Katalog

ÇAĞDAS YAYINLARI i Nurullah Ataç MERAL TOLLUOĞLU Babam i EDERÎ 100 TL, îsteme Adresi: Türkocagı Cad. 39/41 CAĞALOĞLU tSTANBÜL Cumhuriyet 59. Yıi: Sayı: 20837 Kurucusu: Yunus NADÎ 20 TL. 7 Ağustos 1982 Cumartesî • TUĞ Cumhwba$kanı güçtervdınlmek isteniyorsa onu halka seçtirmekten başka çnremız yoktur. ÇAĞDAŞ YAYINLAİU SÖYLEV Cilt: 12 Oounca bası ile altmışmct btae nlaşiı. Türîcçeleştiren Ord. Prof. Dr. H.V. VELİDEDEOĞLU EDERİ: 350 TL. Isteme Adresi: Türkooagı Cad. 39/41 CAĞALOĞLU tSTANBUL Gazi M. Kemal ATATÜRK Acaba ? Danışma Meellslmte Aldıkaçb taslsğı üzerinde ileri geri tartışa dursun, geçenlerdo Strassbourg'da toplanan insan haklan ile ilgili kuruluv lar bütün devletlere önemli bir çağrıda bulundular. Bilindigi gibî 17R9 Fransız devriminden buyana teme! hak ve ö/gürlükler konusunda cok Ileri adımlar atıldı. Hemen bütün devletlerin Chükümetlerinl görünürde içtenlikle îmzaladıkları metinler, ne va/ık ki çotrunlukla uyprulama ya konamadt. 1789 tarlhü insan haklan blldlrtsinin 1. maddesi şövle başlan «însanlar hukuken özgör ve eşit do^arlar va öyle vasariar» O tarihten tam 259 yıl sonra 1948'de kabnl ve Hân edîlen fnsan Hakları Evrensel Bildfri'Mnln 1. maddesi de «Bürıin iıfsanlnr o?gür havsıvet *e haklar bakımırulan fcşit do&arlar» demek suretivlfi avnı Ilkevi vinelemektedir. Toplami 30 tnaddeden olusan însan Haklan Evrenspl Bildirisi daha da 1leri gitmiş, 178» do&umItt büvükbabaçma oranla bireyi kornyucn gene! hükümler de getlrmisti. lşte blr kaç örnek> »Yasamak. özgurlük ve kisi güvenliğı her ferdın hakkıdır* (Madde 3» «f/tç himsm iskenceye. zalimane, insanhk dışı, havsiyet kirıcı cezalara VBvaı muametetere tahı tutulamaz* fMadde 5) •Hîç kimse kevfi olnrah tutulamaz. alıkonulamaz veva sürülemez» (Madde Ql •W#»rfees. hahlannın. vecihelprlnin veya kendtsine karşı cezat mahiyette herhangi bir ısnadın tesbitinde. tam bir eşitlikle davasımn bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından nafa&etle ve açıh olarah fförulmesi hakhına sahivtir fMadde 10) «fîor ferdin fikir ve tfade hürriyetlne hahhı vardtr. Bu hak, tihırlerinden ötwü rahatsız edilmemeh. memieket sı~ mrhzn sözkonusu otmahsızın bitgi ve düşüncelerı her vcıstta ile aramah, eîde etmeh VP vavmah hahlnnı gerehtirır. (Madde 19) Maddpler bövln siralanıp gidfyor. röm üye devletlprin imzasım taşıyan bu belfte bu^fin ne yazık k» sadece Batı D» * mokrasilerinde tam uvgulama aianı bulabilmpk tedir.'Bu nedenle Stra«sbourg'da bir araya gelen kuruluşlar bildiriyi bizim J«76 Anavasası gibi kâgit üzerînde kalmaktan kurtarmaU amaciyln bfr seyler yapılması gereğine inannıışlar ve harekete geçmişler» dir. Vardıkları nokta şudur: Halk biliaçlenmeli, bireyler kendi haklarıru koruyabüecek bir olgunInk düzeyine alaşabîlmelidîr. Bu nasil olıır? EU)ette insan