Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 20 NİSAN 1982 Finarts darboğazına yurt dışı GÜNÜNAYNASI isci birikimleri çözüm gösterildi EKDNOMİDE MERKEZ BANKASI DURUMU YDRUMDOĞAN Marifet Krediden Önce GelebilirL * NSAN ©n cok hangl Ihtiyacın icindeyse, olaylara da coğunluklo «Salt o ihtiyacın giderilmesi» acısından bakma alışkanlığıncia. Ülkeler de öyle. Örneğln, bizim uljslararası bankalaro bokış acımız yıllardır fKredi verir ml, hangi koşulla verir, ne kadar faiz Ister» doğrultusunda geliştl. Cünkü, son yıllar sürekll oiarak «Döviz aramakla» gecti. Banko denildiğinde de, doğol olarok aklımıza «Kredi»den bcşko bir kavram gelmedi. Bizim ihtiyacımız ve alışkanlığımız, bankaların «bazı maceralarını» unutmamıza yol octı. Ceşitll bankaların «Cevirdikleri işleri» unutur olduk galiba... istanbul'da toplanan ve evlül ayı başlanna doğru yenidsn «Haşırneşir» clacağımız uluslararası bankalardan biri üzarine yapılan araştırmalar, sonkı tozlu arşiv'erin karıştınlması imiş gibi geliyor insana... Oysa, tarihlere ve olaylara bakıldığında, «bazı işlerin» arşivs bile kalkmadığı ortada... Adom Londra'da hukuk ve ingili? edebiyatı okumuş. Babası Paklstan'ın Aristokrat ailelerınden. Öğrenıminden sonra Bombay'da Ingiliz Hindistan'ın mali merke7ine cıiriyor. İslam Ticaret Odası'nın girişlmlyle kurulan «Hablb Bank»ta !lk bonkar.ılık deneyiml elde edlyor. Tom o yıüarda (1947'ler) Pakiston devletinin kurucusu Muhommet A Cinnoh «Hintli ve İraniılartn üsfün olduM ğu bir islom sermayesi oluşturmak» amacında. 1947 hareketiy'e Pakistan bağırnsızlığına kavuşunco. Habıb Bank'ın bir bölümo de Pakistan'da kalıvor. inglllz edebiyatı okumuş, kültörlö Hasan Abedl Ağa'nın ellne de büyük bir fırsat gscivor. Pakistan ekonomisine o dönemc'e egemen 22 aileden biri olan «Slcgol ailesi» İle illşki kurup, 1970*11 yılların «Büyük bankalarından» kıso adıylo BCCl olarok bilinen «Bank Of Credit And Commerca internatlonalsın 'Ik tohumlarını otıyor. Abedı Ağa kısa zamanda etkin bir «Vatandaş» nallne geliyor. Ama, etklnPği kendlslnl asıl 1971 v'lmdan sonra gösterlyor. Abedi Ağa'nın amocı «Ücüncü Dünya ülkelerlnde İlk cokuluslu bankayı» kurmak. Bunun lcln de, Güney Amerlka darbelerlnin arkasında bulunan •Bonk Ot Amerlca» ile öncellkle ortaklığa giriyor. Ama, Asya, Afrika ve Ortadoğu'da etklnlik sağlamak lcln de körfez ülkelerlndekl ollelerln ortaklığını ihmal etmiyor. Banka, kısa adıyla BCCl, Avrupa'doki llişkilerlnl LOksemburg yoluyla gellştlrlyor. tngiltere'de cok yaygın bir bankaya dönüşuyor Mısır, Pakistan, Nlleryo, Kenya. Zambiya. Pohama ve Brezilya BCCI'nın «Üst düzey llişkllerlnln» bulunduğu Olkeler arasına kotılıyor. Bu ülkelerdekl bazı Bakanlor. Ordun, Tunus, Nepal. Hindistan Büyükelcüerlnin bir bölı'ımü Abedl Ağa'nın bordrolarında «Maaşlı birer memur» sanki. Ancak, Abedl Ağa'nın, dolayısıyia BCCI'ın asıl olanı Ortadoğu ve AsyaAfr'ka grubu