Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ye davasını KOYKOOP'un alacakblan değıl de koy kooperatıflerını desteklemekle gorevlı bakanlığın açması dıkkat çekıcı ıdı Ustelık. kooperatıfçıhğin devletçe ozendınlmesını 1982 Anayasası da ongöruyordu KOOPERATIFÇtLİK İNANCI KIRILMAMALI Tasfiye karannın Yargıtay'ca onaylanması, kuşkusuz kotu ı$letmecılık sonucunda borçlarını odeyemez duruma duşen Bırhğın sonu demektır Acaba KOYKOOP'un tasfıyesıyle kırsal alanda gonullu, demokratık koy kooperatıfçılığı hareketı de sona mı ermış olacaktır 7 KOYKOOP tuzel kışılığının dışında Kooperatıfler, bırlıkler yasal varlıklarını surdurmektedırler Tasfiye, tabandakılenn kooperatıfçılığe olan ınançlarını kırmamah, aksıne daha sağlıklı, daha etkın, daha verımlı bır ust orgutlenmeyı gerçekleştırmek ıçın vesıle olmalıdır Ko> Kalkınma Kooperatıfçılığı, 1965'te kooperatif kuran koylulere yurt dışına gıtmede oncelık tanıyan projenın Bakanlar Kurulu'nca onavlanmasıyla yapav bır hareket olarak başlatıl mışnr 196575 yıllarında 1 402 kooperatıfin 42 bın uyesıne yurt dışına gıtmede oncelık tanınmış, bunlardan 24 bını gıdebılmıştır Projenın başlatıldığı ılk yıl yalnızca 128 köy kalkınma kooperatıfi kurulmuşken, bunların sayıları bırdenbıre artmış, 1970'te 2 bıne, 1975'te 6 bıne yaklaşmış, 1980'de 7748'e ulaşmıştır Gerçekte bu kâğıt uzerınde sayısal bır gelışmedır Soz konusu kooperatıflenn genel olarak amaçlarını gerçekleştırmedıklerı, ça Iışma alanlanntn tanımlanmadı6ı. anaDaralarının beklenen öl çekte olmadığı, yurtdışına öncelıkle ışçı gönderme gudusünun ağır basmış olması nedenıyle gı derek yozlaştıkları herkesçe bıhnmektedır 1971'den sonra ışgucu gönderme olanaklarının azaiması karşısında köy kalkınma kooperatıflerı nıtelık değış tırerek, kırsal aJanda tanma da yalı ışleyımı kurmak, yerleşme duzenının ekonomık örgutlenmesıne araç olmak ışlevlennı de yuklenmışlerdır 197173 arasmda bunların sayısında gorulen buyuk artışta köylunun kalkınma ozlem ve çabalarında gönullu kooperatıfçılığı bır çözüm olarak görmesının buyuk katkısı olmuştur Kooperatıflenn projelerını desteklemek ıçın bağış ya da kredı olarak devletın katkısı kuçumsenemez, 196780 donemınde 1959 kooperatıfe yaklaşık 2 1 mılyar tutarında harcama yapılmıştır Bunun yaklaşık °/o 30'u bağış olarak verılmıştır Uygulamada, projelenn genellıkle amacına ulaşamadığı anlaşılmaktadır Bakanlıkça desteklenmış 1460 projeden ancak ^o 28'ının gerçekleştırılerek ışletılmekte olduğu % 26'sının tamamlanmamış durumda bulunduğu % 46'sından da vazgeçıldığj saptanmıştır Proje tutarlannın kooperatıfin ozgucunu aşması, konusunun ve yerının yanlış seçılmesı gıbı nedenlerın başarısızlıkta etken olduğu bılınen bır gerçektır, Köy Işlerı Bakanlığı'nca 1977'de yapılan bır araştırmada 5737 koy kalkınma kooperatıfınden % 63 gıbı buyuk çoğun luğunun "faal olmadığı", "/a 7'sınm kapandığı ancak % 