bavsiyptine de^er veren kurum ve kuruluşların surekü çabalariyle. Akla ilk gclen kuşkusuz imza ssahîbi devletler. Nitekim Strassbourg'dakl çağrıya ilk olumlu yanıt da bir devlet başkanmdaa geldi: Pransa Cumhurbaskanı sosyalîst Mitterrand. insan haklan evrensel büdirisinin k > en dî ülkesinde daha yavgınlaşmasj, halk taratıncJan daha da benimsenmesi için derhal gerekU öalemlerin almacağıru, ilk is olarak bildlriden böyük puntolu harflerle yüzbinlerce bastınlarak ilkokallara kadar her yare dağıtılacagıoı açıkiadı. Fransa gibi insan haklannın doğum yatagt sayılan bir ülke hesabma sayın Mitterrand'ın giriçimi belkî gereksiz blr caba sayılabilir. Ora da bireysel hak ve özgurlüklerin 230 yılı aşkın savaşımlı bir gecmişi vardır. Bugün vanlan aşama, Fransa'daki sınıfsal çelişkilerîn bîreysel 6zgürlükler koruoarak ne yolla giderlle Evren dün DM'de görüşmeleri izledi 1,5 milyar liralık tahvil İstanbul'a kaytlı # MURATOĞLU Emeklî iscilerin tahvillerini banker ve tüccar topladı • ZONGULDAKLI KMEKLt MADEN tŞÇİLERt TA5RWtXAT OLARAK ALDIKLARI TAHVİLLERİ YARI TARIYA DtŞÜK FtYATLA KIRDIRMAK VA DA TAHVtL KARSILIĞI MAL SATAN DÜKKANLARDAN* ZARARINA ALIŞVERİŞ ETMEK ZORUN'DA KALDILAR, Yeclıncı Cumhurbaş'kam Anayasa referandumu ile birhkte •iecilmehdir. m K1KCALI Tarafsız Cumhurbaskanı verine halkın seçecegi Devlet Başhanı al~ malı Başbakansız bir duzen düsunüyorum. DM'DK EVKEN AI,KIŞI,AM)I Devlet Kaşkanı Kenan Rvrenve MGK üvelrri dün ÖRİeden sonra Danısnıa Meclisine çelprc Anayasa görüşmelerini izlediler. Evren ve MGK üyeleri, D1VI üyelerl tarafından gelişleri ve syrılışlannda ayakta alkışlandılar. Fatih GÜLLAPOĞLU ZONGULDAK Kıdem tazminatlanrun ancak yüzde l0*unu nakıt olarak alabılen emeklı maden işçılerınin tahvıllerınln yaklaşık 1.5 mılyar Uralık boluınü îstanbuüu bankerlenn elında toplandı. Zonguıdak ve ılçelermde yaptığımız ıncelemeler sonucunda nakıt sıkıntısı ıçındekı maden ışçısı emeklilennm bır yü vadeli yüzde 34 faızli tahvıllerını ana paıa Uzennden yaklaşıfc yüzde ellıye varan düşük oranlarda kırdırdıklan ortaya çüîtı. Bu arada piyasada dtişük fıyatlarla toplanan tahvillerm tUmüne ya kın olan birbuçuk rnüyarhk bölümünün Istanbullu bankerler tarafından aracı tefeci kullamlarak istanbul'a aktarıldığı oğrenildi. Zonguldak Ereğli Kömür îşletmelerinden 1980'de ve geçen yıl emekli olan ışçılere gecıkme zamlan ile beraber bu yılın üçüncü ayından itıbaren %90'ı devlet tahvili olarak yapılmaya başlanan ödemenm bo yutu beş milyar yüz milyon 1ıraya ulaşınca «tefed banker» ili?kisıyle çalıştmlan bır tahvı) piyasası ortaya çıkmış. Bu piyasanın en yogun donemi haziran ayının ortası ı)e b'i ayın illc günleri arasında oI lusmuş. Devlet tahvili alıcrtı• KASTELLt, MENTAŞ VE gında «aracı» olan ve vitrin ca BtMTAŞTAN ALACAĞI mekanlarında «devlet tahviU