içinde Pakistan. Çunkü, cdam Pokistomlı. BCCl'ın şansının acıldığı vıllarda. bu şonsa ters düşen bir rastlcntı. Sosval Demokrat Zülfikar Ali Butto gücOnun rioruğunda iktidaro geliyor. Eskiden beri Pakistan'da cıkan petrolü Işletmekte olan bir ingıliz Şirketinden Butto bu vetkiyl almok ve şlrketi mıllileştirmsk istiyor. ingiliz şirketl derhal BCCI'ın Londra'daki potronu Abedi AQa İle baâlantıva gecivor iste böylece kasım 1P76 hazlron 1977 arasındo BCCI'ın Pakistan ordusu uzerinde «calışmaian» başlıvor BCCl mıllıleştirilmek Istenen petrol şirketine ortak olmak niyetml vurguluvor ancak, Zülfikar All Butto bu isteğl gerl cev'rlyor. Ve böylelikle de «İktldardan düşme süreclne» giriyor. Seoim öncesinde Al! Butto'vo gazeteler en cok «Petrol polltlkası» nedenlyle bildiriyor. Bu arada Butto ödün vermek zorunda kalarok. şlrketin ortakları orosma Suudi Arabistan gizli polis şefinden tutun da. , körf97deki bazı ülkelerin danışmoManna kador varan bir zinciri. herhaide b'lmeden, dahil ediyor. Ama. «Görünürdekl bu ortaklarm» doğrudan BCCI'e bağlı oldukiarı çok scnra ortaya cıkıyor. Işin Hginc yanı 1977 temmuzunda Butto'yu devirerek IktiCara geçen General Ziya ÜlHak «Pakistan kendi petrolü üzerindeki denetiminl sürdürmell ve hükümet Abedl prubu tarafından devrilmemelidln> diyor. Ne var ki bir süre sonra bu emrlnl geri alıyor Cünku, Afganistan'da darbe yapı'mış, Pakistan Körfez ülkeleriyle yakın iliskiler kurmnk zorunda kaimıştır. General Ziya ÜIHak Körfpz ülkelerine vaptıdı zorunlu aezide. onlardan ilk di'yduğu söz «Petrolde devlet denetimine sen veri'mesi, petrol bakanının deâismesl ve petrol şlrketi ortaklığmn yeniden oluşturulması» oluvor. Her gecen qün ceşitll ülkelerde yaygınlaşan BCCI'ye bundan b'rkoc av önce de Türk'ye'de şube acma yetkisi tanındığı Resmi Gazetede yayınlandı. Döviz varlıkları Merkez Bankası'nın dış varlıklan geçtiğimız hafta 50 [mllyar lira artarak 615,8 nülyar liraya yükseldi. Aıtın dör viz mevcudu 1,1 mllyar lira genlşlerken, öteki döviz hesapl a n kalemi 26,2 nülyar liralık bir artış kaydetti. 2 Nisan 9 Nisan Fark 217.086 218.220 1.134 • Altın döviz mevcudu 23.426 23.307 119 Altın mevcudu Döviz varlıkları 193.779 194.794 1.015 371.433 397.586 26.153 • Öteki döviz hesaplan TOPLAM 588.520 615.807 27.287 Danışma Meclisi'nin kadın üyelerinden İmren Aykut'a göre Türkiye, her yıl 4,5 milyar dolarlık işçi.dövizi girdisi sağlayabilir . Ekonomi Servisi Pinansman darboğazı, Türklye'de kamu ve özel keslmdeki sanayi işletmelerinin güncelliğini koruyan en önemli sorunu oiarak gösteriliyor. Bugünkü flnansman dar bogazınm. lşletmelerln sınırlı öz kaynağa karşılık. fazla mlktarda kısa sürell dış kaynak kullanmalarından. kaynaklarm dengesiz dağılımı ve israfmdan ham madde ve enerji fiyatlarının sürekll artmasından ve ticari bankaların kredi maliyetlerinln çok yüksek olmasından doğdufcu kaydedl llyor. Konuyla llgill