Katalog

>6 EKİM 1983 EKONOMİ CUMHURÎYET/9 Günün aynası Çimento fabrikalarını üretime geçirmek için çözüm aranıyor ANKARA, (ANKA) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkilileri Bakan Mehmet Turgul'un emri üzerine duran çimento fabrikalannı üretime geçirmek amacıyla çalışmalara başladılar. Bakanlık yetkililerinden edinilen bilgiye göre, ilk once enerji yetersizliği nedeniyle çalışmalanna ara veren çimento fabrikalarmın üretime geçmeleri için TEK'le göruşmeler yapıhyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı üst düzey yetkililerinin hafta ortalarına kadar duruma bir çozüm geürmek istedikleri ancak hiç bir çözüm yolu bulunmadığı takdirde çimento ithaline gidileceği öğrenildi. Limanlarda yetersizlik ve kamyon eksikliği Iran transitini aksatıyor EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Brezilya'dan gelen sac limanları tıkadı Güneydeki kamyon sıkıntısı ve kuzeydeki liman yetersizliği nedeniyle Brezilya ve İspanya'dan parti parti gelip İran'a nakledilecek 500 bin ton rulo sac limanlarda birikmeye başladı. MURAT KÖPRÜ Brezilya ve tspanya'dan gelen rulo saclar transit limanları tıkadı. Üç Turk firmasının bu iki ulkeden iran'a taşınmasını üstlendiği 500 bin ton rulo sac, Mersin ve İskenderun limanlarında kamyon yetersizliği nedeniyle, Trabzon ve Hopa limanlannda da liman yetersizliği nedeniyle birikmelere yol açıyor. Cenazenin kaldırılması için henüz bir girişim yapılmış değil. Kışın yaklaşması sorunun onemini daha da anınyor. TONU 100 DOLARA Iran'ın Brezilya ve İspanya'dan aldığı 500 bin ton rulo sacın taşınmasını Horoz Nakliyat, Urallar ve Zihni Şirketler Grubu ustlendi. Bu firmalann tasıma ucretleri ton başına 100 dolar dolayında bulunuyor. Turkiye uzerinden Guney ve Kuzev limanlanndan nakledilmeye baslanan rulo saclar kısa zamanda liman sahalannı doldurmaya başladı. Akdeniz'de Mersin ve tskenderun limanlanna boşaltılan saclar kamyon yetersizliği nedeniyle birikiyor. Kamyonların hasat mevsimi nedeniyle kârlı bulduklan iç tasımaya kaymaları ve 4 bine yakın kamyonun Irak'tan gelen FuelOil'i taşımak için kasalannı tankere dönüştürmeleri birikmeyi had safhaya çıkardı. Yalnızca Mersin, İskenderun ve İsdemir HmanlarındalOO bin tonu aşkın rulc sac yatıyor. Rulo sacların ytğılmaya başlaması, firmalann liman işletmelerine ödedikleri ardiye ücretlerini astrononıik rakamlara çıkarıyor. Ardiye ücreüerinin yılbaşından bu yana dolar esasına bağlanması ve 30 günlük sürelere göre artması firmalar için önemli maliyetlere yol açıyor. Örneğin 90 günü geçen bekleme durumunda bir ton için odenen ardiye ücreti 45 doları buluyor. Bu, 100 dolarlık toplam taşıma ücretinin yansı anlamına geliyor. Limanlardaki rulo saclann bekleme suresinin iki ayı geçtiği ve 90 günluk sınıra yaklaştığı gözleniyor. Bu arada kışın yaklaşmasının kamyon sıkıntısını daha da artıracağı gözönünde bulundurulursa, taşımacı fırmaların bunları 34 ay daha bekletmeleri sözkonusu. Firmalann bu durumu