Katalog

ÇAĞDAŞ YAYTNLARI SÖYLEV Gazi M. KemalATATÜRK UILT 1, 4 Onuncu bası ile altmışıncı bine ulaştt. Türkçeleştıren: ürd. l*rof. llr. H.V. VKlJnEUKOGLl) EDERİ: 350 TL. • tSTKMfc 4l»KKSl: nırkocagı Cad. 89/41 Cagaloğlu tSTANBUL Cumhuriy 58. Yıl; Sayr. 20712 Kurncusu: Yunus NADt başka devlet anlayışım simgeleyen sağ ya da sol otoriter devlet özlemi dogrultnsunda bir rciim hedef alınmatnalıdır» denildL Anayasa Mahkemesl, Başkanlık veya yarı Başkanlık sistemine karşı çıkarak bu sistemlerin kolaylıkla dlkta yönetimine kayabileceğini bildirdi. Bu arada Cumhurbaşkanmın parlamento tarafmdan seçilmesi lstenen görüşte, Cumhurbaşkanmm ilk iki tur da salt çoğunlukla seçilememesl halin de. tiçüncü turda en îazla oy alan adayın Cumhurbaşkanı olması önerildi. Cumhurbaşkanı, tarafından hükltoet kurmakla görevlendlrilen iki adaym, mecliste güvenoyu alamaması halinde, Cumhurbaşkanına Meclis feshetme yetkisl verilmest istenen görüşte, «layik Cumtanriyet knrallannın, Atatürk ilkelerinin ve insan hak ve öxgürlüklerlnin kornnması» amacıyla Cumhurbaşkanhğınm başkanlığmda ve ya mecllsin üzerlnde bir mekanlzma oluşturulması da önerlliyor. Anayasa Mahkemesince hazırla ÇAĞDAŞ YAYINLARI SöylevTn BELGELER bblümünü tçeren 3. cildi ile ATATÜRK'ün büyük NÜTUK' uny tamamladı. Türkçeleştiren Ord. Prof. Dr. H. V. VEktDEDEOGU) EDERt 300 LÎRA ÎSTEME ADRESt: Türkocağı Cad. 38/41 Cağaloğlu tSTANBUL 20 TL. 2 Nisan 1982 Cuma ANAYASA MAHKEAAESİ: 1961 Anayasası temel alınmalı nan yenl Anayasa konusundakl görüşte, siyasl partilerln faallyete geçmeden önce tüzük ve programlarının Anayasa Mahkemesl tarafından incelenmesinln uygun olacağı belirtilerek. siyasl partl başkan ve yöneticilerlnin, niteliklerini Anayasada, açıkça beltrtilmesi istendl ve «Başbakan olan bir slyasi parti başkanınm. partl başkanhğından aynlnıası demokrasünizin yaşamasi Için «orunlu hîr önlem olacaktır. Koalisyon bilkiimetierinde gft(Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) Raporda, "Baskanlik sistemi dikta yönetimine kayabilir,, deniliyor ANKARA (ANKA) Anayasa Mah kemesl, yeni Anayasa konusundakl görüşlerini Danışma Meclist Anayasa Komlsyonuna sundu. Anayasa Mahkemesinin 22 sayfa tutan yenl Anayasayla ilgilt görüşünde, 1961 Anayasasmın temel alınarak, aksıyan yönlerinin dü~ zeltilmesi önerildl. Zaman zaman Anayasaların değtşttrilebileceği kaydedtlen görüşte, «Ancak bn degişiklikler yapıltrken, Cumhuriyet rejiminin nlteliklerlnl ortadan kaldırarak, adı sadece Cumhuriyet olan, fakat temelde bir Atina: Yunan hava sahasının sınırı 1931'den beri 10 mil U YUNAN HÜKÜMETİ SÖZCÜSÜ TÜRK YUNAN DİYALOĞUNUN TÜRK GAZETELERİNDE ÇIKAN YORUMLAR OLDUĞUNU ÖNE SÜRDÜ. ATİNA (Cumhuriyet) Yunan hükümet sözcüsü dün geoe yaptığı bir açıklamada Vunan hükümetinin Ankara n8zdinde her türlü yaptığı girişim de hiç bir biçimde Bern protokoluna değinilmediğini, Türk Yunan diyaloğunun ise, yalnızca Türk