bir araştırTI? yepan Danisma Meclisi'nin kadın üyelerinden tn>ren Aykut. finans yetersizhâlnin giderilmeslnde yurt dışındaki işçl dövlzlerinden yararlanılmasını öneriyor. Aykut'un araştırmasına Böre, yurt dışındaki tüm işçilerlmizin aylık birikimleri 570 milyon mark, yıllık birikimleri ise 6,8 milyar mark, yanl 3,5 milyar dolar düzeyinde. Aynca. sadece B. Almanya'daki işçilerimizln hakları o'.an mali sosyal yardımların yıllık tutarmın 2 mllyar mark oldugunu belirleyen Aykut. karışık işlemler nedeniyle lşcilerimiztn bu sosyal nitelikll yardımların an cak yarısmı alabildtklerlni vurguluyor. Birçok ülkenin resml organizasyonlarla bu fonları transfer ettiklerini belirten Aykut. Türkiye'nin de bu yola başvurması hallnde yıllık toplam İşçl dö Krediler Merkez Bankası, özellikle KtT ve Tarun Kooperatiflerine verdiği kredilerini daraltırken, bankalar aracıhğıyla özel kesime yönelttiği kredilerini hızlandınyor. Merkez BanKası' nın 9 nisan tarihli haitahk bilançosuna dayamlarak yapılan bssaplamalara göre, Merkez Bankası'nın nisan ayının 111c haftası içinde, KÎT'lerden 818 milyon lira, Tarım Kooperatiflerinden de toplam 1,3 milyar lira oskerken, bankalar aracılığıyla özel kesime 6,3 milyar lirası ticari senet reeskontu, 1,3 milyar lirası tahvil avansı ve 3,68 milyar lirası da orta vadeli smai kredi olmak üzere toplam 11,1 milyar lira tutannda yeni kredi sağladı. 2 Nisan 9 Nisan Fark • Kamu 533.874 534.112 238 Hazine Av. 164.144 163.326 «18 KIT 261.083 261.695 607 • özel 241.841 252.941 11.095 • Tarım Koop. 105.714 104.406 1308 YURT DIŞINDAKİ İŞÇİ BIRIKİMI.ERİ (1981 DM) Ülke / Bölge B. Almanya Diğer Avrupa Ülkeleri Orta Doğu Toplam Işçi Sayısı 600.000 180.000 200.000 980.000 Bir işçinin aylık Ortalama Birimi 675 600 300 1.575 Bir işçinin yıllıfc Ortalama birikim) 8100 7200 3600 18900 Toplam ortalama hirildm Ayhk YıUık 405 milyon 4,8 milyar 1,3 mllyar 8 milyon 60 milyon 720 milyon 6,8 milyar 573 milyon Hisse senedi piyasasında harekefli bir hafta yasandı ANKARA, (ANKA) Sermaye piyasasının hisse senedi bölümüntie hareketli bir haftanın geride kaldığı bellrtıldi. |MEBAN yetkilileri, kendl pcrtföylerinde bulunan çeşltli kuruluşlara ait hisse senetlerinden 19'unun değer kazandığı, ,15'inin Ise değer yitirdiğlni bildirlrken. SERPA yetkUUerl de hafta Içınde 7 kuruluşa ait hisse senetlerinde değer kazanımı 2'sinde ise değer kaybı görüldüğünü açıkladıiar. Öt« yandan, tahvil piyasasındaki durgunluğun devam ettiğ! bildirildi. Ancak gecen hafta lcinde Türkiye Sınal Kalkınma Bankası'nın 5500 milyon lira değerinde tahvil Ihracı gercekleştırdiği açıklandı. Banka'nın 14 nisan tarihinde piyasaya sunduğu tahvillerin satışı yarın sona eriyor. Bankanın tahviileri 3 yılda itfa olunacak. YURT DIŞINDAKİ İŞÇİ BİRtKİMLERİNİN HARCAMA KALEMLERİNE DAĞILIMI (%) Gayrl menkuı alımlan Perdi lşyeri kurulmasına TUketim mallanna Sanayi yatınmlanna 50 