kaldıramayacağı ve zararlarının 1 milyar lirayı aşacağı belirtiliyor. BAL1KÇI BARINAĞI TRANSİT LİMAN OLDU Güneydeki kamyon yetersizliği kuzeyde liman yetersizliğine dönüşüyor. Trabzon ve Hopa limanlanndaki saha ve yükleme boşaltma donanımı yetersizliği, bu limanlann da kısa sürede dolmasına yol açtı. Bu durumu gören Urallar Nakliyat firması, ardiye ucretlerini en azda tutmak ve tıkanmayı Onlemek için yeni bir yontem buldu. Balıkçı barınağı olan ve gemilerin yanaşmasına imkân bulunmayan Rize'ye mal boşaltıyor. Boşaltma işlemi, açıkta duran 35 bin tonluk 2 gemiden ahnan rulo saclann mavnalarla kıyıya getirilmesi biçiminde süruyor. Ancak bu haliyle bile, Rize şimdiden tıkanmaya başladı. Kuzeyde de kamyon yetersizliği giderek belirginleşiyor. Yani rulo saclann nakliyesi tam bir çıkmazda. Transit taşımayı üstlenen firmalar rulo saclann nakledilmesi için devletten yardım bekliyorlar. Firmalar, tonaj haddinin esnek tutulmasını, kendilerine vagon tahsis edilmesini, ardiye ücretlerinin geçici bir süre için dondurulmasını ve gerekirse yabancı TIR kiralanmasına izin verilmesini istiyorlar. Dr. TÜSİAD'ın buruşuk reçetesi Dış borçlarımız 17,9 milyur dolara yükseldi ANKARA, (ANKA) Türkiye'nin dış borçları yılın ilk yansında 400 milyon dolar artarak 17 milyar 877 milyon dolara yükseldi. Artışın 289 milyon doları kısa vadeli kredilerde, 111 milyon doları ise orta ve uzun vadeli kredilerde oldu. Orta ve uzun vadeli krediler, hızlanan anapara geri odemeleri ve OECD yardım programlarının kapanmış olması nedenleriyle genel olarak gerileme eğilimine girmiş bulunmasına karşın, lMF'den yapılan kullanımlann ocakhaziran dönemindeki 235 milyon dolarlık artışı orta ve uzun vadeli krediler toplanunda da artışa neden oldu. Bu arada, 2 milyar 380 milyon dolara yukselen kısa vadeli kredilerin toplam dış borçlar içindeki payı da yüzde 13,3 düzeyine yükseldi. Bu oran, 1982 yılı sonunda yü2de 12 düzeyindeydi. DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi I ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya ŞiUni 1 Batı Almart Markı I Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 HoUanda Florini 1 Isveç Kronu 1 hviçre Frangı 100 Italyan Lireti lOOJapon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 Suudi Arabistan Riyali Döviz Alış 248.60 228.71 13.58 95.55 4.69 26.43 31.30 85.08 31.99 117.64 15.70 107.02 201.82 855.01 33.88 372.S3 71.44 Döviz Satış 253.57 233.29 13.86 97.46 4.78 26.96 31.92 86.78 32.63 119.99 16.02 109.16 205.85 872.11 34.56 379.98 72.87 Efektif Alıs 248.60 217.28 13.58 95.55 4.45 26.43 31.30 85.08 31.99 117.64 14.92 101.67 191.73 812.26 32.19 372.53 67.86 Efektif Saiış 256.06 235.57 13.99 98.42 4.83 27.22 32.24 87.63 32.95 121.17 16.18 110.23 207.87 880.66 34.90 383.70 73.58 LİMANLARA MAL AKIYOR Transit limanlarımızın son aylarda yogun bir mal akımına s»hne olması yetersiz liman alanlarının dolup taşmasına \olaçı>or. Tasarruf mevduatı sigorta fonu yönetmeliği yayınlandı Gerçek