Katalog

ÇAĞDAŞ YAYINLARI ANiLAR (1911 1938) CEMAL MADANOĞİ'U Bir askerin özyaşamı ya da Cumhuriyet Türkiyesi'nin tarihçesi EDERİ: 400 LİRA Isteme Adresi. Çağdaş Yaymları Türkocağı Caddesi 39/41 Cağaloğlu Istanbul 0 ; umhurıy 59. Yıl; Sayı: 21007 Kurucusu: Yunus NADİ 40 TL. 21 Şubat 1983 Pazartesi ULUSLARARASI ÇİÇEKÇİÜK A.Ş. Tel : 75 94 64 75 07 85 Tclex : 23289 Sık. Tr 22.627 Istg. Postakutusu :374/İST. İ ile görüştüm Papa suikastından sonra dünyada Ağea ile görüşen ilk gazeteci Mumcu oldu aklaşık bir ay önce, arkadaşımıs? Uğur Mumcu son yıllann en ilginç gazetecilik olayını sürdürmek îçin uçağa biniyordu. Mumcu'nun ilk durağı Roma'ydı. ttalyan başkentinde Mumcu'yu oldukça yoğun bir çalışma bekIiyordu: Bir yandan TV programlan, İtalyanca yayınlanan kitabıyla ilgili röportajlar, diğer yandan da asıl görev... Arkadaşı Y mızın ilk önemll randevusu Papa'ya sulkast girişimi olayını soruşturan Savcı Martella üeydi... MumcuMartella görüşmesi her iki taraf için de oldukça yararlı oldu. Ve Martella arkadaşımızı Mehmet Ali Ağca ve Musa Serdar Çelebi ile görilştürmeyi kabul etti. Ancak Savcı, İtalyan yasaları nedeniyle bazı koşullar koyuyordu: Fotoğraf çekmek kesinlikle olanaksızdı; Ağca ve Çelebi'nin bazı sözleri ise ancak yeni dava açılınca yayınlanabilirdi. Mumcu koşulları kabul etti, Martella'nın yeni davayı açmasına çok az bir süre kalmıştı. Ve yılın gazetecilik olayı Ağca'nın bfllunduğu Rebibbia Cezaevinde gerçekleşti... Uğur Mumcu'nun bugün ilkini sunduğumuz yazıları bu görüşmelerin öyküsüyle başlıyor. Yazılan izledikçe son yıllann karanlık olay larınm (îpekçl cinayeti, Papa suikastı, ka çakçılarla teröristlerin işbirliğı..) en ilginç yönlerini öğreneceksiniz. Uğur Mumcu'nun işi Roma'da bitmedi. Arkadaşımız İtalya'dan tspanya'ya geçti ve Ağca'nın Mayorka'daki serüvenleri hakkında çok ilginç şeyler öğrendi... Uğur Mumcu'nun araştırmaları Ispanya'da da tamamlanmadı ve arkadaşımız Avrupa'da kentten kente dolaşarak görüşmelerini, in celemelerini sürdürüyor... Yazılan 7. sayfada îflasta, öncelikle isci alacakları ödenecek 1475 Sayıh İş Yasası'nda değişiklik yapan yasa tasarısına göre hizmet akitleri sona erdiğinde, işçîye bütüıı hakları tam ve derhal ödenecek. İş yerinde 13 yaşmdan küçükler çahştırılmayacak. böiümünde, kapıcıiann nizır.eîlerinin kapsam ve niteliği, |l'n!ük çabşına süreJeri, haita ta1 ANKARA 1475 sayılı ya tili, ulıısal bayram ve geneı laK sasında değişiklik yapan yjısa f.il günleri, yıllık ücretli ızin tasarısı, hizmet akitleri su.a hakliirının Çalışma Bakaıiıığı'ıı erdiğinde, işçiye bütün haKun'i ca hazırlanan tüzükle üeilHerun derhal ve tam olaras 6 neceği ifade edildi. denmesini öngorüyor. Tasauja Tasarıya göre, 50 ya da dana göre, kapıcüann çalışma kuşul l'azla işçi çalıştırılan işyerıerinları bir tüzükle belirlene«k ve Cs işverenler, işçilerin yüzde kapıcı konutlan ıçin kira is ikisı oramnda sakat, y^zö.e tenmeyecek. 