Katalog

T" 21 ŞUBAT 1983 DIŞ HABERLER Cumhuriyet 3 Saron, Israiiin * Lübnan pcıii i'casını beHrleyen Bakanlar Komitasine seciidi Körfez savaşında anlasmaya varma umudu doğdu Cezayîr Dışişleri Bakanı Ahmet Talip tranla Irak arasında tek anlaşmazlık noktası olarak savaş tazminatı konusunım kaldığını söyledi. CEZAYİR (a.a.) Iran* la Irak arasındaki çarpışmalar k&rşılıklı top ateşi ile sürerken, Cezayir Dışişleri Bakanı Ahmet Talib savaşı sona erdirebilmek için başlatılan arabuluculuk girişimlerinde önemli gelişme ler sağlandığını ancak 1ran'ın istediği savaş tazminatı konusunda, tarafların hâlâ görüş aynlığı lçlnde olduklarını bildirdl. îbrahimi, karşılaşılan güç lüklere karşın, Cezayir'in a rabuluculuk çabalarını sürdüreceğini belirtti ve 2,5 yıldır süren savaşta tek an laşmazlık konusunun İran' ın istediği savaş tazminatı olduğunu söyledi. Bunun dı şında, tran'ın savaş sona ermeden Irak'taki Saddam Hüseyin yönetimin devrilmesi konusundaki ısrarından vaçgeçtiğini belirten Ce zayir Dışişleri Bakanı, taraflarm, savaş sona erince 1975 yılındaki smırlarına çekilmeyi ve eilerindeki savaş tutsaklarını geri vermeyi kabul ettiklerinl duyurdu. Mısır Devlet Başkam Hüs nü Mübarak ABD ile Irak arasındaki ilişkilerin düzeltilmesl için arabuluculuk yaptığını ve bir Arap ya da îslam ülkesî tehlikeyle kar şılaytığında, Mısır'da ABD' ye sağlanan askeri kolaylık lardan, bu ülkenin de yararlanabileceğini bildirdi. ABD'nin Karşı Saldırısı ı vet, ABD sonunda karşı saldırıya geçti ve ı Batı Avrupa'da panik başladı. işin ucu Tür1 kiye'ye de dokunabileceğinden sorunun Uzerinde durmakta yarar var. ABD uzun süredir, Ortak Pazar ülkelerinde tarım ürünleri dışsatımına devlet desteği sağianmasından yakınmakta. bu olgunun serbest ticaret ilkeleri ile bağdaşmadığmı ileri sürtrıekte idi. Ancak tarım ürünleri dışsatımınaan büyük kazanç sağlayan Ortak Pazar Ülkeleri ABD'nin uyanlarım duymazlıktan gelmeyı yeğliyorlar, iki taraf arasındaki görüşmeler uzayıp gidiyordu. AET ülkeleri ayrıca, ABD'nin toplulukla olan tarım ürünleri ticaretinde 7 milyar dolara yakın fazlası bulunduğuna işaret ederek. destekleme politikalannı haklı gösterlyorlardı. Ne var kî, son iki yıldır tarımsal üretlmin rekor düzeye ulaştığı Amerika'da peynir, tereyağı ve tahıl dağları oluşmuş, bu dağlar eritilemediği takdirde fiyatların hızla düşmesi tehlikesl baş göstermişti. Üreticiler fiyat düşüşlerine karşı devletten destek istiyor, iflâs eden çiftçilerin sayısı giderek artıyordu. Washington sonunda karar verdi ve ihracatçılara devlet desteği sağlayarak çok ucuz fiyattan tarım ürünleri dışsatımına başladı. Ocak ayında Mısır'la yapılan anlaşma sonucu bu ülkeye 1 milyon ton ucuz buğday satıldı. Mısır, * ansa'nın geleneksel pazarı olduğundan bu anlaşma üzerine Paris hükümetini bir telaştır aldı. Kısa süre sonra Washington'la Kahire arasında Mısır'a 24 bin ton ucuz tereyağı satışma ilişkin görilşmeier başlayınca bu telâş, paniğe dönüştü. Mısır, süt ürünleri dışalımınm yüzde doksanırn AET ülkelerinden yaptığından kızgınlık toplulıığun diğer üyelerine