Katalog

Cumhuriyet 8 11 NİSAN 1982 Deniz 1982 TÜRKIYE'SİNDE HEKİMLER.. HASTALAR..HÂSTANELER..SOM 7Dünya Sağlık Örgütü'nün sağlık tanunına gore. dünyada sağlıkh insan pek yok glbl: «Yalnız hastalık ve sakatlığin olmayışı değil, aynı zamanda bedensel, ruhsal ve toplumsal yönden tam bir iyilik durumuna sağhk denir.» «Doğum» v e «ölüm». yaşam suresinin Iki uç noktasını oluşturuyor. Insanlann istediği, bu iki nokta arasında sağhkh ve uzun bir yaşam sürebilmek. Üstelik Dünya Sağlık Örgütü'nün «lüks» sağlığı gıbi de de*ıl Toplumlann gelişmişlik düzeylerî, yaşam süresinin uzunluguna göre belirleniyor. Örneğin gelişmiş Batılı ülkelerdo, doğan bir çocuk içîn beklenen ortalama yaçam süresi 70 yılin üzerinde. Türkiye'de Jse, kadmlar için 55.9, erkekler için 59 9 . Sürenin erkek çocuklarda biraz daha uzun olması, kız çocuk bunyesinin zayıflıghndan cok. erkek çocuga biraz âahi fa7İa özen göste evinde ölüyor: Ölmeden önce hastaneye yatma konusunda erkekler, kadınlara oranla daha sanslı lar geliyor. Halkımızrn söyledigi İse «Kader*.. «Carn veren de Allah. alan da..» Gelişmiş ülkelerde 100 bin canh doğumda anne ölümü 23 iken. Türkiye ortalama sı 150200'dür ve Batı'dan Doğu'ya, kentten köye doğru daha da artmaktadır.. îlgıli bazı vsrileri ortaya çıkartmıg... Kamuoyuna ilk kez yansıyan bu araştırmaya gore. halkımızm yuzde 81'i evmde oluyoı!.. Yuzde 57'sı ölmeden cnce en az bir kere hekim kontrolundan geçmış oluyor!.. Bu kontrolle bir . hkte hasianeye yatmış olan İnsanlanmız nasıl ların oranı ise yuzde 45!... Yalnız bu oranlar, yurdun ölüyor?.. çeşıth yerlerıne gore bırbırinden çok farklı... Ölüm. insanoğlu için kaçı nılmaz bir son... Fakat ülke Araştırmada, yerleşme mi?de öîumun altında yayerlerınde raetropol olarak tan gerçeklere de bakmak uç buyuk kentımızle. kent eerekir. . insanlanmız öl olarak nufusu 2 bınden yumeden önr.e hekime görünekan olan bolgeler incelenbılmış, hastaneye yatabilmiş mış . Metropolden kente, mı? kentten de köyp gıttikçe. ınsanlanmi7in olmeden önce Bu sorunun yanıtmı Dr. ^açhk hizmefınden vararlanSamira Yener. doktora tema olasılıgı olağanustü dü7inde bulmava çahşmış Haşuş gosterıvor . cettepe l'nıversıtesı Tıp Fa ölen vatandaşlarımızin, kültesı ojtretım uyelenndpn vaşadıklan yer ve yaşlanna Dr Yenor. Devlet Istafistık gore olmeden önce bir heEnstitüs'Ynün Turkiye'yi temsil eden 17 bin 327 ev kim tarafından miıayene edılme şanslan yüzde olarak halkı üzerinde vapfığı araştablo Tde görülüyor: tırmalara dayanarak ölümle Bitkilerin dilindea anlayan ve öliimsüzlügun ilacını arayan Lokman Hekfm, Çukurova'da birbirleri ile konuşan çiçeklerden ölumsflzluk ilacının nasıl yapılacagını figrenlr. Fakat öğrendiklerîni yazdığı kagıt, Ceyhan Nehri üzerindekl Miiis Köprüsünde elinden uçar ve sulara kanşıp gider. Böylece ölüm. insanoğlunun çare bulamadıjh felaketlerden biri olarak kahr... Yunan mitolojisinde hekimlik tannsı Asklepios'un, bazı hastaları iyîleştirerek ölümsüzleştîrmesi ve bunun forroulünü bulması, tan nlann tannsı Zeus'u kızdırır ve ofclu Apollon'dan olm« torunu Asklepios'u Ü7«rine yildmm afarsk öidürur .. Hıristiyanlarm Kutsal Kitabı da îsa'nın bazı ö Türkiye'deki çocuklar 5 yaşma kadar öîmemeyi başanrsa ortalama yaşam süreleri artıyor ve 62 yıl oluyor. Türkiye ortalamasmda 012 ay arasında bebek ölüm oranı binde 134, Avrupa'da bin bebckten 20'si, Amerika'da 69'u, Afrika'da 149'u ölüyor. tsveç'te ise