Katalog

8 OCAK 1983 KÜLTÜRYAŞAM Cumhuriyet 5 Dido Sotiriyu, "Abdi İpekçi Ödülü,,yle gündemde Kitaplarımda hep TürkYunan yakınlasmasını amaçladım^ Stelyo BERBERAKİS aşkent Atina'nın seç kin semtlerindea Ilis sia'nın yokuşlu bir sokağında bir apart manm beşinci katında yaşlı «şiyle yaşayan Dido Sotiriyu Ayüm ilinde doğmuş bir yar *ar. Dido Sotiriyu ile, kendisi gibi yalm olan evinde karşıJıklı oturmuş konuşuyoruz. Özgeçmişiniz hakkında bil gi verir misiniz? Zengin sayılabilecek bir silenin kızıydun. Babam sa bun yapımcısıydı. Çocukiuk yıUarıma kadar ailemle birlikte, doğduğum Aydm ilinde yaşadım. 1922 yılında Anadolu'dan ayrılarak Yunaniftan'a amcamlarin yanma geJmek zorunda kaldım. Ailem daha sonra göçtü. llk çocukiuk yıllarımın anıian belleğimden silinmiyordu.. Bsbaınm arkadaşı Talât Beyler, sokakta oynadı ğım Rum ve Türk çocuklan bugüc bile aklımda. Yaşadığım günlerin. duyduğum gerçek olaylarm o kadar etkisi ve büyüsü altmda kalmıştım ki. bu konuyu ele alan bir kitap vazma arzusu içimde çığ gibi büyüyordu. Ancak tutucu çevrelerden gelen amcalanm «kız çocuklan yazar olamaz» düşüncesiyle. beni kalemden U2ak tutmaya çalıştılar. 1935'lerde gazeteci oldum. 1944'de Yunanistan'ı işgal eden yabancı kuvvetlere kar şı çıkan ulusal direniş örgüt lerine gazete yaymlama yoluyla ben do yardımcı oldum Büyük Savaş vo iç savaştan sonra kendiml yazıya verdim. Bence sanatla yaşa Biraz 'müstehcen' bir et lokantasi: Sütlüce Mangal ceden sözleşip gitmeye karar vermiştik. Hakkını yememek için söyleyeyim: Burda ünlenen ilk lokanta Mahmut'un Yeri imiş, ama biz kalabalık olduğumuzdan, bilenler Mangal'ı yeğlemişlerdi. Ha liç'e yakın bir barakaydı burası, 8 1 0 masalık, duvarlarda resimler. tahta elişleri ve kocaman sa lamlann asılı olduğu (ka vurmaymış bunlar)... Çeşitli ilginçliklerl vardı buranın, nerden başlayıp nasıl anlatsam bilemiyorum... önce şunu söyleyeyim: Mangal, son zamanlarda moda olan et lokantalanndan biri. 'ocak başı' esprisiyle etler geliyor veya siz seçiyorsunuz. Hemen yanıbaşınızda kurulan bir mangalda, kömür ateşinde kızarıyor va hop.. tabağınızü servis ediliyor. Önce 'müessesenin kendi imalâtr kavurmayla başlanıyor. Bu, bildiğimiz ka vurmadan çok bir tür 'pate', yani yağla ve çeşitli baharatla sıkıştırılmış et. Sonra etle r geçidi başlıyor: Uykuluk, ardmdan pirzola, koç yumurtası, dana pirzola, yi ne kendi imalatı olan aucuk... Hepsi son derece yumuşak. son derece lezzetli... Ustalaşmış garsonlar, etleri tam kıvamında çıkanp getiriyorlar. Gerçi mangalın başına kendiniz de geçebiliyorsunuz isterseniz, ama söyleşiden bunu yapmaya fırsat. kaî mıjror... Mangal'ı Mangal yapan, etleri kadar bunların sunuluş biçimi... Sunuluş. nasıl söylemeli, biraz erotik, giderek 'müstehcen' bir yan içeriyor. Önce verilen kolonya, 'haşa huzurdan' erkek organı biçiminde tah tadan tüplerde gelip ellere sıkıhyor. Etlerin ara yerinde. yine tahtadan dev kaşıklarla lokum servis ediliyor. Areda. bu kez 'tam teşkilât' tahta pe nislerle, ballı kaymak. 