de yayıldı ve Ortak Pazar, damping yapmakla suçladığı ABD'yi GATT'a (Gümrük ve Ticaret Genel Anlaşması) gikâyet etti: Özellikle Fransa, ABD'nin ilk hamlesinde piyango kendisine isabet ettiğinden, ateş püskürüyor. Nitekim, Tarım Bakanı Bayan Edith Cresson iki hafta kadar önce yaptığı açıklamada î'ransa'nın ABD'nin geleneksel pazarı Latin Amerika'ya devlet tarafmdan desteklenen çok ucuz mal satabileceğini belirtti. Federal Almanya Ekonoml Bakam Otto Lambsdorff ise gerekirse ABD'nin Ortak Pazara yaptığı tarım ürünleri dışsatımına kısıtlamalar getirebileceklerini bildirdi. Atlantik'in iki yakası arasında başlayan ticaret savaşı giderek kızışırken, sorurı Türkiye'yi de çok yakmdan ilgilendiren boyutlar kazanma eğiüminde görünüyor. ABD'nin başlattığı tarım ürünleri saldınsının ilk hedefinin, Türkiye'nin son yıüarda binbir güçlükle girebildiği Ortadoğu pazarian olduğu anlaşılıyor. Nitekim Washington, Mısır'dan sonra Irak'a da kancayı takmış ciurumda. 16 Şubat tarihli «International Herald Tribune» gazete.si, ABD'nin Irak'a düşük. fiyattan 450 milyon doiıirlık tarım ürünü satacağını bildiriyordu. Gazetenin haberine göre, geçtiğimiz yıl Aralık ayında Washington'u «sessizcc» ziyaret eden bir Irak ticaret heyetine 210 milyon dolarlık düşük faizli ihracat kredisl açılmış ve Irak bu kredinin 160 milyon doları İle ABD'den derhai buğdayla arpa almıştır. Bir kaç hafta önce Bağdat'a giden bir Amerikan heyeti ile yapılan görüşmeler sonunda ise Irak'ın bu yıl ABD'den 450 milyon dolarlık tarım ürünü alması konusunda anlasmaya varılmıştır. İş burada bitmiyor. ABD, Türkiye'nin en büyük müşterısi olan İran'a da yaklaşmaktadır. Tahran'la VVashington arasında karşılıklı suçlamalara rağmen, îran geçtiğimiz yıl ABD'den 1 milyar dolarlık besin nıaddesi ile sanayi ürünü almıştır. İki ülke arasındaki ticaret hacminin bu yıl daha da büyüyeceği ve ABD'nin İran'a düşük fiyattan besin maddesi dışsatımım artıracağı bildirilmektedir. Meyveden sebzeye, tahıldan süt ürünlerine kadar üretim fazlası olan ABD büyük bir saldırıya geçerek düşük fiyatlarla Ortadoğu pazarlarına girmeye başlamıştır. Türkiye'nin bu durumu çok dikkatle izleyerek önlemlerini alması gerekiyor. TEL AVİV, (a.a.) îsrail rrakümet!, Savunma Bakanlıpı görevinden alınan Ariel şiaron'u, yabancı güçlerin Lübnan dan çekilmesi konusur.da sürdürülen gö'rüşmelerde İsraıl heyetinm izleyeeeği siyaseti belirleyen Bakanlar Komitesi üyeliğine seçti. Bu arama, Savunma Bakanlığı sırasmdaki kaclar olmasa cia Saron'u Lübnan konusundaki İsrail siyasetini belirleme açısırsdan etkin bir pozisyon içine sokarağı şeklinde değerlendiriliyor. BUindiği gibi Şaron'un, Beyrut'taki Sabra ve Şatilla kamp. | îarmdaki Filist.inli mülteci'erin ı kaıliamı ıle ilgili olarak açılan I İsrai] Soruşturma Komisyonu'nca ıstifası ıstenmişH. Öte yandan muhalefet bu seçimi demokrasi ile alay olarak niteledı ve Şaron'un yeniden t'ski.si gibi karar alabileceği bir göreve atanmasım protesto etti. tşçi Parıisi üyesi Hainı HerKOg, bunun Soruşturma Komisyonu'nun kararı ile çelişkili olduğunu