Katalog

27 VAYB 1982 Cumhuriyet 9 27 Mayıs'a nasıl gelindi, neler getirdi? Kisinin güvencelerinden yargıc teminatına, üniversite özerkliginden bilim özgürlügüne dek bircok alanı kapsayan ve emekçi halkın bilincine yönelik bircok ilke ve kuralı anayasallaştıran bir eylemin 22'nci yıldönümünu algılıyoruz 27 Mayıs 1860'ta TOrkiye'de bir askeri eylem gündeme glrdli ve 1961 Anayasası'na dogru demokratik bir akıma dönuştü. Ne var ki, bu demokratik nitelikli patlamayı hazırlayan olaylar çok öncesinden başlamıştır. 14 Mayıs 1950'de bir genel seçimle oluşan iktidann muhalefetle illşkileri daha 1988'da bozulmaya yüz tutmuştu. Kuşkusuz bu gerillmin temelinde Türkiye'nin gittikçe bozulan ekonomik koşulları yatıyordu. Halkın yakınmalan ve tepklleri arttıkça, tktidan tedirgin eden bir muhalefet ortamı yoğunlaşıyordu. Türkiye siyasal yaşamınm baskı refimine yönelişinin kilometre taşlarından birisi 27 haziran 1958'da onaylanan bir yasayla siyasi partilerln «seçlm propaganda dOnemleıi» dışında açık hava toplantılan yapmalannın yasaklanmasıdır. Bu yasayla toplantı ve gösteri hakları kısıtlanmış, kapalı toplantılar yerel •mflllriye amlrlnin iznine baglanmıştı. Yasanın 13'üncü maddesi suç sayilan «toplantının dagıtılması Için hedef gösterllmekslzln ateş açmak» yetkisini veriyordu. Bu Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir yetkiydi. 1958'da ara seçlmler de ertelenmişti. fktidar muhalefet lllsktlerinin sertleşmesiyle muhalefetin bir odak noklası «ayılan Kırşehir ilinin ilçe yapılması kararı verildl. şındaki Nurl Sait Paşa devnldi ABD. Ankara'da hükümete haber vermeden lncirltk Havaalanına askeri birlikler tndirdl. Bu birlikler Lübnan'a aktanldı. Mtıhalefet lideri tnönti 3 agustos 1959'da bu olay üzerine şunlurı soylodi: Meselenln en önemlisl Türkiye'nin sınır dışı bir as kerl sefer macerasından alıkonulmasıdır. Hükümetln Mlvle bir istlkameti takibettijH, Amerikan ve tnRİliz Dışişlpri Bakanlarına atfolunan, Ihtar mahiyptindeki tavsiyelerlo, dost ve mflttefik ülkeler yayınlarında bunu do^rulayan haberler ve nlhayet Mr. Dulles'ın, Ürdön ve Türkiye'nin Irak'a sefer yapmasına niçln engel olundugunu Londra Konforansında açıklayacağınm ilan olunması ile sabit haklkattır.» Irak olaylan, Nurl Saife kedisini çok yakın hisseden iktidar yöneticilerinde gerilimleri biraz daha artırmıştı. Ortadoğu'da degişim süreci hızlanıyordu. Bu çıkışlara muhalefet llderi îsmet Paşa sorinkanh yanıtlar veriyor ve «demokrasiye paydos etmeye künsenln gücü yetmlyecektir» diyordu: • Farzımahal herhangi bir klmse Demokrasiye paydos etmek Rİbi bir harekete özenip sabahloyin bSyle bir teşebbtiste bulunsa, akşamn kadar kendlsinln ve etrafındakilerin başlanna memleketin yıkılıp kendilertnin zlndana sokulduklannı göreceklerdlr.» Yasanan acılar silinlr gider, yükselip alçalan insanlaı1 ölüp yok olurlar. Geriye kalan nedir? Çagdaş dünyamn değer yargılanna ve toplum bilimin yasalarına göre bir tarihsel olayın anlamı kitaplara yazılır. 