18'ının çalışır durumda bulunduğu anlaşılmıştır Işte KÖYKOOP bu denJı yapısal sorunlarla karşı karşıya bulanan köv kalkınma kooperatıflennden buyuk bolumunun ust orgutu olarak ışlevler yuklenmış ıdı Sıyasal ıktıdardan bağırnsız, gonullu, demokratık, uluslararası kooperatıfçıhk ılkelerıne bağlı çok yonlu bır kooperatıfçılık akımına onculuk etmıştı Ote yandan, Koy Kalkınma Kooperatıflennden 247'sının oluşturduğu 12 bırhğın ust orgutu olan HÜRKOOP kooperatıflenn tıcan ortakhklara katılmasını onerecek ölçude kooperatıf goruşten uzaklaşmıştır Bu, 'toprak reformu" yenne " t a n m reformu'nu yeğleyen, kooperatif yenne, tarımsal anonım ortaklıklan öngoren Danışma Meclısı Tanm Komısvonu'nun goruşlerıne koşut duşmektedır. SONUÇ Gönullu ve demokratık koy kooperatıfçıhğıne ınanan 1 2 mılyon çıftçı aılesının kooperatıflerıne, bırhklerıne sahıp çıkmaları zorunludur. Dörtte bırı devlet, dortte uçu koylu katkısıyla gerçekleştınlen milyarlarca hra değerindeki yuzlerce tarım ve tanmsal ışleyım kuruluşuna sahıp bulunan KOYKOOP uyesı kooperatif ve bırlıklerın ışletmelerı, amaca uygun biçimde çalıştırılmalı, boş bekletilmemelidir Bunların ölu yatırım olarak kalma çekıncesınden kurtanlmalan, ekonomıye katkıda buiunmaları, köyluye yararh olmalan sağlanmalıdır Köylunun gönullu katkılan, karşıhklı yardımlaşması ve dayanışması sonucunda ortaya çıkan bu ışletmeler, buyuk tekellere aracı kesımlere karşı ayakta kalabılmelıdırfer Bunun da yolu geçmıştekı hatalardan ders alarak daha sağlıklı biçimde ust örgutlenmeye geçılmesıdır KöyKoop'un Tabanı... Milyarlarca lira değerindeki yuzlerce tanm ve tanmsal işieyim kuruluşuna sahip bulunan KÖYKOOP üyesi kooperatif ve birliklerin işletilmeleri, amaca uygun biçimde çalıştınlmalı, boş bekletilmemelidir. Yaklaşık bır rnılyon çıftçı aılesırun uye olduğu 2814 koy kalkınma kooperatıfinm oluşturduğu 60 bolge bırbğmın ust örgutü olan KOYKOOP'un tasfıyesı yetkıh yargı organınca kararlaştınlnuştır Karara karşı Yargıtaya başvurulmuştur Yargıtay'ın kararı ne olursa olsun, genış tabaülı bır kooperatif ust örgutu olarak KÖVKOOP'un duştuğu bu durumun nedenlerını araştırtnak, soğukkanlıbkla değerlendırmek, sağlıklı biçimde yenıden örgutlenmesı doğrultusunda çaba göstermek, demokratık kö> kooperatıfçıhğıne ınananlar ıçın kaçınılmaz bır görevdır "KÖY KOOP" Sınırh Sorumlu Köy Kalkınma ve Dığer Tanmsal Amaçlı Kooperatıfler Merkez Bırlığı'nın kısaltılmış adıdır Fakat gerçekte, aynı adı taşıyan bırlık ve kooperatıflerden farkh olarak KÖYKOOP, köyun toplumsal, ekonomık kalkınmasının en etkın aracı olarak yerel gmşkenlıge ve önderlığe dayalı, gönullu, demokratık kooperatıfçılığı sımgeiemektedır Tarımsal urunlen ışlemek, pazarlamak amacıyla kuruian, çoğu devletçe desteklenen fabnkalan ve obur tesıslerıyle bağlı bırlık ve kooperatıflenn maJvarlığı 1980'de 63 mılyarı aşmıştı Bunda, köylunun özgucune dayalı gınşımlenn ozendınlmesı, yurt dışındakı ışçılenn bırıktınmlennın kırsal alandakı venmlı PENCERE LamartJne Ne Demiş? 