Katalog

EKONOMİ 15 HAZtRAN 1982 GÜNÜN GÜNÜNAfNASI Emisyondaki genişleme 28 milyar liraya ulastı r ENONOMİDEı 68 milyon sermayeli KÖYTAShn kur borcu 885 milyona yükseldi 1981 yıiında 700 milyon lira ciro yapıp 2 milyon dolarbk ihracat gerçekleştiren Köytaş, finansman sorununu çözemediği için geleceğme güvenle bakamıyor. Kenan MORTAN tZMtR Gün geçmlyor t i bir çok ortaklı şirketin kapanma, lflas veya el değiştirme haberi gelmesin Son olarak Baukesir'de Balçellk Demlr Fabrikasının lflasına karar verilirken, 2500 ortaklı Köytaş'da kapanmanın eşiğlne geliyordu. Köytaş'm öykttsü gerçek bir üretimin öyküsü. Üretmiş, ihracat yapmış, halk blrikimlerini seferber etmiş, piyasaya üstünlüğünü kabul ettlrmiş. Etkin üretim olarak anladığımız her olguyu Köytaş'da bulmak olası. Şimdl Köytaş bitkisel bir yaşam sürecine glrmiş durumda. Neden? Aydın Nazilli'de küçük halk tasarruflarını toplayan bu kurulus 1980 yılı ba şında üretime geçmlşti. Hemen her fabrikanın gereksiniml olan yabancı ma kina ithali içln Türkiye Sınai Kalkınma Bankası'ndan 5.1 milyon dolar döviz kredisi alındı. Borcun alındığı 1978 yıh başında borcun Türk Urası olarak karşılığı 92 milyon lira ldi. Sonra borçların kur garan tisi kaldırıldı. Bu karar tüm işletmeler glbi Köy taş için de bir ölüm ferma nı idi. öyle ya dolar dege rindekl her değişiklik karşılıgmda borç otomatik ola rak artacaktı. Arttı da. Dolar 170 lira olunca, borç önce 249 milyon lira oldu. 1980'de borç 591 milyon liraya yükseldi. 1981 yıh sonunda ise borç artık 885 milyon liraya ulaşnuştı. Bu kuruluş 1981 yılı sonunda 700 milyon Ura ciro yapmış, fabrikanın 1.5 milyar liralık sabit değerleri bugün 5 milyara ulaşmış durumda. Ayrıca yıl so nuna dek 2 milyon dolarlık ihracat bağlantısı da gerçekleştirilmiş durumda. Ama 60 milyon liralık bir sermaye ile fabrikanın borçlarını ödemesl Yönetim Kurulu Başkanı Azmi Erdem'in ifadesiyle sulu benzinıe araba çalıştırmayı ammsatıyor. ŞtMDİ ÇÖZÜM NEDİRT Her kuruluş için önerilen, sermayesini süratle yükseltmesidir. Köytaş bunu yapmıştır. 250 milyon liraya yukselen sermayesine karşılık sorun çözümlenmemiştir. Çünkü hiç bir ortak sermaye artışına git meye razı olmamıştır. 7 ha ziran bankacılığını başlatan bankaların yüzde 80 faiz ödediği bir ortamda küçük ortaklardan zarar e den bir kuruluşta sermaye artışına katılmasım beklemek de esasen büyük bir safdillik olacaktır. Aslmda burada bir düzeltme yapmak gerekir. Köytaş zarar etmiyor. 1981 yılı sonu itibariyle Köytaş'm 93 milyon Ura net satış kârı var, ama kur farkları ve faizler yüzünden bu kâr erozyona uğramaktadır. Ve bunun sonucu muhasebe kayıtları üzerinde karar etmektedlr. Köytaş bunun üzerlne hlç olmazsa hakkı olan bir ihracat kredisi almak için bankalara başvurmuştur. Ancak kur borcundan ötürü fabrikanın tüm tesislerine ipotek konmuştur. ö n incelemede bankalarca «olur» denmekte, sonra da ka pılar Köytaş yöneticilerinin yüzlerine kapanmakta dır. Köytaş'ın şimdl Ankara' dan bir dileği var. Diyor ki: «Halk tarafından kurulan halkın öz malı olan 2700 kişinin katkıları ile ba asamaya gelen Köytaş'm kaderine el konnlsnn ve knrtarılsm.» Uzun öykü çok ortaklılara artık genel bir çözüm le yaklasım getlrilmesl gerektiğini gösteriyor. Uzayan çözOm arayıslan ise büyük halk birikimlerin bir daha canlanmamak üzere bogacaktır. DOGAN Arkadaşımız YALÇIN DOĞAN yurt dışmda olduğundan «Yorum» yazısını bu hafta yayınlayamıyoruz. AMKARA (ANKA) M«rk m Baakau'nm, haıiran ayı başmdıı piyasaya çıkartnğı 19,7 mlfyar Ura lle, emlsyon hacmlnde yılm 111c bes ay lık döneminde meydana gelen genişleme 27,6 milyar 11rayı buldu. Emisyon hacml, bu genişleme ile 414,04 milyar liraya ulaştı. 