'ağzınıza dek' uzatılarak tattırılıyor. Ama piTavı unutmama B mm işbirliği zorunlu. Deneyimlere dayanmayan sanat, geıçek ruhu yansıtamaz. Ör neğin. Anadolu'da yaşamış olaıı bir insan ancak oradaki gerçekleri yansıtabilir. Şimdiye kadar kaç roman vo öykü yazduıız? Yazarhk yaşamımda bir çok kitap yazdım. Aralarında sayısız öykü de var. Ancak size belli başlı kitaplan ını sıralayacağım. llk kitabım 1959 yıimda pi yasaya çıkan «ölüler Bekli yor». Bu kitapta Aydmlı bir çocuğun anıları ver alıyor. 1962 yılında «Benden Selam Söyle Anadolu'ya» adh kitabım yayınlandı. Son yıllarda «best seller olan bu kitaba gösterilen ilgi, değerinin sreni anlaşıldığını ortaya ko yuyor. Çünkü şu sıra 21. bas kısj yapılmış durumda. Bence bu kitap ilk kez. gerçekleri ortaya atıyor. Kitapta geçen oîaylar tamamen tarafsız bir gözle yazıldı, Üçüncü kitabıra «Emir» adını taşıyordu ve bir öykü kitabıydı. Bu kitap da Yunanistan'm ÎÇ Savaş'ta aldığı yaralar bu savaştan doğan toplumsal bozukluklardan söz ediyordu. «Alevlerin İçinden» adlı kitabım ise Türk Yunan halklannm birbirlerine yak laşmasını arzulayan büyük çocuklar için yazıldı. 1675 yı. lında yazmdığım «Küçük As ya Olaylafı, Nedeniyle ve Emperyalizmin Doğru Akdeniz'deki stratejisi» adh dene mede tarihçilerin gözüyle okurlara olaylarm gerçek neden ve sonuçlarmı anlatmaya çalıştım. Neden ozellikle bu konuda yazmaya ağırhk veriyorsunuz? Bir insanm yaşamı bojrun ca unutamadığı olaylan iyi ve kötü yanlarıyla yazarak dile getirmesi bence olağan bir sey Bundan öte, halklann sıcak ilişkiler kurmalarına. ve barıg içinde birlikte yaşamalarma karşı olan «üçüncül» kişilerin çıkarları için onlan birbirlerine düşman ettikleri gerçeğini vurgulamak istiyorum. Halk ların birer piyon olarak kul lanılmasmın ve sömürülmesinin üzücü bir olay olduğunu berkesin, ozellikle de bizirn halklarımızın anlaması gerek. Türklye'ye hiç gittiniz miV Üzülerek belirteyim ki hiç gidemedim. Bu, gerçekten be ni uzun yıllar düşündürdü... Ancak yaşamım boyunca çok engelle ve talihsizliklerle karşılaştım. Çok gitmek istediğim halde doğduğum yere gidemedim. Ancak bu isteğim geçmiş değildir. Ayrıca bu, gerek Yunanistan ve gerekse Yunanistan dışın da çeşitli ülkelerde yaşayan Türklerle karşılaşıp konuşa madım. kucaklaşamadım an lamına gelmez. Şu anda hazırladığuuz ye ni bir kitap var mı? Sözünü ettigim en son kttabım «Yıkıhyoruz»la yeni bir atılım yapmak istedinı. Burdan sonra tiyatro yazar lığıyla uğraşmak istiyorum. Bu arada Türk . Yunan dost luğu için yazdığım kitaplar