Katalog

15 HAZtRAN 1982 •*¥* Cumhuriyet 11 Bunalımdaki sanayi (Baştarafı 14. Sayfada) da sayılan firmalar, ya da büyük holdingler var ya. Jşte onların üst düzeydekl yöneticileri de ziyaretçilerimiz arasında. Kendi banka sı olan, ya da bankalarda lştirakleri bulunan bir holdingin sorumlusu bakıyorsunuz yenl kredi taleblyle karşınıza gelip oturuverlyor. Kredi talebl böylesine güçlü olduğu sürece uygulanan kredi faizinin caydırıcı etkisi de tabii azalıyor. Adam hangi fiyattan bulur sa o fiyattan kredi almaya hazır çünkü.» Irili ufaklı çeşitli bankalann üst düzey yöneticileri de bu görüşü paylaşıyorlar. Hangl fiyattan mevduat bulıırsa toplamaya hazır göru nan bankalann bu davranışı, hangl fiyattan kredi bulursa almaya hazır flrmala n n tutumuyla birleştiğinde Isa faizleri bütün çabalara karşın aşağıya degil yukan ya doğru çeken ikl yönlü mekanizma da ortaya çıkmış oluyor. Son önlemleri alan yetkililerin lşleyecegini umduklan yöntem de lşte bu nedenle işlemlyor, daha dogrusu tersine lşliyor; kaynaklan kısılan ban kalar cezai yaptınm tehdit lerine karşın ğiderek daha fazla faiz vererek mevduat toplama yanşım Burdururken, yaşama savaşındaki firma sahibl ve sanayld de bankaya ödediğl faizi nasıl çıkartacagını duşünmeden bu kez yuzde 100'e yaklasan faizlerle borclanmay» razı Faizlerdekl tırmanışın temelinde yatan bu İkl yönlü mekanizmanın nasü oluştugunu anlamak için öncelikle kredi kullanan kuruluşla n n bu noktaya nasıl geldik lerine bakmak gereklyor. Bu ise Türkiye'de Özel keslm sa nayiinin kuruluş yöntemlne kısaca değinmeyl zorunlu kılıyor. Bugün artık herkesin ka bul ettiği gibi Türkiye'de özel kesim sanayii çok sınır lı oranda öz sermaye, buna karşılık çok büyük oranda ucuz dış kaynak yani kredi kullanılarak kuruldu. Banka sahibi olmaya büyük öncelik veren sermaye gruplan tasarruf sahiplerinden çok ucuz a topladıklan banka mevduatlannı adeta negatif faizli kredi biçlminde kullanarak iç pazara dönük sanayi imparatorluklannı kurup genişlettüer. Enflasyon rantlanndan da alabildiğine yararlanan ve flyatı, kaliteyi, pazarlama sorunlarını duşünmeden yalnızca çaplarını büyütmeyi düşünen bu tür imparatorluklar ya da firmalar, 24 ocak kararlan ve onu izleyen «tem muz bankacılığı» uygulamasıyla kendilerinl hiç de alışık olmadıklan bir evrende buldular. Uygulanan daraltıcı para kredi politikalan ve esnek kur politikası, sınırlı öz kay nakla kurulup her ürettigini anında, hatta bazen üretilmeden satmaya ahşmış firmaları her bakundan zor layacak sonuçlar vermeye başladı. İç talep daralırken dışa açılamayan pek çok flr ma için ciddi pazarlama sorunlan çıktı, stoklarm birikmeye başladıgı görüldü. Llranın sürekli devalüasyonu ve KİT zamlan da girdi ma liyetlerini yükselterek firma ların işletme sermayesl ihti yacını daha da artırdı. ö t e yandan, mevduat faizlerinin