Katalog

22 MAYIS 1982 KÜLTÜRYAŞAM Cumhuriyot 5 35. Cannes Film Senliği'nden notlar Iddîalı yönetmenler: Gavras ve Taviani Kardeşler Costa Gavras'm Meksika'da cekilen «Missing» (Kayıp) ve 1977 Cannes Altın Palmiye Ödülü sahibi Taviani Kardeşlerin «San Lorenzo Gecesi» şenliğin iddialı filmlcri arasında. Mehmet BASUTÇU bildiriyor CANNES Costa Gavras Yunan asıllı blr yönptmen. Otuz yıldan bu yana Fransa'da yas vor. Son yapıtı «Misslng»in (Kavıp) yapımeısı b'r Amerikan firmat;ı. Film Meksika'da çekilmtş ve Şili'de 1973 yılının eylül aymua yaşanan gerçek blr olayı konu ediniyor. örneklerinin gltglde çoğaldığı, uluslararası nltelikll filmlerden bir yenlsl olan «Kayıp», Cannes Şenllğinde ilgi ve sabırsızlıkla bekleniyordu. öyle ya, mart ayında tüm Amerika Blrleşlk Devletlerl'nde gösterime glrdlğl sıralarda, State Department. film eleştlrmenliğine kolları sıvayarak lkl sayfalık blr blldlrl yayınlamak gereğlnl duymuştu. Fllmde 1972 yılında Şlli'nln Santiago kentlne yerleşen genç Amerlkalı yazar ve gazeteci Charles Horman'ın 16 eylül 1973 tarihlnde tutuklandıktan sonra kaybolması, eşinin ve New York'tan gelen babasmın gerçeği ortaya çıkarmak lçln yaptıkları glrlşlmler, aragtırmalar ve varılan sonuç açık blr dllle, gerlllınli bir yapı lçlnde verlllyor. Charles Horman tutuklandıktan Uç gün sonra öldürülmüştür. Demokratik blr seçim sonucu Başkanlıga seçllen Salvador Allende'nln oldmüyle sonuçlanan askerl darbenln İlk haftalarında yaptıkları araştırmalardan sonra baba Horman ve gellni. Charles'in ölümünden Amerika'nın Santiago Büyükelçillgl görevlllerlnl ve glderek Amerikan Dışlşleri Bakanı Henry Klssinger'l sorumlu tutarlar. 1977 yılında Horman'ların açtıklan dava, bazı bilgilerln «devlet güvenliğiyle llglli oldukları» nedeniyle elde edilememesi sonucu, karara bağlanmaz ve dosya ileri blr tarlhte yeniden adalet bnüne getlrllme hakkı saklı kalmak üzere kapanır. Cannes'de yapılan basm toplantısında, Costa Gavras lle «Kayıp»ın başarıh oyuncuları Jack Lemmon ve Slssy Spacek yanında hazır bulunan Horman alleslnin blreylerl, filmde anlatılan olaylann ve görülen klşilerln gerçeklere uygun olduğunu söyleyerek Costa Gavras'a teşekkür ettiler. 1973 sonbahanndakl darbe sırasmda 31H'de bulunduğunu söyleyen blr Fransız gazeteci: «Şlll'dekl olaylarda C.t.A.'nın oynadığı onemll TOİit heplmiz blllyorduk. Tlorman blzlm hilmedlğlnılz bazı bllgller edlnmiş olmalı ki yaşamını yitlrdl. Fllmlnlzde blldiklerlmlz dışında yenl açıklamalar yok. Acaba Isteyerek ml bazı şeylerl sftylemedlnlz?» sorusuna. «Hayır, Ch. nornıan herkesln blldlftlndpn fazla blr şey bllmiyordu. Sadece, hareketten blr gün önce bulunduğu Vlna del Mar kentlnde, darbeyi hanrlamaya gelen geveze blr Amerlkalı subaydan bazı bllgller edinmlş vc bunları not etmiçti.» filmin senaryosu çeşitli belgelerden ve gorgü tanıklarının lfadelprinden yola çıkan, Thomas Hauser'ln, «Charles Horman'ın öldürülmesi» lsimli kltabmdan uyarlanmış. Taviani Kardeşler, 1977 yılında «Paflre Padrone» (Baba ve Patron) lle Cannes'da Altın Palmiye ödülünü kazanmışlardı. Vlttorlo vo Paolo Taviani bu kez yıllardan berl gerçeklestlrmeyi tasarladıkları blr film olan «San Lorenzo Gecesi» ile alkış topladılar. «San Lorenzo Gecesi» yıldızh bir on afiuslos gecesi. Geleneksel olarak. kayan yıldızlar altında, dilekte bulunulan btr sece. Tavlant Kardeşler, çocukliiKİarına. 