27 Mayıs Devrimi de Silahlı Kuvvetlerin yönettme el koymasıyla başlamış; ve demokratik, sosyal, çağdaş hukuk devletini kurma yolunda halkın onayludığı bir anayasayla belgelenmiştir. 1959'DA GERİLİM ARTIYOR 1959 yılında olaylar birblri üatüne yıgılmaya basladı. Anamuhalefet lideri tsmet tnönü. Uşak'ta saldınya u^radı. tsmet Paşa Garp Cephesi Kumandanı Iken. Yunan Cephesl Ba.skumanrianı Trlkonis'i ve orknnını T7«:nk'ta esfr nlmı«!tı. Muhalefet lideri başkanına Uşak'ta saldınldi; taşlar atılmp.ya bnşlandı. Sorumsuz partizan grubunun hüctımu gittıkçe yoRunlafjti; ve atılan taşlardan birisi îsmet Paşa'nın nlnına geldi. Inönü yere duştü; hemen kalkti; başından kan Hİuyordu. Bu olaylı gezinin topkllert geçmeden înönü'nün demeclerinin yayınlanması yasaklandı. 3 mayıs 1959'da bazı Razeteler beyaz çıktılar. Devletin radyosu gerilim ve çatışma yaratacak ortamı körüklüyordu. Çıktıkları geziden, tstanbul'a uçakla dönen tnönü ve arkadaşları, otomobillerle kente girerlerken, Topkapı'da yine partizan bir saldırgan grubun hücumuyla karşılaştılar. Arabaların camlan taşlanıyor, kapılan zorlanıyordu. Linç edilme tehllkesi yaklajırken, çevrede bulunan bir subay askeri birligi göreve çağırarak büyük bir olayı önledi. Muhalefet lideri. bütün bunlardan yılacak yerde gezilerinl sürdürdü. Kayseri'ye giderken Inönü'nün treni Himmetdode îstasyonu'nda durduruldu. Ankara'dan emir verilmişti. Sonunda trene yol vermek zorunda kalan siyasal iktidar Hderlerl. ne yazık ki. çatışma ve gerilimi artıracak stratejiyi surdürmekte direndiler. Aynı gezide Yeşilhisar yolunda arabası durdurulan îsmet înfinfl, otomobtlinden inerek yolu kesen birllgin basındaki binbaşıya sordu: • Ateş emri verecek misln?» Binbaşı selama durdu: • Ne münasebet paşam, slze atetj ettlrmektense, kendime ateş edip intihar ederim.» Bu binbası simdikl îçlsleri Bakanı Selahattln Çetiner'dir. Işte uzerinde durulacak olan gerçek budur. 1961 ANAYASASININ TEMEL İLKELERİ 1061 Anayasasma göre Türkiye Cumhuriyeti ulusal. demokratik, lalk bir devlettir. Çagdaş Batı demokrasilerinde geçerli bütün ilkeler, kurallar ve dengeler 1961 Anayasasında bulunmaktadır. ö ı v celikle hukuk devleti olmak için gorekli koşullar gelmektedin «D Temel haklann güven altında bulunması. 2) Yasaroa organında çıkan kanunların anayasaya uygunluğnnnn sağlanması, 3) Yasalann genel olması (kanun önünde eşltllk), 4) Yönetimde hukuka baghlıgın sağlanmaaı» için gerekli koşullar benimsenmiştir. Temel haklar ve flzgürlükler, insan haklanyla eşdeğer" 11 ve eşanlamlıdır. Türkiye insan Hakları Sözlesmesinde imzası bulunan devletlerden birisidir. Herkes Dll, ırk, clnsiyet, siyasi dflşflnce, felspfl inanç, dln ve mezhep ayinmı gözetilmeksizin kanun önflnde eşittlr (madde 12) «HIç bir klsiye, aiieye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.