artmasıyla paçal fon maliyetleri yükselen bankalann, devletin önemli pay aldığı fon aktarma maliyetlerinde de bir gerileme olmayınca mevduat faizlerindeki artış kredi faizlerine de yansıdı. Bu durumda işletme sermayesl ihtiyacı hızla artan sanayi kuruluşlannm faaliyetlerinl sürdürebilmelen için önlerinde iki yol kaldi: Öz sermayelerini artınnak ya da bu kez pahalı fiyatla kredi kullanmak, yani paha h parayla borçlanmak. Sanayiciler içinde Sayın Ozal'ın önerisino uyarak «villalannı satanlar» ve sermaye arbnmına yönelen ler olmadı degil. Ancak özellikle büyük ve entegre sanayi kuruluşlannm aile şirketlerl ya da holdingleri bünyesinde gelişmiş bulunması bu olanagı sınırladı. Gerçek anlamıyla halka açılmak ve özellikle hisse senedl piyasasını canlandırmak da bu tür kuruluşlann öncelikli hedefl haline gelemedigi için bunlarm bunalımını finanse etmek görevl tümüyle banka sisteminin üstünde kalcU. Bunun sonucunda İse bugünkü tablo ortaya çıkü: Bu tabloda görünen çuydu: Kredilerinl geri ödemekte zorluk çekenler dahil pek çok sanayi kuruluşu fiyatma aldırmaksızın kredi talebinl sürdürüyor zaman zaman borcu borçla kapatmayı da göze alarak ayakta kaUnaya çalı şıyordu. Böylesine sağlıksız bir kredi talebinl karşılamak zorunlugu ise bankala n her halde pek de sevinemeyecekleri bir durumun içine iöyordu. TARINt Bankalan sıkan kıskac Milli Eğitim yasa tasarısı (Bastarafı 14. Sayfada) merkez taşra ve yurtdışı örgütlerinin kuruluş görev ve yet kllerini düzenleyen hükümlerin girdiği belirtüiyor. Yasa Tasarısının 2. bölümü olan «Teşkilat» başlığı altında ögütlenmesinin nasıl olduğu gösterlliyor. Merkez Kuruluşunda Bakan, müsteşar ve müsteşar yardımcılan dışında Yardım cı Birimler başlıgı altında ba kanlık Genel Sekreterllği ve özel Kalem MUdurlüğU yer alıyor. Kurullar kısmında İse Mil 11 Eğitim Şurası, Mesleki ve Teknlk Eğitim Yüksek Danısma Kurulu, Çıraklık, Yaygın Eğitim Yüksek Danışma, TUrk Dili Danışma Kurulu, Müdürler Kurulu, ve Disiplin Kurulla n bulunuyor. Disiplin kurulla n İse, Yüksek Disiplin, Merkes Disiplin ve öğrenci Disiplin Kurulu olarak Uç grupta toplanıyor. Merkea kuruluşun daki birimler olarak ise, karar ve düzenleme Biriml olarak Tallm ve Terbiye Bakan lığı, Denetleme Biriml olarak Teftiş Kurulu Başkanlığı yer alıyor. Esas birimlpr ise şöyle gösteriliyor: «Okul ftncesl ve Temel Eği tim, OrtanğTetim, Vüksek öğ> retim, Erkek Teknik Eğitim, Kız Teknik Eğitim, Ticaret ve Turizm Eğitim, Din Eğitim, Dış llişkUer ve Yurtdışı EğUim, M. Yaygın Eğitim, Çıraklık Eğitlmı Genel Müdürlükleri lle Özel Eğitim Kurumlan, Beften Eğitimi, Spor ve Izcilik 1 le Hizmetiçi Eğitim Datresl başkanüğij» Danışma Birimleri kısmında: Araştırma, Planlama ve Ko ordinasyon Kurulu Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Bakanlık Müşavirliği, Plan ve Prensipleı Daire Başkanlığı, Teşkilat