1944 yılının San Lorenzo Geeesine gotürüyorlar blzl. îkinci Dünya Savaşı bitmek üzere. Amerlkalıların ttalya'yı Alman lşgal ordusundan ve ve Mussollnl yanhsı faşist Kara Gömlekllıerden kurtarması bekleniyor Almanlar blr köy halkını klliseye toplayarak. beklemelerinl lsterler. Bu arada blr grup köylfl bu emlre karşı gelerek özgürlük yolunu seçer. Gece olunca, Amerlkalıları karşılamak üzere yola çıkılır. Tavi' anl Kardeşler'ln babası da bu gruha katılıp ailesinln yaşamını kiırtarmıstır. Kiiisede kalan^ lar Almanlar tarafmdan yok edilirler. ÇocukJ luklarının slllnmez lzlcr bırakan bu anılarmı bpyaz perdeve getlren Taviani'ler, «San Lorenzo Gece*l»yle belki de en güzel filmlerlnl gerçekleştirmls ohıyorlar Şilrsel. büyüleylcl ve llrlk sinema dlll içertgln zenginüğinl en iyl b i çlmde değerlendirmlş. Festivalin bugünkü konugu Çek lkilisi Emil Vicklicky • Lubus Andrst. Elleri dert görmesin Filiz AIi f.ASLO «Oğlum çalgıcı oldu» dlye dövünen anababaların yüre&ine su serpilsin. O anababalar Ulualararası 1. îstanbul Caz Festivali'nin açılışındaki Milkshake Bana na Topluluğu'nu izleselerdl, çalgıcı olmak lsteyen o&ul lanna daha hoşgörulü dav ranırlardı, hiç kuşkum yok. Temiz pak gıyimli, lyi yüzlü gepegenç insanlar sakso fon. flüt, piccolo, elektro pi yano, bas, davul ve vurmah çalgılar çalıyorlar. üstelik çok ustaca çalıyorlar. Bir zamanlar Konser vatuvar'da caz müziğini me rak eden ve calan yoteneklt arkadaşlarumz bu suçların dan dolayı Dlsiplin Kuruluna verilir, lcabında okuldan uzaklaştınlırlardı. Şlmdtlerde durum defelştl. Artık caz neredeyse kurumlaştı. Batı'da caz okullan bile var vs Istanbul Caz Festivali'ni Isranbul Filarmont Derne&i düzenliyor Elleri dert görmesin. Cazseverleri plak dın lomekten hlç olmazsa bır haftalık kurtaracaklar, çün kü hlç bir zaman canh ca zın yerıni plak tutamaz Belçikalı Mılkshako Bana na Toplulugu özellikle saksofoncularıyla parlayan bir ekip özellikle iki kardeş Jo han ve Peter biri altosaks. öteki hem altosaks, hem flut, hem piccolo ile caz da ğannın derinliklerine lnebilen Keith Jarret. VVayne Shorter. Gerry Mulligan gibi unlülerin parçalannı kendl kişiliklerini de katarak ak tarabılen, kendi besteledıklorı parçalarda duzeyl üstun tutan kusursuz denebilecek teknikleriyle dinleyiciyi coşturmasalar da duygulandıran genç yetenekler. Vurma çalgılarda Frank Mıchiels bir iki soloda iyire dikkati çekti Topluluk genelde 1960 sonrası caz an lavışıyla Afrika ve Güney Amerika etkileri taşıyor. Sü resi kısıtlı bir caz konserin de, üstehk yabancı bir sahnede yeterince ısınıp cosıtıa hevesino giremediklerl kanısındayım. ama yıllarca sıısuz çölde gezinip susavnn bedevl gıbi seviniyorura bu konserl lzlediglm 1çin. •• M MstanbUİ Caz Festivali Sanat ServisJ Festlval bugün Çek lkilisi Emll Vlkllcky Lubes Andrst lkllısinln konserl lle sürüyor. Dünya Slneması'nda saat 18.00'de dlnleyeceğimiz lklli. caz mflzlğlnln tüm türlerlne ilgi gösterlyor. Çalışmaları cazın temeHne lnmeyl amaçlamakta. Emil Vlkllcky Çekoslovakya'nın en büyük caz topluluklarında elektroplyano çaldı. 