Katalog

Cumhurîyet 12 24 HAZÎRAN 1982 Lübnan ve ABD politikası Amerika Birleşik Devletleri'nin eski Dışişleri Bakanlanndan Dr. Henry Kissinger'in Lübnan'da son geüsmelere ilişkin, «The Washington Post» gazetesine yazdığı yazmın uzun bir özetini okurlannifza sunuyoruz. «SURİYE İLE İSRAİL BİRBİRİNDEN NEFRET ETMELERİNE RAĞMEN LÜBNAN'A AYNI AMAÇLA GİRMIŞLERDİR: FKÖ'NÜV BU ÜLKEDE EGEMKN OLMASIM ENGELLEMEK» ARAPLAR ŞİMDİYE DEK FKÖ'IE SÜZLÜ DESTEKTEN BAŞKA BIRŞEY VERMEDİLER. LÜBNAN BUNALIMINDA ORTADOĞU BUNALIMININ ANAHTARIMN İSRAtLFKÖ GÖRÜŞMESİ OLDUĞU YOLUNDAKl BATI AVRUPA DÜŞl' DE TEMELLERİ.MDEV YIKILDI Kemal SATIR «Johnson Mcktuplu» Günleri Anlatıyor Dr. Henry KİSSINGER übnan'da Israil'le Suriye ara&mdaki çatışmalarm en anlamlı yanı pek fazla dikkatı çekmedı Gerek Suriye, gerekse Israıl Lübnan'a, FKÖ'nün bağımsız bir sıyasal ve askerı varlıga dönuşmesıni engellemek icın çımişlerdı. Nitekım, Suriye «Filistin davasını» agzından düşürmedıği halde, 1976'da Lub nan savaşına Hıristiyanlann yanında müdahale etmîşti. Hafız Esat'ın en bü>uk korkusu Irak ve Lübnan'da radika! rejımler tarafmdan kuşatılmaktı Hafı/ L Prof. Henry Kıssinger Esat Lübnan'da bağımsız bir'Pıllstin devletınin kurulmasını engellemek ıçtn bu ülkeye ordularını gönderdi. Altı yıl sonra ise, tsrail aynı kararı aK dı. Suriye'nın baskısı tle güneye sürülen Filistinliler'in güçîenmesine İsrail seyırci kalamazdı. tsraıl'ln son saldırı için öne sürdügü bahanelerin haklı olup olmadığı tartışılabilir. Ama. stratejık mantıgınm hakhlıgı tartışılamaz Hiç bir devlet. sınırları dibınde. kendisinı inha etmeyi amaçlayan bir askeri gilcün Rf'lişm«>sine izin vereme? Suriye ile Israıl bırbirınden netret edebılır.. Ama ıkı ülke de Lübnan'a aynı amaçla girmıştir: FKÖ'nün bu ülkede egemen oîmasını engellemek Johnson Mektubu kabinede büyük infial yaratıyor... ABD için fırsat Her kaf adan bir ses çıkıyor Inönü, bakanları yatıştırma çabasında «işin îçinden çikarız. Merak etmeyin. Bu mesele depldir. Büyük devletlerin tîe bü.vük soramlulukları vardır. O sorumluluğun altında aceie yazılmış, çok kısa zamanda yazjlmıs bir mesaj var» diyor. 1 Prof. Demiroğlu: YÖK ile uyumsuzluk içinde değiliz 9 ÜXtVERSÎTELERARASI KURITL BAŞKAM SEÇME SINAVl'NDAKÎ HAKSIZLIK HAKKINDA, «BU KO.NUDAKİ GEREKÇELERİ TÖK'E SORUN» DEDİ. İstanbul Haber Servisi ünlversıtelerarası Kurul Başkanı Prof. Dr. Cem'i Demiroğlu, Yüksek Öğretim Kurulu ile Üniversitelerarası Kurul arasmda uyumsuzluğun bulunmadığmı soyledi. Prof. Demiroğlu, gazetemizin 20 Hazıran 1982 tarihli nüshasmda yayınlanan öğrencılerin ünı 1 versıtelerarası Seçme Smavı başarı puanlarmal orta oğretim başarı puanlannm eklenmesmde yapılan haksızlığa ilişkin haber hakkmda bir acıklama yaparak, bu haberde yeralan «YÖK bize ilir&z hakkı tanmuyor» ibaresini kullanmadıgım bıl dirdi. Demiroğlu'nun açütlaması şöyle: «YÖK bi5te itiraz hakkı tanımıyor dej£ml, zannediyornm