alınır» ya da «devlet tahvili ile OLANLARrs" BAŞVURU mal aunır» ilanlan bulunan SÜRELERt ÜZAT1LDT Zonguldaklı mağaza sahibı tüccarlar bu konudakı sorulanmıANKARA, zı cevaplandırmaktan kaçındı Mye Bakanhğı «Mebaa» v« lar. Ancak, bu tüccarlann ü1 çuncü el olarak kullandıkîarı «Fiban» adlı bankerlik Jnı«kdylert gezerek tahvil topla ruluşlarırun kendt isteklert üzerlne ödeme lşlemlerinin yan» bir Zonguldaklı şunlan söyledi15 eylül tarihine kadar dnr «Slm olaalann tüm detayı dıırulduğunu açıkladı. (Arkagı Sa. 11. Sü. 1 de) (Arkası Sa. 11, Sü. 6'da> m ARAR 296/ 1980 ydlarında siyası hayatta önemli rol oynayan bir partinin görüşleri tasannm ilham kaynağmı oluşturmuş. Cumhurbaskanı secimi ile » ] § K tartısıldı Evren'in izlediği oturumda konuşan ve Devlet Danışma Konseyi'ni eleştiren Merkez üyesi İsmail Arar, Konuşmasını bitirdikten sonra bir kalp sıkıntısı geçirerek hastaneye kaldırıldı. ANKARA (Cumhuriyet Btirosu) Danışma Meclısi'nin dün kü toplantısmda konuçan üye ler CıiTnhurbaşkanı'nın seçlml konusu ve Devlet Danışma Konseyı'nin jşlevl Uzenndp duraıak bazı eleştiriler getirdiler. Cıımhurbaşkanı'na verilen yetkllenn kullanılabilmesi ve Cumhurbaskanı makamtnın güg Jendırilmesı istenivorsa seçimm halkoyu ile yapılması gereğını vurguladılar. Bazı üyeler Devlet Danışma Konseyı'nin Anayasada yen olmamasını ıstediler Devlet Başkanı Kenan Evren, dün öğ!eden sonra Danışma Meolisi'ne gıderek Genel Kurul' da yapılan görüşmeleri izledi Dün Genel Kurul'da ilk «Ö ;7 alan Merkez üyesi Avdm Tug, Curahurbaşkanhğı güçlendinimek ıstenıyorsa, halk tarafınKonya Uyesi Osman Tavuı dan seçilmesi gerektigini söyle. di. îstanbul üyesi Enis Murat tasannm sağlam bir karaktere sahip olduğunu söyledi, Yavuz oğlu yedinci Cumhurbaskanı' nın halkoyu ile seçilmesini da «kuvvetli bir Cumhurbaşkaru Cumhurbaskanı ha sonrakilerin Meclis çatısı istenivorsa halk tarafından seçilmelidin altından seçilmesini önerdi Manısa üyesi Süleyman Sırn dedi. Gazıantep üyesi Mehmet Akdemlr tasan ile Cumhurbaş Kırcah ise, Cumhurbaskanı ve kanlığının imparatorluk müesyardımcısının halk tarafından seçilmesini, Başbakan dive bır sesi halırte gelebilecegini savumakam bırakılmamasını <ıa nurken, Merkez üyesi Hayatl Gürkan da tasanya tümden ovundu lumsuz tavır takınılamayacağı Merkez Uyesi Ismail Arar ise m bildirdi. Devlet Danışma Konseyi yerine ıfelaeirhip Meclis kurulma,. •<?