kişilerin bankalarda açtırdıklan en çok 3 milyon liralık mevduat sigorta edilecek. ANKARA, (Cumhurivel Burosu) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu yönetmeliği yayınlandı. Yönetmeliğe göre, bu bankadaki bir kişiye ait en çok 3 milyon liralık tasarruf mevduatı sigortalanacak. Yeni düzenlemeyle, banka sistemindeki tasarrufları sigorta etmek suretiyle bankacılıkta güven ve istikrarın sağlanması amaçlanıyor. Buna göre, gerçek kişiler tarafından bankalarda açtırılan tasarruf mevduatları hesapları sigorta kapsamına ahnıyor. Ancak, ticari işlemlere konu olan tasarruf mevduatı hesapları sigorta kapsamı dışında bırakıldı. Yönetmelik, bir kişi tarafından bir bankada açtırılan tasarruf mevduatı hesabının en çok 3 milyon liralık bölümünün sigorta edilebileceğini de hükme bağlıyor. Mevduat kabul eden tüm bankalar , kabul ettikleri tasarruf mevduatının sigortaya tabi bölümünü sigorta ettirmekle zorunlu kıhnıyor. Ancak, bu bankaların yurt dışında faaliyet gösteren şubelerinde açılan tasarruf mevduatı için bu zorunluluk bulunmuyor.Yönetmelikte yer alan bir başka hukümle, yabancı bankaların, Türkiye'de faaliyet gösteren şubelerinin kabul ettiği tasarruf mevduatını sigorta ettirmeleri öngörulüyor. Bankalar hakkında 70 sayılı kanun hükmunde kararname ile kurulan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, tüzel kişiliğe sahip olacak ve Merkez Bankast'nca yönetilecek. Merkez Bankası Başkanı, aynı zamanda Fon'un da başkanhk görevini yürütecek. Kaynaklarının en çok yüzde 50'sini devlet tahviline yatırabileceği öngörulen Fon, tüm mevcutlarını Merkez Bankası nezdinde "Tasarruf Mevduatı Hesabı Sigorta Fonu"nda tutacak. Ancak, Fon Maliye Bakanlığı'nın isteği üzerine mevcutlarını bir başka bankaya da mevduat olarak yatırabilecek. Türk Sanayici ve Işadamları Derneğı TÜSİAD yılda iki kez yayınladığı raporlarla Türkıye ekonomisindeki gelişmelerı değerlendirır. Son yrilarda bu raporlar ekonomideki gidişin genellikle olumlu yönde olduğunu vurgulamış, hatta zaman zaman 'buyük başan'üan söz etmiştır. Dün açıklanan 1983 Orfa/arında Türkıye Ekonomisine Bakış raporunda ise ekonornideki pek çok gelişmenin olumsuz yönde olduğu belirtilmektedir. TÜSİAD Raporu'nun üzerinde durduğu olumsuz gelişmelerin başlıcaları şunlardır: • Kişi başına mılli gelir 1983 yılında 1080 dolara düşecektir. • Özel sektörde yatırım eğilimı 1983 yılında da gerilemeye devam etmiş, ayrıca toplam yatınmlar içinde komple yeni yatınmların payı duşmüştür. • Konsolide butçe harcamaları içinde yatırımların payı azalmış ve kamu yatırımları da düşme eğilimine girmiştir. • İşsizlik artarken ışçılerin reel ucretleri büyük düşüşler göstermiştir. • Talep enflasyonu giderek maliyet entlasyonuna dönüşmeye başlamış, salt para politikasıyla enflasyonu denetleme olanağının sınırlarma gelınmıştir. • Parasal daralmanın üretimi kısıcı etkisi giderek ağırlık kazanmaya başlamış, ekonomide arz yapısının geliştirilmesi sorunu öncelıkle ele