gazetelerinde çıkmış yorumlar olduğunu söyledi. Yunan sözcüsü Ege denizlndeki petrol araştırmaları hakkmda ise, şunlan söyledi: «Yunan hükümetinin hlçblr girişiminde Bern protokolünden sSzedümemiştir. Yunan hükümeti, Ege Yunan kıta sahanlışında araştırma, delme ve çıkarma hakkına sahiptir. Araştırma, dclme ve ç». karma proçraınlan çalışma aşa masındadır.» Sözcü, Yunan hava sahası şu görüşleri savundu: «Bir kez daha şunu vurgnlatnak Isterim ki, Yunan hava sa hasmın suurı 1931'den beri 10 mildir. Bütün taraflann iyice anlaması gerekir ki, Yunanistan'ın Ege ya da, nerede olursa olsun egemenlik haklan anlaşma masasma getirilemez.» Türk Dışişleri Bakanhğı eö«cüsü yaptığı bir açıklamada, Yunanistan'ın 1931 yılındaki tek yanlı karamameslyle Uaa edilen hava sahasımn 1945 tarihli Şikago anlaşmasma aykırılıgı nedenlyle tanımadığuu bildirmişti. Öte yandan, Yunanistan Muhalefet laderi Averof, Papandreu'nun tehlikeli bir dış politika izlediğini söyledi. Averof, Papandreu'nun iç politikasını da eleştirdi ve partizanhktan yakındı. Toplu sözleşme avanslan artırılıyor Bakanlar Kurulu YHK'nin saptadığı yüzde 10 artı 3 bin lira avansı iptal etti Haber Merkezl Bakanlar Kurulu, YHK tarafından süresi sona eren toplu sözleşmeler yenileninceye kadar geçen süre içinde, işçilere ödenen avanslan n yükseltümesi için karar aldı. Süresi sona eren sözleşmelere ödenecek avans miktarlannın belirlenmesine ilişkin çahşmalar sürüyor. lirleroediğinden, daha önoe alBakanlar Kurulu'nun bu komış olduğu, 1981 plında sona nudaki karannı biriki giin eren sözleşmeler için öngörüiçinde açıklaması bekleniyor. len yüzde 10 artı 3000 lira tuBu aTada Maliye Bakanlığı'nca tarındaki uygulama otomattk kurulan ücretlere ilişkin bir ko olarak sürdürülüyordu. Süresi misyon da bu konuda çahşmasonfl eren sözleşmeler İçin ölarına devam ediyor. denecek avans miktarlarının Süresi sona eren sözleşmeler için, Bakanlar Kurulu 1982 ba artmlmasını öngören hükünvat kararı ile yüzde 10 artı 3000 şında herhangi bir karar beşekllndeki uygulama yürürlükten kalkıyor. Bakanlar Kuruluna sunulan yeni önerilere gore, süresi sona eren sözleşmeler için verîlecek avans miktannın yüzde 15 artı 4500 lira cıvannda olması bekleniyor. Bakanlar Kurulu'nun süresi yeni sona eren sözleşmeler yenileninceye kadar ödeneoek avans mıktarlarını artırması, YHK'nun 1982 sözleşmeleri içm öngördüğü ticret artışlannı da yeniden gözden geçırmesini gerektirebıleosk. Çünku YHK'nun ortalama yüzde 25 şeklinde belirlediğı ve genellikle vüzde 15 artı 4000 şeklinde uyguladığı ilke kararı öngörülen bu avansm altında kahyor. Bilındiğı gibi YHK'nun 1982 yıU ıçın ucret artışı ilke kararını benjınsemesınaen once konu uzun üır sure tartışılmı*tı. Turk Iş £ıyat artışlaru'ıa göre bu oranın çok düşuk kalacagıuı savunmuş, konuya ılışKin Turk İş yetkılüerı ile Mukunıet arasında bir cüzı toplantı yapılnuştı. Ancak DF1"run eğılımı