#*<• • '• •• "•*• > • smın daha yararlı olacağını söv Evren Danışma ledi Arar Cumhurbaşkanı'nm Mecüsinde Meclis dışından seçilebilmesini sakıncalı bulduğunu da belirt Devlet Başlcanı Kenan Evti Mardin Uyesi Beşir Hamito ren, dün saat 14.30'da Danışgulları, güçlü bir Meclis oluş ma MecUsi'ne gelerek, Anava(Arkası ?. Sayfada) tunılması eerektıgini söyledi. * H. OĞULLARI Bugün Türkiye'nin değerli bir Cumhurbaşkanı adayı vardır. Bu da Savm Evren'dir. İZLENIMLER 3 günün şimsekleri Betüî UNCULARj ANKARA Danışma Meclisi Genel Kurulu'nda 3 gündUr Anayasa Tasansının en çok eleştıri çeken noktelan bir filçüde de olsa belirlendi. Bu nofctalar «Cumhurbaşkanının ve Başbakstnn MPCIİS dışmdan da seçiIeMlmesi. Cumhurbaşkaıunm Başbakanı adi, Cumhurbaşkanına tanınan geniş kapsamlı yet(Arkası 7. Sayfada) MEBAN va FİBAN'm ödemeleri 15 eylüle kadar durduruldu CHP'lilerin ifadelerinin alınması tamamlandı ANKARA (Cumhuriyet Burosu) MHP Davasi'ndak) bazı savımrna avukatlarının suç duyıırusu uzeııne Ankaıa Sıkıynnetım Komutanlıgı Askerı Sav cılıgmca yanitüien «CHP som> turması» nedenıyle te^tiPdılen CHP'nın bazı yoneticı ve mensuplarının ıladelarmın dlınması ışlemlennin tamamlandıiı ögremldı. Askerl Sa\cıl:k yerkılılennden etiınılen bıîgıve gö le. CHP sorııştunııası sırasında 280 dolayında OHP'IÎDHT ita Bankerler istedikleri faizi veremeyecek • Banhertik kurutuşkın bır leştırılebılecek Bankalar, bankerlere ortak edılebilecek Bankerlik feuruluşlarının çalışmalannm üurdurulması bekleniyor. AMİARA (Cumhuriyet BU rosu) Mallye Bakanhğı bankerlik kuru!uşlannm fa ız oranlarını belirleyeeelj. Ayrıca Maliye Bakanhğı ge rekirse banKerllklert blrleştirebllecek ya da bankaları bankerlere ortak yapabilecek Maliye Sakanı Adnan Ba şer Kafaoğlunun sermaye pıyasasının düzenlerımesirje ilişkin ilk onlemi belli oldu Resmi Uazete'nin dünkO mdkerrer sayisinda yaymla nan yasa gücündeki karar name IIP bankerlik kuruluşlarının fa<ıiivetler)nın dll wn1enm^me tltşkin vetktler Maliye Bakanhğı'na dev redfldi Maliye Bakanı AdCVrkası ?. Sayfada) desi Itadesı 3ln.diıl&'CHP lı esKı parlaınenteUPrden Oral Mavıoğlu, Muslıhıttın Yıl ma? Mete, Metımet Peyyar, Mersın Beledıye eskı Basltanı Kaya Mutlu var. Soruşturmada parlamenter ve gem\ merkez yfinpficilen dı^mcİT bjrı ıl Sa. 11. Sü. 1 de) Samet Ağaoglü öldü • Tarıhçı Feridun Fazü Tül bentçı ile gazetecı Faruk Curtunca da oldıder. İstanbnl Haner Servısı Samet Agaoğlu. dün sabah tedavi edUmelıtf oldugu Çapa Tıp Fatcüttesi Merkezf'nde vefat etti 1946'daa itibaten Demolc rat Parti'nln Genel tdare Kurulu üyelerlnden oian AğaoğlU, 19501960 yılları (Arkası 7. Sayfada) ÇILELERI BtTMEh BILMIYOR Vülardır VdUnsıt kaımışUL, başiarmt sok.^cak bır \erıer aranuşlar. Buldııkları \erlerde dp IsraiJ belası çıkmış karşıJarına şinıdiierde olriuçıı sihi. Kısac.