25 EKİM 1983 Prof. Dr. CEVAT GERAY yatırımlara çekılmesı buyuk rol oynamıştır Tarımla ışleyımın (sanayıın) butunJeşmesı, alımsatım, tuketım alanlarında da çaba gösteren KOYKOOP, çok amaçlı, çok yönlu köy kalkınma kooperatıfi modelını gelıştırmede güzel örnekler verebılmıştır KÖYKOOP, ust yönetımdekı surtüşmeler, zıtlasmalar, bölunmeler yuzunden özekte (merkezde) kunımlaşamamış, sağlam bır muhasebe dızgesı kuramamış, gıderek sağhksızlaşmışür Her tıcarı gırışımde karşılaşılabılen, fakat kooperatıfte asla hoşgörulemeyen yönetsel hataJar, usulsuzlukler, hatta yolsuzluklar o günku ekonomık koşullann olumsuz etkılerıyle KÖYKOOP'u bunalıma sokmuştur Kımı yönetıcılerın kışısel, KÖYKOOP ıle ılgısı olmayan suçlamalarla tutuklanmalan sonucunda hem yönetun boşluğu doğmuş, hem de açılan bu davalarla KÖYKOOP basmda, dolayısıyla kamuoyunda ozdeşleştırılniıştır Bu, toplumdakı kooperatıfçılığe karşı guçlere cesaret verıcı ve malzeme sağlayıcı bır fırsat oluşturmuştur Yönetım boşluğu yetkılı yargıçlığın görevlendırdığı yönetıcı kurullar ıle doldurulmuştur Alacak ve varlıklannın değerlendırılmesıyle borçlannın ödenmesı, KÖYKOOP tabanının yenıden toparlanmasına, ust örgütune sahıp çıkmasına bağlı ıdı KÖYKOOP Genel Kurulu toplanabüseydı, boylesı bır toparlanma beklenebıbrdı 24 Ocak kararlan nedenıyle bunalıma duşen buyuk firmaların milyarlarca borcu ertelemp devletçe kurtanldığı, dışsatımcıların çeşıtlı yollardan özendırıldığı, bankerzedelere devletın koruyucu elının uzandığı, ışçı ortaklıklannın kurtarılması ıçın çare arandığı btr dönemde, KOY KOOP'un elmden tutulmaması ılgmçtır Onların karşı karşıya bulunduğu sıkıntı ları, benzer koşulları goğuslemek zorunda kalan KOYKOOP'un sorunları onlarınkınden farksız değıldı Onlar da sağlıklı bır yönetım kuramamışlardı Onlann da>onetıcılerı ortakları arasında geçımsızlıkler vardı Onlar da ozanamallarıyla karşılayamayacaklan buyuk ışlere yönelmeğe, plansız buyumeğe ozendınlmışlerdı Onlar da mahyetı yuksek kredılerın altmdan kalkamıyorlardı Yeterlı sayıda yeteneklı yönetıcı kadroları oluşturamamışlardı Fakat, faızlenyle bırhkte 400 mılyon tutanndakı borçlarını odeyemez duruma duşen bu kooperatif kuruluşa karşı ılgılı, yetkılı makamların tutumu farkh olmuştur Ilgılı bakanlık, alacaklı ban kalar, borcun ertelenmesı, taşınmazların gerçek değen uzennden borca karşılık sayılması konusunda hıç bır kolaylık gostermedıler Yuksek faız nedenıyle borclar eıderek buviıdu Tasfi Ünlu Fransız ozanı Alphonse de Lamartıne 1833'te yazdığı "Doğuya Gezı" kıtabında dıyor kı " Osmanlı Imparatorluğunun dağılması durumunda Avrupa ulkelerınden her bın, kongrelenn kendılerıne göstereceklerı ımparatoriuğun bır kısmını hımayelerı altına alacaklardır Avrupa'nın hakkı olarak duşunülecek bu egernenlık