da var. Her keresinde, iki halkin yakınlasmasını ve dostluğunu amaçladım. Türk Yunan ilişkilerinin bugünkü durumu hakkında ne düşünüyorsunuz? Sözü edilen bu «moratoryum» ile inşallab, olumlu bir sonuç alınır. Savaş ya da kin duygulan, hiç bir za man sorunlann çözümlenme sine yardımcı olamaz. Bunu her iki taraf da iyice bel leyerek gerekli ortamı oluştuımalıdır. Savaş insanoğlu nu değiştirir, çevresini kötülüğe, kana boyar... Bence kitaplarımda da sözünü ettiğim gibi •Türk» ya da «Yunanh» yoktur. «in' san» ve «insanhk**" #Ü^ dır. Bunu da saygıyla'karşılausamız fjerekir. „ . ,..'bwW; • Abdl ipekçi Banş " ve Dostluk Ödülü» için düşüncenlz nedir? ra Türk sanatım çok gen,v, çi ve çok güçlü bulduğuniı söyJeyebilirim «BENDEN SELAM SÖYLE ANADOLU'YA adlı kitabımuı Türkçeye çevrilmesinden sonra Türkiye'den bir çok yazar ve okurumdan tebrik telgrafları aldım. Atina'ya gelen Türklerden zamanm Ticaret Odası Başkanı Ertuğrul Soysaı da benim le tanışmak istemişti. Bir sü re önce radyoda yaptığım bir konuşmada Türk Yunan halklarımn ilişkilerine değirımiştim. Eı tesi gün. Tür kıye'nin Eg e böigesinde Yu naa Radyosu dinleyebilen bir çok Türk'ten, «Sen çok diiriist bir insansın» içenkli telgraflar aldım. Dido Sotiriyu'nun. kitap dolu raflarıyla dikkatî çekeu yalm ve gösterişsiz evinde.. 'Eee, ne de olsa Anadoiuluyuz..' diyerek bülbül yuvası tatiısını, Aydm ilinden armağan olarak getirilmi'j işlemeli masa örtüsünün üzerinde suıımasıyla söyleşimiz son buldu. en yainızca birkaç kişi olacağımızı sanıyordum. Oysa arabalardan inilip içerde buluşuiunca şaşırdım. Bayağı kalabalıktık. Ali Sirmen'i serbest bırakıldığmdan beri ilk kez görüyordum, heyacanlandım, sanlıp öpüstük... Barış Derneği davasmdan ilk salıveriİPn Niyazi Dalyancı da vard;. Sonra, Cüneyt Turel'in dışında hep bizim gazete mensuplari: Okay Gönensin, Ahmet Korulsan, Aydm Enıeç, Nevzat Erkmen, Arinan Akgünel, Celal Üster ve de nasılsa Türkiye'de bulunan Cengiz Çandar... Sütlüce'de, Haliç Köprüsünün ayağı dibindeki Mangal Et Lokantasındayız. Sütîüce'deki et lokan talannın kaç zamandır methini işitlyorduk ve ön B h: Sona doğru yine mangala konulan bir tepside görkemli bir pilav pişiriliyor: Tepeleme bulgur. üstünde topak topak tereyağı, aynca bîr lüle kay mak ve kavurma dilimleri... Hepsi bir güzel karıştınlıyor, pişiriliyor. Ve cnünüze gelen pilav gerçekten lezzetli... Sütlüce mezbahalanna yakın olmaktan yararlanan bu Sütlüce et lokantalarmda etin bunca iyi olmasına şaşmamah. Ama 'kibar' yemekseverlere bu yerin 2 özelliğini de anlatmadan geçmemeliyim: Bir kez mangallardan tüten duman, yemekte gülüp eğlenseniz bile süreklj ağlarmış gibi görün menize yol açıyor, göz açmaya olanak yok. İkincisi de, 'doğal gereksinmeler'inizi (yüznumara ol