ö?etle Blrleşmiş Milletler Örgütü'nde ve Avrupa Konseyi insan Hakları Sözleşmesi'ndeki tüm çağdaş insan haklan 1961 Anayasası'nda temollendirilmiştlr. Madde 20'de düşünce özgürlüftü benimsenmektedir. Madde 21'de billm ve sanat CzgurlCga özümsenmektedlr; 39'uncu maddede ise vicdan özgürlügünün boyutlan saptanmaktadır. Madde 22'de basın özgürlüğü gündeme girmektedlr. 1961 Anayasası'mn TEMEL HAKLAR Bölümü, 20"nd yüzyılda bir insanın asia vazgeçemeyoceği hakları dile getlrmekte ve düzenlemektedir. 4 AĞUSTOS KARARLARI Ekonomik yaşamın kötüye gidişl durdurulamaz bir egik düzeye girmlşti. Paranın deftorl durmadan düşüyor, fiyatlar durmadan artıyordu. Cumhurbaşkanı Bayar'ın Amerika gezisl umulan sonuçlan vermemtşti. 4 agustos 1958'de devalüasyon operasyonu yapıldı. Türk parasmın degert üç misli düşflröldü. ABD'nin denetimi altında ÎMF'nin «istikrar programı bcnimsondi. Ne var ki bu istikrar programıyla birlikte açılan dış kredilerin büyük bî r bölümü Amerika'ya borçları ftdemnk için kullanıldı. Borçluyu yeniden borçlandırarak borçlannı ödeme olanaklan veriliyordu. Içerde partizanlık dogal siyasal niteliğine dönüşmüştü. Pkonomik yaçamda ancak iktidar partisi yandaşlanna yaşunı hakkı tnnınıvor. devlet ihaleleri bu strateiinin bir aracı gibi kullanılıyordu. 4 ağustos kararları ise, toplumsaı bir sarsıntı yaratmıştı; ÎMF koşulları Türkiye'yi bir askerl müdahaleye itocek miydi? SÜREÇ HIZLANIYOR 1957'den sonra üikenin siyasal ortamı daha katılaştı ıa eylül 1957'de yeni bir seçim yasası çıkarılarak küçük muhalefet partilerl seçim dışı hırakıldı. muhalefetln bir secfm kaalisvnnu vnpmnsı fncplipndi 1957 seçimlerini iktidar partisi kazandi; ancak aca muhalefet partisi başarı saglamış. parlamentodaki sandulye sayısını 31'den 178'e çıkarmıştı. 1957 seçim gecesinde yaşanan psikoloji, iktidann başınin şu sftzlerinde özetleniyordıi: Allah bir daha 27 Ekim 1957 geceslni bana göstermesin.» Demokrasilerde iktidar nöbetinin partiler arasında degişmesi çok doğalken, bu sözler olumsuzlugu ve hoşgörüsüzlüğu vurguluyordıı. 1 Kasım 1057"de yeni Meciis açıldı 27 arahk 1957'de iktidar yeni Meclis ictüzuğüyle muhalefet denetîmini parlamentoda kısıtladı. Bu tüzüğe göro. kürsüde konuşanların sözleri iatenlrse t.utanaklardan çıknnlabilecekti. Bakanlar, milletvekillorinin so/lu sorularına yanıt vermek zorunda knlmıyacaklardı. SOSYAL DEVLET Ne var kl 1861 Anayasasınm özünü oluşturan İlkeler» den en önemli birisi sosyal devlet anlayışıdır. Sosyal devlet anlayışı 19'uncu yüzyılda etkinleşen liberalizmln karsı' sındadır. Çünku liberallzm. bireyler arasındaki serbest rekabetin sosyal güvenligi ve refahı da doguracaginı ileri sürer. Sosyal devlet anlayışı çaftdas devletin felsefesidin Bu görüş, yurttaslann sosyal