1981 yüının ük beş ayuk dönemi so nunda Ue, piyaaadakl kâğıt banknot miktarmda meydana gelen bUyilme 12,9 müyar lira dolaylannda kalmıaü. Emisyon hacmindeki genislemenin bu yıl geçen yıla göre daha hızlı olduğu dik katl çekiyor. Nitekim, 1981' in mayıs ayı sonunda yüzde 4,6 olan artış oranı, bu yüın aym döneminde yüzde 7,1 olarak hesaplandı. Üreticiyi güçlendirme kredileri sıfıra indi ANKARA, (ANKA) Merkez Bankası'nca, Tanm Satış Kooperatifleri Birlikleri aracılığıyla çiftçilere açı lan «Üreticiyi Güçlendirme» kredilerinin düzeyi sıfıra lndirildi. Merkez Bankası'nın 4 haziran tarihli haftalık bilançosundaki verilere dayanılarak yapılan hesaplamalara göre, bir önceki hafta 195,9 milyon lira düzeyinde olan «Üreticiyi Güçlendirme» kredilerinin tamamı, Banka'ya geri ödendi. Üreticiyi Güçlendirme kredilerinde, önümüzdekl haftalarda kayda değer bır gellşmenin meydana gelmesi beklenmiyor. Bilindigi gı bi, Başbakan Yardımcısı Turgut Özal, hafta sonunda yaptıgı bir açıklama ile, sözkonusu kredinin «Çiftçiyl tembellige itögini» belirterek, «Güçlendirme Kredilerinin bundan sonra verilmemesi Ihtimalinin kuvretli oldufcunt» söylemiştl. Merkez Bankası tahvil alıpsatarak kredi faizinin düşmesine yardımcı olabilir,, ISTANBUL (UBA) Istanbul Ticaret Gozetesl'nde Dr. Atllla Bağnaçık imzasıyla yoytmlanon bir yozıda, Merkez Bankası'nın tahvil piyasasına girerek kredi faizlerini duşürebileceğl belirtıldi. Yazıda şoyle denıldı: «Yapılan bir araştırmaya göre, 1981 yıiında özeilikle lc piyasaya yönelik sanayl kuruluş larının özkaynak Z yabancı kay nak dengeslnln özkaynak oley hine bozulduğu ve talep yeterstzliğlnden sonra finansman sıkıntısmın kapasite kullanımını sınırlayan ikinci önemli fak tör olduğu gerçeği ortaya çıkmıştır. Kuşkusuz bu olgu firmaların bankaiardan olan kredl taleplerfni azaltarak kredi falzlerinin asogıya çekilmeslnl önlemektedlr. Uygulanmakta olan paro ve kredl politikası çerçevesinde aşağıdaki önlemlerin almması gerektiği kanısındayız: • Herşeyden önce hlsse senedi alımsatımı cazip hale g«tlrilmelidir. Bunun İçin gelir verglsi kanunumuzun 81. maddesinde değişiklik yapılarak hısse senedi alımsatımından doğan kazançlar vergi dısı bırakılmalıdır. • Diğer ülkelerde Merkez Bankaları önemli bir görev daha görmekte ve para politlkasının gereklerine uygun olarak tahvil piyasasında aktif olarak rol oynayabilmektedir. Örnegin piyasada üretimi de kısan bir para dorlığı var İse Merkez Bankası doğrudan ya da dolaylı piyasaya girerek flrmalann tahvlllni satın almakta ve para darlığı giderilmektedir. Aksl du rumda ise piyasaya tahvil >atılarak fazla satın alma gücü piyasadan çekilsbilmektedlr, Ülkemiz Merkez Bankası da yeni bir örgütlenmeye giderek aynı işi yapabilirse firmaların bankalara olan kredi talebi azalacağından kredi faizleri düşebilecektir.» Sosyalist Mitterrand iktidarı da kemer sıkma politikasına yöneldi Ekonomi Senrtoi Brtidara geldiği zaman işsizligin azaltılmasını temel hedef olarak beürleyen ve bu amaçla yaygın devlet harca malanna girişen sosyalist