Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 30 TEMMUZ 1982 EKONOMİDE Hızlı büyümeden bunalıma Güney Sanayi dosyası (1) GÜNÜNAYNASI ATO Başkanı İlhan: İç piyasaya hareket getirilmeli,, ANKARA. (THA) Ankara Ticaret Odası Yönetlm Kurulu Başkanı Turgut İlhan, nakit para sıkıntısı nedeniyle özellikle küçük esnaf arasında lflaslann arttığını belirterek, piyasaya hareket getirilmesini istedi. îlhan, halen uygulanan ekonomik istikrar programının enflasyonu düşürdüğünü, ancak durgunluğa da neden olduğunu belirterek «hükümetten talebimiz. nefes alabilecek şekilde piyasaya hareket getirmesidir. Çünkü piyasa son 2.5 yıhn en zor sıkıntılı günlerini yaşamaktadır» dedi. "Teşvik gördük, yatırım yaptık ama kur farkları belimizi büktü, Eski Genel Müdür Hasan Sapmaz: «Turgut Bey'in levhalar değişir, kuruluşlar yürür anlayışı aslında sanayinin ıdam fermanıdır.» Kenan MORTAN «Artık sanayaciük ölmüş tür. Bu nedetne konuşmak lstemiyorum. Turgut bey, levhalar degüjir ama kuruluşlar yürür diyordu. Bu ol du. Ama biz buna sanayinin idam ferınam diyoruz.» Bu sözleri Güney Sanayi'nin Iş Bank&sı, Ziraat Bankası ve Sümerbank'dan oluşan blr bankalar konsorslyumunun eline geçme si sonrası 19 temmuz günü akşam geç saatlerde kuruculardan Ha?an Sapmaz bize söyıüyordu. 11 mllyar ilıaük taze para gereksiuLrai yüzünden aylardır Ankara'ya taşman lar neden bu noktaya gelmiştl. Kurucu Ahmet Sapmaz bunu şöyîe açıklıyordu: (Hürriyet,, 6.7.1982) «Bir devrin tktidan blze teşvik belgesi ve kur garan tisi vermlşli. Blr sonrakl lktidar bunu kaldırdı. Böylece dıs borçlarla alınan makinaların kur farkları 2.5 milyar tatlu. Bu farkı zamanında bdeyemedlgimlz İçin de falzleri blndi. Ve borç böylece 1 mllyan buldu. tşte yediğimlz ilk darbe bu oldu.» Türkiyede yaklaşık 200 kuruluşu cendcresine almıg kur farkları sorununu Hasan Sapmaz, Adana'dakl ça lışma odasında yanında kar deşlerl üuae? ve Coskun Sapmaz oidugu haide şöyle açıklıyor: «1977 vüınıia özel aynl dış kredl kultanarak yatırım yaptık. iatırım degeri toplamı «I50 mliyon lira idi. Dolar o Urlute 14 lira İdi. Bu güne dek 6G0 milyon U ra ödedik. Borç şu an halâ 2.5 milyardır. Türk Lirasın daki deffişikMğe bakarak bu borcu herhalde artık to runlarımu ödtr dlyorum.» Güney Sanayi 25 haziran 1982'de üretimini durdurması ile siam toyunun dikkatlerini üzeriie çekmiş du rumda. 1952/j;<ndakurulan, 1958'de eenii.eyen, 1967'de tevsie giden ve 1974 ve 1977 de iki kez dana yenılendik ten sonra btımerbank'ın toplam kapasltesinln üstün de blr aretlm potansiyeline ulaşan OUney Sanayi. TÜrkiye tş Baakası'nın yap tırdığı özel ncsaba göre 34 milyar liralı&" bir kuruluş. Adana'da tekTüJn simgesl olduğu glbl fKki cumhurbaşkanlarındau Celal Bayar'ın deyiglyıe. «Tekstil sanayiinin Türfciye'de taribini yazanlu araamda» yer alıyor. El değtştlrmeyle noktalanan Dunajı?n, salt kur farkları ve lekstil piyasası mn daralmas'ndan mı kaynaklanıyor? Bu kuruluştan emekli blr şt.iöı, «Ahh abl zamanında ouraya yaldızlı İtalyan mobilyası ithal edil diğini bile gönfük. Onların bu durumu pölden su çekllince bahklartıı cirpınmasını andınyor» derJctn, biraz da Türk