1976 Lyon Doğaçtan Çalma Yarışması'ndan birincillk, Monako Beşlnci Uluslararası Caz Bestecilerl Yarışnıası'ndan da bü yük ödülü var. 1948 doeumlu Lubos Andrst, lse ülkeslnln önde gelen gitaristlerinden biri olarak gösterillyor Çek Ikillslnden sonra Dünya Sineması'nda sahneye Bulgarlan All Stars Topluluğu gelecek. (Saat 20 30). „ « Uluslararası on yıllarda moda olan blr lokanta turü de. et lokantaları. Bu lokantalarda tuketllen et bolluğu, Turklye glbl nufus başına düşen et tüketl ml en duşuk duzeylerde olan blr ülkede benl hep rahatsız etmlştlr, hep bir savurganiık duygusuna kapılmışımdır. Ama bu lokantaların Inamlmaz blr duzeyde yaygınlaşiığı ve İlgi gordüğu de bir gercek. S Kuyu kebap, bizim köfte, mantarlı pilav ve künefe icin: GELIK • "Samsun'a Giden Gemi,,nin galası Istanbul feribotunda yapıldi: Bandırma,,nın maketi 2 milyon liraya "legen,,de yüzdürüldü • Deniz SOM Karaköy nhtımına bağlı duran tstanbul feribotunun «müzlk salonu»ndayız.. YUksekllğl iki metre bıle olmavan salonun «iskele» tarafmda bir fılm oynatma makınası, bps metre öte sine de bir «beyazpcrde» kurulmuş.. Denizcılık Bankası'nca yaptınlan «Samsun'a Glden Geml» fılmi göstenlecek.. Pilmin yönetmeni Behlül Da>, gdsterl rinresl salonda dolaşı yor.. Henüz filmi izlemeden kendisını kutlavnnlara «Pek Iddlalı cteğillnı» yanıtmı verıyor. Denizcilik Bankası'mn hemen hemen tum ust düzey yönetıcileri «gaUuya galmışler. Geminın tum kamarotları da görev başında.. Masalara fındık fıstık servisi yapıyor, «special» lçkileri dagıtıyorlar.. Salona gelen konuklan, Banka'dan «blri»leri «Valla söyle bir yerc buyrıın oturıın» diverek karşılıyor.. Ortalıkta boş koltuk bulan, dans pistinin ortnsına kadar yuyılarak kendisine bir yer edınıyor.. Yer bulmak gıbı salona gırmek de pek kolay degil.. Çünkü Genel Mudur Yardımcılanndan bırının emri ile Deni7cılık Bankası aleyhlne yazı ya?mi5 gazetecilere dsıvetıye gönderilmemiş.. Mustafa Kemal'in, Bandırma gemısı ile Samsun'a gldişini konu aldıfiı bildırilen fılm, boyle bir ortamda ılk eosteri ıçın makineye takılırken Denizcilik Bunkası Genel MUdür Yardımcılarından özden Dumanlı avaga kalkarak Behlül Dal'ı çagırıyor.. «Beyazperdevl tutarak komışavım» dıyerek «ortaya» gelen yonetmen Dal, küçük sınema perdpsıni tutarak konuşuyor: Sızlerln önünde aeıklıyorum: ben ki (kısa metraj filmciliginde kazandıftı ödullert sayarak) Bdülleri almış btr TUrk film yapımeısı olarak, Cannes Pllm Pestlvaltade usuller çignenerek Yılmaz Gtlney*ln filml gösterilirse (kl gösterildi) Fransızlann verdiği 6İvil liyakat nlşanımı