13 yaşmdan küçük ikisı oramnda da eski rıükv.rr.çoouklann çalış'anlmasını ya lüyü çalıştırmak zorımda ktiasaklayan tasarı üe dış ülkeıe.re caklar. işçi göndermek amacıyla çalıHizmet akitlerinin sona enııe !?an kişilerin HO bin liradan t sınde, işçinin ücreti ile ouna 200 bin üraya kadar ağır P"ra ek olarak para ve parayla ölcezasma çarptınlaeakları t\ü çiilmesi mümkün, Pözleşnı? ve küm altına almıyor. yasadan doğan menıaatk'rirı Tasannm kapıcılar ile iigjli ösrhal ve tam olarak ödenmpsi Işık KANSU gerekecek. Haciz talebinden ve ifUsm açılmasuıdan sonra hacizde paraya çevirme, iflasta tasfiyeden önce cîoğacak işçi alacaklan, işverenin diğer borçlavjıâan önce ödenecek. İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden faz lası haczedilemeyecek ve rjaşkasına devredilemeyeoek. İşçinin akdinin feshi nalince Izin ücreti, işçinin hizmet u.üinin sona erdiği tarihteki b^ret: üzerinden ödenecek. 13 yaşından aşağı çocuKu'.nn çahştınlmasını yasaklayan tasanda, bu konuya ilişldn hiikiimler getiriliyor: «Çocukların sağlık vc ıreüşnıelerinc. okula veya ınesîekî cğitim ve meslpğ'c yiîneltmi! pi'Ograıııliuına clt'vamlarına ; alıııt öğreııinHİeıı faydahınma ka hiliyetlerine zarar vermeysr.ek ııitelikteki lıafit' itjlrrde 13 yaşım doldurmuş rocııklaraı taii(»tırılınası münıkündür. ()!:ula çidenlerin iş saatleri, oluıl Grev yerine afis asılamayacak Kömür, petrol üretimi, tasfiyesi, dağıtımı işlerinde, banka ve noterlerde, kaınu kuruluşlarının itiaiye, temizlik işleri ile şehiriçi, deniz. kara ve demiryolu hizmetlerinde grev yapılamayacak. Şükran KETENCİ 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Yasasi' nm yerini alacak yeni yasaya ılişkin taslak. özellikle grev hakkına ilişkin getirilen sınırlamalar, grev yasakları, yasaklar ve ertelemelerde taraf sen ctikaların yerini alan Yükset Hakem Kurulu ile dıkkati çe kiyor. Sendikaların toplu sözleşme yapma hak'arını düzenliyen yasa taslağında işçi sendikası ıle işveren veya işveren sendikası arasında yapılacak sözleşme nin hükümlerinin sınırları çızilmiş; «Toplu iş sözleşmeleri, tarafların karşılılclı hak ve borç larını, sözlcşırıenin uygıılaıınıasını, denetinıi ve uvtışnıazlıklaıın çözümü için başvurulacak yollai'i diizenleyen lıülaiınlrri ilıtiva pdebilir.» deniliyor. Bir iş yerinde aynı dönem ıçindo birden fazla sözleşmft yapılamıyacağı 1982 Anayasası iıükmü yanmda, toplu iş sozjeşmelerine koııulamayacak lıü kümler şöyle sıralamyor: «Devlctin ülkesi vu miUetîv10 böliinmez bütiinlüğünc. nıil1 rçcemenüğine, Cumhuriycte, 1 nıilli güvenliğe kamu diizcnine, ş;eucl asayişe. gencl alılâkî» ve seııel sağlıga aykırı hükünıIcf ile kanunlarda sııç sayılan liiUeri teşvik, tahrik \e lıimuyt; eıleıı ve itnza tarilıinden geriyc yürürlüğü olaıı hükümler konulamaz.» Taslağa göre işyeri, birkaç iş yerinde birden ya da işletme düzeyinde toplu sözleşmeler