ısı arıyi, vahşeti ksnla vaşamışlar. Son olarak da gfçen çarşamba sabahınm erken saatlerinde karşılaştilar canavarla. Gerîde 25(1 sivll ölfı 670 yarali bırakan tsrail saldırısında, Burj E| Barajnt mülteci kampmdan, kııcaklarında bebeler oldufu halde kaçmaya çalıştılar. (F toğraf: AP • AA) ABD, BM'de İsrail aleyhindeki Sovyet teklifini veto etti • lsra.il. Batı Beyruftahi sivıl hedeileri dün de yoğury'tfiçımde bombaladı. Dış Haberier ServisU İsrail savaş uçakları Batı Beyruftakı Fülstın mevzilerı. ile sivü hedeflen dün de yogun bıçimde bombalarken, ABD, B M Güvenlık Konseymde Îsrail aleyhindeki bir karan daha veto ettı. İsrail savaş uçaklannın Batı Beyrut'taki sıvil hedsflere saldırısı sirasında isabet alan 8 katlı bir bina çöktü, Olayı izleyen BBC muhabiri bir savaş uçağı tarafından atılan bom ba sonucu binanın beton yığını haline geldiğini, can kaybınıu büyük olmasmdan korkulduğunu büdirdi. Klistin kaynaklan saldmda 250 kişinin öldüğünü ya da yaralandıgım bildirdî. (\rkast 7. Sajfada) harap olaıi harabeler İsmaüGÜLGEÇ'in çizgidiıisi Yonn CUMHURİYET te Ulusu, arabuluculuk için Tahran'a gitti ANKARA / TAHRAN Başbakan Bülend t'lusu, Iran Irak sayaşının sona ercurılmesı amaoıyla tran'daki Islâm yoaetimi nezdinde sondajlar yap mak üzere dün özel bir uçakla Tahran'a gitti. Bcrabennde Dış îşleri Bakanı llter Türkmen ve bir heyet olduğu halde Tahran'a gelen Ulusu Cumhurbaş kanı Ali Hamaney tarafından kabul edüdi. Haberi veren Tahran Badyosu ülusu'mm Ha maney'e Evren'in blr mesajmı sunduğunu bildirdi. Başbakan Ülusn'vu haraalanında Iran Başbakanı Slr Hüseyin Musavi törenle karşıladı Karşılamada îran DışiPİen Bakam Velayeti ile Türkıye'nın Tahran Büyükelçisı Tanstığ Bleda ve elçılik mensuplan da bulundu. Olusu zıyaretinin neöenı hakkında bır açıklamada bulunmazken, Iran Başbakanı şunlan söyledi: «Hem Iran hem de lrakla iyı ilişldler içinde bulunan Türkive'nln Başbakanı, savaşı son.ı erdinmck konusunda gfrlşimler de bulunmak üzere îran'a peldi, Bununla birliktc tran, L'lu>ıı'nun ziyareti sirasında savaşın sona erdiriltnesj için geıekli gördüğü kosullardan asla udün vermpyecektir. Çünkü Iıan güçlü bir konuına sahîptir. liirk hükümeti Iran'ın gerekli tjörtiü&ü koşullar doğrultusunda hareket ederse, elbette Türkiye'nin çabalannı büyük bır memnuniyetle karşılayacağız, çeçmişte ^tiim barış,girişimleri ni memnunlukla karşıladığımız gibl.. Başbakan Tahran'a giderken, dün Başkent'te beklenmedıis bir geli^me ortaya çıktı ve Suudt Arabıstan Krah Fahd Bın Abdulaziz'ın kardeşl Prens Tallal Bin Abdülazız'm pazar akşamı Anfeara'ya geleceği açık landı. tran'ın Irak topraklarına girmesiyle kendlsini de t«ü dit altmda gören ve savaşın bir an önce sonuçlanmasını ısseyen Suudl Arabistan'dan üsr, düzeydeki bu yetkilinirı ani gelişl Başkent'tekl diplomatıîî çevrelerde Iran Irak savaşı ile ilglll gelişmelere bağlaruyor. Başbnkan Ulusu'nıın Ta'nrarı (\rkası Sa. 11, Sü. 6'da) 70 Sayıh Karar... 52 ve 65 Sayıh MilU Güveoltk Konseyi kararlannra kaldırılması, hiç şüphesiz, önemli bir aşamadır. Ancak 70 Sayılı Millî Güvenlik Konseyi kararımn. onümüzöekı çok kısa sürede beklenen (Arkasa Sa. 11, Sü. 7 de) Nadir NADİ «ArJsapi Sa. 11, Sü. 6'da)