ve Kadro Dairesi Başkanlığı, Mesleki ve Teknik Etüd ve Programlama Başkanlığı, Sa vunma Sekreterliği ile îstihbarat Grup Başkanlığı bulunu yor. Yardımcı birimler ise şöy le: «Petnonel ile Yayımlar Ge nel Müdflrlüğü, işletme ve Donatım, Eğitim Araçlan, Kontrolörlflk, Sağhk Işleri lnşaatEmlak, Mesleki ve Tek nik Koordinasyon Bllgi tslem ile Destek Hizmetler Oairesl Başkaıüıklan.j Mİ11I Eğitim Bakanlığı Ku ruluş Yasa Tasansında taşra Teşkllâtı 4 bölümden oluşuyor. îl Bölüm Millî Eğitim MUdürlüğü sonra Uçe eğitim, okul ve kurumlar mUdurlukle ri ile kurullar geliyor. Kurullar, il eğitim, ü Milll Eğitim disiplin, il ve ilçe halk eğitimi planlama ve işbirliği, 11 çıraklık öğrenci üst disiplin ve Uçe öğrenci disiplin kurullan. Yurtdışı teşldlâtı da 4 birlm den olusuyor. Bunlar: Eğitim MUsavirliği, Eğitim Ateşeliği, Kültür Merkezi MudUrluğU ve Okul MUdürlüğü olarak belir leniyor. kimdir? (Baştarafı 14. Sayfada) 1952 yılından bu yana Eğitim ve İçişleri Bakanlığı gö revlerinde bulunduktan sonra 1975 yılmda Suudî Arubis tan tahtının veliahtı ilân edildi. Fahd 1970 yılında ülkesi ni Körfez Bölgesinin gelece ğine ilişkin yapılan Londra görüşmelerinde temsil ederek ülke dışmda tanmdı. Da ha sonra ülkesini Arap ül keleri doruklannda temsil eden Fahd, 1975 yıhndaki Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği (OPEC) dorağunda önemli bir rol oynadı. Fahd, 10 yılhk Eğitim Ba kanlığı görevi sırasında okumayazma oranınin yükselmesinin ne denli zorunlu olduğuna ve «Suudl Arabis tan blreyinin yaratılmasının» gereğine inandı. Fahd ülkesi için önemli olanm para olmadığını savu narak, «önemli olan insanlar dır, çünkü parayı insanlar yapar» diyor. Suudi Arabistan resmi ha ber ajansının Fahd hakkm da dagıttıgı bir bültende, Fahd'm özellikle petrolün dünya ekonomisindeki rolü ne İlişkin sözleri vurgulana rak Fahd'ın şu sözleri akta nlıyon «Kaygımız kttr degil, insanlığın çıkan ve piyasanın istikrandır. Petrol fiyat larının saptanmasmda akılcılığın egemen olmasını is tiyoruz..» Fahd'ın ayırdedici özelhğl ise Suudi Arabistan ile Körfez Bölgesindekl diğer Amp ülkeleri arasmdaki birliğin pratik olarak «ortak ekonomik çıkarlar» anlamına gel diğini söylemesi. LtBERAL TANINIYOB Fahd'ın veliahthğa atadığı Prens Abdullah koyu muha fazakar olarak bilinirken, Kral Fahd «liberal» olarak ta nmıyor. Batı yanlısı olarak tanınmış olan Fahd, bölge d e söz sahibl olabilmek için ABD yardımıyla silahlı kuv vetlerinl güçlendirmeyi umu yor, Fahd'ın aynca Sovyetler Birligi ile diplomatik <liş kiler kurabilecegi belirtiUyor. Yeni veliaht prens Abdullah ise ekonomik gelişme nin yavaş tutulması ve Israil'i desteklediğinden dolayı ABD yönetimine karşı sert bir tutum alınmasnu is t.yor. Ulusu (Boçtorcfı 14. Sayfada) mek uzere dün îstanbul üzerinden Cidde kentine geldi. Ankara'da Esenboğa