bafiıtlanabilecek. Ancak, işletnıc düzsyindu sözleşme yapılabiJmesi için işJetmenin işyerJorı arasmda işçilerin n'kledildiği bir nitelik taşıması gerekiyor. Toplu iş sözleşmeleri 1 yıldan az ve üç yıldan uzun süreli olamayacak. Sözleşmelerin süresi dalıa sonradan uzatılamayacak. Sözleşmo bitimins 120 şrün kala yeni sözleşme için yetki işlemlerine başlanacak, (Arkası Sa. 11., Sü. 5 ıle) saatlerine engel olnnamayacak şekilde düzenlenir ve ucrs saatleri 8 saatlik çalışma süre sinin içinde sayıür.» İsteği halinde kadın işç:ye, cloğıundan sonra 6 ay süre ile ücretsiz izin verüebileceği Krtydedılen tasarı ile işyerinde ispirtolu içki kulianma yasagıî.a, ııytışturucu nıadd.t; kujlaıuna yasağı eklendi. Tasarıya göre, ışverenler yiırt ıçi ve yurt dı.şmclaki işleri ıçin Iş ve İşçi Buima Kurumı.'ndan izin almak koşuluyla işçi bulnıa işleriyle uğraşabilectk. ler. Ancak bu işlere Kar.juık ışçilerden herhangi bir üıret aUımayacaklar. Genellikle iş yasasına ııyn^i,\an kişilere verilecek cezaıan şimdikine oranla 10 kat artıran yasa tasarısında, ızin almauan ışç: bulnıa bürosu açan, vş f ulmak için ücret alan ldşiler, 25 bin liradan 10ü bin liraya kadar ağır para, 1 yıldan az olmamak üzere hapis cezasıiıa çaıptırılacak. Dış ülkelere işçi göndermek ya da kaçak işçi çalıştırmak amacıyla laaliyet gcsteren gerçek ve tüzel Ki^i.er hakkında 10ü bin liradan £00 bin liıaya kadar ağır para, üç yîldnn a?, olmamak koşuluyla hapis cezası verilebilecek. Tasannın bir ek maddesi ile işverenlerin işyerlerinde okuma yazma bilmeyen işçilerin eğitimlerini yaptırmak zorıınc'a olduklarına ilişkin bir hükıüm getiriliyor. Buna göre, okunıa yazma bilmeyen işçilerin işveren tarafından, Mıllı Eğitim Ba kanlığı'nca açılan okumayazma Kursîarına katılmalan sağlana. cak. Okumayazma bilmeyen işçi sayısı 25 ve daiıa yukan cA&n işyerlerinde ise okumayainıa kursları açılacak. Okuma yazma kurslanna katılan işçilero kurs süresince ücretli ıziıı veıilecek. Kurslara devam ^o:"unîu olacak ve haklı bir neden olmaksızm kursa girmeyeııler o gün işe gelmemiş sayılacaklar. Arap dünyasmda Sovyet destekli gruplaşma sona erdi Cezayir Dışişleri Bakanı, 'Kararlıhh ve Direnme Cephesi»nin «artık ölmüş olduğunıı» açıkça ilan etti. Suriye ve Libya'nm bir yanda, FKÖ ve Cezayir'in öbür yanda yer aldığı bir gruplaşma doğdu. Serhest bölge için en az 3yılgerekiyor Devlet Planlama Teşkilatı Yabancı Sermaye Dairesi Başkanı Hüsnü Doğan, «Türkiye'de serbest bölgelerin alt yapılarının bitirilerek hizmete girebilmesi en az 3 yıl sonra mümkündür» dedi. Levent SANİN ANKARA Türkiye'de ku rulma a.şamasına gelen üç serbest bölgenin alt yapı inşaatlarının «daha çabuk ve etkin biçimde» tamamlanabümesi için çokulus lu inşaat ve kominikasyon şirketlerine verilmesi düşünülüyor. Serbest bölgelerin kurulabilmesi için serbest böigeler tüzük taslajcı DPT tarafıncian hazırlanarak ilgili bakanlıklardan oluşan «Özel komisyona» sunulmuştu. Ay rıca serbest bölgelor yas.