bıçımı, genel olarak toprağın veya kıyıların bır bolümune sahıp çıkarak buralarda ya serbest şehırler yahut Avrupa'ya bağlı somurge alanları yahut da tıcaret lımanları veya ıskelelen kurmak şeklınde belırecektır Her Avrupalı devletın kendı hımayesı altına aldığı bölgede uygulayacağı polıtıka, sılahlı ve uygarlaştıncı bır el koyma olacakhr" Eleştırmen SaınteBeuve un 'ruhundan başka hıçbır şeyı bılmeyen bılgısız" dıye tanımladığı Lamartıne, dıplomat ve polıtıkacıydı, çağına gore çok şey bıldığı yazdığı kıtaplardan bellıdır, hele Osmanlı Imparatorluğunun geleceğı konusundakı ongörusu buyük oranda gercekleşmıştır Parçaladıkları ımparatorluğun bolumlennı Avrupa devletlerı paylaşmışlar somurge alanları oluşturmuşlar, serbest bölgeler kurmuşlar sözum ona, "uygarlaştıncı" polıtıkayı sılahla yurürluğe koymuşlardır Planın en çarpıcı örneğı de şımdı yenıden bölunen loıbnarv dır Batı emperyalızmı daha once Osmanlı Imparatorluğuna uyguladığı polıtıkayı Bırıncı Dunya Savaşı'nda sıyasal harıtalan Londra ve Parıs'te çızılen yapay devletlerde yınelemektedır, bu kez Fransa'nın ve Ingıltere'nın yerını (dunyanın çoğu bölgesınde olduğu gıbı) dolduran ABD, "bol ve yonet" formulunu elmden geldığınce kullanmaktadır * Insan çoğu kez tanh kıtaplarını kendısının dışındakı bır dunyanın öyküsu gıbı okur, tanhın ıçınde yaşadığını düşunmez Oysa hepımız tarıhsel devınımın bırer parçasıyız Burnumuzun dıbınde Ortadoğu harrtasının yenıden çızıldığını gormuyor muyuz? Türkıye harıtasını kendılerıne gore degı$tırmek ısteyenlenn varlığı yadsınabılır mı? Okul kıtaplannda Osmanlı devletının nasıl parçalandığı açıkça yazıiıdır, Lamartıne'ın vurgu(Arkosıli. Sayfada) ...Evde aylık masraf için sakladığınız toplu paraya... ..."El altında" dursun diye çekmecede, yastık altında, kasada tuttuğunuz paraya da... faiz almayı istemez misiniz? Eğer, "çek" konusuna eğilirseniz, çek konusuyla ilgilenirseniz, bu paralarınıza faiz alabilirsiniz. Çek... Hem tum paranızın bankada durması, bir bankanın tüm nimetlerinden vararlanması, hem de her an cebinizde bulunmasıdır. Çek, günümüz insanının çağdaş parasıdır. Çağımız, çek çağıdır. I§ Bankası'nın tasarruf sahiplerine hem faiz, hem güvenlik, hem de saygınlık kazandıran özel bir çeki var: Nİavi Çek. Nakit para yerine Mavi Çek kullanmak için, Mavi Çek'in yararlarından pay almak için. İş Bankası'ndan bilgi alın. "Çağdaş para" kullanmaya başlayın. TÜRKİYE % BANKASI "Paranızın, ıstıkbalınızın emnıvetı " TURK HAVA YOLLARI A.O.'DAN Ortaklığımızın ıhtiyacı olan 200 000 kg. meyve suyu kapalı zarfla teklıf alma usulu uygulanmak suretıyle satın aJmacaktır. Meyve sulannın toplam tahmıni bedelı 27.000 00 TL. olup geçıcı teminatı 1 080.000 TL!dır Kapalı zarfla venlecek tekhf mektupları, en geç ihale tanhı olan 09.11.1983 çarşamba gunu saat 14 00'e kadar Istanbul, Şışlı Abıdeı Hurrı>et Caddesı Vakıf İş Hanı B Blok Kat 3 adresınde