ki telefonla gtiriişmemizdeki bir yanlış anlama sonucıı olnraştur. Diğer kısımlarda mevcut olduğu ve 25/47 sayılı kanunun belirttiği gibi talebelerin .vüksek öğrenime giriş işlemi YÖK'e verilmiştir, şeklindedir. Hatta YÖK. Üniversitelerarası Kurul Başkanfmn, çıkarttığı bir yfinetmelikle YÖK'ün her toplantısına girebilmesini kabul etmişUr. Bu uygulaına devam etmektedir. Ancak, Üniversitelerarası Kurul Başkanı olarak tttm toplantılara katılamıyorum. Önenıll konulan bana bildirerek davet ediyorlar. Kanaatime göre iki .Tflksek öğretim kurumu arasında uyumsuzluk yoktur.» Daha sonra, Prof. Cem'i Demiroğlu. Yüksek öğretim Kurulu toplantüanna, çıkartıJan bir yönetmelikle katılan bir kişi olarak, Üniversitelerarası Seçme sınavında yapılah haksızlığa ilişkin ne düşündüfünü sorduğumuzda, kendisinin bir yöneticl olduğunu belirtereît şöyle vanıtiadi «Bu fcanudaki grerekceleri YÖK'e sorıın.» muştur. Lübnan'da eski duruma dbnmek artık hem c lanaksızdır, hem de arzu edilmez. Ama, aynı bıçimde Batı Şeria'da da statüko'nun devamı hem olanıksız, hem arzu edilmeyen bir olgudur. B u noktayı gözden kaçırmamak ge rekir. Çünkü ABD'njn Ortadoğu' da yeni ve dinamik bir politika izlemesi için büyük fırsat dog # Batı Avrupa'nın düşü übnan bunahmmda en büyük darbe yiyenlerden biri de Batı Avrupa'nın düşü oldu. Bu düşe göre, Ortadoğu bunalımınm anahtarı İsrail ile FKÖ'nün göıüşme masasına oturmasmda yatar. «Yumuşatılmış» bir FKÖ, ile Ortadogu bunalımı çözülebilir. Bu görüş, her zamandan bir seraptı tsrail'in FKÖ ile görüşme masasına oturmayı kabul edebileceğinı sanmanın gerçekçilikle hiçbir ilgısi yoktu. Üstelik böyle bir çözüm formülü. zararlıydı da. Çün.vü Arap dünyasındaki radikal elemanlara veto hakkı verecek, uzlasma bir türlü sağlanamayaca%tı îsmet Pasa, rahatsızlanarak koltukta uzanmış olan hanımefendisine: «Hanımefendi nani ya sözümüz vardı, benden evvel gitmeyecektiniz, ne olur gitmeyiniz...» L 2ralık 1963'ün son haftası... Ismet Paşa'nm koalısyon kabınesınde Başbakan Yardımcısıyım . Hukumet kuruimıı^ fakat guvenoyu almış değıl... Kıbrıs kaynıyor. Inonü, ıhtar uçuşları yapılmasina karar verıyor... Tek tedırgınlığı, pilotlanmızın heyecana kapüıp, uyarı dahşlanyla yetmmeyıp, bomba atmalan Ben kendismi bu konuaa teskın edıyorum « Paşam, pilotJarımız emirlerinizi dinler» dıyorum . Kıbrıs'a çıkarma konusu devamlı goruşuluyor gundemde Elde çıkarma gemısı yok O zamankı Gençhk ve Spor Bakanı Malik Yolaç aynı zamanda armator Kendisinı Istanbul'a gönderıyoruz. Çıkarmaya uygun gemı var mı yok mu, baksın dıye .. Bu arada bazı fıkirler ortaya atıtıyor. Araba vapurlarını çıkarmada kullanalım, dıye .. Motorlarınin gucu yetmez denince de. motorlarını çıkar^ talım, yerine tank motoru takahm falan deniliyor. . Bütün bunlar konuşulurken Iskenderun ve Mersın'de birliklerımız denizde indlrme bindırme yapıyorlar . Îsmet Paşa emir verdi. Jet uçaklarımız