madığından) dışarı çıkıp biraz ötedeki Haliç'e kar şı karşılamak durumunda kalıyorsunuz. Ama yine de 'iyi et' veya 'orijinal bir yer' diye diretirseniz. burda yediğiniz ka vurmalı. bol etli. bulgur pilavlı. ballı kaymaklı ve hafîf 'erotik' bir yemeğin adam başı 1500 lira kadar bir paraya malolacağını anımsatayım... Adress Mangal Et Lokantası Sötlüce BEN EVSİZ BİR 50KAK İTİVİIW VE A C I M . . . oyuz KEMİK OOCU V«" BİR ÇOP TE. \ NEKESİ BULMA. I / • KİMICİME fjrtık DUMDUfVİA dk t?enım hnblı olduöumu ve. bîgun aniden gel \\ bi siıtu güc' donatcabîar Dogrusunu isterseniz, Türk Yunan yakınlaşması için ya pılan bu yarışma benl çok duygulandırdı. Kitaplarımda «INSAN» VE «INSANLIK» VAR Dido Sotiriyu, «Türk ya da ifade etmek istediklerim, bu Yunanlı yok, Insan ve insanhk vardır bence,» dlyor. yanşmanm özüyle bağdaşmaktadır. Gerçi, ödüller genedebenl pek duygulandırmıyor. Halkımın sevgisl beniın tek ödülümdür. Ancak • Türk filmcüeri 1975 yılında kitabı sinemaya uyarlamak Abdl îpekçi ödülü gerçekistediler. Anlaşmaya varıldı. Ancak zamanın Yunan Hü ten değerli bir adımdır. Türk yazarlanndan kimle kümeti bunu engelledi. • En son film önerisi Bülent Ecevit'ten gelmişti. Pilmin yö ri tanıyorsunuz? En iyi tanıdığım, Aziz Nenetimini ünlü Elia Kazan yapacaktı. Türk Yunan ortah yapımı olacaktı. Film Türkiye ve Yunanistan'da çe sin ve Yaşar Kemal. Nesin'le kilecek, Türk ve Yunanlı sanatçılar oynayacaktı. Ecevit Atina'da tanıştım. Burada yayınlanan bütün Türk yaiktidardan düşünce proje uyguİanamadı. • Dido Sotiriyu'nun kitaplannın bazı bölümleri, ozellikle zarlanm okudum. Çok duyBenden Selam Söyle Anadolu'ya»dan ahnan bazı parça gulandım. Aynca Atina'da lar okullarda edebiyat derslerinde «tarafsızlık» örneği gösterilen Türk flimlerini de izlemekteyim. Çok takdir olarak öğrencilere okutuluyor. • «Benden Selam Söyle Anadolu'ya» nmYunancaadfKanlı ettigim bir Türk yazarı da Topraklar»dw... Şu anda Yunanistan'da 22. baskısı ha Necati Cumah'dır. Kendisini ilk kez «Balkanlar 1900zırlanıyor. • Yunan ERT2 Badyosu aralık ayının son haftasında bu adh esertnden tanımıştım. kitabı «Arkası Yann» programında dizi otarofo yayınladı. Bütün bu ilişkilerimden son ,A "Benden Selâm Söyle Anadolu'ya,, üzerine notiar... Ozaman onnem Günün Ktariarı Günün Kitaplan Günün Kitaplan Günün Kitaplan Günün Kltapları Günün t^taplan. 10, sayısı çıktı BU SAYIDA Eyufaoğlu'nu Anarken: Ahmet Cemal Şiir Y. Seferis • Octavio Paz • J. Supervielle Attila İlhan • Kolyo Sevov Ataol Behramoğlu * Yunus Emre Öykü J. Supervielle • H. Miller • F. Scott Fitzgerald Gertrude Stein Oyun B. Brecht İnceleme Daha da, Daha da Derine / Tomrls Uyor Kolyo Sevov / Kemal Özer Çeviri Üstüne Yunan Ozanıurının Türkce Çevirileri / Herkiil Milas Çeviri Konuşmaları Attila llhan'la