ancak dlspanserde ysr olmadığından beton üze rine serilen süngerlerin üzeri ne yatınîdılar. «YAN'GIN BABAJI SAĞLAAI» Zonguldak Maden îşçUeri Sendikası Armutçuk bölge teın silclsi Yekta Kalafat, patlama naı nedenlnln henüz billnmo diğinl ve sendika bünyesüıdB kurulan Uç kişilik bir teknik heyetln çalışmalanna başladıJJını bildirdi. Kalafat, patla(Arkası Sa. 11. Sfl. i de) Veui'T Üztürk, Vahdetün DUdcî. Hinunet Topal. Melunet Kı!.<;. Nurcttlu Akyol. Muzaffer Sarı, Tevfil; L'Juda*. Mebmet Koiay. İsnıai! Vaicıukaya, lsmail H.vSJu Duysafc. ftlehmct Aydın. Metin Yauıan. Saiiiîi Aydııı, Ila.sau Berberkaja, Sa» ılpttui Acar. Y'aşar Yılmuz, Ahmet Altay, Şaban l'arnukçııoğ:. lu, Mehmet Kayıkçt. Cemil liysal, Mehmet Hastürk. Ahnıt't Viiiit, Mehmet Ünver. Hüseyin Erdem, Süleyman Erdem, Meh met üemircan, Tevfik Ozttenıir, Abdııllab Eğeli, Nazun Kıvımız, Vaşar Sönaıez. Şabau L'zur!, İsa Ayyıidjz. Rasira Ya\a/, Mebmet Türkoğlu. Ertug;nıl Tarakçı. Teınel Aydın, Alî Tııran, Cevat Yavuz. Ahınet Frdosthı. Kamazan Akııi. Se. fa Kurtui, Kazım Senkaya, fie(Arkası >;• U Sü » ıîe> Ercğli SSK Hastanesi: Hali] Baysal, Ahtnet Ertürk, Hüftfjin Uyar, Şaban Kardsş, Mohmtt Kaçar, İl>as Bozkıırt, 1'aşîir Acar. îzzet Katmaz, izzet Baİr.'.y, İbrahim Özka!. Ereğli Devlet Hastanesi: Ilatim Demîray, Mehmet Sezgin, tbrahim Karakaya, Mehmet Bölükbaşı, Cafer L'ıbaricaya, Mustafa KesJrin, Abdullah Berber. Zonguldak SSK Hastanesi: tbralıim Tiirk. Hayrettln Aydıu, Mehmet Akın, Cengiz Akyüz, Hüseyin Denıirel, Hakla Vıldızhan, Hüseyin TeWn, (îüner Üztürk, Zcrat Kurutaş, Ostnan Alvkaya, Recep Güzel, Şft^ ref Tomel, Hüseyin Çarşambalı, Asım Günay, tsmatl Alandağ, Meluııct Özdemlr, HüseyİB Kocaman, Mustafa Erdem, Na(Arkası Sa. 11. Sü. S'de) BU SEFEU KÖMtlt DEGİIJit TAfJIDIKLARI EKt KandiUl Bölçesi Armutçuk Ocağı'na raaden işçileri kömür çıkarnıaya Kirıîili'r. Derken bîr patlam;»... Maden işçisinin kâbusn... Grizu... Bir patlama dalıa... îlkinde ayakta kalan, iklncisinde yıkünu?. Yaşar Çctln panosunda hayat kalmanuş. Maden işçileri dahyor yine madene. Arkadaşlannın cesetlerinl taşıyorlar. «Şükiir, blzp bir şey olınadı», diyebilpn var mı atha içlerlnde? Yok. (Fotoğraf: Necdet DOĞAN) Evren: îhiîiali görülenler meydana cıkarılmalıdır Cumhurbaşkanı dün yayınladığı mesajda «ilgililerin daima uyanık olmalan ve öngörülen tedbirleri eksiksiz uygıılamalan şarttır» dedi. ANKAHA, (Curühuriyet Biirosu) Curnhurbaşkam Kenan Evren, Armutçuk kömür üretim bölgesindoki gri zu patlaniiVBiyla ilgili bir me saj yayınladı, «İhmali görülenlerin on kısa zamanda meydana çıkanlmasmı ve co zalandırılmasını beklemektcyiz» dedi. Cumburbaşkanbfeı Basm V8 Halkla îlişkiler Müşavirliği'nden verilen bilgiye göre, Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in mesajı şöyle: •Zonguldak'ın Armutçuk kömür üretim bölgeslnde KandilU Made n Ocagı'nda meydana gelen ve çok sayıda yurttaşımızın ölümüne, çok 3ayıda işçimizln yaralan malarına sebep olan grizu patlamosı, hepimizl derin a > cılar içinde bırakmıştır. Hükümet ve yetkililerden kazaya iiişkln sık sık bilgi alıyorum. Kömür üretinıi son derece meşakkatii ve o oranda da dikkat ve disiplirı îstoyen bir görevdir. IIgililoriu bu konuda daima uyanık olmalan ve öngörülen tcdbirleri eksiksiz uygufamalan şarttır. İhmali görülenlerin en kısa zamanda meydana çıkanlmajsını ve ce zalanduılnıasıru beklemekte» yiz, Milletçe maruz kaidıgımız bu ortak acıyı yine milletçe fçten duygularla paylaşmakta olduğumuzu açıklarken, elim kazada havatlannı kaybedenlere Tann'dan rahmet diler, aileleriııe ve yakınlanua taziyetlerimi suna rım. Kazada yaralaııan yurttaşlarımıza geçmiş olsun derken, toprak altında mah sur kalan yurttaşlanmızın da bîr an önce kurtanlmalarını diliyorum.» kazalarmda Türkiye birinci Haber Merkezi îş kazaian konusundaki biiimsel araştırmalur ve çeşitli ülkelerin maden işietmelerindekj kazalarıu tekrarlama oranîanmn karçılaştırılnıasi. Türkiye'nin bu konuda olumsuz anlamda rekor kırdıgm) ortaya koyuvor. îş kazaları tekrarlama oraru en vüksek olan ülke TürkiyeUiııslararn.sı dürevde krrşı. laşt.