Mitterrand yönetimi, bir yı ü aşkın bir süredir uyguladığı bu programdan vazgeç me noktasına geldi. Fransi7 hükümeti, frankın Avrupa para sistemi içinde yüzde 5,76 oranında devalüe edilmesinden sonra yeni bir ekonomik finlemler paketi açıkladı. Bu paket, ücret ve fiyat artışlannm bir sure için dondurulmasını, bütçe açığının ivedi olarak indiril mesini ve para arzını n yavaşlatıhnasını içeriyor. Fransa'da sosyalist hükümetin iktidara gelmesinden bu yana temel ekonomik göstergelerde önemli bir iyi leşme olmadı. issizliğin azal tıhnasında başanh ohınamazken, enilasyon yüzde 14 gibi yüksek bir oranı korudu, frankın değer kaybı artarak sürdü, dış ticaret açıklan rekor düzeylere ulaşü. bütce acıgı 100 milyar frankı buldu. Ûte yandan, uygulanan ekonomik program. özel sektörü yatuuna yön«Mtemedi, yabancı sermaye ülkeyi terketmeye başladı, sanayl diğer ülke sanayileri ile rekabet edebllme olanağını önemli ölçüda yitirdi. Mitterrand yönetimi bu oIıim«ıi7 gidişi önlemek ama cıyla bir dizi önlem alındığım açıkladı, Frank devalüe edildi, ücret ve fiyatlar 4 ay için donduruldu. Aynca, para arzındaki artış hızının düşürühnesi ve bütçe açığmin 4 milyar dolar indirihnesi amaçlandı. Bunun için sosyal harcamalarda 4,7 milyar dolarük bir kısın tı öngörülürken, vergi gelir lerinin 700 milyon dolar artınlması düşünülüyor. Fransız hükümeti bu önlemlerle issizliğin azaltüma sı yerine, enflasyon oranının düşürülmesi amacını öne çıkarmış görünüyor. «Ke mer sıkma politikası. olarak nitelendirilebilecek önlemlerle enflasyonun yıl sonuna kadar yüzde 10'a indirilmesi amaçlanıyor. Böylece, Fransız sanayinin yeniden içte ve dışta rekabet edebilir hale gelmesi bekleniyor. ute yandan, bu önlemlerin yurt dışına çıkısı hızlanan sermayenin geri dönmesine ve özel sektör yatınmlannın canlanmasına yolaçacağı da kaydediliyor. Bunun da yeni istihdam olanakları yaratarak issizliğin azalmasını getdreceği belirtiliyor. İnşaat sektörünün sorunlari bir seminerde tartısıiacak Ekonomi Servisi Eko nomik v» Sosyal Etüdler Konferans Heyeti tarafm dan düzenlenen «inşaat Sektörünün Sorunlari ve Çözüm Yollan» konulu serainer 19 haziran cumar tesi günü Sheraton Oteli nde yapılacak. Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferaas Heyeti Yönetim Ku rulu Başkanı Dr. Nejat F. Eczacıbaşı'nın başkanlığmda açılacak olan kon feransta Bayındırlık Baka m Tahsin Onalp bir konuşma yapacak. Seminer de sunulacak tebliğlerden sonra bir panel yapılacak • 54 şirket sermayesini 3,6 milyar lira artırdı ANKARA, (ANKA) Bir haftahk süre içinde sermayeleri toplamı 1 milyar 967 milyon lirayı bulan 195 yeni Şirket kuruldu. Bu arada, aynı süre içinde 54 şirket sermayesi ni 3 milyar 614 milyon lira arttırırken, sermayelerı toplamı 38,1 milyon lira olarak hesaplanan 54 şirket Jesih ya da tas fiye yoluna gitti. Derlenen verilere göre, 31 mayıs 4 haziran tarihleri arasuıda yeni kurulan ve sermaye artışına giden sirketler arasında anonimler ilk sırayı alıyor. Sermayeleri toplamı 1 milyar 653 milyon lira olarak belirlenen 10 yeni anonim şirket kuruldu, 33 anonim şirtıet sermayesini 3 milyar 417 milyon lira arttırdı. Bunun dısm da sermayeleri toplamı 177 milyon lira olan 64 limited 121,1 milyon lira olan 38 kollektif ve 13,5 milyon Ura olan 4 yeni komandit şirket kuruldu. Haziranın ilk haftasmda sermaye artışına giden limited şirketlerin