sanayîcısinln klaslk rehavetlni atıîatmış oluyor du. Pazarı hazır, kredisi her an banKa^an alınan, endüstrl ilışkilerlnde blr sorunu olmayaa sanayi ku rulusları i98H'e dek tasasız kaygısız geımeyl başarmışlardı. NRekım 1950'li yıl larda T ü m y e Odalar Bir 11|1 Başkan 5fa»dımcısı olarak görev yapan Saym Osman Kibar, «Gdne» Sanayi öncü bir tekstil kuruluşu ol dugu için tihsıslerde özel blr pay ayırırdk. En kötü giinde bile onlaım ithalat payı korunıırdn» diyordu. Türk Sanayii özellikle 1950*11 yıllardan soura hep «bebek sanayi» çonumjnda ele alın mış, ama blr :ürlU kozasın dan çıkarcılnıaıaıştı. Devlet yönlendirineyince sanayici de atılımcı bîr vapı yerine, iç pazarla vetlnen amatör bir taşra sannyicisi olarak kalıyordu. Bu öurumu Hasan Sapmaz çu sözıerle dog ruluyor: «Banka mddürleri arkanıızdan *rcdi veruıek İçin koşuyordu. Faiz yükü yok gibiydl. Biz de dogrusu yatırım yapmayncagız diyemiyordıık.» YAEJN: BUNALIM VE BANKALAR Hk 4 ayda döviz açığı 382 milyon dolarda kaldı Bankalar toplam 6.5 milyar dolarhk döviz iglemi gerçekleştirdi. ANKARA, (ANKA) Bu yllın ocaknlsan döneminde Merkez Bankası ve yetkili tlcari bankaların hesaplarında 3,80 milyar dolarhk gellr kaydedüir ken, döviz giderleri 4,18 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti ve 382 milyon dolarlık döviz açıgı verildl. Yapılan hesaplamalara göre, bu yılki döviz açıgı geçen yılın e? dönemlndeki 467 milyon dolarlık açık miktarına oranla yüz de 20'lik daralma gösterdl. Döviz pozısyonu tutan yetkıli öcari bankaların bu yılın ilk dört aylık döneminde, döviz gelirleri, geçen yılın eş dönenuna göre, 1,09 milyar dolarlık artısla 3,3 milyar dolara yükseldi. Döviz giderleri de benzer bir gelişme göstererek 2,2 milyar dolar düzeyinde 3,35 milyar do lara çıktı. Ticari banka döviz geUrlerinin en büyük bölümünü 1,59 milyar dolar ile lhracat karşılığında yurda getirllen dövizler oluştururken, geçen yıla göre bu kalemde 525 milyon dolarlık artış sağlandı. Merkez Bankası'mn döviz he saplannda ise gelırlenn geçen yıla gcire sadecs 4.4 milyon dolarlık bir artış gösterdiği gider lenn de 38 milyon dolarlık aseal ma kaydettiği belirlendi. Böylece, yetkili ticari bankalardan bu yılın ilk dört aylık döneminde 560 milyon dolarlık döviz devralan Merkez Bankası'mn dövız gelirleri, 1,05 muyar dolar oldu. Döviz giderleri ise 1,4 müyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Yapılan hesaplamalara göre ilk dort aylık dönem ltibanyle Merkez Bankası 2,56 milyar dolar, ticari bankalar 3,95 miljar dolarlık îş hacmine ulaşmış bulunuyor. Böylece tum bankaların döviz işlemlerlnin boyutu 6,5 mllyar dolan buluyor. Geçen yü söz konusu dönemde bankaların döviz işlemlerlnin hacmi 4,59 milyar dolar düzeyinde idi. Petrol aramak için 15 yabancı sirket basvurdu r ANKARA (THA) TPAO Genel Mudurü İsmall Kafesçioğlu, Petrol Yasası'ndaki özendirlcl maddelerden sonra 8 yerli yeni petrol şirke ti kuruldugunu ve 20'ye yayın yabancı petrol şirketinln de ortaklık kurarak ve araştırma yapmak üzere başvurduklannı sâyledi. Kafesçıoğ lu, bu yabancı şiıketlerin pet rol kanununun çıkmasını beklediklerini ifade