ırmB vaomak içîn şoyle bir vo) kullanıhvor: Bir vılda 300 <zün çahşBn bin işci baPina. tszminat ndpnfir» is kazalnn hesatılanıvor Bu vöntpmle <Arkası Sa. 11. Sü. 8'de) Maden Federasyonu gon once, emniyet nizamnamesinin degistsriimesini îst&mists Haber Mei'Uezi Türk I.; .Yurdumuzdaki is Iıa zal:irıi3ın noksan önlemlor yüi'.ünden böyJu büyük l'ati alarla sonuclanmasının ger 'cl> neden'eri üzeri«de durıılma.'.ını» istedi. Madon **o ıierrısyonu Genel Basjkanı Kemal Özer: iie Genel Seki'ülerj Mustal'a Ürhan, Msdfn Emniyet Nizunınanıesi nin büh'in utcraşlarina rag men degiştirilmeyişini eleşt.irdiler. TMMOB BaşI.a.Tn Bülent Tanık, «üretim zor laıııaSarmdan vazgoçilmesi ni» istedi Mimarlar Oda;ı'nca yapılan açık'arnaöîi, «meydana geîen her kazaıım bir sonraktnin habercisi oltlujju» iieri sürüldü. Çalısma yasa taslakları üzerinde son değeriendirmeyi yapınak üzere dün yapjhna r,\ gereken Türkîş Kurulu toplantüji iptal edüdi. Yönstim Kurulu toplantisaıdan sonra yapılan açıklamad&, şöyie deııildi: «Bu o'ay, yurdumuzdaki en büyük iş kazasîdır. Yurdumuzdaki iş kazaîannm, noksan öıılemler yüzündon böylesine büyük facialorla sonuclanmasının gerçek ne(Arkası Sa. 11. Sü 3 de) ÎTÜ Maden Böîümü Başkanı Prof. Birön: i.;zakt:an Grizu Kıımanda Sistemi"ne geçilmeli İ^tanbul Habcr Senisî İTtT Maden Mühendishği Bölür.ni Başkanı Prof. Dr. Ceniâl Bii'ön, Türkiye'de grizu pstiü makn'inııı en B^a indıriimes; i<in ustıda yaygın şekilde kuîl.iuıhn «V/aktaii Grizn Kuman ıîi!" sî..tu:'üııin tünı nıaden oCc'kUrma yerleştirilmesi gerek ti'iini Köyledi. Aynca, maden ceaklarında çalışan müîıendislı'rir. yanısıra nezaretçi denı'f.ıı çavuşiara, başçavuşlara ve ozelUkle barutçu!ara d3 «Gri. zumetre» cihazlanndan dağıtilinasmm doğru olacağıru b«?lirtü. EKt Armutçuk kömür ocağm da öncskl akşam meydana 30 leu grizu patlaması konusunda konuştugumuK Yüksek Macîcn Mühendisi Prof. Dr Cemal Bir. #n .bilirkişi raporu olmadan siındidsTi konuşmanm sakmcalı olücağırjı i;?lîrtti. Prof. Bi;ön, batıdaki maden ocükîarmda havadakl metangazı oranı °.b l'dn uzerine çıktığında «Czakdan Grizu Kumanda Sistemi» ile ocağın tüm elektriklerinin anmda kesillp. işletmeye alarm verildiğinl vur gulayarak şöyie dedi: (Arkası 8a. 11. Sfl S de) E Koltvğutiu kuruyan (icnsc'îcr: Tiirkiye'ye y;atiim Uevam etmcli. 3. myfada • CMenk'i Cantas'ı yönetenlcr kiınler? /. Sayfada • 3 yılda (iyatlar ne ka dor arttı: 2.5 iiralık banliyü tren iicreti 25 Ura oldu. 9. sayfada m Milli takını busün Ko manya Üe oyııuyor. 10. sayfada B Sov>retlerin sflper de~ nîz.iitîsı. 12. sayfada ANK'VltA, {(Jumburiyet Bürnsu) Tür!; İş'e bağli Marlf.n F'ederasyonunun. Zon gu'ıiak'tn KKl'p vakın işçinin ya jaınınn. nıaî olan grizu patlinıa & olavınclan 20 gün önfp Çalış ı rr.a BakanlıSma başvuran'.k «rnadrn islptmelprinde aîınaenk enınivct önlemleri haklcın ci.aki ııî/amnanıpnin» yeniden düzenlenmesini isteöijii öğre Rildi. (Arkası Sa. ?l. SB. l de) MUSALLA TAŞINDA DA YANYANALAR Ereğli'de, dispanserin önüno bir kamyon yana.şıyor. Cesct '.lolu. İkinci kamyon da kereste dolu. Cesetlnr boşaltılıyor. Kerestelerden aielacele sıra sıra «ımısalla taşları» yapıhyor. imaralurdan biri bagırıyor» «Tabut kalmadı, kefen bezi kalmadı.» Dispanserin önüne tabutlar diziliyor. Sanki koca bir tırup, işbaşı yapmaya gidiyor. Tıpkı öy!e, sessiz ve düzenl! bir kalabahk... Az ötedo, yol kenarlarmda kadmlar. goçcn taşıüara scsle«Bizi de götürün oraya, ftlümüz var, bakacagız. Evlmizln dlreği yıkıldı...» (Fotoğraf; a.a.t