olarak yansıtılan %o 25 orarundalu ücret artışı YHK'u taratından ııice karan olarak benıtnsenmı^tı. Ote yanaan li)82 başında Bak.aniar Kurulu'nun, 1982'de sona eren sözleşmeler ıçın bir rtarar almamabi uzerme, süresi sona eren sozleşmelere avariâ uygulaması üuşkulara yol agmıştı. Işyerlerının başvurulan sonunda, gerek Çalışma Batanlıgı, gerekse VHK, Bakan lar Kurulu'nun 1981'de son» eren sözleşmeier ıçın ainuş oidugu karar kaldınlmadığından, geçerlı olduğunu büdırmıslerdx. Şımdı bu kararın geçerlılıgının kalmaması ıle, 1982 yümın ılk uç aymcla sona erıp, yiüde 10 arü 3000 şeklinde avans uygulaması yapılan ış yerlerımn durumu ıçın de bir açıkim geurümesı bekleniyor. Ote yandan, ışçılerm kıdem tazmınatlaruıın zamanında ödenmemesi halinde gecıken süra ıçuı taız veriimesuu öngoren yasa teklili Damşma Meolısı Başkanlığı'na sunuldu. Mustata Alpdündar ve arlcadaşlarınca hazırlanan yasa tetlılınde, devletin işçilere 12 mılyar lira tutannda kıdem tazminatı borcu olduğu, bunun bır bölümünün demir ve kömürle ödendiği hatırlatılarak, kıdem tazminatlarının herhangi bır malla takas edilmesinin yasaklanması istendi. Teklit, gerek özel sektör, gerek devlet kuruluşlarının 1 ay İçinde kıdem tazminatlanm odemesini öngörüyor. Teklif aynen benımsenirse, bu süre için de ödeme yapılmadığı takdırde geçen süre için Devlet Tahvilinin aylık faizi oranında laiz ödenecek. İskeçe'deki toprak davası reddedildi % İskeçe Ağır Ceza Mahkemesi İnhanlı köylülerinin kamu topraklarını işgal ettikleri iddiasıyla açılan davayı «usul» açısından reddettu ATINA (Cumhuriyet) İskeçe Ağır Ceza Mahkemesi, înhanlı köylüleri alevhme kamu topraklarını işgal ettikleri ve uyarıya karşm boşaltmadıklan ıddiasıyla açılan davayı «usul» açısından reddetti. 10 kadar kadınm da bulunduğu İnlıanlı köyünden 70 kadar davalımn duruşmasma dün îskece Ağır Ceza Mahkemesi'nde başlandı. Duruşmada davalı avukatlan, Savcıhgm ihzar belgelerinde işgal edildiği öno sürülen aTazilerin miktarlan, yerleri gibı noktalara yer verilmediğini belirterek, davay» itirazda bulundular. Mahkeme. «itirazı hakh bularak savcıbgut isteminin usul açısından reddine ve davsnın iptaHne» karar verdi. Mahkeme bu itirazlan kabul etmeyip, işgalin varhğını kabul etseydi, soydaşlarımız, 18T2 yıluıdan beri tapulu olan arazilerinin gerçekte devlete ait olduğu ve bunlan boşaltmadık ları gerekçesiyîe altı ay hapis ve 100'er bin drahmı (yaklaşık 250 bin lira) para cezasına çarp tırılabileceklerdi. Savcılığm, Maliye Bakanhğı* nın yerel Maliye Müdürlüğü ile yeniden işbirliğl yapıp yapmayaeagı ya da Maliye Bakanlıgı"nın Atina'dan bu konuda talimat göndererek veni bir da va açümasım isteyip istemlyecegi henüz belli değildir. öte yandan, 1872 yılından bu yana tapulu olarak kullandıklan arazilerin kişilere değil da devlete ait olduguna ilişkin yerel Maliye MüdürHWnün karanna karşı yaptıkları itirazın görüşüldüğü dava ile