durumları için devletin önlemler almasını benimseyen bir açıya ot.urur. Herşeyden önc« sosyal devlet anlayışı, ekonomik yaşamın fizverisini toplumda emegiyle yaşayanlann sırtına vurmak isteyenlere karşı sosyal adalet kavrammı savunur. Sosyal güvenlik, devletin görevidlr. Sosyal adaleti sağlamak vo toplumsal dengeleri gerçekleştirmek için devlet elinden geleni yapacaktır. Sonucta calışan tnsanın haklnnnı da löfii Anayasası Içeriyor. Toplu sözleşme, grev, spndikalar kesimindo emekçi halkın haklan 1961 Anayasası'nda yer almıştır. OLAĞANÜSTÜ BİR KURUL Gerilim ve huzursuzluk üniversitelere de sıçramıstı. 1960 yılınm ilk aylan ülke içten içe kaynıyordu. 27 ve 28 nisan günleri Istanbul ve Ankara, büyük ögrenci gösterilerine sahne oldu. Basm tam baskı altındaydı. Istanbul'da ve Ankara'da sıkıyönetim ilan edilmiş, gazetelere yasak üstüne yasak konulmuştu. Artık iktidar muhalefet iüşkileri rayından çıkmıştı. Çankaya; danışma İçin Istanbul Ünlversitesl'nden Anayasa Hocası Profesör Ali Fuat Basgil'i çagırdı. Basgil. kablnenin çekilmesinin en uygun yöntem olacagını ileri sürdü. Cumhurbaşkanı Bayar buna karşıydı. Zaten 18 nisan 1900'ta iktidar bir yasayla olağanü&tü bir «Tahklkat Komisyonu» kurulmasına karar vermis ve tansiyonu yükselmişti. ögrenci gösıerileri de bu aksiyona karşı bir tepkiyi dile getiriyordu. Tahkikat Komisyonu bir çeşit olağanüstu mahkeme gibi yetkilerle donanmıştı. Muhalefet lideri îsmet Paşa Meclis'te soz alarak şunları söyledi: • Bir insan davacı, aynı zamanda hükümcfl, aynı zamanda tatbikatçı olamaz.» iktidar sıralan bu sözleri dinlemek istemiyordu; ama Inönü devam ediyordu: Bu teşkil edilen komisyonun bir karakterl vardın bu komisyon hükuınetln üstünde, Büyük MlIIet Meclisl'nln flstflnde, bir baskı relimlnln bünyesl olacaktır. Bu talep gcrçekleşirse, memlekctte bir dehşet idaresi fiilen kurulacaktır.» Olaylar gittikçe bastırıyordu. En sonunda Savunma Baknnı Etem Menderes. hükümetin başmı istifaya razı et mişti: • Istifa pdeceksln, Adnan, Jstlfa edeceglz. bu IşJn sonu görttndüı bu son iyl değildlr.» Hükümetin başınin çekilmesini son dakikada Cumhurbaşkanı Celal Bayar engelledi. Ve iktidar muhalefet llişkilerınin yumuşatılması için son fırsat da kaçınldt. DEMOKRASİYE PAYDOS MU? îktidann başı 21 eylül 1958 günü îzmir'de yaptığı bir konuşmnda Fransa'daki General de Gaulle rejiminin «özgürlüklerin kötüye kulianılmasının önüne geçtiginl» söylüyordu: « Bİ7. öylesine bir demokraşi, öylesine bir özgürlük rPİImi bıılup tatbik rtmek z.orundayız ki, bu re|imdo hürriyptin esasları muhafaza edilecek ve rejimin temclini te^kil edon bir devlet düzenini ihtiva edecektlr. (...) Muhalefet valiyi, kaymakanu, savcıyı tehdit ediyor. Bir daha vallye, kaymakama, savcıya, şunu bunu yapacagız derlerse, demokraslye paydos!. IRAK OLAYLARI Enflasyonun hızlanması, artan fiyatların dar gelirli halkın üzerindeki baskılan artarkon aşın kar ve kazançlar. yolsuzluk ve vurgunlar da kamuoyunu tedirgin ediyordu. 