Havaalanı'nda harel< etinden önce bir açıkluma yapan Ulusu, şöyle konuştu: «Bütün İslâm alemjıl kede^ re boğan dost ve kardes Suudi Arabistan Kralı Halid'in İslâm camlasının büyük sorunlaria karşı karşıya bulunduğu bir sırada vaki anl ölümü üzerlne sayın Devlet Başkanımı* zın ve hükümetimizin taziyetlerinl sunmok üzere Rlyat'a gidiyorum. Bu üzüntülü günde tüm Suudi Arabistan Kraüyet allesine, hükümet ve halkıno başsağlığı dlleklerlml sunar, Yeni Suudi Arablstan Kralı Fahd'ın dirayetll idaresl oltmda ülkeslnln refah ve mutluluğunun devam edeceğine olan Inancımı bu veslle lle ys* nllemek Isterlm. Suudi Arabistan'ın yenl yö* neticisi Kral Fahd'a, başsağlığı dileyecek olan Başbakan Bülend Ulusu, önceki gün tahta geçen Kral Fahd'ı tahta geçH şinden dolayı tebrik edecek. EVRENtM MESAJI Devlet Başkanı Kenan Ev* ren, Suudi Arabistan Kralı Halid'in ölümü üzerine, Kral Fahd Bin Abdülaziz'e bir m» saj göndererek taziyetlerinl bildirdl ve islam dünyasınm seçkin bir llderinl ve değer 11 bir evladını yitirdiğini bil dlrdi. Evren mesajnıda «merhu^mun İslam ülkeleri arasında dayanısma ve işbirliği to sislerine, uluslararası bans ve istikrann korunmasma sağladığı sfirekll katkılan nnutuunayacaktır» dedi. Başbakan Bülend Ulusu da, Fahd'a bir mesaj gönda rerek uzüntülerini bildirdi. Dışişjeri Bakanı Ilter Türkmen de Suudi Arabistan Dıs işleri Bakanma başsağhğı di ledi. BAYRAKLAR YARIYA İNDİRİLECEK Kral Halid'in ölümü üz&« rine tüm yurtta bayraklar yanya indirilecek, Başbakan hgın açıklamasmda bayraklann saat 9'dan gün batımı na kadar gönderlerde yanya çekilmiş vaziyette kalaca gı bildirildi. Ankara'daki islam ülkeleri misyon şefleri Suudi Arabis tan büyükelçiliğine giderek, taziyetlerini bildirdiler, büyükelçilikte bugün özel bir defter açüacak, defter üo gün açık tutulacak. KARAMANLİS'İN MESAJI Bu orada Yunanistan Devlet Başkanı Konstantln Karamanlis'ln Kral Fahd'a, Kral Ha^ lld'ln ölümünden duyduğu üzün tüyü bellrten bir başsağlığı rre sa|ı gönderdiği acıklandı. Boşbakan Andreas Papandreu o'a daha önce Yunan hükümatl adına benzer bir mesa[ göndermlştl. Fahd'ın bu kadar büyük bir hızla tahta geçlrllmesi •"! Suudi Arabistan'da sürpriz değişik llkler beklenmediği şekllnde yo rumlanıyor. Kral Foysal'ın sulkaste uğradığı ve yerins Kral Halid'in geçirildiğl 1975 yılmda ülke yönetlminln günlük işlerinl yürüten Fahd'm ekonomik kalkınmaya ve eğitim düzeylne ağırlık vermesi bekleniyor. 