lıatırlattı. Ei Lübnan ordusu üc katına ç:karılıyor BEYRUT, (Ajanslar) Lübnan Dışişleri Bakanı Elie Salcnı, halen 23 bin kişiden oluşan Lübnan ordusunun gücünün üç katına çıkanlacağuu açıkladı. Elie Salem sınırlann korunması için de 20 bin kişilik bir Sınır Koruma Kuvvetinin omş turuiacağmı belirtti. Lubnan'a bundan böyle göçmen kabul edilmeyeceğini belirten Salem, ülkedeki yabanoıların sayısınm 600 bini aşmasına ızin vermeyeceklerini söyledi. Lübnan'ın yerli nüfusu 3 milyon. OLAYLAR DURMUYORı Assam eyaletinde yapılan seçimleri, Bangladeşli göçmenlero de oy hakkı tanındığı için boykot eden yerli halk gösterilere ba.şlayınca k&nh olaylar birüırini izledi. Fotoğrafta polis tarafmdan çrötürülen bir gösterici görülüjor.. Secimlerin son turunda kanlı tırmanma Assatn 'da katliam: 8 saatte 1000 Bangladeşli ötdürüldü Dış Haberler Servisi Hindistan'm Assam eyaletinde seçim kampanyası ne deniyle son haftalarda mey dana gelen kanlı olaylar cu ma günü yapılan büyük bir katliamla yeni boyutlara ulaştı. BBC radyosunun haberlne göre, cuma günü Assam eyaletinin kuzey doğusundaki köylerde yaşıyan Bang ladeş'li göçmenlere saldıran bir yerli kabile 8 saat îçinde binden fazla göçme ni öldürdü. BBC muhabiri, öldürülenlerin çoğunun kadın, çocuk ve yaşlı olduklarını söyledi. Büyük katliamdan önce Assam'da süregelen kanlı olaylarda ölü sayısı 1700'e ulaşmıştı. BBC, katliam ha berini alan Başbakan İndi ra Gandi'nin bugün Assam eyaletine gideceğini duyur du. Siyasal gözlemciiere göre, cuma günkü katliamın nedeni, güvenlik güçlerinin göçmen köylerini yeterince koruyamaması. Güvenük güçlerl seçim sandıkiarını muhafaza etmekle görevli olduklarından göçmen köy lerine saldırıya karşı önlem alamadılar. Assam eyaletinin dört bir yanında seçimi boykot cden ve Bangladeşli Müslümanlarla çatışan muhalif gruplar birçok köprüyü havaya uçurduğundan "ba:^ yerlere ulaşılamıyor. Gayrı resmi haberlere göre 2 şubattan bu yana eyaletteki çatışmalarda ölenlerin sayısı Cuma günkü katliamla birlikte 1700'ye ulaştı. Yerli siyasal gruplar, 1961'den sonra Banglade.ş" ten gelmiş olan Müslüman göçmenlerin sınır dışı edilmesini istiyorlar. Hükümetin göçmenlere oy hakkı vermesi Assamlı yerlilerin tepkilerine yol açmıştı. Hü kümet ile yerli muhalif gruplar arasındaki görüşmeler ocak ayında kesillnce, Başbakan İndira Gandi bu seçimlere karar vermişti. Yerli siyasal gruplar ise seçimlerde göçmenlerin de oy kullanmasını protento ederek seçimleri boykot ediyorlar. 1.7 milyon seçmenln bulunduğu eyaletteki seçimlerde şimdiye kadar seçmenîerin j'üzde 2025 kadarının oy kullandığı tahmin ediliyor. Son turu dün yapılan seçimlerle 126 kişilik eyalet meclisi ve Hindistan ParHımentosunda Assam'ı temsil edecek 13 milletvekili belirlenecek. Mıssr'daki AWACS ucakîarı ABD'ye dönüyor Dış Haberler Servîsl Afrika'tiin kuzeyinde Lıbya, Sudan ve Mısır arasında patlak veren gergınliK azalmaya başlarıten, ABD'nın Mısır'a göndeıdığı 4 A V C erken uyarı VA S uçağıııın bu hafta geri dönecek ieri açıklandı. Cezayır, Lıbya açıklarınctaki Bırieşik Amerika