alınması gereken sorun haline gelmiştir. • Banka kesimı ekonomide fon yaratan değil fon tüketen bir kesim haline gelmiştir. • Vergi geliri artışları yavaşlarken, bütçe açığının GSMH'ya oranı da yeniden artmaya baştamıştır. • İhracat yavaşlamış, işçi dövizlerindeki düşüşler kronik hale gelmiştir. TÜSİAD'ın saptadığı bu olumsuz tablonun, özellikle 1982'nın ikinci yarısmdan itıbaren ekonominin yönetimınde meydana gelen değişimın bir sonucu olduğunu ilen sürenler vardır. Ne var kı, bu olumsuz tablonun her şeyden önce 24 Ocak 1980'den bu yana uygulanan ekonomi politikalannın çıkmazlarını sergıledığı çok daha inandırıcı bir savdır. 24 Ocak kararlarının bir anlamda reçetesini yazdıktan sonra bu kararların ısrarlı savunuculuğunu yapan TÜSİAD'ın bugün varılan noktada saptadığı gerçekler ve getirdiğı öneriler düşündürücüdür. Ekonominin salt talep yönünü denetleyerek bir yere varılamayacağı, arz yönünün yani üretımin arttırılmasının önemı nihayet anlaşılmış görünmektedir. Ucretleri düşük tutmanın işsızliğe çözüm getırmediği, banka sistemini ciddi bir reforma tabı tutmadan para miktarıyla süreklı oynayarak istenen sonuçların alınamayacağı; para politikasıyla enflasyon arasındakı ilişkinin tek başına belirleyıci olmadığı; kamu kaynaklarının hem ihracatı, hem kamu harcamalarını finanse etmeye yetmediğı gerçekleri de TÜSİAD Raporu'nun satıriarında ve satır aralarında vurgulanmıştır. TÜSİAD rapomnun bu olumsuz gelişmeieri önlemeye yönelik yeni önerileri arasmda ise, kamu kesiminin yeni fedakârlıklar yaparak bazı vergi gelirlerinden vazgeçmesi ve malı kesimin yeniden düzenlenmesi öncelik almaktadır. Devletin vazgeçeceği vergileri nasıl telafi edeceği ve yatmmları için nasıl kaynak bulacağı ise çok açık değildir 1980 öncesinde yazdığı reçetenin uygulanmasıyla ortaya çıkan olumsuz sonuçlan saptamak cesaretini gösteren TÜSİAD^ ın yeni önerileri de ekonomideki hastalıklann temel nedenlerine inılmekten kaçınıldığı izlenimini vermektedir. Enerji yetersizliğınden fabrikaiarın durduğu, insangücü dahil her türlü altyapmın ihmate uğradığı, yatırımların askıya alındığı 1983 Türkıye'sinde buruşuk reçeteleri biraz değiştirmek yerine farklı reçetelen düşünmenin zamanı gelmiş görünmektedir. ÇAPRAZ KURLAR ABD DOLARI 18.3063 Avusturya Şilini 2.6017 53.0064 Belçika Frangt 9.4059 7.9424 Fransız Frangı 2.9219 7.7711 tsveç Kronu 2.1132 1583.43 Italyan Lireti 232.29 7.3376 Norveç Kronu 3.4798 1 Avustralya Doları: 0.9200 1 Kuveyt Dinarı: 3.4393 1 Sterlin: 1.4985 B. Alman Markı Danimarka Kronu Holtanda Florini fsviçre Frangı Japc.