dalga dalga Kıbns uzenne gittiler Lefkoşe'ye ihtar dalışları yaptılar... Bu, Hüyuk bir panik yarattı Rumlar arasınaa. Ve Makarıos şıddet hareketlerinı durdurarak garantor devletlerin müdahale hakkı ya da buzı hakları olduğunu teslım etmek zorunda kaldı.... Bır süre sukunet hakım oldu Ama Makariosun bır fıkri sabıtı var: Kıbrıs'ta soydaşlarımıza karşı teroru yurutmek. Türklerı öldurmek Hatta Enosıs'j gerçekleştirdıkten sonra Yunanıstan'a gıdıp orada Cumhurbaşkanı olma hevesi bile var... Dın adamı kılığında tam.bır ıblıs... A HIIIIIIIIIIIIIIM 0 Destek sözde kaldı raplar şımdıye dek, FKÖ'ye sözlü destekten başlia birşey vermedıler. Suriye bile, son savaşta FKÖ israil tarafmdan sıstemli bıçimde yok edilirken, Tel Aviv'le ayrı bir ateş kes anlaşması imzaladı. F'KÖ ise. yardım bulmak için Mısır'a dondü. Oysa. aynı FKÖ, Mısır lideri Enver Sedat öldürüldüğünde, sevlnçten sokaklarda dans etmişti. 1980 Öncesi mezunlar üamştay'a dava acıyor ÖSS'nin iptali istendi ANKARA, (Cumhurty« BOrosu) 1980 yım önceslnde mezun oian adayların ünıversıte secme smavındaki puanlarma, orta öğretim ba*an puanlarının katılmoması nedeniyıe haksız lık yapıldığı gerekcesıyle. unıversne secme sınavının ıptalı istemıyle dava actıklan oğrenıldı 1980 yılı öncesi mezunlannın sınov puanlorına orta oğretım başarı puanının Katılmamasma karşın, 1980 yılı sonrası mezunlann sınav puanlarma orta oğretım başarı puanlarının eklenmesınm yanlış bir uygulamo olduğu gerekcesiyle ikincl basamak sınava gırme hakkı kazanamoyan cok sayıdo öğrencının Oanıştay'a dava actıklan belirtildı. Dava dilekçelerinde yürutmenın durdurulması ve sınavın iptal edılmesi istenerek. bu yıl yapılan yasa değışıklığıyle son xez sınavo Sjırme hokkı tanındığı ve bu sınavdo da başarılı olunamadığı dıle getırıldı. «1982ÖSS sınov sonuç belgesîyle bildirilen, (Oğrenci Secme ve Yerlestirme Merkezi Başkanlığı'mn îkirr cı basamak sınavına girme hakxı kazanamadınız tarzındaki sınav sonuç bildiriml, ılk basamak smav puanîarma liseden mezuniyet puanımın eklenmeden yapıian değerlenaırmenin bir sonucudur» denildı. 7103 sayılı dava dıleKce smde, «ÖSYM Bqskantığı Bölgelerarası Mezuniyet puanlarının da bir bölümünün eklenerek ona göre puanloma yapacağını oçıklamıştı. Bu uygulamo yapıldı ve 1980 yılındon sonra liseden mezun olanlara llk basamak sınavlarına 616 puan eklenerek bu öğrencilerln ıkinci basamak sınovlanna katılıp katılmayacakları bu torzda belirleyerek bu öğrencllere bildirllmlş oldu» görüşü savunuldu. Orta öğretim boşarı Duammrı eklenmesıyle ikınci basamak sınovını kazanma hakkının elds ediiebileceği ileri sürulerek sınovın iptali istendi. A zamanki ABD'nin Ankara Büyükelçial Raymond Hare, elinde «Johnson Mektubu» olduğu halde çıkageldi... Dışişlermde tercume edilen mektup, Bakanlar Kurulu ile Milll Guvenlık Kurulu'nun ortak toplantısmda okundu. Genelkurmay Başkanı da rahmetli Cevdet