manevralanns protesto etti. Mısır, Sudan ve Kuzey Afrika'ya karşı bir Libya tehdıdine karşı, ABD'oen askeri örılem alııımasını ıstedığı yolundakı tıaberleri yaianladı. AP'nin haberme gore, adının açikianmasını ısten.eyen bir Beyaz Saray vetkiusı AWACS uçukıannnı Mısır'la ortak marKJvra ıçın bu ülkeye gönderilciiğınj ve uçakiann muhıemeien yarın ABD'ye gerı dönecek lennı söyledı. Pentagon (Savun ma Bakanlıfiı) yetkılnerı ıse, geçtığımız haUa AVVACS'lann Sudan'a karşı bir Lıbya saıdırısını önlemek arnacı ile, Mısır'a gonderildığıni büdirmışlerdi. AVVACS'ların geri döneceğıni açık.ayan Beyaz Saray yetkılı si, halen Libya acıklarında seyrcüeıı nuKıueı LIÇUK g^ıu.sı Nimitz'm Lübnan'daki Amerikan barış gücü askerierıni des tekiemck amacı ile bölgeye gönderüdığini balirterek «Ninıitz'in Lübnan'a geri döneceği dü$üniile.';i:ir» dedi Başka bır yetkili ıse, Sudan' a kat'şt «Libya tehdidinin» ortadan kalktığım sandıklarmı soyledı. Petrol için büyük umut kaynağı: Deniz dipleri Fransa, Akdeniz'de petrol arıyor Dış Haberler Servlsl Günümüzde kolaylıkla ulaşılabilecek petrol kaynaklarının tükenmesiyle gittikçe daha derinlerde petrol aranıyor. Artık de nizdeki arama çalışmaları da kıyılardan denlz dibine yöneldl. Bu güç koşullar petrol arama çahşmalarının bllgtsayarların yönetimlnde yapılmasını zorunlu kıldı. Pransa. teknolojinln en yeni olanaklarını kullanarak, deniz dlblnde petrol aramaya başladı. Kuyuları 1714 metre derinliktekl bir yerden açmayı başaran Fransızlar, çalışmalarından çob umutlular. Akdenlzde 500 milyon frank tutacak iki sondajın giderlerinîn yüzde 60'inı devlet ödeyecek. «Bugün petrol aranması gereken yerler, dpnîz dip'ftri, kuzey denizi, ve buz dağları olmalı» diyen Enerji Bakanı Edmond Herve. çıkarılan petrolün tonunun 500 veya 1000 franga satılacagını. ayrıca bunun büyük bir döviz kaynağı olacagını söyledi. Bundan birkaç sene ön ceslne kadar, deniz dlbinde petrol kuyusu açmak hayaldi. En çok 200 300 m.'de araştirma yapmak olası olduğundan, petrolcüler diptekl petrolün büyük zorluklarla ve büyük harcamalarla çıkarılacağına tnanıyorlardı. Fransa bütün bunları kabullenerek araştırmalarma başladı. 1500 m. derinlikteki ilk petrol aramasında üç kuyu açmayı ve deniz yüzearasında büyük bir fark var. Yeni sonda] tekniği, gemiye kurıılan bilgisayar sistemi tarafmdan yönetiiiyor. Geminin göv desine yerleştirilen vericiler, dipteki kuyuya yerleştirilen mekanizma tarafından yanıtlanıyor ve gemldeki alıcıya geri dö nüyor. Bu döner sistem sayesinde geminin kuyuya göre durumu ve sondaj kontrol ediliyor. Kuyunun açılması, gemiye bağlı bir boru tarafmdan yapılıyor. Dikey olarak gemiye bağlı, Eyfel kulesinden 5 kez daha büyük sondaj borusunun akıntıya, rüzgâra ve dalgalara maruz kalan gemiye bağlı olarak kuyu açması önceleri olanaksız görünüyordu. Ancak teknolojik ilerleme bunu mümkün kıldı. Sondajlarm başarıları sonucunda herbiri 28 m. uzunlıığunda 1250 ton ağırlığındaki borularm üretimine başlandı. Bir kuyunun açılması günde 200. 