ilgili karann da önümüzdeki günlerde verüeceği belirtildi. Isverenler Konfederasyonu raporu: Calısan isciler . • • • mutlu azınlıktır ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye İşveren Sendlkalan Konfederasyonu 14. Genel Kurul Çalışma Raporu'nda «Türkiye'de çalışatı işçllerin mutlu bir aaunlık oluşturduğu» öne sürülerek, «Artık isçlnln ezildiği, istismar edildiği tddialannın geçersizliği ortadadir» denildi. TISK Genel Kurul Raporu'n da: «Enerji sorununun önemiDi koruduğu» belirtilerek «Tür kiye'nin AET dışı kalmasının düşünulemej'ecegi» vurgulanıyor. Raporda sosyal sorunlann çötümünde «eski alışkanlıkların» degışmesı ıstenerek özetle şoyle denıüyor: «Geçmlşte işverenişçl Uişkilerine yaklaşımda daima işçilerin himayeye muhtaç oldu™ görüşünün bakim olduğu bi u linen bir gerçektir. Artık fşçinin ezildiği, istisraar edildiğı iddlalarının geçersizliği ortada dır. tşçilerin bugün alaştığı seviye memurlara sağlanan im kanlann çok çok üstiindedir. Bunun yamnda 3 mityona yakın işsiz varlığı düşünillürse ülkemlzde çalışan lşçüerin mut lu bir azınlık teşkil etUği söy lenebiliı. Bu dutumu geçmi? tecrübeler ışığında artık savun mak mümkfin değildlr. Ba sebeple sosyal sorunlar» yakl»şırken Işçi lehine yorum kriteri terkedilmeli ve ülke yara^ n gözetilmelidir» TISK Raporu'nda: «üemokrasinin sağlam teraellere oturtulruası» gereği vurgulanarak şu görüş savunuldu: «üeçtlğimiz yıUar ve demokrasiyi jemden kurnıayı gerektlren olağanüstü şartlar, sonsuz hürriyet kavramının, hürriyetleıi ortadan kaldırdjğı bir dönemi yaşamamıza nedeo oimuştur. Başta Anayasa otmak üzere yapılacak yeni diizenjemenin, geiecektekj deraokratik kurum ve kurulnşlara haklar verirken görev ve sorufliluluklar da yüklemesini, hürriyetlerin başka bürriyetleri ortadan kaldıra cak ölçüde kullamlanuyacağı temel kuralını ihtiva etmesi ge rektiğinj belirtmek îsteriz. Bunun vanuıda kuvvetler ay (Arkasj Sa. 11. Sü. 1 de) Yazı Isleri Müdürümİsz Gönensirt ile Apaydının ifadeleri alındı • Gönensin ve Apaydın hahhında Askeri Savcının tutuklama istemi mahkemece daha önce iki kez reddedilmişti. tstanbul Haber Servisi Gazetemiz Sorumlu Yazı İşleri Müdtirü Okay G«nensln ile avukatımız BUThan Apaydın dün İstanbul Sıkıyönetün Askeri Savcılığı*nda ifade verdiler. Barış Derneği ile ilgili olarak tutuklanan îstanbul Barosu Başkanı ve avukatımız Orhan Apaydm'm tutukluluk haline avukat Burhan <Arkası a. Sayfada) Iran başarısı Ortadogu dengesini degiştiriyor Dış Hsberler Servisi Iran' m, Irak karşısmda elde ettiğl başarı sonucunda Irak Silahlı Kuvvetlen'nin çöküşün eşiğine geldiği, Irak'uı en seçme bırliklerinin imha edildiği öne sü rülüyor. Ayrıca, İran yöneticilerinin İran ordusunun, Irak sınırını geçmeyecegini sık sık yinelemelerlne ratmen, İran askerleri arasında «Kerbelâ'ya gidiyoruz» slogarunın yaygınlaştığı haber veriliyor. İran' da yaşayan bazı Iraklı din adamlannın