Çeviri Üzerine / Selim ilerl DİL YAZILARI: AMERİKAN YAPISALCILIĞI M. Rifat • F. Boas • E. Sapir L. Bloomfield • Z. S. Harris Kitoplar Alain Bosquet • Andre Clavel AÇIKLAMAU DILBİLİM VE GÖŞTERGEBİLİM KAYNAKÇASI EKİ İLE VAZKO CEVlRl: 160 soyf», 200 llro Abone Koşullon: 6 oylık 600,yıllık 1200 liro Yozışma ve Hovois Adresi; YAZKO, P.K. 442 Slrkeci . istonbul >4NDI CEVDET EPyazko edebiyat 27. sayısı çıktı BU SAYIDA Şiirleriyle İlhan Berk • Sabahattin Kudret Aksaf Necati Cumalı • Başaran * ŞUkran Kurdakul Salt Maden • Metin Demlrtaş • Sennur Sezer Abdülkadir Bulut • Ismail Uyaroğlu • Sina Akyol Abdülkadir Budak • Turgoy Fışekçi Hüseyin Haydar • Suat Vardal Seyhan Erözeellk • Elif Öyküleriyle Sallm Şengil • Talip Apaydın • Tomrls Uyor Murathon Mungan SORUŞTURMAMIZ / Romanda Tip Olgusu ve Tipin işlovi Zeynep Karabey Kerlm Korcan * Cetin Altan Tank Dursun K. * Selim İlerl .ıem Zor Hem de Zorunlu / Asım Bezlrei lAkıpAkıpDurulmayan Ben Oldum» / FikretOtyam Yeni Bir Sürgün'e... /Kemal Sulker Samet Ağaoğlu / Recep Bilginer Torık Buğranın Romanı / Prof. Dr. Gürsel Aytaç Bir «Yoşamok» Denemesi / Atilla Birklye Yoşar Kemal ile Söyleşi / Alpay Kabacalı Yaşar Kemol İle llgill Uc Görüş > Hason Merean Ataol Behramoğlu'nun Şiirleriyle Şiirsel Bir Konuşma / Sennur Sezer Kitap Tanıtma Yozılarıyla Turgay Kantürk • Muzaffer Uyguner • Sadl Tanyeıi Osman Şahin • Afşor Timucin • Haldun Armağan Yaşar Kemal Kaynakcası / Hosan S. Keseroğlu VAZKO EDeSİVAT: 152 Sovia. 15» llro Abone Ko«ul!arı: 6 «ylık: 90D. Vlllık: 180» Urâ Vozışmo vo Hcvale Adresı: Yuko P.K. 442 Slrfcftcl. Utanbul Üniversite Adaylanna «ÖSS ÖSY» I. ve II. BASAMAK SINAVLARINI KAZANDIRAN SÖZEL "YETENEK,, SORU K A S A S I Test kitab. TÜRKÇE , DELBİLGtSt SOSYAL BILIMLEB • Türkçeyi Kullanma Gücü ve Dil Yeteneği • Sosyal Bilimlerdeki Temel Kavram ve Ilkelerle Düşünme Gücü • Sosyal Bilimler Testi (Tarih. Coğrafya. Felsefe, Mantık, Sosyoloji, Psikoloji) • Lise I II . III Ders Konulannm Ozeti • Deneme Smavları • 1982 Üniversite Giriş Soruları ve Cevaplan. MELİH KIZILGÜN (Yeni çıktı: 600 TL.) (TEST UZMANI) Istanbul. Kadıköy Anadolu Lisesi Oğretmeni degerilfcfftiphrfsynnlv. PROF. SEHA L. MERAY KOLEJ VE ANADOLU LİŞELERİNt KAZANDIRACAK KİTAP Genel Yetenek ÎNSANCA YAŞAMAK 1977 yüında yitlrdlgîmlz bu büyük bllim ve düşün adamunızın denemelerlnl ilgiyle okuyacaksınız. KUPÜ EDERÎ 250 LÎRA HİL YAYIN Ankara Cad. 45/17 Cağaloglu tstanbuL Kadıköy Anadolu Lisesi Test Uzmanı MELIH KIZILGÜN'ün yeni metotlarla hazırladığı bu kitapta «DİL YETENEGI. MATEMATIK YETENEGI ve ŞEKİL YETENEGINE. ait örnekler ve deneme sınavlan (36 adet) yer almaktadır. Tek ödemell isteklerde her kitap için 100 TL. pul gönderilmesi. Kitapçılarda araymız. DERYA DAĞITIM A.Ş. Cağaloglu/IST. 28 02 23