ısında DPT tarafından yapıl ması öngörülen yasa depişiklik önergeleri de bir ra pcr halinde Maliye, Ticaret Ulfiştırma., Bayındırhk, Gürarük ve Tekel Bakanlıklan ile Başbakanhğa iletıldi. Ser bost bölgelerin statüsü ile bu ralarda faaliyet gösterecek çirketlerin çalışma esasları nı içeren «tüzük» ve yasade ğişikliklerinin 3 ay içinde ta ınnmlanacağı öğrenıldi. DPT Yabancı Sermaye Da iresi Başkazıı Hüsnü Doğan. serbest bölge uygulamasında Türkiye'nin «çok geç kaldığına» diklcati çeke rek şöyle konuştu: «Yasal hazırhklar tamamlandıktan sonra serbest bölgelerin faaliyete geçebilmesi için alt yapı çaiışmaları gün deme gelmektedir. Kesinlik kazanacak bölgelerde gerekli hizmetferin verilebilmesi için daha zamana ihtiyaç vardır. Türkiye'de serbest bölgelerin alt yapılarmın bi tırilereV hizmete girebiime si en az üç yıl sonra mümkündür» Cengiz ÇANDAR CEZAYİK Cezayirliler, Cezayir'in Bağlant'sıziaı Doruğuna evsahıpliği yap tığı 1973 yıhndan bu yana, yani 10 yıldan beri bu çapta hareketli günler yaşamadığını, bu çapta bir uluslararası hareketliliğin (Arkası Sa. 11., Sü. 1 de) Assam'da katliam: 8 saatte 1000 kişi öldürüldü Hiııdistarida Bangladeşli göçmenlerin oturdugu köylere mldıran bir yerli habile, çoğu ka dın çocuh ve ihtiyar ol mah üzere 8 saat içinde bin kişiyi öldürdü. Ilk girişim 1929'da oldu Haberi 3. sayfada ÇOKULUSLü ŞIBKFTLER YAPACAK Bu o^ada serbest bölgelerin a'f yapı ve iletişım agJannın yapılmasının çokuluslu şi'"ketlere verilmesi düşü. nüiüyor. Alt yapı hizmetlerinin yabancı şirketlere verıl ıresine gerekçe oiarak inşaat'arın planlanan zamanda Ç''gdaş teknoloji kullanarak ytpacak güçte olmaları gös terildi. Ancak serbest bölgelerin alt yapı inşaatlarını yüklenecek olan şirketlerde «konuyla ilpili deneyli ol maları ve kredi sağlıyabilme leri» koşulunun aranacağı da öğrenildi. Alt yapı hizANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'de metlei'inin çckuluslu şirketlö serbest bölgelerin kurulmasının tarihi 1920'lere kadar da~ re verilebilnıesinde DPT yamyor. Bugüne kadar Türkiye'de 1929, 194S ve 1957 yılyetkili bulu.Tacak. larında yapılan üç serbest bölge girişimi başarıya ulaşa(Arkası Sa. U., Sü. 1 de> madı. Türkiye'de serbest bölge kurulmasına ilişkin ilk yosal çalışmalar 1920 yıhndan sonra basladı. 22 Haziran 1927 yılında da 1132 sayılı yasa ile İstanbul ve çevresinde serbest bölge kunna yetkisi hükümete verildi, bu kararın ahnmasından sonra, 1929 yılmda Ford'a motor sanayii ve o 6< tomobil montajı için İstanbul Tophane semtinde yer tahsisi yapıldı. Ancak serbest bölge için bu ılk girişim şirketın kısa bir süre sonra çahşmalarmı durdurması yüzünden yarım kaldı. Ikinci girişim ise 17 Mayıs 1946 yılmda 4893 sayılı yasa ile yapıldı, Türkiye'den transit geçecek olan halı, kilim ve kürk eşyasının depolanması için düzenleme getirildi. Yasaya göre, Denizcilik Bankası İstanbul Eminönü'nde bir yer açtı, ancak bu faaliyeti uzun süre sürdüremedi. Daha sonra yalnız İstanbul için verilmiş olan serbest (Arkası Sa. 11., Sü. 2 de.