ederek, kanun tasansı ile yabancı şirketlerin llsans haklarınm her araraa sahasında 8 olarak kaldığını, ancak TPAO'nun llsans haklannm 16'dan 12'ye indirildiğini belirtti. yeniden değerlendirmeyasası çalışmaları hizlandınldı ANKARA. (ANKA) Anonlm şirketlerin aktiflerinin yeniden değerlendirilmesini öngören yasa tasarıEinın daha baslt ve kolay uygulanabilir bir biçime dönüştürülmesi için Maliye Bakanlığı'ndakl çalışmalar hızlandmldı. Edinilen bilgiye göre, geliştirilen formüller üzerinde Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu biz zat çalışıyor. Yasanın, 1983 yıhnda yürürlüge girebilecek biçimde öncelikle çıkartılmasmm amaçlandığını kaydeden Maliye Bakanhğı yetkililerl, bu arada vergi kayıplanmn önlenmesi için, işletmelere «öcart» ve «ma li> bakımlardan iki ayn bilanço düzenleme olanağı tanmabilecegini de belirtlyorlar. Turyağ margarine yüzde 10 zam yaptı İZMIR (THA) Turyag margarin fiyatına zam yaptı. Turyağ yetkılilennden edmılen bilgjye göre, fiyat artışı yağ üretimmde meydana gelen ma> liyet artışlarından kaynaklanüı. Yetkılıler daha önce 2 bin 250 hra olan 18 kg'lık margarınin fabrika çıkış fiyatmm 2 bin 450 liraya yukseltildığini bıldırdiler. Zammm perakende pıjasalara daha fazla olarak yansıyacağı ifade edildi. Güney Sanayinin portresi En cok işci cahstıran beş kuruluştan bîri 1952'de kurulan bu kuruluş 250 bin metrekarelik bir alana yayıhyor. 12 üniteden oluşan tesis. Türkiyo'nin entegre tekstil kuruluşlan arasında ilk sırayı alıyor. 1981 yıh sonunda 41 milyon dolarhk ihracat yapan bu kurulugun yılhk üretim kapasitesi 30 milyar lira. 5150 işçinin çalıştığı bu tesisin değeri 34 milyar lira olarak biçildi. 1980 yıh verilerine göre Turkiye'nin 26. büyük çirketi olan bu kuruluş ihracatı ile 5. sırada yer aldı. Güney Sanayi isühdam ettigi işçisiyle Türklye'nin ilk 15 kuruluşu arasında bulunuyor. Konya Borsasında buğday KONYA. (THA) Konya Ticaret Borsası'nda bu£day fiyatlarmda 34 lira arasında değişen artışlar kn/dedildi. Daha önce 2526 liradan işlem gören kıraç 66 buğday cinsi 29 liraya yükseldi Toptan eşya fiyatları 14 ydda 38 kat arttı ANKARA, (Cumhuriyet BUrosu) Başkent Ankara'da tüketlci fiatlannın 1968 yılından bu yana 38 kat artış gösterdiği belirlendi. Başbakanhk Devlet îstatistik Enstitüsü tarafmdan yapılan aylık istatistiklerden alınan bilgilere göre, 13,5 yıl içinde tüke tici fiatlarmda en büyük artış ısıtma ve aydınlatma gıderlerinde. en az artış ise gıda gıderlerinde oldu. Araştırmaya göre, 1968 . 1982 yılları arasında Ankara'da tüke tici fiat artışları şöyle: Gıda tiatları 32 kat, giyim fiyatları 36 kat, ısıtma ve aydınlatma 36 kat, diğer tüketim maddeleri artışt ise 38 kat artış gösterdi. Buna göre tüm tüketim maddelerinin ortalama artışı ise 38.25 olarak belirleniyor. Bu durumda 1968 yılmda binbeşyüz lira aylıkla zor geçinebilen bir ücretlinin en azından 13,5 yıl önceki durumunu koruyabıl mesi için ise 57 bin 325 hra aylık alması gerektiği ortaya çıkıyor. Türkiye Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan ve Devlet îstatistik Enstitüsü'nün aylık istatistik bülteninde de kullanılan toptan eşya