25 20 5 vlzl glrdlslnin 4.5 milyar dolan bulacağını ifade ediyor. Bu miktar İse Türkiye'nin 1981'de gerçekleştlrdiği Ihracat gelirlne eşit bu lunuyor. Araştırmada. işçl dövlzlerl glrlşi sayesinde Türkiye'nin dış ticaret açıgınm 1979'da yüzde 33'ünü. 1980'de yüzde 43'ttnü. 1981'de 1se yüzde 59'unu kapattığı. buna karşılık yurt dışındaki işçilerimizln birikimlerinin ancak ytizde 5'int yurdumuzdakl sanayi yatınmla rma yönelttikleri bellrtillyor. Aykut'un araştırmasmda belirttiei önemll b1r nokta da halen İşçilerlmizin B. Almanya bankalarmda 25 mllyar Mark birikimierinin atıl oiarak bulunması. Bu cok yüksek birikimin Türk sanaylinin dolayısıyla ekonomislnln finansal ihtiyacını tek başına karşılayablieceeinl araştırmasmda ifade eden Aykut. bu birikimleri Türklye'ye çekebllmek Içln: farkli falz oranlanyla devlet tahvill çıkarılmasmı. yurt dışındaki işçilerlmlze döviz karşılığı hisse senedi satılmasını. dövizle ahnan bu hisse senetlerlne bazı vergl kolaylıkları sağlanma sını ve kâr garantili hisse senedl satılmasını öneriyor. 1 Renault ve Tofaş fabrikalarında yeniden normal üretime dönüldü Iki firma da stok kaygısıyla bu yılın ilk çeyreginde üretimlerini büyük ölçüde düşürmüşlerdi. Renault'da ilk 3 ayda 28 gün üretim yapılmış, Tofaş ise çahşma haftasım 3 güne indirmişti. BURSA, (THA) Geçen yıla göre satışların artması ve ahnan siparişler sonucunda OYAK Renault ve TOFAŞ otomobil finnalann da normal üretime başlandı. Piyasada otomobil satıgla rındaki durgunluk ve devreden stoklar karşısında, TOFAŞ ve OYAK . Renault Otomobil Fabrikaları'nm 1982' nin ilk 3 aylık döneminde uretimden geçen gün sayıla rı «çok çarpıcı» biçimde düş müştü. TOFAŞ Otomobil Fabrikası'nda otomobil üretimi 1982 başmdan 12 nisanakadar «haftada 3 gün olarak uygulanırken, OYAKRenault Otomobil Fabrikası'nda 1982'nin ilk 3 ayında otomobil üretimi yapılan gün sayısı ancak 28 oldu. OYAK Renault Otomobil Fabrikası'nda «stoka düş me endişesiyle» 1982 başında «düşük üretim» programı uygulamaya konuldu, böylece 1981'den 1982'ye dev reden 600'ü ihraç edilecek toplam 1231 adet otomobil stoğunun eritilmesine çalışıldı. Uygulanan program sonu cu fabrikada ocak ayında 5, şubatta 10 ve mart ayında da 13 gün otomobil üretimi yapıldı, üretim yapılmayan günleri montai hattmda calışan 400 dolayındaki işçi. «ücretli izinli» oiarak evlerinde geçirdiler. Belirlenen «düşük üretim» programı uyarınca, günlük kapasitesi 180 adet olan fabrika, üretim 40 adede kadar düştü, buna bağlı oiarak 1982 ocak ayında 333, şubatta 750 ve martta da 1025 adet otomobil üreti lebildi. Bu süre içinde 1981' den devreden 600 adet otomobil ihraç edildi, iç piyasada da ocak ayında 655, şu batta 703, martta da 1121 aılet otomobil satılarak mevcut stokun eritilmesine çalışıldı. OYAK Renault Otomobil Fabrikası'nda mart ayı satış sonuçlannm «olumlu» görülmesi ve aynca DMO'nden alman 1300 adetlik