5 DevYol (Baştarafı 14. Sayfada) TAKtPStZLtK KARARI • «Sıkıyönetim yasakl»nn» aykın olarak işcl çıkardıklan» savıylâ açılan iki sorusturmada da kovuşturmaya gerek olmadığı karan verildi. Yıldınm Inşaat Kollektif Şir keti ortaklanndan Seyit Yıldınm'ın «Sıbıyönetim yasaklanna aykın olarak Isçl çıkardığı» savıyla açılan soruşturma sonucunda, kovuşturmaya gerek olmadığı karan verildi. Öte yandan «Hankamp Restorant» sahiplerinden Vedat Kars ve Abdnrrahlm Söylemezoğln hakkmda da «Sdayönetim yasaklanna aykın olarak Isçl çıkardığı» savıyla açılan soruşturmada takipsizlik karan verildi. Ders (Baştarafı 14. Sayfada) S yü kollanılması amacıyla sürdürülmektedir. Amacımız, yeniden yazılacak ders kltaplarmm yenl eğitim slstemi içersinde eğitim ve öğTetlme yaralı olmasıdırj» 1$ Bankasrnda her i$lem, i$inizin gerektirdigikadar sürer! îş Bankası'nda işiniz, bankaeılığm gerektirdîği titizlîk çerçevesi içmdte* işlemin gerektÎFdiği zamanda tamamlanır. Bu, bankacılıkta hızhbğm sinırıdır. İŞ BANKASI TDRKIYE Hicabi (Baştarafı 14. Sayfada) gerek Askeri Savcı, gerekse sanık ve avukatlan tarafmdan temyiz edildi. Askeri Savcı, Koçyiğit hakkında «30 ayn kişiye iftirada bulun 1 duğu ve kimlik kartı üzerinde tahrifat yaptığı» iddialan nedeniyle görevsizlik ka* ran verilmesine itiraz etii: Hicabi Koçyiğit'in avukatlan da verilen 5 yıl 4 aylık ceza1 yı temyiz ettiler. 2 MHP'Lİ HAKKINDA DAVA AÇILDI 0 Ülkücü Gençlik Kollan'' Nolu Askeri Mahkemede 5^ 15 yıl hapis isteğiyle dava açıldı. MHP Ankara îl Gençlik Kollan Başkanı Ali Uzunırmak'la tlişkisi olduğu ileri sürülen sanık Kurtuluş Coşkun hakkmda da nyn bir dava açılarak sanığın 516 yıl hapsi istendi. GÖREVSİZLİK KARARI # MHP Davası sanıklanndan münfesih MHP Gtfnel Yönetim Kurulu üyesi Mehmet Irmak tarafmdan, aynı dava sanıklanndan Muhittin Yüksel hakkmda, kendlsine hakaret ettiği gerekçesıyle yapılan şikayetle ilgili olarak Askeri Savcıhk görevsiz llk karan verdi. Askeri Savcılık, şikayet konusu fiilin sıkıyönetim ilanına neden olan suçlardan olmadılnnı bellrttigi dosyanm. Ankara Cumhuriyet Savtnlıçına gönderilmesini kararlaştırdı. Kentler (Baştarafı 14. Sayfada) başvurulann yerine getlrilmesi içm gerekli öncellğln sağlanacağını» söylediler. Imkanlar ölcüsünde Isteklerln yerine getirlleceğınl bellrten yetkilller, şehlrlerarası telefon nakll konusunda su bllgiyl verdiler. «Telefonu baska bir kente nakletmek Isteyen yurttas bulunduğu şehrln PTT Telefon Başmüdürliiğüno basvuracaktır. Burada doldurocağı dllekcenln yanısıra üc bln Hra da nakll Içln gerekli ücretl yatıracaktır. Başvurusu nakletmek Istediğl kentin telefon başmudürlüğüne intlkal ettlıilecektlr. Telefon almak lcln yaptığı llh basvuru nakletmek Istediğl kentte de esas almacaktır Nakletmek Istediğl kentte oturaeağı semtln durumuna gö re kendlslne telefonu verilecek tlr. Telefon sahlplerlnln nakl' Istemlerlnde İse gerekli 6nco lik saâlanacakiır.» BİRBANKAn^C^RMEKtSTEDtKLERİN^ İŞ BANKASt'NDA BULURSUNUZİ|P^ Akbay'ın (Baştarafı 14. Sayfada) at 12.00'de tören düzenlene cek. Maltepe Camlinde kılınacak öğle nnmazından sonra Akbay'ın Jmzesl Çe becl Asrl Me Hrmıtıda top rağa verllecei Aynca, ayrTi «üıihlı saldında yaralan. . fcirkut Ak bay'm eşl Nadide Akbay'ın sağlık durumunun clddiyetl