Fransız Konsolosluğıınun önttne atacağım.. Salonda bulunan konuklardan bazıları kendi aralarında konuşmava başladılar: Dam üstlinde saksağan.. Sigara dumanından «sls»lenen salonun ışıklan dört kez yanıp sbndükten sonra «Samsun'a Glden Geml» fllminin ilk güsterlsl başladı: Perdcde, elinde tepsl üzertndeki içki bardakları ile bir kamarot sllüeti geçiyor.. Bir kadın saçlarım düzeltivor.. Blr legen ıçlnde maketinin yü7durüldtlğü «biraz» belli nlan Bnn dırma gemisl «dalpalar»la boğuşuyor Sınema eleştirmenlerinin hiç de ıyl eieijtlrmeyeceği bir kurgu.. İlk kez kamuoyuna çıkan dokümanter kısımlara yuzık olmuş gibl.. Konuklardan bazıları yine kendl aralarında konuşuyorlar; Belgesel kısımlara eklenen yenl çekimlerde galiba blraz tarihl hatalar yapılmış.. Denizcilik Bankası Ust düzey yöneticileri ne diyor acaba? «Beğendlnlz mi fllml?» Peit istediğimiz Kİbl olmamış.. «Ne yapacaksnra bn fOmi?» Valla, televizyonda göstermek istiyoruz ama filmin başmda Bankamızın adı olduğu için reklama girer dUşilncesl var.. Bir de Pera Palas Otellnin rpklamı yapılmıs filmde.. Herhalde TRT alamayacak.. Bız de Askerl okullarda oynatmayı düşünUyoruz.. «Behlül Dal'a ne ksdar para verdiniz?» 2 milyon kadar Istanbul'dakl et lokantalarının belki de en ünlusu, Ataköy'dekl Gelik kuşkusuz. Gerek yerll müşterl, gerekse yabancılar nezdınde buyuk suksesl olan kuruluş, Marmo ra denlzlne karşı ve ağır «lo dos gunlerl» duyulan denlz kokusu dışında, cok hızlı blr servlsle cok '•ahat yemek yenen blr yer. Blr cumartesl ka labalığı lclnde listeye göz atıyoruz. Yalnızca etlerden olu şan yemeklerde, Kuyu kebap Blzlm köfte, Gellk Kebap glbl özel yemeklerln yanısıra her türden ızgara et ve plllç bonflle, bıldırcın ızgara glbl Islmler dlkkatl ceklyor. Flyatları 150 250 llra arası değlsen bu etlerde, fiyat bazen yuksellyor: Kuyu kebap ve plllç bonflle sözgellml 350 llra, bıldırcın İse 500. Bunların hemen yanısıra g e l e n Gellk u8UİÜ etll veya mantarlı pllav 150 llra, aralarında künefe Gelık sütlaç, kazandlbl, tavukgöğsü, krem şokola, keşkül, aşure glbi çeşitlerln bulunduğu tatlılar Ise 50 veya 60 llra. Gellğln porslyonları bol vs doyurucu. Bu açıdan flyatlar yenen yemeğe (ete) gore pahalı gozukmuyor. Kuyu kebabı. burar.ın baş özelllğl. sonradan gorduğum gıbı, 10 kuzunun yanyana kızarabildiğl 2 metre derlnllk ve 1 metre capı olan kuyularda plşmıs bu kebap kuzunun belki de en Iyl hazırlanma blçlml. Daha da meraklıysanız, kebabınızın «Inclk» kısmı olmasını isteye blllrslnlz, onun ayrı blr lezzetl var. Pllıc ızgara, kömurde plşmlş, hafıf yanık tadı taşıyor. Gellk kebap, kuzuda böb rek yatağı denen kısımdan yapılmış, et meraklılarının gozdesi olan blr et ceşıdi Montarlı pılavsa, kuçuk guveçlerde gelen, ustu kızarmış bir pure tabakasıyla örtulu, cok lezzetll tam bir Türk pılavı. kuruluşun ünlü kunefesml yemeden bu yemeğl tamamlamak olanaksız. Ylne cok hafif blr peynir tadının kendlnl duyurduğu, tatlı sevmeyenlerı bile hayran bıraka cak blr Turk tatlısı... Koca