da Iran Devrimi'nin Irak'takl kutsal yerleri kurtarması için çagrıda bulunduklanna dikkat çekiliyor. Ortadogu'daki Arap diplomatik kaynakları ise, savaşın kesin olarak İran lehine dönmesinin bölgede ciddi gelişmelere yolaçacağuu ve Körfez ülkelerinde kaygı yarattığım belirtiyorlar. International Herald Tribune gazetesinin haberine göre, Amerikan hükümetinin en gizli istihbarat bügüerine sahip bir vetkilisi, elde edllen askeri istihbarata dayanarak, «Iraklılar çöküşün eşiğinde pörülüyorlar» dedl. Amerikalılara ulaşan bilglye göre, Irak ordusunun en seçme birlikleri arasında bulunan 3. ve 10. zırhlı tümenlerle 1. mekanize tümen îranlılar tarafından İmha edildi. Bu Uç tümende 20 bin ilâ 30 bin asker bulunuvordu. NASIL GERÇEKLEŞTİ? 18 aydır süren İran Irak savaşmın yazgısım değiştirecek ölçüde önemli görülen son İran askeri başanlan 22 mart, 24 mart ve en şiddetlisi 29 (Arkası 9. Sayfada) ROMANYA BİR GEZİNIN ARDINDAN mmm&mm Ahmet KORULSAIM Toprak Tarım Reformu Tasarısı geri alındı ANKARA, tCumhuriyet Bü rosu) Toprak ve Tarım Reformu Tasarısı Geçici Ko misyona geri alınırken, DPT tarafından bu konuda hazırlanan raporda, toprak mülkiyetinde bazı gruplar aleyhine değişiklikler amaçlandığı öna sürüldu. • TOPRAK MÜLKİYETİNDE BAZI CRUPLAR ALEYHİNE DEĞIŞIKLİKLER AMAÇLAND1Ğ1 ÖNE SÜRÜLÜYOR... nun tasarısmı görüşen Geçlcl Komisyonun tasanyı ge rl aldığı açıklandı. Birleşiml yöneten Başkan vekill Refik Kitapçıgil, Geçlcl Ko misyon Başkanı Turgut Ye genağa'nın tasarıyı geri istemelerine İlişkin önergeslnl okudu ve tasannın Komisyon'a lade edildlğinl bil dirdl. öte yandan Devlet Planlama Teşkil&tı, (DPT) Toprak ve Tarım Reformunun ulusal devlet olma niteliğinl yltiren ülkelerde dış güçler tarafından uygulanmak lstenen ve toprak mülkiyetinde bazı gruplar aleyhine değişiklikler yapılmasını amaçlayan bir girişim olduğunu bellrttl. DPT tarafından Toprafe ve Tarım Reformu hakkın(Arkası Sa. 11. Sü. 1 de) Romen turizmi "Drakula^yı da pazarlıyor • ROMEN TURIZMININ BAŞARIS1NIN S1RR1 YOK, SlSTEMLl PLANU ÇALIŞMA, KİME, NEYÎN, NAS1L, KAÇA SAT1LACAĞ1NIN GERÇEKLERE DAYANAN HESAPLAMASl SONUCUNDA ELDE EDILEN BİR BAŞAR1 BU. omen Gazeteciler Konseyi'nm düzenlediği «Silahsızianma Barış, ve Güvenlik Konferansı»na katılmak üzere Mtıcar Hava Yollan uçağına çagırılmayı beklerken, beraber olduğumuz gazeteci arkadaıj bırşeyier almak için Free Shop'a gitti. Kı8a sürede döndn ve sayım yapıldığı için satış olma» dı^ını söyledi. Saat 20.20 cıvannda Yeşilköy dış (Arkası 9. Sayfada) EVREN'İN . 