fiaüarına ilişkin incelemede ise, Türkiye çapında 13.5 yıl da ortela. ma 37.3 kat artış olduğu görülüyor. îstatistik verilerine göre, 1968'e oranla 1977'de 4.1 kat olan artış, 1978'de 6.3, 1979'da 11.1 kat oldu. Toptan eşya liatlanndaki artış ise 31.4 oldu. îçinde bulunduğumuz 1983 yülnın ilk üç ayında 34.5 olan artışm .lkinci üç ayda daha doğra su Haziran'da 37.3'e çıktıgı belirlendi. m DCMZ KURLAR m DÖVtZÎN CİNSt 1 ABD Doları 1 Avusturala Dolan 1 Avusturya Şilim 1 B.Alman Markı 1 Belçıka Frarıgı 1 Danimarka Kror.u 1 Fransız Prangı 1 Hollanda Florini 1 îsveç Krcna 1 îsviçre Prangı 100 İtalyan Iirct) 100 Jtıpon "V'eni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyi. Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Steılin 1 S. Arabistan Riyali Döviz Ahş 167.70 168.40 4.68 68.15 3.57 19.62 24.47 61.60 27.50 80.24 12.18 65.55 J 32.65 583 90 25.92 290.46 48.76 t Döviz Satı? Efektlf Alı? 167.70 159.98 9.68 68.15 3.39 19.62 24.47 61.60 27.50 80.24 11.57 62.27 126.02 53*71 24.62 290.46 46.32 Efektlf Satış 172.73 173.45 9.97 •J0.19 3.68 171.05 171.77 9.87 68.51 3.64 20.01 24.96 62.83 28.05 81.84 12.42 66.86 135.30 595.58' • 26.44 296.27 49.74 7 aylık gecikme ile yayınlanan 1982 programında GSMH'da yüzde 4.4 oranmda arüş hedeflendi ANKARA (ANKA) 1982 yıh programı yedi aylık bir gecıkroeden sonra dunkü Resml Gazete'de yayınlandı. 1981 yılının ekonomide ıstikrar'ın sağlanması, rasyonelleşme ve kronik ödemeler dengesi problemlnin dışa dönük bir yapısal değişikUk yoluyla çözulmesi yönündeki politikala rın sürdürfudtiğü ve olumlu sonuçların alındığı bir yü olarak değerlendirildiği 1982 prog •ramında gayri safı miUi hasıla' da yüzde 4,4 oranmda bir artış öngörüldü. Böylece, 1981 fıyatlanyla 1982 yılı GSMH büyüklüğü 6 trılyon 914,4 milyar lira düzeyine yukselecek. 1982 yılı prograını'nda tarım sektbründe yüzde 3,1, sanayi sektörunde yüzde 6,1 ve hizmetler sektörunde yüzde 3,9 dolayında artış hızı hedeflendi. Buna göre, bu sektörlerin katnıa değer büyüklüklerinın gayrı safı yurtiçi hasıla içmdekl paylan, sırasıyla 1982'de yüzde 62,9, yüzde 32 ve yüzde 5,1 olarak belirlenecek. Programa göre, iç talep enflasyonu arttırmaksızın üretim, stok ve malıyet sorunlanm çözücü, diğer yandan ihracatı artırmaya yardımcı olucu yönlerıne ağırlık verılerek yavaş yavaş canlandırılacak. 1982 yılında ıhracatm yüzde 30, lşçi gelirierlnin ise yüzde enflasyonun, daha sonraki yıl12 oranmda arttınlması prog larda da, sürekli olarak gerileramlandı. İşci dbvizi glrişlnl tireceği, ancak düşüşün azalan artırmak içm işçilere kar ga oranlarda olacağı belirtildi. rantıli hısse senetleri ve cazip Programda ayrıca, 1982 yılıfaizli sağlam tahvillerin satıl nın ekonomiyt orta vadede sıması çabalarmm yoğunlaştırıla nırlı konvertibiliteye hazırlaya cağı kaydedildi. . cak asgari koşuilann oluşturu 1932 yıhnda yüzde 25 oranı lacağı bir yıl olacağı ifade edil na düşürülmesi hedeflenen di. 20.21 25.20 63.45 28.33 82.65 12.55 67.52 136.63 '"'60142 26.70 299.17 50.22 Drupa 8 2 fuarıyla ilgili semineryapılıyor Hürriyet * Vakfı Yönetim Kurulunun duzenlediği «Ba sm Teknolojisındeki Son