% Yeni S. Arabistan Riyali ABD DOLARI ABD DOLARI ABD DOLARI Yılın ilk 8 ayında inşaat ruhsat sayısı yüzde 8.4 arttı ANKARA, (UBA) 1983 yılı ağustos ayında geçen yılın aynı ayma göre inşaat ruhsatnamelerinin sayısında yüzde 8.4'lük bir artış görüldü. Bu artış değere yüzde 87.8'lik bir artışla yansıdı. Yaptkullanma izni alan bina sayısındaisel983yıhağustos ayında geçen yılm aynı dönemine göre yüzde 19.8'lik bir artış görüldü. Yetkililer, ağustos ayı içinde verilen inşaat ruhsatnamelerinin toplam inşaat alanının 2 milyon 592 bin 164 metrekare olduğunu, bumın bugünkü fıyatlarla 48 milyar 654 milyon 371 bin liralık bir yatırıma tekabul ettiğini belirttiler ALTEN GUMUŞ FTOTLARI Cumhuriyet Reşat 24 Ayar (gr.) 22 Ayar bilezik (gr.) 900 Ayar gümüs (gr.) AL1Ş 27.050 27.000 3.725 3.395 91.00 SATIŞ 27.150 27.500 3.735 3.500 93.00 DOĞRUv a SINAVA Abone olun... 30 sayı için / 2.250 TL. yerine 1.800 TL. ödeyin soğuk depolann izolasyonunda tekstyropor Not: Pıyasada beyaz köpük, beyaz mantar, tecrıt mantarı, polıstıren köpüğü, kalkar v.s. gibi adlarla da tanman Styropor un her çeşitı polİÜretan gibi yaiUCl olduğundan konut ve fabrika inşaatlarında kullanılması fevkalâde tehlıkelidır. SINAVA K DOĞRU ** Bir kitap armağanı kazanın Okul kooperatifleri, kantinleri ya da 25in üstündeki toplu abonelere bir özel indirim daha: 30 sayı 1.700 TL. IZOCAM ® 1ZOPOR, bir IZOCAM A Ş urunudur SINAVA DOĞRU aboneleri Üniversite giriş sınavını kazanınca kartınızın fotokopisıni yollayın: Ticaret ve Sanayi A Ş Bankalar Cad Turkelı Han Kat 3 Karakoytstanbul Teknik Muşavırhk Burolarımız ücretsiz emrimzdedır. tSTANBUL 1435050 ANKARA 268089 ÎZM1R 134859 ADANA 22980 BURSA 12470 TRABZON 2398 ® Resmen tescıl edümış marka CIKTI DOĞRL \ (Bu bölumü\ \ doldurun. \ ) kesm, 7 / yollayın) / Adı. soyadı: Adres: 1.800 I L y ı .. 25 başanlı abonemize 20 biner TL eğitim yardımı tLÂN SEKA KASTAMONU MÜESSESESt MÜDÜRLÜCÜNDEN TAŞKÖPRÜ/KASTAMONU Müessesemizce 20 ton Potasyum Karbonat (KiCOı teknik) ve 40 Ton Sitrik Asit (Teknik) satın alınacaktır. Buna ait teklif isteme mektubumuz Ue idari alım şartnamemiz ücretsiz olarak muessesemizden, Islanbul, Ankara ve Izmir Alım Satım Mudurlüklerimızden ve SEKA Genel Mudurlüğü lkmâl Daıresi Başkanhğından (tZMİT) tcmin edilebılir. Teklifler 14 KASIM 1983 Pazartesi gunu saat 17.00'ye kadar Muessesemiz Haberleşme Şefliği'ne teslinı edilmiş olacaktır. Postadaki gecıkmeler kabul edilmeyecektir. MUessesemiz 2490 sayılı kanuna tabi olmayıp, ıhaleyi yapıp yapmamakta, bölmekte veya dilediğine vermekte serbesttir. Basm 25887 TCDD 1. İŞLETME BAŞMÜDÜRLÜĞÜ ALIM VE SATIM VE IHALE KOMİSYONU BAŞKANLIĞINDAN UZUN KONÇLU DERİELDİVEN ALINACAKTIR. 1 1000 adet uzun konçlu deri eldiven, 3 Kasım 1983 günü saat 15.00'de müteahhiı nam ve hesabına açık eksiltme suretiyle satın alınacaktır. 2 Geçici teminat 10.000. lira olup sannamesi koraisyonumuzdan bedelsiz temın edilebılir. 3 TCOD 2490 sayılı kanuna tabi olmayıp ihaleyı yapıp yapmamakta veya kısmen yapmakta ve tercih ettiği talibe yapmakta lamamen serbesttir. Basm 26047 SINAVA DOGRU Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlulstanbul sayılı posta havalesıyle/pul olarak gonderdim. Makbuzu ektedir. \rx\za 30 sayısını adresıme gondermenızı rıca ederım Uvent, Güvercin Durafcı. Gazeteciler Yapı Kooperatılı C/3 Blok. D. 7 Suı: 913 Te»:\64 57 25 DtŞ TABtBİ ORHAN TÜZÜN