14 temmuz 1958'de Irak'ta Krallık vıkıldi; yönetimin ba .. BAŞSAGLIGI M. Ahmet SARPYENERin Jnönü nün yanıtı fBaştarafı 12. sayfada) na Ikna ettl ve bunun üzerln? Blrleşmlş Mületler Kuvvetîerinl kendl kontrolü ve yönetiml altına almak serbesttsinl buldu. Bunun ardından rehlneletln katll ve köylerb muhasara altına olınmcsı dikkale değer bir çokllde ortmıştır. GÜÇLÜ DEVLET 1961 Anayasası gerçekte devleti de güçlendiren bir te^ mel üzerine kuruludun Çunkü devlet, hem hukuksal yönden. hem nosyal yönden yurttaşm yaşamına ilişkin jrenTş bir örprütlenmeyl içermekto ve kapsflmakfadır. 35'inci maddede devletin aileyi korumak ödeviyle yükümlü oldugu ya j zılıdır. 3«'inci maddede kamu yarannın gerektlrdigi durumlarda devletin kamulaştırmaya pidpbüeceRi kuralı konmaktadır. 37'inci maddede devlfltin toprak düzeni ve reformu alanmdaki yükümlülügu saptanmnktndır 39'uncu maddede devletin kamu yaran açısındnn devlPtle^tirmelere gldebilmo olanaklan ileri sürülmektedir. 51'incl maddede devletin kooporatifçillgin gelişmesini snğiayacak önlemlerf nl1 ması srereft! vurgulanır. 1S81 Anayasnsı'nın Üçüncü Bfllümü «Güçlü devlet» tomeli Ü7erino kuruludur. 130'uncu madde, Tabil sprvetlcr ve kaynnklar devletin hüküm ve tasamıfu altındadır diyerek, Güclü devlet» kavrammı penişletlr 131'nct mftddfivn Köre bütün ormanlann gözetimi devletin görevidir. 129'uncu mndde «Devlet Planlama Teşkilatı»nı Anayasal bir kuruluş olarak değerlendirtr. Dernegimiz Fahri Başkanı. lyiliksever. mümtaz insan SAYIN PROF. DR. YUNAN POLİTİKASININ TABtATI Aziz Bay Başkan, Mesalınızla Hükümetlniz torafından güdülen polltlkanın Yunanlston'da hosnutsuzluklara yol açtığını bıl dlrlyoreunuz. Kıbrıs konusu hakkında Yunan polltikasının tablatı ve Yunanlstan tarafından güdülen hareket, onun her onlomda mevcut anlajma'ann tamamen Iptallnl istedlğlnl göstermcktedir. Blzlm haklı davamızda cektlğlmlz ıstırapiorı ve Kıbrıs Türklerlnln telaflsl Im kânsız halde yascdığını mütteflklerlmlze anlatmak ıçln çırpınıyoruz. öbür yandan hoşnııtturluk g6sterllerlnl l«tismar etmek blzlm mllletimlzln karakterl değlldlr. Emln o'manızı Isterlm kl. slze haklı durumumuzu anlatmodık ça ve 8izl her cabayı sarfetme ve layık oldugu öneml Kıbrıs problemlne vererek. bu problemde yatan »ehlıkelerl ortadan kaldırmak İçin otoritenlzl kullanma luzunr.