Ge lışmeler ve DRUPA 82 Fu arından îzlenimler» Seminerı bugun 10'da Istanbul Ga zetecıler Cemiyeti Konferans salonunda çalışmalanna baş layacak. Ankara, Istanbul, Izmir ve Eskişehir'den Gazetecilik Halkla llişkiler Yüksek Okul ları ile Matbacılık Okulları Öğretim uyelcri ve öğrencilenn katılacağı semmer iki gun surecek. Yunanistan'da hükümetle toptancilar arasındaki mücadele kızıstı ATİNA, (Cumhuriyet) Yunanistan hükumetinin. tüketici ile sebze üreticıleri arasında aşırı kâr eden aracı ve toptancılara karşı aldığı önlemler, tepkilere yolaçtı. Toptancı ke sim, karara karşı grev tehdidin de bulundu. Hükümet aldığı avnı kararda «pazar yerlcrinde koopcratiflerin kurulacağınu bildırmiş ve bunun «son aylarda kaydedi len aşırı sebze ve meyve Hyat larını önleme amacında oldu ğunu» belirtnıişti. Toptancilar ise dün yaptıkla n toplantıda «hükümetln aldı ğı önlemler en kısa zamaoda kaldırılmazsa 10 gün içinde bü tün dükkânlarını kapatacakları» yolunda karar aldılar. Toptancılar gazetecilerle roportajlarında «toptancılarm gerçekten «fazladan kâr» ettik Ienni söylemışler, ancak bunun sorumluluğunu seyyar ve haller deki küçük satıcılara yüklemış lerdlr» Öte yandan hükümet grev tehdıtlerine rağmen aldığı önlem ve kararlardan gerilemiye ceginl bir kez daha açıkladı. : ?^î ^ ° ^ P V T API *:$£ TA1 20 temmuz 1082 13.400.].3.500 13.70014 200 2.035 2 040 1.810 1.910 36.00 38.00 28 temmuzla fark 100 lira düştü Fark yok 510 lira düşta 10 lira düştü Fark yok Cumhuriyet Keşat Kulpsuz 24 Ayar 22 Ayar Bilezik Gümüş MUTEAHHmJER.TÖPLU KONimCUlAR...KOOPERATlF YONETICILERI PESİN FİYATIN/V^ AY VADEÜ İBRAHİM IŞIKDAĞ aramızdan aynlah 2 yıl oldu. Sevgi ile anıyoruz. CAZtBE ngini2çdğn? Nasıl çekmesin Demirdöküm panel radyatör şimdi peşin fiyatına 6 ay vadeli. Demirdöküm bayiine uğraym daha değişik ödeme kolaylıklarını öğrenin. Dünyanın kullandığı, nesaplı boyutlarıyla, yer kaybım önleyen, yüksek ısı verimli, ekonomik Demirdöküm Panel radyatörü görün bilgi alın. Uygun ödeme koşullarmdan yararlanarak binanıza Demirdöküm Panel radyatör taktırm. Binanız çağdaş bir ısıtmaya kavuşsun değer kazansın. ' BOtün çmbalamnıza karftn ynrt içi ve yurt difindaki Hfaa PLA5TİK SANATLARLA ilgili uaatçüanmızın ve yazarlanmton adreıierini Caat vc doğru olarak teıbit , cdemedik DuyuıuUnmn, yazışmjlarımız ve ban Krvuleri vetcbilmck için bugune kadaı nLnamırttğnnBt SANATÇI ve YAZARLARUV' «dırılerini teıblt etmek ınuyııtuz. , LO7 FF.N BİZE ADRESİNİZİ} BtLUIR R MtStNİZ > SaygüsnmBia Boya istemez Yer kaplamaz Montajı, nakliyesi kolay Yüksek verimli Dekoratif Ekonomik URART SANAT GALERÎSı urtun turizm Sunar t • cı/lOoün h f eum» k • 13.900TL. MARBIOTEL om 30000TL. Umpw«iyon 21.900.Tll. T.M.T OTEL 19.900TL. MARMARIS SuttanSaratj 19.900TL. Fethlye SEKETUR OTEL . 1fl.900.TL. ÖXM Otobus* tknmUr Ssrvi> w>V rORK DEM1R DÖKOM rABRlKAt,ARI A Ç. MERKEZ FABRİKA: Alibeyk&y Yolu 31. SılahtarağalsUnbul Tel 255070 GENEL SATICISI: MERKEZ T1CARET A Ş. d. Kaniı SokaV 2/4, Sütlücetstanbul Tel : 4380 30 Ataturk Bulvarı 78/3. KmUyAıık«ra Tel 254320 Gerçekçâzüm" IARBAROS BULVARI 3 5 / 3 BESltCTA; «611074 618226 .,,26fo5