blr bardakta gelen yayık ayranı (bardağı 70 llra), bu kücuk şolenin bir parçası. ickide verlyor bu kuruluş, ama etm ve kebapların yanında iyl glden ayran. Etll. pilavlı, ayranlı, tatlılı blr yemekten orlalama 600 liraya çıkablllr slnız. Gellk kuzu etl ustüne kurulu blr lokanta. ama dana da kullanılıyor. Kuruluşun 2 ortağından bin olan ibrahlm Denlzer, 7 yaşından berl ba basının yanında lokantacılık yapmış, Gellği 1972'de açmış lar. kullanılan etln yuzde 70 kuzu yuzde 30 dana olduğunu soyluyor. Dana yalnız ızgaralorda ve dönerde kullanılıyor. Et lokantalarının Orta Anadolu'dan, Çankırı, Kara bük gıbl yerlerden Türklye' ye yayıldığını soyluyor. Eskl blr konağın onarımıyla acılan Gelık (bu sozcuk, «yayla evi» demekmlş), yaz aylannda 850 kışiye kadar hızmet vereblliyor, 200'u aşKin personel çalıştırıyor. Başarının sırrını ıse «etten anlamak»ta buluyor ibrahlm bey «Ette herşey önemlldir. İlk bakışta tazellğlnl, clnslnl anlamak gerekir. Plşme öncesl yapılan kadar, plşme blçlml vs surssl de onem taşır. Hayvanın taza veya yorgun olması, slnlrlerln ayıklanma•ı, bekletms suresl, harlı ve ya harsız alsşts plçlrme, bun ların hepsl önemlldir». Et secmenln ve pışırmenln gercek bir sanat olduğunu boyloce oğrenlyorum. Gelığl Gelik yapan 4 yemeğın, Kuyu kebap, Blzlm kofte, mantarlı pllav ve künefe olduğunu soyluyor. «Kuyu kebabı blrçok lokanta sıze verlr, ama hemen hlç blrln de blzde olduğu gibl gerçekten kuyuda plşmez.» Blzlm kofte. kuzu • dana karışımına gravyer peynlrl rendeliyerek yapılıyormıış. Mantarlı pılav, uStunde ylne gravyer ve tereyağdcın oluşan bir pürenln gratıne olmasıyla pişlyor. iç'n de neler yok kl: Maydanoz, dereotu, bezelye, küçük üzümler. vs Ya künefe? Ibrahim bey, bunun Antakya bolgeslnden gelen bir tatlı olduğunu soyluyor. Dll peynlrl veya kendl yaptıklorı özel blr peynlri kullanıyorlar. Künefe sıcak mı yenlr? «Eğer gerçsktsn ttroyağıyla yapıldıysa, evet». İbrahlm bey. müşterllerlyle Iftihar edıyor: «Herkes yemek yer burda, zengln Is adamı da, duvarcı ustosı da. Her ke slme hlzmet verlrlz, gellp otur madan etinl alıp glden de çoktur. Yılda yaklaşık 100 bin turlste ds hlzmet vsrlyoruz, dünycının dört blr yanından kutlama mektuplan alıyoruz.» ibrahım beyl tek uzen Beledlye narhı Bu narhın düşuklüğu özellikle tatlılarda kendlnl gösterıyormuş: «Bir porslyon künefenln blze mallyetl tam 109,5 llradır, bunu beledlyeye raporla kanıtladım. Oysa blz bunu 60 liraya verlyoruz. Vermeyin dlyecekslnlz, ama müşterl bunu blllyor, Istlyor. Onur meselesl yaptık, verlyoruz». Et glbl her daklka Inlp çıkan (Indığl yok ya, hep çıkıyor) blr tüketim maddeslne dayalı et lokantalarmda, narh sorununun daha sık ele alınması gerektlğlnl, yoksa lüm et lokantalarının ya kapanmak. ya da etlerlnln kallteslnl boznıak zorunda kalacaklarmı ekllyor. Benden duyurması... Gellk Restoran, Atakfly. Tel.: 72 08 OS. KISA KISA • Devlet Tıyatroları Vonetmenlerlnden ITücel Erten'in görevine son verildi. 