000 dolara maloluyor. Ak denlzde İki kuyu açılmasına karar veren Fransa 500 milyon frank harcayacak. Petrol ve gaz ihtiyaçiannm büyük bir kısmın! dışardan karşılayan Fransa. deniz dibindeki sondajlar konusunda oldukça umutlu. Bu nedenle 1983 bütçesinde 190 milyon frangı sondajlara ayırdı. Enerji Bakanı Edmond Herve ar tık petrol bulma umudunun deniz dîplerinde olduğunu söyleyerek, araştırmalarm Fransa'ya iler de büyük döviz kazandıracağını belirtti. İki Hint'iî köyfü diri diri yakıldı VENİ DELHİ, (a.a) Hindistan'm merkezindeki bir kabıleye mensup ıki köylü, Madja Pradeş köyünün meydanında r.tmlı olarak yakıldılar. Köylülerin, yakılmadan önce elleri bağlı olarak tahta bir sete çıkarıldıklan bildirildi. İki hafta önce meydana gelen bu olayın nedeni açıklanmadı, ancak vergi dairesi federal ınüfettişi ile kabile reısi tutuklindılar. Olay yerine gelen hükümet yetkililen, ölen köylülerin aiielerins 150'şer dolar tazmınat odediler. Fransızlar Akdeniz'de başlattıklan petrol arama çalı.şmalanndan çok umııtlu. Fransa Enerji Bakanı «Buırün petrol aranması çereken yerler tlcnir dipleri» dlyor. yi İle kuyular arasında 1714 m.'de bağlantı kurmayı başaran Fransızlar, bugün petrol sondajları için deniz dipierinin en lyi fırsat olduğunu kanıtladılar. Şimdi açılacak ikinci kuyunun 1200 m. derinlikte olması düşünülüyor. 1976 senesinde deniz dibinde petrol araştırmaları için Amerîkan «Offshore Drilling» girketi 30 kuyu açmıştı, bunlardan 8 tanesl su yü zünden 1000 m. derinlikteydi. Bu Amerikan ştrketinin son rekoru 1488 m. derinlikteydi ki, bu da Kanada kıyılarında açtığı kuyuydu. Bugün bu konudakl teknoloji oldukça gelişti; öylekl sonda] için açılan kuyuların derinliği ve bu derinliğe inebilmek için kullanılan aygıt ve sistemlerle eski teknoloji Rohotlar yakında insan gibi düşünüp konusabilecek mi? Dış Haberler Servisi Robotlann, bilgisayarlana günlük hayatımıza giderek daha fazla girdiği cağımızdi. karşımıza yenj sorulai1 çıkıyor. Robotlar ınsan aklına sahip olabilecek an? Büyük bir teknolojinin esiri mi olacağız? Düşünen makinalar, bizim Kavramlarırrjjzı kullanabilecek mi? Bu gibi sorulan ABD'mrî Kaliforniya eyaletinde bulunan Stanford Ünivsrsitesi'ne bağlı MIT (Massachus^ts Teknoloji Enstîtüsü) uzun bir süredir inceliyor. M1T araştırmacılarından profe sör Terry VVinograd, «SHRD LL!" adlı programıyla 197t' den bu yana çahşıvor. Profesör VVinograd, «Le Monde» gazetesiyle yaptıgı bir görüşmede robotlann hiç bir zaman insanm düşunco düzeyine ulaşamayacdğı ru söylüyor. Ancak kendllerine gerekli tüm bıîgiler ve riîdikten sonra «düşünen» makinelerin hükümet kararlarınm uygulanmasında bile kullanılabileceğini sözlerirıe ekliyor. Kurgu . bilim ra,rafındaa yönlendirilen düşünen robot hikâyeleri gerçek dân yasma çok uzak. Bügisayarlat gerçekte hayatımızda «düşünen» varhklar olarak değii. bilgiyi depo 5den araçlar olarak variar. Bilgisayarların işlevleri insanlar arasındaki bilgi haborleşm*sin' düzenlemek. tnsanla robotun ilişkisi herhangi bir aletlo olan ilişkiden öteye ?idemez. Winograd'a göre belli Dir program izlemeyen, gelişebüır bir mantığa sahip bilgifayarlar