5 NİSANDAKI ROİVIANYA GEZİSİNE 3 BAKAN DA KATIÜYOR ANKARA (ANKA) Devlet Başkanı Kenan Evren, 5 nisan pazartesl günü başlayacak o lan Romanya gezisine beraberinde Dışişleri Bakanı tlter TUrlomen, Enerji ve Tabii Kay naklar Bakanı Fahir tlkel ve Ulaştırma Bakanı Mustafa Ay san'ı da götürecek. Geziye Dışislerinden, ekonomik işlerla görevll MUstesar Yardımcısı Oktay tşçen, Dışişleri SözcüSÜ Büyükelçi Nazml Akıman ve Ekonomik Işler Daire Baş kanı Umut Ank ve Damşman (Arkası Sa. 11. Sü. 1 de) CMLSUN Deniz SOM 1982 TÜRKİYE'SİNDE HEKİMLER. HASTALAR.. HASTANELER.. Damşma Mecllsl Genel Kurulu'nun dünkü birleşiminde 1617 sayılı Toprak ve Tarım Reformu ön tedbirler yasasma geçlcl madde eklerımesl hakkında ka R Pamuk ipliği görüsmelerine devam edildi BRÜKSEt, {Cumhuriyet) Ortak Pazar. İle Türkiye arasındaki pamuk ipliği anlaşmaa lığı ile ilgili görüşmeler dün da Ortak Pazar Komisyonu ile Türk Delegasyonu arasında ge cenin geç saatlerine kadar devam etti. Önceki akşam ana fiyatlar üzerinde sağlanan genel anlaşmanm ayrıntılan üzerinde sonuca varmak ıçın bır yandan Ortak Fazar Komisyon uzmanları üye ülkelerin yatkili mercileri ile, bir yandan da Türk delegasyonu Ankara ile çok sayıda telefon konuşmalan yaptı. «16» numarah pamuk ipliği için 6.55, «20» numaralı pamuk ipliği için 6.80 markhk «Asgarl Fiyat» üzerinde anlaşma olmakla birlikte, kaliteleri daha düşük pamuk ipliklerıne uygulanacak tenzilat oranlan ve daha bir kısım ajmntı üzerindeki görüşmeler bu haberin yazıl dığı sırada devam ediyordu. GÖZLEM SORU : Ameliyattan çıkan hastanın ayıldığı nasıl anlaşılır? YANIT: Dili çıkarttırılarak... SORU Otomatik solvmum aygıtları niçin elle çalıştırılır? Daha «zevkli» olduğu için... Gümüskapı.. UĞUR MUMCU Istanbul'da, Ayazağa. Maslak Caddesinde. îavşağa gelmeden önce, Boğaz'a göre ao] tarafta. Polis Okulu durağının yanında yo! üzerinde, bahçe duvarı ile örülü kapıdan girince, eskimiş. terkedilmlş gibi görünen bir bina tle karşılaşırsmız. tşte, güzelliğl, dekorasyonu. lüksü, servisi. görkemli cristal avizeleri ve «Lui Kenz» sandalyeleri ile dillere destan olan «Giimüşkapın burasıdır. «Gümüşkapı» gerçekten İstanbul'a lâyık bir îece kulübü, bir restoran olmuştur. Böylece îs;anbullu'lar, daha doğrusu İstanbul'un önde geen zengînlerl. benzerleri, ancak. Paris. Londra ve Newyork'da bulunan «playboy kulüp)eri»ne eş bir gece kulübüne kavuşmuşlardır. (Arkası 9. Sayfada) ardımlaılfi Savas ve Politika İran Irak Savaşında göstergenin Tahraridan yono danmesi Ortadoğu'nun geleceği açısından bazı önemli konuları gündeme getirmış tir. Oyle görünüyor fei, olay larm ivmesi gün geçfikçe hızlanacak ve yeni gelişmeler haçtnılmaz alacakür. Iran'da Şah'ın devrilmesi ve antiamerikan bir İslam Cumhurivetl kurulması. yaşadığımız dönemin tarihsel dönemeçlerinden birini vur Qiılamıştır. Şah'ın devrilmesinden önce İran; SSCB, ABD, Suudi Arabistan'dan sonra dünyanın dördüncü petrol üreticlsi ve Basra Kör fezi'nde Amerikan landarma sıydı. Ancak. bir dünya sa vaşında ya da (Vietnam gi bi) çok uzun sureli bir halh savaşında değişecek dengeler. İran'da halh yığmlarvnm eylemi ve Şah'ın yıkıU *••• (Arkası 9. Sayfada) YANIT SORU 3 saat 45 dakika bekleyip doktorun odasına girince ne olunur? YANIT: 20 saniyede muayene... yaktnda CumhurİYette