Sunay... Mektup okundukça, bizler de Paşa'nm duymay,icağı şekilde Johnson hakkmda mırıldanıyoruz.... Bakanlar Kurulu'nda büyük infial var. İnönü buyük tecrübesiyle bizi yatıştn maya, sukunete getihneye gayret sarfedıyordu. Çok üzgün olduğu bellıydı Ama serinkanlıydı. Şöyle diyordu: Işin içinden çıkanz, Merak etmeyin. Bu mesele değildir. Dünya sulhuyle ilgili büyük bir problem söz konusu. Büyük devletlerin de büyük sorumluiukları vardır. O sorumluluğtfn altında acele yazılmış, çok kısa zamanda yazılmış bir mesaj var. Bu yüzdeti mektup verildi. aceleye geltniş. Bunu böyle telakki edelim... # Reagan'm durumu eagan'ın LUbnan bunalımı karşısında genet tütumu akılh bir devlet adamına yaraşır biçimdedir. Reagan yönetımi, Lübnan'dan «tüm» yabancı birlıklerin çekllmesini ülkede yeniden güçlü bir merkezi hükümetin kurulmasını istemektedir. Bu plana göre Lübnan tarafsız bir ülke olacaktır. Kanıma gore, Ortadogu'da Arap radikallzmi iie Sovyet etkinliğinin suıunları çözemeyeceği, Lübnan'da kanıtlanabllir. Bu noktada, Mısır'ın Arap polltlkasına tekrar girmesi gündeme geliyor. Lübnan'ın yabancı bir gücün egemenliğine girmesi. (İsrail, FKÖ, ya da Suriye) Mısır'ın çıkarlarına da uygun değildir. Mısır'ın çıkarları ABD İle ılımlı Arap rejimlerinin çıkarları dogrultusundadır. R # Disiplini kaçmış toplantı abii bu arada kimse kimseyi dinlemıyordu. Büyük mfial vardı. Kimisi sabredelım, bakalım duruma, çıkarmaya müsaît , zemını bekleyehm derken, bazılan ABD'yi dınlemeden çık,alım Kıbns'a dıyordu Anlayacağınız disiplini kacmış bir toplantıydı... Mektup şok etkisi yapmıştı. Çünkü o gune kadar Amerika hakkında daha değışık hısler vardı. Amerika kör değıl ya. Makarios'un marifetlerini görtıyordur. zulmunu görüyordur, denilîyordu. Ustelık Makarios. Birleşmış Mılletler'ce tasdik edılmiş anlaşmaları çığnemekte bu anlaşmalar bıze çıkarma hakkı verivor. Bız Kıbrıs'a cıkar ma yaparsak anlaşmalardan doğan hak kımızı kullanmış olacagız. . Boyle denılıyordu... Ama gel sor ki, Amerika Turk mudahalesne karsı çıkmıştı... Bu yuzdert Bakanlar Kurulu'nda o gün tam bır ınfıal havası hukum sürüyordu .. T H 1 L ' ji L 11 1i ffüi # Öneriler izim, çıkmazdan kurtulunması için ortaya attığımız öneriler şunlardır: • özerkliğin cağrafl sınırları saptanmalıdır. • 6u sınırlar 1967 savaşından önceki sınırlar olamaz. • Bu durumda özerkllk görüşmelerl ancak, Gazze ve Batı Şeria'da Arap'ların eri yoğun oldukları bölge için söz konusu olabilir. Çünkü, tsrail'in !967 sınırlanna dönmeyl kabul etmeyeceği kesinduv • özerkllk konusunda geçici anlaşmada Kudüs'te Araplann kutsal yerlert 1çin özel hükttmler yer almalıdır. • özerklik görüşmelerine, Mısır'ın yanı sıra Ürdün'ün de katılmar sağlanmalıdır. # Tereddütler ıl 1964'un mayıs sonlan. Mıllî Guvenlık Kurulu sureklı toplanıyor. Çıkarma konusunda tereddütler var. Teçhızat yetersızliğınden kaynaklanıyor bu tereddütler haklı olarak . loplantılarda karar alınamıyor. Ancak sonunda Mılli Guvenlık Kurulu'ndan karar çıkıyor: Kıbrıs'a çıkarma yapılacak... Denizaltılarımız Kıbrıs etrafında mevzrlendıler. su altında beklıyorlar. Bu arada. Amerikan Altıncı Fılosu da aynı sularda gezınmekte... Kararm alındığının ertesı gunu o . ' *' ' y ' ' B Y 9 Deniz tutmasına karşı tedbir ıkarma ıçın butun hazırlıklar yapılmi!