sayısı 8, artırdıkları sermaye artışı 163,1 milyon lira olarak saptanırken, 12 kollektif şirket sermayesini 30.2 mil yon lira komandit şirket de 3 milyon lira arttırdı. Bu arada, fesih ya da tasflye yoluna giden şirketlerin önemli bir bölümunün kollektif turdeh oldugu ««ruldu. Ticart faaUyetlerme aon verildi T. Siemens'in hisse senetleri 2 bin lira deger kazondı ANKARA, (ANKA) Türkiye Iş Bankası Hisse Senetleri 1.500 lira değer kazanarak 29 500 liraya yükseldı T Si emens'in hisse senetleri ise 2 bin lira değer kazandı. Serpa yetkilileri kendi portföylerinde bulunan hisse senedi fiyatlannda gözlenen değişiklikleri şöyle belirlediler: Onceki bafta T. Iş Bankası T. Siemens Sarkuysan T. Şişe Cam Rabak Kartonsan Gübre Fabr. 28.000 4.000 4.650 5000 3300 3.100 2.100 3.200 Geçen hafta 29.500 6 000 5.50O 5.500 2.500 2.60O 1.700 3.150 Fark 1.500 2000 850 500 800 500 400 50 Sümerbank m ucuz divitin satmasına fepki gösterildi tZMİR, (THA) Nazilli Sümerbank Basma Fabrikasının yüzde 1520 oranında düşük fiyatla divitin sa tarak diğer mensucat fabrikalarını güç durumda bıraktıgı ileri sürüldü. Izmir'deki özel sektör tekstil aanayicileri yaptıklan açıklamalarda Nazilli Sümerbank Basma Fabrikasımn elinde yaklaşık 2,5 milyon met re divitin bulunduğunu bildirdiler. Dgililer fabrikanın bu divitini 3 ay teminat mektubuyla sattığma dikkat çekerek «Fiyatlarda damping yapan Nazilli Sümerbank fabrikası diğer mensucat fabrikalarını güç durumda bırakmaktadır. Metresi 130 lira olan divitini 105 ya da 100 liradan satan fabrika yüzünden. diğar.,i§lştmeler ça rasiz kalnuştuv.» dediler. .... ..„..«, v .<f»r TJ v Koruma Tanm . Meban yBtkiUleri ise. kendi portföylerinde bulunan hisse senetleri fiyatlannda bir degişildik olmadıgraı befirttiler; mŞirketlerden Haberterm Yarımca Seramik üretiminı yüzde 35 artıracak İZMIT, (a.a.) Yanmca Seramik ve Ç)nl Fabrikasında yıllık üretim kapasitesinin bu yıl sonunda yüzde 35 oranında artınlacağı bildirildi. Yetkililer. Sümerbank'a ait fabrika da, kapasite artınmı için çalışmalann yıl so nunda t*V" ftTT> ı»n "•oHğ1n ' kaydettL ftirizm Sanar Sinangil Holding Makina Fabrikasına İslam Kalkınma Bankası ortak oldu KONYA, (UBA) Sinangil Holding'e ait Anadolu Genel Makina Anonim Şirketine Is lam Kalkınma Bankası da ortak oldu. Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Sinan gil, şirket sermayesini 200 milyon liraya çı kardıklannı, Islam Kalkınma Bankasının'da yüzde 30 oranında ortak oldugunu söyledı. Başkan Sinangil, fabrikada gıda sanayiinde kurulan fabrikalann anahtar teslimi üretildi ğini, önümüzdeki günlerde yurt dışına ihra cata da başlayacaklannı bildirdi. MJLT. Genel Müdürü Dündar: KURUMLARIN DURUMIARI İÇİN BAKINIZ, KURUMLAR VERGİSİ: her cuma kaun harsket MEFİSBİRPLAJDADENİZE GİRMEKİSTERSENİ2 Oyak Renault K. Afrika ülkelerine . 600 otomobil ihraç ediyor BURSA. (THA) OYAKRenault Otomo bil fabrikasında üretilen 600 adet otomobil çarşamba günü Mudanya limanından Kuzey Afrika ülkelerine ihraç edilecek. OYAKRenault'un çarşamba günü yapaca ğı 600 otomobil ihracatıyla 1982 yıiında gerçek leştirdigi otomobil ihraç sayısı 1578 adede çıkacak. OYAKRenault bilindigi gibi 1982 yıiında haziran ayına kadar 978 adet otomobil, 3 bin 380 adet motorvites kutusu, 23 bm 900 adet piston kolu ve 6 bin 210 adet silindir karteri ihraç etmiş, karşılığında da toplam 42 milyon 5 bin 918 Fransız frangı döviz geliri sağlamrçtı. Bankalar kur ayarlaması gibi faiz ayarlaması yapıyor Ekonomi Servisi Motor lu Araçlar T.A.