otomobil üretim siparişi karşısında «normal üretime» dö nüldü, daha önce belirlenen 15 nisanda yıllık izine çıkılması karan da ileri bir tarihe ertelendi. Bursa'da otomobil üreten TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası'nda da 12 nisandan itibaren normal üretime dö nüldü. TOFAŞ Otomobil Fabrikası da yine mevcut stokların eritilmesi ve stok otomobil yapıimaması için 1982 başmdan 12 nisan tarihine kadar haftada 3 gün otomobil üretilmesi şeklinde bir program uygulamıştı. FÎYATI DEĞİŞEN HÎSSE SENETLERİ Sifaş E. Anadolu Çimento Otosan T. Siemens Olmuk Nuh Çimento îzocam Akçimento Rabak Kav 6.000 5.500 1.600 3.250 1.000 15.000 4.500 2.500 3.350 6.150 8.000 7.500 2.700 4.000 1.750 13.000 3.600 1.700 3.05O 5.900 2.000 S.OOO 1.100 750 750 2.000 900 800 300 250 Tugla iıyailanna zam İSTANBUL (UBA) Bartuğsan v« Işıklar Bartın Tugla Fabrikalarmdan sonra Istanbuı ve Tekirdağ'daki tuğla üreticileri de tuğla fiyatlarına zam yaptılar. İstanoul ve Tekirdag tuğla üreticüerinin yaptıklan ortak toplantıaa, 8 lira 30 kuruştan satılan 8.5'lik tuğlanın 11 liraya, 11 lira 85 KUruş olan 13.5'lik tuğlanın da 14 liraya çıkarüması kararlaştınldı. Yeni fiyatların uygulanmasına 1 mayıs'ta başlanacağını belirten ilgililer, «belirlenen yeni fiyatlarla »ncak Üretim maliyetine ulaşıldığını» bildirdiler. Kısa vadeli dıs horclarımızın toplamdakipayı c^ 14 'e düştü' ANKARA (THA) Merkez Bankası. Türkiye'nin toplam dış borçlarının 2.1 milyar doları kısa vadeli olmak üzere 15 mllyar 93 milyon dolar düzeyinde olduSıunu açıkladı. Merkez Bankası'nca 29 nl sanda yapılacak olan Genel Kurul'a sunıılmak tizere ha zırlanan «yıllık rapor» da 197781 yıllarına ilişkln dış borç rakamlarma ve dış borç yapısmdaki geiişmelere yer verildl ve söz konusu 5 yıllık dönemde dış borç yapısmda Türkiye'nin lehine önemli derecede lyileşmeler sağlandığı belirtildi. Merkez Bankası raporunda yer alan dış borç tablolanna göre 1977 ve 1978 yıllarında toplam dış borçlarm yansından büyük bölümünü kısa vadeli borçlar oluştururken 1981 yılında kısa vadeli borçların toplam borç yükü lçindeki payı yüz de 14 düzeyine indi. Dış borç yapısında gözlenen olumlu bir gellşme de özellikle son ikl yıl içinde ihracat gelirlerlnde gözlenen önemll artışlara karşın dış borç miktarmın artmaması, hatta nlsbi de olsa a Merkez Bankası'na göre 1980 sonunda 15,3 milyar dolar olan dış borçlarımızm toplamı 1981 sonunda 15.1 milyar dolara düştü. zalması oldu. Merkez Bankasınca derlenen verilere göre, 197779 yıllarında Tür kiye'nin toplam ihracat gelirlerl dış borçların ancak yüzde 16'sını karşılayabilir durumdayken bu oran 1980 yılmda yüzde 19,1'e ve 1981 yılında İse Türkiye Içln rekor sayılabilecek olan yüzde 31.1'e yukseldi. İlgllller, Türklye'nln serbest para plyasalarından kredi alabilir duruma gelmeslnde dış borçların vade yapısında ve İhracat gellrlerinin toplam dış borç yükünü