bulunan THY.A O. Alım Satım Kurulu Başkanlığına teslım edılecektır Anılan gun ve saatten sonra elden venlen veya posta ile gondenlen tekhf mekupları değerlendirmeye alınmaz Konu ıle ılgılı şartnameler aynı adresten sağlanır. Ortakhğımız 2490 sayılı yasaya bağlı değıldır TURK HAVA YOLLARI A.O.'DAN Ortaklığımız Bavan kabın Memurlanna, aşagıda dökumu yapıl mış bulunan resmı gıyım eşyalan kapalı zarf teklıf alma usulu uygu lanmak suretıyle ıhale edılecektır Toplara Tahmıni bedri: 460 3 450 000 TL 460 2 760 000 TL 920 2300 000 TL 460 1 886 000 TL 920 2 300 000 TL Gıyım eşyalannın toplam tahmıni bedelı 12 696 000 TL olup, ge çıcı temınat teklıf edıien konulardakı toplam tahmıni bedelın "04'udur Kapalı zarf ıle alınacak teklıf mektuplarının en geç ıhale tarıhı olan 10 10 1983 perşembe günu saat 14 OO'e kadar Şışlı Abıde ı Hur rıyet Caddesı Vakıf İş Hanı B Blok Kt 3 adresınde bulunan THY A O Alım Satım Kurulu Başkanlığına .enlmesı gerekmektedır Anılan gun ve saatten sonra elden verılen veya posta ıle gonderı len teklıf meklupları değerlendırmeve alınmaz Konu ıle ılgılı şartnameler aynı adresten sağlanır Onaklığjmız 2490 sayılı yasaya bağJı değıldır CİBüi: ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NDEN POLİETtLEN ÇAY TORBASI SATIN ALINACAKTIR 1 Kurumutnuz ıhtiyacı olarak ADPE Polımer (GO3 5) turu alçak dansıte polıetılen veya HAM POL (F2 12)'den mamul 100 ton 1000 gr 'lık baskılı polıetılen navlon vay ambalaj torbası teklıf alma usulu ıle satın alınacaktır 2 Bu ışe aıl şartnameler a) Çay Kurumu Genel Mudurluğu Satınalma Mudurlugu / RİZE, b\Çay Kurumu Istanbul Çay Paketleme Fabrıkası Mudurluğu Ar navulköy Kuruçesme / ISTANBUL, <.) Ankara Çay Paketleme Fabrıkası Mudurluğu Çıftlık / ANKA RA adreslerınden ucreısız temın edılebılır 3 İhaleye ıştırak etmek ısteyenlerın şarlname esasları dahılınde nazırlıyacakları teklıf mekfıplannı en geç 03 11 1983 gunu saat 17 30'a kadar Çay Kurumu Genel Mudurluğu Satınalma Mudurlu iu ' RİZE adresınde bulunacak şekılde ladelı taahhutlu olarak gon dermelerı veva elden vermelen gerekmekıedır 4 Postada oluşacak gecıkmeler ve telerafla muracaatlar kabul edılmez 5 Tumune lcklıf verılebıleceğı gıbı kısmen de vcrılebılır 6 Kurumumuz 2490 savılı yasaya baglı olmayıp ıhale>ı yapıp yapmamakta. kısmen veya dıledıgıne yapmakta serbestlır Basın 263""3 V EF A T Merhum Mustafa Kemal efendi ile Hesna Diri'nin kızları, merhum Namık Diri'nin kızkardeşi, Mufit Alaçalı'nın annesi, Zerrin Alaçalı'nın kayınvalidesi, Arzu Alaçalı'nın sevgih babaannesi. Bınm TanmiBi bedel: Çıft topuklu avakkabı 7 500 TL Çıf topuksuz avakkabı 6000 TL Adet uzun kollu bluz 2 500 TL Adet eşarp 4 100 TL Adet servıs onluğu 2 500 TL SUZAN DİRİ ALAÇALI 23 ekim 1983 gunu vefat etmiştir. Cenazesı 25 ekim 1983 (Bugun) Laleli Camii'nde kılınacak oğle namazına muteakip Eyup Mezarlığında toprağa verilecektir. A İ LESİ