ı "Ne Nedir? Bankerzedeler Maliye Bakanım eleştirdi: 'Kafaoğlu 55 bin diyor, gercekte 1,52 milyon bankerzede var,, ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Banker alacaklıları Cst Komite Başkanı Emckli Kur may Albay Necati Özdemir, Maliye Bakanı Adna n Başer Kafaoğlu'nun bankerlik konusundaki açıklamalarının doğru ol macüğını söyleyerek, Ka faoğlu'nun hükümcti ya nılttığını ileri sürdü. Özdemir yüzbinlerce însanın bankerlik olayın da mağdur olmasma kar Şin hükümetin sorunu bir yılı aşkın süredir çö zemediğini. aile şirketle ri ile aile bankalarını kurtarmayı tercih etme nin doğru yol olmadığını belirterek. «Kafaoğlu, Başbakanınıızın beyaniarınin aksine. bankerlik kamburunu gelecek iktidarın sırtına yük lemeye karar nıı verdiV» diye sordu. Üst Komite Başkanı özriemir Cumhuriyet'e açıklamasında su görüşlefi ileri surdıi: (Arkası Sa. 11., Sü. 1 de) Amerikan yardımı Kongre 'deki serüvenine basladı 4» DM, bugün *partilere üye olamayacak kimseîer,,i görüşecek 930 milyon dolarlık yardım tasarısımn 755 milyon dolan askeri, kalan 175 milyon doları ekonomik yardıma ayrılmış. Tasarı Kongre'de görüsülürken her türlü değişiklik yapılabiliyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Reagan yönetiminin önümüzdeki ekim avında başla. yacak 1984 mali vılında Türkiye için öngördüğii toplam 930 r,.ilyon dolarlık y;.rdım tdsarısı Kongre'nin dolambaglı yollarmdaki serüvenine başlad:. Yönetimin Kongre'den onayı nı taiep ettijîi vardım raiktan, ilk pianda müttetir: rürüiye' nin Reagan yönetımmiıi ,;ozünde ve Amerikan stratojisindekı kORumunu göstermesi açısmdan önenı tuşıyor. Türki. ye ilk kez Ou yıl d:ş yardıra paketinde sıralamada üçüncülüğe yükselirken, İsrail ve Mısır'dan sonra geliyor. Geçen hafta içinde Senato Dışilişkiler Komitesi'nde 1984 malı dış yardım tasarısını savunan ABD Dışişleri Bakanhğı yardım işlerinden sorumlu bakan yardımcısı William Sclıneider. Türkiye'nin öneminii) azım sanmamasım istedl. Schneider, Türkiye'yo vapılacak vardımm gerekçesini şöyle açıkiadı: «Türkiye, NATO. Günevbatı As ya vc Orta Doğu strate.jiJerimîzin kesişme uoktasında yer a. lıyor.» Türkiye için öngörülen miktar rakamsaı olarak eösterdiği büyüklüğe karşın İsrai) ve Mısır için istenen vardım mik'ar larının gerisine diisüyor. Yönetim toplam 92 milyar dolarlık Daket içinde İsrail icin 2 milvar 485 milvon dolar. Mısır için ise 2 milyar 52 milyon do lar talep ediyor. Yönetimin öngördügü yardım askeri ve ekonnmik olmak üzere iki bnitimden o'nşnyor. (Arkası Sa. 11, Sü. 4 de) AİVKARA (Cumhuriyet Bürosu) Danışma Mecl.si Genel Kuruiu'nda bugün Siyasi Partiler yasa tasarısının maddelerîn'n görüşülmesine devam edilecek. Genel Kurul'da bugüne dek tasannın on maddesi görüşülmüş, üç