karşılama oranında gözlenen yükselmenin önemli katkısı olduğunu kay dettiler. Merkez Bankası raporunda yer alan verilere göre 1981 yıh sonu itibariyle 15.1 milyar dolar düzeyinde bu lunan dış borçların 1 milyar 798 milyon dolarhk bö lümü özel sektör dış borçlarından geri kalan bölilmü de kamu kesimi dış borçlarından oluşuyor. özel sektör borçlarının 957 milyon dolarlık bölümü kısa vadeli 841 milyon dolarlık bölümü de uzun vadeli borçlardan oluşurken kamu kesimi dış borçlarının ise 12 mllyar 141 milyon do lan uzun vadeli borçlardan, geri kalan 1 milyar 154 milyon dolarlık kısmı kısa vadelilerden oluşuyor. TSE, Motor bujileri için yeni standart belirledi ANKARA (ANKA) TUrk Standartları Enstitüsü (TSE). daha önce 1972 yüın da belirlenen patlamalı motorlarda kullamlan «TS 968» buji standartlanra yeniden toelirledi. Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlar Kurulu karanna göre yeni buji standartları, bir yıl sonra zorunlu oiarak uygulanacafc ve eski standartta olanlar yürurlükten kaldınlacak. B a kanlar Kurulu kararında, ellerinde yeni standartlara aykın mal bulunduranların, en geç 15 gün içinde iki nüsha beyanname ile bunlarm c i n s ve miktarlannı Sanayl ve Teknoloji Bakanlığı' na budirmeleri gerekiyor. Kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplan tyo 71 arffı ANKARA (THA) Merkez Bankasmm «kredi mektuplu döviz tevdiat» hesabındaki birikim 1982'nin 2 ayında geçe'n yıla göre yüzde 71.2 oranında artarak 139,7 milyon marka ulaştı. özellikle Almanya'da çalışan Türk işçilerine yönelik oiarak uygulanan ve bedelsiz ithalatta kullamlan kredi mektuplu döviz tevülat hesabındaki birikim 1980 yıh ocak ayında 22,1 milyon mark iken 1981 yıh ocak ayında 49.5 milyon marka. bu yılın ocak ayında ise 73,4 milyon marka yukseldi. Şubat ayı itibariyle kredi mektuplu döviz tevdiat hesabı blrikimi ise 1980 yılında 17,4 milyon mark, 1981 yılında 32.1 milyon mark ve 1982 yılında 66,3 milyon mark oldu. Böylece ocak ve şubat ayiarı itibariyle 2 aylık toplam kredi mektuplu döviz tevdiat hesabı biriklml 1981'de 1980'e göre yuzde 106.5 artarak 39,5 milyon marktan 81,6 milyon marka yukseldi. 1982'de İse 1981'e göre yüzde 71,2'lik artışla 139,7 müyon marüa ulaştı. Dış borcumuz vade yapısı (milyon dolar) ifillar 1977 1978 1979 1980 1981 Topıamı 10,794 13.777 13.589 15,361 15.093 kısa vade(milyon dolar 11lerin topKısa vadeli lam içindekt payı (jüıde) (3 yılrtan kısa 6.093 56.4 7.176 25.1 3,556 26,2 2,480 16,2 14.0 2,111 Ceyhan'da fabrika kurulması için Sabancı'lara basvuruldu tlhan BULUT DO/İZ DÖVÎZİN CtNSt 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Alman Markı 1 Belcika Frangl 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 İtalyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 Suudi Arabistan Riyali DÖV Alış 147.75 154.90 8.70 61.15 3.24 18.01 23.90 55.14 24.82 75.06 11.12 P0.06 121.18 514.35 24.19 