yapılması düşünülüyor. Ama bu çalışmalar henüz başlangıç evresir.de. Aynca karşımıza yeni bir sorun çıkıyor. Makinenin kendini bizim iste< diKimiz amaç için pro#ramlaması çok zor. Selişıga' ZGI gelişmesi. kondi seçti'gı konulara yönslıresi "liç bir işimize varamaz. Ne olursa oisun, bilgisayar her kf.rşılaştığı duruma tavır alpmaz, çünkü insan beyıunir. kendiliğinden uyurn gösterme yeteneğine sahip olmaları imkânsız. Daha sonra Profesör Terry «ŞHRDLU programı ile igili şu bi'gileri veriyor: «En önemli scrun, robotun nesnelerin ve harcketlerin anlamım kavrayabilmesi, bunlara kar s« kendiliğinden tavır alabilmcsîdir. Program ağırlığını dii uzerinde yoğunlaştırmıştır.» Anılar... Denemeler». 1982'de, ünlü yazarlarımîzın değerli anılari ve deneme ustalannın scçkin yapıtlan ADAM Yayınlan arasında yer aldı. ADAM Yayıncılık birinci yılında, okurlanna. tam 15 anı ve deneme kitabı sunuyor. Anılara değer verenler ve denemeden tat alanlar... ADAM Yayınlan arasında bu yü da yenilelini bulacaksınız. ANI/YERLt ERHAN BENER Bürokratlarl MUZAFFER BUYRUKÇU Sıcak llişkiler RIFAT ILGAZ Yokuş Yukarı AZİZ NESİN Böyle Gelmiş Böyle Gitmcz I Yol Böyle Gelmjş Böyle Gitmez II Yokuşun Başı DENEME/YERLt OKTAY AKBAL önce Şiir Vardı MELİH CEVDET ANDAY Paris Yazılan MEMETFUAT Çagını Görebilmek. FÜRUZAN Yeni Konuklar VEDAT GÜNYOL Daldan Dala SELİM lLERt Düşünce ve Duyarlık FETHİ NACİ Insan Tükennez CEMAL SÜREYA Günübirlik Nazi doktor Mengele Nazi döneminde Auschvveitz toplama kampmda çocuklan deney kobayı olarak kullanıp binlerce çocugu öldüren Doktor Josef Mengele, İtalyan «Oggi dergislne demoç verdi. Mengele gizli olarak yapılan bu görüşmede, Nazî Almanya' &nm ABD'ye karşı atom bombası kullanmayı düşünmüş olduğunu söyledi. DENEME/ÇEVtRt FRANCA1S BACON Denemeler (Akşit Göktürk) D. H. LAVVRENCE Anka (Akşit Göktürk) Japon uydusu Japonya'nın Uşinora kentindeki Uzay AraştırmaJan Enstitüsü uzaydaki X ışınlanyla ilgili verileri toplamak amacıyla uzaya AstroB adlı bir uydu gönderdi. Askeri teknoloji transferi Japonya Başbakanı Nakasone, ulusal ç:karlara aykm olmadıkça ABD'yo ve ABD aracıhğıyla üçüncü üJkelcre aakeri teknoloji verilebileceğini açıkladı. değerii ADAM Yayıncınk ve Matbaaalık A.Ş. Büyükdere Cad. 93 Üçyoi Vevlcii Maslak, tstanbul TÜRKİYE GENEL DAClTIMI: YADA Yayın Dağıtjm A.Ş. Doktor Şevki Bey Sok. No: 6 Divanyolu, Istanbul Tel: 207472 ANKARA D A C l T I M I : YURT Yayıncılık A.Ş. Esat Cad. No: 44 Küçükcsat, AnkaraTel;25 2595250837 İZMİR ve EGE DAGlTIMl: DATİC A Ş 452. Sokak No: 5 Konalt, IzmirTd: 138785 Avustralya'da orman yangını (îüney Avustralya'daki orman yangınmda ölenlerin sayısı 71'e yükseldi. Cocktato kasabası yakınlarında daha önce bulunan 29 cesete ek olarak bir ceset daha bulundu. Muhaiazakârlar Reagan?ı istiyor ABD'de Muhafazakâr Siyasal Eylem Konferansrmn yaptıgı bır araştırmada, muhafazakârların 1984 Başkanhk seçimlerınde Başkan Ronald Reagan'ın yeniden seçilmesinj istediği orîaya çıktı. Araştırmaya katılan muhafazakârların yüzde 88'i Reagan'ın Başkan kalmasım istediklerini belü'tti.