madde kabul edilirken 7 madde dikkate alınan önergeierle bir İikte Anayasa Komîsyonu' (Arkası Sa. 11., Sü. S de) Sovyet Başbakanı bugün Atina'yı ziyaret edecek Papandreu: Türkiye ve Yunanistan büyük gücîerin pîyonu durumundan cıkmaiıdır • ANKARA. (Cumhuriyet 8ürosu) Ankara İstanbu; se ferini yapan Mavi Tren'in Po. latlı Temeüi yakınlarında bir kamyona çarpması sonucu 2 ki ! şi • : ü. 4 k ;ı rle vv.rii'.a^dı. : ' Ankara'dan dün saat 13.30'da İstanbuî'a hareket eden Mavi Tren, saat 14'00'da Tcmelli ya(Arkası Sa. 11., Kü. 3 de) Şnron, tsrall'in Lübn^.n poIiükasim beüıley. n Î3ak<ın1ar Komitesl'ne feç'di. Fransa, Akdeııiz'de petrol arıyor. 3. Say'ada Fakir öğrencilere yılda 2 bin lira esitim yardımı vapılacak. 6 Sayfada Barolar Birligi: Cezaiarın infazında vartnnın görevli olması zorunludur. 8. Sayfada tndirimli satış'arın eski müş terisi şiıııdi vitrinlere bak. makla vetiniyor. . Sayfada 9 Alman işverenler sağ partilerin yanmda. 12. Sayfada Tren, kamyona çarptı 2 kisi ö HEP AYNI GORÜNTU ~ Türkiye'nin büyük bi r Iıöiiimüıui ;; «i.ii den bu vaıia etki.si aitına nlan yoğun kar yaesşı ve safuk Iıava kentlerarası nlaş:mm y.ınısıra kenl itlerinde cle r.Iaşınıı öneııüi ölçütle aksaltı. Kar ve lırtına. hafta sonıında'İstaııbullularm buvuk çoğunlıığunun cvlerıne çckümesine neden oldu. Haita tatiü uoytınca işçilcr yollarm aoılması için sürekli olarak çalıştılar Stelyo BERBERAKİS ATtNA Yunanistan Başbakanı Andreas Papandreu, Türk ve Yıman halklarının barış içinde yaşamasım istediklerini belirterek, «Türkiye ve Yunanistan büyük güçlcrîn ulııslararası satranç masalarında piyon o!:ırak kııMantlan oyııncak (Arfcası Sa. 11., Sü. 8 de) Soğuk hava ve kar, yurdun büyük bölümünde etkisini sürdürüyor Haber Merkczi Ege'nin bir bölümü vi Aköeniz kıyıları dışında kaian yörelerde soğuk iıava ve kar yağışı etkisini sürdürürken, 3 yurttaş daha donarak can verdi. İstanbul'da üç gündür aralıksız olarak devam eden kür yağışı dlin durdu. Kötü hava kü şulları nedeniyle cuma günü tatil edilen ilk ve orta dereceli okullarda öğretime bugün başia nıyor. İstanbul ve çevresinde lwgün hava sıcakhğır.da 2 dtrecelik bir artış olacağı ve kısa süreli kar serpinHsinin beklendiği bildirildi. Soğuk ve yağışlı hava etkisini sürdürürken. halk arasıncla balıann müjripcisi olarak bilinen cemrelerin üki dün havaya düştü. Manisa'nm Alaşelı.r ilçesine bağlı Alakaya köyünde Hüsevin i»eymen ısimli bir yurttaş yaya olarak meraya giderken donarak öldü. Yıne Manisa'da bir garson sokakta donarak can vercii. Erdoğar. İçel isimli garsonun a'kol'ü oldıx ğu ve sızma sonucunda donarak öldüğü kaydedildi. Bilecik'te de, baktığı hayvanlaıia beraber ağılda kalan 55 yaşındaki Atımct Dunır 'sim'i çoban donma sonucunda yaşamını yitirdi. Marmara Denizi'ne üç gün önce Tekirdağ'm Barbaros Bucağı'ndan acılan ve sandalları fırtma yüzünden devriien İbrahim Dalgın ve Sa<Arkası Sa. 11., Sü. 1 de)