260.08 43.08 İZ Satış 150.71 158.00 8.87 62.37 3.30 18.37 24.38 56.24 25.32 76.56 11.34 61.26 123.60 524.64 24.67 235.28 43.94 EFEKTÎF Auş Satış 152.18 147.75 159.55 147.16 8.96 8.70 62.98 61.15 3.34 3.08 18.55 18.01 24.62 23.90 56.79 55.14 25.56 24.83 7731 75.06 11.45 10.56 61.86 57.06 124.82 115.12 529.78 488.63 24.92 22.98 260.08 267.88 44.37 40.93 Merkez Bankası: En liberal yabancı sermaye yasalarından biri Türkiye de ANKARA. (THA) Merkez Bankasının Türkiye'yi ulaslararası finans kurumla rma tan'tmak amacıyla ya bancı uzmanıara hazırlattıgı Türkiye ekonomisi ile 11gili raporda 6224 Sayılı yabancı sermayeyi teşvik kanununun halen dünyadaki en liberal yabancı yatırım kanunanrdan biri olduğu, belirtildi. Raporda, 6224 Sayılı yabancı sermayeyi teşvik kanununun retrol ve madencilik dışmda her alanda ya bancı sermaye yatınmına lmk*n tanıdığı belirtiierek, «kanun. Türkıye'de yatırım yapan yabancı şirketlere yer 11 şirketlerle eşit haklar. kar tranrferi satış gibi konularda yabancı şirketlere yerli şirketler kadar serbesti tanımaktadır» denilrli. İIIİIII^ Hindistan daki yabancı ilaç fırmaları, varlıklarını sürdürme mücadelesi veriyor HINDISTAN HUKUMETININ YENI YURURLUGE KOYDUGU YABANCT PARALARı DUZENLEME YASASı» YÜKSEK TEKNOLOJI KULLANMA VE IHRACAT YUKUMLULUKLER1Nı YERıNE GETıRMEYEN YABANCı ıLAÇ ŞıRKETLERıNIN HINDıSTAN'DAKı KURULUŞLARıNDAKI HISSE PAYLARıNıN YUZDE 40'A ıND1RILMESINı ÖNGÖRUYOR. Ekonomi Servisi Hlndistan hükümeti, yeni yürürlüğe koyduğu «Yabancı Paraları Dü zenleme Yasası» ile ülkede yıl lardan beri faallyette bulunan cokuluslu ilaç şirketlerinln şım şeklerinl üzerine çekti. Yeni yasa, İhracat ve yüksek teknolojl kullanma yükümlülüklerini yerine getirmeyen yabancı llac şirketlerinln Hindistan'daki kuruluşlarındaki hisse paylannın yüzde 40'a Indlrilmesini öngörüyor. FAO raporuna göre, Dünya buğday stokunun yüzde 30'u ABD'nin elinde ANKARA (ANKA) 1975 yılından buyana en yüksek buğday stokuna sahip bulunan ABD'de 1981 yılında dünyadaki tüm buğdayın yüzde 30'unun stok edildigi belirlendi. Dünya Gıda Örgütü (FAO)'nun bu konudaki tahminlerine göre, 1981 yılında 10 AET ülkesinde toplam buğday stoku 9,2 mil yon ton düzeyinde gerçekleşirken. ABD'deki buğday stoku 26,9 tona ulaştı. Dünyadaki toplara buğday stoklannın 1979 yüına kadar artış gösterdiği, ancak son iki yılda azalma eği l'J Nisan 1982 Cumhuriyet Reşat Kulpsuz 24 Ayar 22 Avar BUenk Gümüs 12.00 12.100 12.400 12.600 1.820 1.830 1.650 1.750 44.00 45 00 16 Nisanl» Fark 50 lira düştü Fark yok 5 lira duştti 10 lira düştü FarK yok (Cumhurlyet) Ceyhan Ticaret Odası ile Borsası ve Ziraat Odasımn Ceyhan'da fabrika kurulması amacıyla Sabancı'lara başvurduğu öğrenildi. Bu konuda girişimlerin sürdürüldüğünü açıklayan Ceyhan Ticaret Odası Başkanı Necmettin Yftrüktümen, köyleriyle birlikte nüfusu 150 bini aşan Ceyhan'da işsizliğin büyük boyutlara ulaştığını