ıına ikna edemedikce, bizim ıstırabımız derin şekilde köklenmir.tlr. vefatı camiamızda büyük üzüntü yaratmıştır. Müteveffaya Tann'dan rahmet. kederll alleslne başsağlığı dileriz. T. SAKATLAR DER. tST. ŞUB YÖNETİM KURULU 27 MAYIS 1960 Türkiye 2fl mayıs 1960 günü tüm demokratik haklardan yoksun kıhnrmş bir re)imi yaşıyordu. Tahkikat Komisyonubir dikta rejiminin makinesi gibi çalışıyor, yazarlar hapsediliyor. gazeteler kapatılıyor, sansür alabildigine işliyor. muhalefet susturuluyor; ülkeyi kapsayan bütün II. ilçe ve köylerde iktidar muhalefet çatışması bir «Kardeş kavgasına dogru yol alıyordu. Sıkıyönetimlerin uygulamalarıyla olayların önü alınabilecek gibi deftildi. Tek çare kalmış gibi görünüyordu. Sılahlı Kuvvetlerin 27 Mayıs sabahındaki müdahalesi alabildigine yoğunlasan ve patlama noktasına gelmiş ortamda. dengeleri bir anda değiştirivermiştl. 27 Mayıs Devriminin İlk yasası durumu şöylece saptıyordu: •İktidar partisi Idarecilerl tarafından Anayasanın çigncnmesi Türk milletinin bütün fert ve insanlık hak ve hfirriyetlerinin ve masuniyetlerinin ortadan kaldınlması, muhalefet denetimi işlemez hale getlrilerek. tek partl diktatoryası kurulması suretiyle Türkiye Büyuk Mlllet Mecllsi. fiilen bir parti grubu durumuna düsürülmüş ve meşruluğunu kaybetmiştir.» Öyleyse amaç: Hukuk devletinl ve demokrasiyl kurmak.» 27 Mayıs'ın lideri ve yeni Devlet Başkanı Orgeneral Cemal Gursel, hemen «öreve çağnlan yeni Anayasa Komisyonu üyelerine şunlan söylüyordu: • Sizden istedlğim yeni Anayasa, Türk milletinin yaradılışı ve karakteriyle, ilerleyen zamanın icaplanna uygun olmalı ve bu Anayasa bir daha hlçbir hükümetin Istismar edip. mllletin kadorini oyııncak edemeyecejü bir Sekilde yapılmalıdır.Ok yaydan çıkmış, Silahlı Kuvvetler yönetime el koymuştu. Geçmişteki yönetimin yargılanmasi; yeniden hukuk devlctinin kurulması; bu amaçla Kurucu Meclis oluşturulup yeni Anayasanın yapılması ve halkoyuna sunulması çok krsa bir sürede gerçekleştirilmiştir. Orgeneral Cemal Gursel Dovlet Başkanı olarak yeni çıkan kunnaylara Harp Akademisi'nde şu öğudü vermişti: • Arkanıza bakmayacaksınız. Yaptiftınızı unutacaksınız. thtllale ait herşeyi, her hizmeti, arkanızda bırakarak, yalnız serpfinizle vazifelerinlze ve kışlalarınıza dfinecekslniz. Çünktt askerin siyasetle ugrastıgı bir ülkede, hatta Inkıraz (yıkılıp mahvolmak) mukadderdir.» Oluşturulan Kurucu Meclis'in hazırladıgı Anavasa 9 temmuz 19«l'de referandumla benimsenmiş, 20 temmuz 1961'de Resmi Gazete'de yayınlanarak yurürlüğe girmiştir. Demek kl bir yıl iki ay sonra Türkiye yeni anayasasına kavuşmuş; normal rejimin. hukuk devletinin, demokrasinin temelleri atılmıştı. UĞUR MUMCU ÇAĞDAŞ VE DEMOKRATİK Sonucta 27 Mayıs loeo Dovrimi çaftdnş ve demokratik bir anayasayı Türklye'nin toplumsal yusamına temel yapmak isteyen bir tarihsel eylem olarak kitaplara v e hayata gecmlştir. Kiçinin güvencelorinden yargıc teminatına. üniversite özerkliginden bilim Ö7gtirlü£üne degin blrçok alanı k<»psayan ve emekçi halkın bilincine yönelik bircok ilke ve kuralı anayasallaştıran bir eylemin 22'incl yıldönümünu algılıyoruz. Bu yıldönümünu kı«ıır siyasal çatışmalardan, kişisel kin ve intkam duygularından. çıkarsal hırslardan. kücük kıskançlıklardan arındırarak; 22 yıl önce yaşanmış yakın tarihimİ7İ anlamaya çalışmak. gelecegimiz için yararlı olacaktır. 