Ş. (MAT) son ekonomik gelişmeler ve otomotiv sanayinin durumu nu görüşmek amacıyla dün Tarabya Oteli'nde motorlu araçlar yetkili satıcılarıyla bir toplantı düzenledi. OYAK temsilcileriyle 106 yetkili satıcının katıldığı toplantıda bir konuşma yapan MAT yönetim kurulu başkanı Doç. Dr. Nahit Tö re, «Türkiye yapısal bir değişikliğe uğradı. Ancak ba siretli yoneticilere sahip ku ruluşlar ayakta kalacaklardır» dedi. 24 ocak kararlarının özlü ne dokunmamakla birlikta bazı zaaflar ve eksiklikler tasıdığuu da belirten Dündar şöyle konuştu: «Bugün monopol oünamamış şirketlerin çok önem 11 sorunlari oldugunu söyle mek gerekir. Bu sirketler al dıkları kredi faizlerini ödeyemedikleri gibi, yeni kredi ler talep ederek durumlan nı kurtarmaya cauşmaktadırlar. Yukselen faizlerin ge lecekte bankerler olayı gibi bankalar olayı yaratabilece ğini sfiyleyebilirim. Bugün bankalar kur ayarlaması fa iz ayarlamaaı yapmaya yoneldilnr. Bukadar büyük ka pltal •ahiplerine rant vermektedirler, bonun faturası nı ise sanaylcUer Memekte dir. Bunun en büyük zararmı da otomotiv sanayl ve inşaat sektörü görmektedir» Dündar yetkili satıcılann kısa dönemli çıkarlannı ve karlannı düşünmemelerini J't*Jl 1 A 253.867.669 1 9 8 1 Alanya ALÂA tŞTE *TEOMAIM ÜNER yönetiminde *Şehir merkezme yakın •Değişik mimârisi *Teras Restaurant *Gürteşlemeterası *Roof Bar *Çift Asansörii *Ali Usta'nm özenliyemekler »Denirgören Banyo Duş VVC'lî 108 oda fîaHanmoa Öıel O»obii»ıİkramlar + Rshbariniz < • Sorvi» v»Vergü«r dahiMir m DCMZ KURLAR ü§ Dövizin Ctari 1 ABD Dolan 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 B. Alman Marfca 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florinl 1 îsveç Kronu 1 îsviçre Frangı 100 İtalyan LireÜ 100 Japon Yeri 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S. Arabtetan EiyaH Döviz An» 160.00 165.87 9.46 66.35 4.00 19.22 23.91 60.40 26.71 77.69 11.78 64.04 126.41 557.0? 2557 282.64 46.78 Döviz Satış 163.20 169.19 9.65 67.68 4.08 19.60 24.39 61.61 27.24 7954 12.02 65.32 128.94 568.23 26.49 288.29 47.72 Efektif Efektif Satı» Alıs 160.00 164.80 157.58 170.85 9.46 9.74 66.35 88.34 3.80 4.12 1922 18.80 23.91 24.63 60.40 6231 26.71 27.51 80JO2 77.69 12.13 11.» 65.98 «0.84 13030 120.09 573.80 529.24 36.75 24.67 282.64 29U2 44.44 48.18 yainızca bcmkacuik isîemlerinden • 2.507.735.339 Türk Lirası kâr eden Pamukbank, devletimize, 1.253.867.669 Türk Lirası kurumlar vergisi ödeyecektir. Pamukbank, mevduat kabul eden özel bankalar arasında, en yüksek kurumlar vergisini ödeyecek kurumdur. Bu, kamuoyunâ, onurla sunulacak bir durumdur. 3arbarosBulvarı35/4BesıKtaşJST Tel:61 10 7461 %2 26 Tlx: 2610E tt|ttAtTMN PİVZSTli AlDli Mtcsoıvıos Cumhurlyet Hesat KulüSUZ 14 Haziran 11.600 11.625 12.000 12.500 11 Haziran Ue fark Fark yok Fark yok PAMUKBANK • Yeşüpmar Gençlik v* Spor Kulübü Derneğinden Derneğimizin 4. Olağan Kongresi 27.6.1982 pazar günü saat 12.00 17.00 arası kulübümüzün lokalinde yapılacaktır. Saym üyelerimiz» duyuru lur. Kongre gündemi: Açılış, Murakıp raporlannın incelenmesi, Başkanlık ve Yönetim Ku rulu üyelerinin seçimi. Adres: Girne Cad. No: 21/1 ALİBEYKOY • TMMOB kımitğimı kovbettım. Geçersizdir. Erdot OOĞRUL KONGRE İLAN1 k ıyı