1979 yılından bu yana kendisins görev verllmeyen Erten disiplln kurulu kararıyla Devlet Tiyatroları'ndan uzaklaştırılmı^, ancak Danııjtay sanatçının lehine iki kez yurııtnıeyi durdurma kararı aimıştı. Danıştay'ın son kararı ise Erten'in görevine son verllmesl yolıında nldu. • 198182 öğretim yılında Istanbul Kız Llsesl Temsil Kolu'nun hazırladığı «Bernarda Alba'nm Evi> adlı oyun bugün 15 OO'te okulun konferans salonunda sergilenecek. Federlco Garcla Lorca'nın bu üç perdellk oyununu Mttrüvvet Erdurma?: Zuhal Akalmlı yönettl, dekorlan Yaşar Uğur Bediray Gürell hazırladı. Oyunda 16 öğrenci rol alıyor. • Balıkeslr Filarmonl Dernegi'nin «Bahar Konserl» Beledlye Nikah Salonu'nda verildi. lkl bölümden olusan programda 8evlm Vuruşkan'ın yönettlği Balıkeslr Llsesl Çoksesll Korosıı EHf Aksoy, Alev Ersoy, Elir Şen, Fehml Çataloglu ve Pertev Çetln Yalçın'dan oluşuyordu. • Ankara Devlet Opera ve Balesl solistlerl Yugoslavya'nın Üsküp kentlnde düzenlenen «Mayıs Oecelerl» Şenllğine G. Donlzettl'nln <Aşk tkslrl» operaa Ue katıüyor. U T £ N OEVEKUSÜ UTZNİ 6 A kXIMASOKUVDR5UN GAZETECiL'ıtC KUTÛÛ1DIR, GÖf?EV.KL' y ^ P S A A Adana Liselerarası Tiyatro Yarışması sonuçlandı Erkek Lisesi "Pembe Kadın,, adlı oyunla birinci oldu yanısıra ADANA, (Cumhurlyet Güney düzenlenen oyunlar, bu yıl şen ların açıklanmasının «Tiyatro Şenllğltnde, «Kumo» illerl Burosu) 20 Nlsan gu llk olarak ylnelendl. oyunundakl rolü lle Sabahat nü başlayan Adana LiseieraraMutluay, en Iyl yardımcı kadın, 8i Tiyatro yarışması ve şenllBeledlye Şehlr Tlyatro'sunda «Pembe Kadın» oyunundakl fll 8onuclandı. 29 gun suren yapılan tiyatro şenllğl sonuçrollerlyle Müye»«r Aygün en şenllk sonunda Adana Erkek ları Tiyatro Müdürü Ercon Iyl kadın ve Turgut Ortak da Kont torafından acıklandı. Acık Llsesl Öğrencllerlnln sahneleen Iyl erkek oyuncu seclldller. dlğl «Pembe Kadın» oyunu bi lanan |ürl kararına göre, Erkek Llsesl'nln «Pembe Kadın» ödul törenlnden sonra Adana rinci oldu. MuslM Derneği'nln Atatürk'un oyunu blrlncl olurken, Anadosevdlğl sarkılardan oluşan kon lu Llsesl'nln «Küçük Şehlr» adTQrk Tlyatrosuna yenl oyunserl Izlendl. daha sonra da lı oyunu Iklncl. Laborotuvar cular kazandırmak ve llse ccSağiık Mesiek Llsesınln «Ku şenllkte blrlncl secllen «Pemğınrlnkı rjenclerln yptoneklfirını be Kadın» oyunu konuklara blr ma» oyunu do ucunrıı secılfll ortayü cıkarmok arrnı'ivıo ılk. k«7 daha Sunuldu. Bu arada dareceye gıren okulgecen yıl yarışma bıcımlnde sinemalar tiyatrolar (l97rdeoBUYANA) ODA AJANS 449295 ANKARA SANAT TAKSIMSANATEV! 44 29 M •TAPILLON" STEVE MC QUEEN DUSTIN HOFFMAN YÖN: F. SCHAFFNER ESER: H. CHARRIERE P.teslSa I ıCar s .Perj .Cu m« 1 2 . 0 0 1 5 . 0 0 1 8 . 0 0 23.00 veTÜRKULERlMlZ 25 ktjılik aı ve orkestra 5 hazlran cumşrtesi saat 21.00de BlLETLER SAT1ŞA SUNULMUŞTUR ŞAN TIYATROSUnda Y«an OKTAY ARAYICI •Yanelen RUTKAY AZIZ Müzık TİMURSFLÇUK Çevr; ORHAN TAYLAN F.tul, Sıtt, Çır;, Htrj 20.30 Cuma 2010 CumınH Pızır^5OO 18 00 mazhar fuat ozkan SOLO KONSER 14.0017.00 20.00 C.tosl Pazar ketiter tiyatrosunda