20'lnd yüzyılm sonlanna dogru yaklaşırken tonlumsal dinamiklerin gittikçe hızlandıklannı, sosval uyanışlan hiç bir engelln durduramayacaftını. aydınlanmanm dogal yollannı tıkamanm daha büyük sorunlar yaratacagını düşünmeliyiz. Çünkü zaman çabuk geçiyor. Tnsan toplumlannm gelecegine lpotek koymanm olannftı ynktur. Siya«l çatışmalann ve kör lnançlann güdüsünde kalan lnsanlar, ba^an kavgayı ve çatışmayı düşüneenin ve düşünmenln üsfine çıkarmak isterler. Bövie ciurumlarda sagduyu Işlemez olıır. 27 Mayıs vaşandı. Artık geriye dönülemez ve 27 Mayıs frerçeftini yadsıyarak hiçbir yere vanlamaz. ANTALYA'da «Silah Kaçakçıhğı ve Terör» adl. kitabı ile öteki yapıtlarını imzalıyor. YER: Akdeniz Kltapevi, gunleri. 15 • 19 arası. tarih: 28 ve 29 tuayıs DÜSMANLIKLARI GÖMMEK... Fransa ve Almanya'nın düsmnnlıklarını gömmüş olması gercekten güzel bir örnektir. Bımunla beraber, millsümiz, bu memleketi orduları tarafından bütün Anodolu'nun insafsız sekilde tahrlp edllmeslnden . sonra Yunonistanla kırk yı! önce dostane lliskiler kurarak bu na benzer bir crnek vermiştir. Aziz Bay Başkon, Ittltokın bir üyesl olarok milletimlz kendl görovlerl ve haklarına şuurlu olarak vakıftır. Kıbrıs meseleslnln, mevcut anlaşmalar hükiimlerlnin kabulüyle hal yo luna ulcışması amacından başka bir amaç gütmüyoruz. Eğer »Iz Amerikon Mllletlnin karakteılndekl adalet duyguslyle yüksek otoritenlzl kullamr ve desteklersenlz, böyle bir çözüm yoluna erlşilebllecektlr. ' BANKERLER BANKERLER" HiSSE SENETLERi HiSSE SENETLERİ TAHVİLLER TAHViLLER • KAYSERÎ ŞUBESt: Cumhuriyet Mah. Vatan Cad. BUyük Aksakal tîhanı 16/2 Tel: 13 931 • KONYA ŞUBESt: HUkümet Meydarn Mıhçızade Han Kat. 1 ABDYE GELMEKTEN MEMNUNİYET DUYACAĞIM Bay Başkan, Blrleşlk Amerika tarafından Türklye İle ittlfak "ıi»kllerlne verüen öneml belirten sözlerlnlze ve Türk mllletl hakkındoki nazlk cümlelerlnlze teşekkür ederlm. Blrleşik Dev!etlere gelerek Kıbrıs meseleslnl slrlnle konuşmoktan rrsmnunlyst duyocağım. Blrlesmlş Mllletler Güvenlik Konseyi 17 hazlron'da toplanacaMır. Bu arada NATO Genel Sckreterl Bay Dlrk Stikker, Türklye yl z!yaret edecektir. Ayrıca Blrleşmiş Miüetier arabulucusu Bay Tfomiojo, Genel Sekretere raporunu takdlm edecektir. Bu geHşmeler yeni bir acll durum yaratabllir. 20 Hazlrandon sonra s^ze uygıın gelen horhongl bir tanhte yurt dışına cıkıp slzlnle buluşabillrlm. VVashington'a harekotimden önce Kıbrıs konusunda herhangl bir bellrll görüşünüz vo çözum yolunuz olursa bunları Incele yecek şekilde önceden blllrsem ben'm lcln çok faydalı olacaktır. Nlhayet bu mesa|ı slze göndemıeden hemen önce Bay G Ball İle Ankara'da yaptığımız acık. semerell vo umut verici görüşmeler hckkında tatmln olduğumu belirtmek Isterim.» BANKER KASTELÜ İSTMERKE2TEL: 20 53 20 15'H*T) 22 3644" • BANKER KASTELLÎ A.