belirterek «İşte bu dururnu Cözöniinrte tutarak gerek mil•'x::::::::::::v':':::::':::^:::";':::X:':y.X:" " ekonomiye katkida bulun: : : : : tnah fcx x : : x x::::$S:S::o:^:^::<: Berekse Ceyhan ve yöreRlndeki lşsizliJH asRariye lndirtnek amacıyla yörede enaz lld fabrika kurulması zornnludur.» dedi. îlk oiarak bir çimento fabrikası kurulması için Sanayi ve Teknolo.li Bakanlığından yardım istediklerini belirten N e o Karar, Hindistan hükümetlne valjin, optalldon gibi dünyaca mettin Yörüktümen. bakanlıbağlı bir komitenin yabancı ünlu ilaç isimlerini terkederek ğın, kurulacak fabrikada bir özel şirketin katkısı bulunması ilac firmalarının ülkedeki faalı llaçlarını Hintli firmaların kul koşuluyla yardım yapılabilece yetleriyle ılgill oiarak gecen landıkları hammodde Isimleriy ğini bildirmesi üzerine Sabancı yıl hazırladığı bir rapor üzeri le piyasaya sürmelerini Istedl. Holding'e teklif. yaptıklarım ne alındı. Raporda yabancı Ingiliz Financial Times gaze söyledi: ilac şirketlerinin Hindistan'a tesınin haberine göre bu kasermaye getirirken üstlendik rarlar yabancı İlac firmalarının « Sanayi Bakanüjnndan gelerl yükumlülükleri yerine ge sert tepkislyle karşılaştı. Fir len cevap üzerine kuralınast tirmediklerl belirtillyor. malar bir yandan eskl kârlılık planlanan fabrikanın Islm hakHindistan hükümetl aynca, larını koruyabilmek lcln faall ki Sabancı Holdlng'e ait olmab üzere önerlde bulunduk. Efer ülkedeki ulusal İlaç şlrketlerl yet alanlarını genişleterek yuk bu proje gerçekleşlrse knrulane "yabancılarla rekabet edebll sek teknolojlden yeniden yarar cak fabrikanın yeri büyük bir me alanını acmak amacıyla, lanma yollarını denerlerken, bir olasıhkla Yılankale veya Ceyyabancı ilac şirketlerinin no yandan da İlac isimlerlnin de haıı'ın dopusundaki Adatepe ciğiştirilmesl kararınır Iptali lcin varı olacaktır.»" Yüksek Mahkeme'ye başvurduCeyhan Ticaret Odası Başlar. kanı, düşünülen ikinci fabrika Alman Hoecst firmasının no için de şu görüşleri savundu: valjin konusundakl Itirazı lcln Yüksek Mahkemenin kararı « Halkm büyük bir kısnubeklenirken yrbancı iiac firmo nın tarım ve hayvancılıkla gelimine girdiği belirtilen lannın faliyet alanlarını genlş çindigi. Ceyhan ve civar Uöyleletme girişirr.ierinin karşısma rin sıkıntısını çektlkierl yem FAO'nun raporunda. geçen yılki stokların 92.7 milyon bu kez başka bir yasa cıktı. snrununa çiizüm eetlrecek bir Bu yasaya göre ancak tümuy yem fabrikası kurulması düton olduğu kaydedildi. çünülmektedlr. Ce^han'dakl bu FAO'ya göre, dünyada en 1e Ihracata dönük olan va da yem sanayi projesinin fterçekdüşük buğday stokuna sa gerl kalmış bölgelerde faaliyet leşmesi halinde ürünlerde arhip olan Türkiye ile Arjantin te bulunon yabancı firmalar tışla birlikte kaUtell ve en de 500'er bin ton stok bulu mevcut vatırımlannı genişlete önpjnlisl hallamız lcin daha bilecekler. ekonomik oiacaktıro» nuyor.