})ı Askerlenmızın deniz lutınabina karşı tedbirlei alınmiijtı IsKendetun'dan Tafl» ucu na, Taşucu ndan Jskenderun'a gS(Arkosı 9. Sayfada) Ç Bodrum notları Bodrum'da adımını attıgınız yerde bir tanıdığa rastlıyorsunuz Işık KANSU BODRUM, Bodrum'a açık meyhane. diyenlerde var. Sanatçılar kenti dıyenler de.. Turızm sezonu başında kimler yok ki Bodrum' da Adımınızı attığınız yerde bir sanatçı bir tanıdık yuzle karşı karşıya gelıyorsunuz. Bir kısmı şair Uhan Berk gibı Bodrum'a yerle şenler. bir kısmı da Vedat Türkali gıbi dinlence sını uzun bir sure. ressam Mehmet Sönmez'in yapıtlarındakı beyazm deniz mavisi ve sardunya kır mi7isı ile bütunleştiğı küçük kasabada geçirmeyi yegleyenier. Bodrum un ıçı yavaş yavaş dolmaya başladı. Motorlarla gıdilip denize girilen Bardakçı çoğu kez «Suadiye Belediye Plajını aratmıyor. Karşıdan ba kıldığında bir et yığını gözüküyor. Hele cumartesıpazar günlen Bardakçı kıyılan tam bir piknik yerine dönüyor. Ateş yakıp kızartılmış köfteleri bi tirdikten sonra, ateşi yellemekten yorulmuş vucutlannı Ege'nin serin sularına bırakanlar dikkati çekiyor. ZEKI MUREN VE ARABESK MUZ1K Bardakçı'mn ünlu sünalarmin başmda sanat guneşimiz Zeki Müren gelivor. Zeki Müren. Halikamas'takı evinden kaikıp motorla hemen he men hergün Bardakçı'mn denızinı. kumunu şen lendüiyor. Zeki Muren'in fizıksel Körünüşünde bü yuk değişiklik var. Kendisinı tanıyanlar, geçirdiği rabatsızhktan sonra epey şişmanladıgıni söylüyor lar. Zeki Müren ile «arabesk» konusunda ayak fls tu söylesmek için yanına gtdiyoruz. Dah» önca Ürdün'le Mısır'ı yaklaştıracak böyle bir girişimin Suudi Arabistan ve diğer körfez ülkeleri tarafmdan da destekleneceği düşünülebilir. Halen Basra Körfezi tllkolfri dört tehlike 11e karşı k. ı»nadır lar: Şii radikalizmi, aşırı tslamcı akımlar, Iran'tn devrimci kışkırtıcüığı ve Sovyet emperyalizmi, Amerikan politikası şimdiye dek bu dört tehlikeden sadece göruşlerini açıkladığını söyleyip, kestirip atıveri Sovyet emperyalizmi üzerinde durdu. Oyyor. Sonra ekliyon sa. Körfez ülkeleri açısmdan bu tehlike Geçenlerde Kahır Mektubu şarkısı tle ilgili uzun vadelidir. Körfez ülkeleri için kısa bir yazı çıkmış. Ali Poyrazoğlu getirdi. gösterdi.. vadede en bttvük teb' 1 " tran devrimi " Neler demişler neler... 2 yıl önceki şarkı için.. Körfez ülkelerlnin, uzun vtdeiı Sovyet AKYARLAR KOYU tehliV .