Ş. Merkez: Vakıf Han Asma Knt No. 23 Sirkeci tstanbul P.K. 735 Telex 23 314 KAST TR. • ANKARA ŞUBESt AtatUrk Bulvarı No. 79 Kızılay. Tel: 17 59 00 17 30 21 Teleks 43 248 PNS TB. HtSSE SENETLERt TEL: 20 53 20 • 32 14 19 22 36 44. Cüneyt Arcayürek (Baştarafı 12. sayfada) • ANTALYA ŞUBESt: Ata. ttirk Cad. Reşlt Berberoğlu 1? Hanı Kat: 1 No: 6/7 Te): 50 9 • BTTR8A ŞUBESÎ: AtatUrk Cad. Kurtul îşhanı No: 59 Asma Kat. Tel: 20 369 11 363 ARANAN MKNKUL KIYMKTLER: • AKAL • AKSA • BAGFAŞ • BAŞKENT CtMENTO • BATI ANADOLO ÇtMENTO • BURSA ÇtMENTO • ÇtMSA • EGE GÜBRE • GÖLTAS • GÜBRE FABRİKALARI • tg BANKASI • KARTONSAN • • • • • • • • • KAV KEMAL SATIR NE DÎYOR? Öğle üzeri CHP'nin sonra Genel Sekreteri olan Sayın Kemal Satır telefonda. .Domıız» dedi. «îşlni yapmışsm. Ismet Pasa'nm cevabını yarın neşrrdlyor musun? Ben de, işin heyecanı, zevki. mutlulujSru içindp .Canım Krmal Bey, buarün grfinlerden perşembe, onu da gelecek perşerabe nesrederlz» dodim. «Pekl» dedi, knpadı. B e n anlamamıştım ne demek istediğini. O sanıyordu kl .lohnson'un mektubu elindedir. Cevap da elindedir. Rnndo cevap yoktu o gun. ögleden sonra ögrendim ki, CHP Genel Sekretori Satır. üç gazeteyi Cumhuriyet. Milliyot ve Akşam'ı ça^ırmış. înönü'nün mektuba verdiftt cevabm mfitnini vermiş Ben gece bunu öftrendim. Gfi7pteye telefon ettim. •îsmet Pasa'nın cevabı da bütün bnsında olacak, acaba hemen vereylm mi? bana gazete. «Onemll olan Johnson'un mektubuydu. cevabı o kadar flnemsemiyoruz, vermp» dpdller. Hürriyet hariç, her gazetede Inönü'rfin cevabı mnnsette cılctı Hörriyefte tek kelimo cıkmpdı. ÇünVü olay, gİ7İ*mnn Johnson'un mektubuydu. Biz b^r poiitika tprtı?ma.sının ici"de degildik. Yalm gazetecilik çarpışması ve çatışması vardı. Bundan dolayı Hürriyet bunu önemsemedi. İsmet tNÖNÜ BİTTİ "Johnson Mektubu,, (Baştarafı 12. sayfada) suslannda sizln ve benlm çok ağır mesuliyet tasımakta olduiîumuzu hlssediyorum. Bu Hibarla araraızda en ffeniş. en samimi lstlşarelerde bulununcaya kadar slzln, meslekdaşlarımızın tasarladı^ıniüi her tiirlü kararı srerl bırakmanm bilhassa rica edlyorum. • ESKÎŞEHÎR ŞUBESt: înttnü Cad. Porsuk îşhanı Kat 2 KoprUbaşı Tel 16 185 • ÎZMİR ŞUBESt: Cumhurlyet Bulvan No: 11 Meydan , lar Cad. No. 5 Tel: 19 482 Telex 52 878 ONAY TR. • SAMSUN ŞUBESt: Banlta Apt. Kat 1 No: 13 Tel: 21 20 94 KOÇ YATIRm KOBDSA KORUMA TARIN ORMA RABAK POLYLEN SİFAS SUNTA İNSANLAR, DUYGULAR, ÇIKARLAR Bu büyuk olay, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir aşamadır. Çagdaşlığa doğru yürünen yolda bir büyük adım dır. Kuşkusuz böylesine bir çalkantının ve olaylar zincirinin toplumsal ve kişlsel sevinçleri, acalan, etkileri, tepkileri büyük olacaktır. Ama tarih. olaylan insanlann duygulanna ve çıkarlanna göre tartmaz; belgelere göre değerlendirir. BİTTİ YARIN: MECIİS'TE NELER OLDU?