ıe karşı ABD'den yardım istemeBodrum'un bir yanda arabesklı, bir yanda gü ieri beklenemez. nün en gözde ve hızlı parçalanndan oluşan çeAma, Iran tehlikesi çok yakından ve şitlemesinden, dınlenmeden çok yorulmayı yeğ Körfez liderlerine korkulu düşler yaşatleyenlerin kaiabahğından kaçan sanatçılar da var. maktadır. Turgut Reıs'i geçtikten sonra Akyarlar Köyü' nün sessız kıyısında ise sanatçılar tam bir koalis yon içinde. Film sanatçısmdan. eleştirmene, reji alen, îran'ın baskısımn odak noksörden. tıyatro sanatçısına değin herkes burada. tasım Irak oluşturmaktadır. Ve Irak, dünyada Amerikan yardıAkyarlar'a vardığımızda kıyı üzerindeki lodımını en az hakeden ülkelerden kantada yemek yiyorlardı. Yemekten sonra Fatroa Girik dinlenmeye çeki biridir. Ne var ki, bölgede jçüç dengesi alirken rejisör Ali Özgentürk ile eleştirmen Fethi çısmdan derhal ateş kesin sağlanmâsı Nacl tavlaya oturuyorlar. «zarlar sinemacılann yü ABD'nin ' irlan gereğidir. Ancak, ABD züne gülüyor. V© oyun sonunda Fethi Naci ısmar bir ateş kesi sağlama glrişiminde bulunurken, îran'la tüm köprülerl atuıaktan lıyor biralan. da kaçınmalıdır. Gelecekte. tran'la ilişkiERKAL BAŞAR1SIZ lerlnin düzelebilmesi İçin açık kapı AKAN BAŞARILI Uzun süredir müzik çalışmalarına ara veren bırakmalıdır. Çünkü, bu ülkede Humeynl Engın Evin'e arkadaşlan cok yandığı için takılır den sonra iktidara ılımlı bir rejim gc' ken. tiyatro sanatçısı Genco Erkal sörf yapmak için bilir. Ya da Iran yöneticileri uyanarak ülhazırlanıyordu Genco Erkal sörfün üzerinde deni kelerine tarihsel tehdidin bu zamah Sovgörebilirler. ze açılmayı başarabilmişti Ancak rüzgâr bir aziz yetler Birliği'nden geldiğini liJc yapmca. Erkal suya döşüverdi. Yine bir çaba Ancak. ABD'nin îran'la ilişkllerioi düzeltyıne suya düşüş, Olacak gıbi degildi. Kıyıdan mesi için önce bu ülkenin Basra Körfezl'n bir kayık tutuldu ve Genco Erkal kayığın içinde. de egemenilk kuraaa^idçUalanıulan vazgeç LJüldi (Atkaa 9. # Körfez ülkeleri # Irak H KtTABA îl/ît 1. tstanbul Çocuk Fuarı'nda jeralan Çağdaş, Yayıncüık ve Basım Sanayiı A.Ş. tarafmdan yayınlanan «Bizim EngUsh» dergisüiı inceleyen bir ortaokul öğrencisı. (Fotoğraf: Ali ALAKUŞ) Türkiye'nin illc 'Cocuk Fuarı/A acıldı tstanbul Haber Servisi Istanbul'da düzenlenen «Çocuk Fuan» Spor ve Sergı Sarayı'n da açıldı. Açış konuşmasını yapan TÜYAP Genel Müdürü BÜlı.ıt Ünal, TÜrkiya'de ılk ke? çocuk fuan düzenlendiğini söyledi, yaklaşık 6o kuruluşun ürünlerinin sergilendiğl fuan Fatih îlkokulu üçüncü sınıf öğrencisi Serap Dün dar (7) açfcL. 30 hazirana kadar açık kalacak olaa fuarda çocufe kitaplan. ansiklopedileri, beaia mddeleri, nğlık ve iozmetik urunleri. 1 | i j j çocuk giyimî, çocuk mobüyası. hediyelik eşya spor giysilerinden, çocuk araçlarına kadar çe şitli eşyalar sergileniyor. Fuan zıyaret eder. çocuklar özellikle îngilizce kitap ve yayınlara büyük ilgı gösterdiler. Kimi çocuklar oyuneas lann ve çizgı film gösteren reyonlarm önün den aynlmazken, büyükler de çocuk giysüerı mobilyalan diğer araçTOmalzemelert bUyuk bir ilgiyie ldediler,