bebek ölüm oranı binde 9. (Tablo H 012 14 5 ve + Yaş 88 4 76 6 49 4 65 0 Yerleşim Metropol Kent Köy Ay 95.0 720 2S0 Yaş 76 4 76 4 412 55.7 rilmesinden olsa gerek.. Za lüleri dirilttiğint yazar... ten bazı yerlerde «Kaç çocu însanoğlu ölüme çare buğvm var?» sorusuna sadelamayınca, modern çağda ce erkeklerin sayısı ile ya yaşam suresini uzatmayı denıt verilmez mi! nemîş... Bu çabasında bıra? Toplam 45 7 Toplam 89 3 75 5 39.2 57 4 Ölüme çare: Uzun yaşamak! başanlı da olmuş gibi... Evet ölüm bir gerçek... însanoğlu gecmiş yüzyıllarÜlkemızdeki ölümlerin da ölüme çare aramış dur yüzde 50'sinın 0 5 yaş aramuş. Doğu uygarhklannm sındaki çocuklarda olması efsane kahramanı Lokman «gelişmişlik» düzeyimize ihş Hekim. insanlara hekimlıği kin ipucu veriyor. Türkiye' ögreten bir «Peygamber» odeki çocuklar 5 yaşma kalarak benımsenmış. Islamlık . dar ölraemeyi başarırsa. ortan önce yaşadığı kabul editalama yaşam süreleri daha len Lokman Hekim'in öykü da artıyor... 62 yjl oluyor... leri Türk, Arap ve İran Edebiya,tına girmiş... IslamlaTürkiye ortalamasmda 0 • n n Kutsal Kitabı'nm 31'nd 12 ay arasmdaki bebek 68uresi. Lokman Suresi'nde lum oranı binde 134... AvruLokman Hekim'in ogluna pa ortalamasmda ise bin be verdigi öğutler yer alıyor.. bekten 20'si, Amerika'da Lokman Hekim'în en yay 69'u, Asya'da 93'ü, Afrika'gın efsanesı ise ölümsüzlük da 142'si ölüyor... Isveç'te îlacını bulması; ise dünyanm en düşük be Ölüm, doğarken gelîyor. bek ölüm oranı görülüyor; binde a .. Ne var kı, Turkiyede sağ hk istatif.tikleri pek o kadar saglıkh değıl ÖzelHkle Do POLİTİKA gu bolgelenmızde. nüfus ka ğıdınm çocuk okula başlarken çıkartıldığını düşünursek, çocuk olüm hızının çok daha yuksek olması mumkundur . Orneğın, Mardinde bin bebekten 500'ünun olmedığinı kım söyleyebıhr. Uzun yaşamanın yolu. sağ hklı bir ortamda, sağlıklı beslenme ile sağlık hizme lanmız var... Bazı köylenrnızde hekımlık gorevini, «Peygamberlik sülalestnden geldiğinı söyleyen «Seyit»ler vspıyor... Hekim olmayınca... Isa'dan 490 yıl önce dünyaya gelmiş Bodrumlu tarıh çı Herodot'un «Asurya»da \/C / S T C C İ Mehmed Toprak Reformu lenmesinde de geç kalınmıştır. Toprak fsahipleri çağdaşlasmışlar, kendilerını çaga gore ayarlamıijlar, her turlu oniemi, her zaman ıçm almışlardır. Oncelıkle her donemde. her iktıdar degıştmınde toprakları, paraları. okumuş yazmışlıkları vardır. örgütlenmişler, toprak dağıtacak yeni muktedirlenn karşısına guçlü olarak çıkmışlardır. Bir de ellerinde çok güçlu bir silah vardır. Toprak ilişkilerinın duzelmesınden yana olanlan komunistlıkle kolay suçlarlar. Yakın tarihı gostereyım, tsmet Paşa'yı bile biraz toprak ilişkileri uzenne eğıldi dıye komunistlikle suçlayanlar çıkmamış mıdır? Ismet Paşa, toprak reformu yaptıracağı bakanlarmı toprak agalarından, ya da onların elulaklanndan seçmemiş midirt hastalık geçmiştir. Kimi aynı hastalığı bir başka&ında görmüştür. Hastanın yanına gelirler. çareler gösterirler, kendilerınm o hastalıktan öyle kurtulduklannı, ya da başka bırînin öyle kurtulduğunu gördüklerini söylerler. Hastaya hiçbir şey söyleme den gpçmek yasaktm yoluna gitmeden önce derdinin ne oldugunu öğrenmek gerekir.,» Iki üç bm yıl öncesmin yontemlerı bazı yörelerımizde bugun ıçın de geçerhdir.. Kadınlanmızın yuzde 70'i doğumlannı doktorsuz ebesız yapmaktadır. 15 . 35 yaş arasında (bir bölümü de olu doğum olarak), en az 15 dcğum yapan Dogu'dakî analann yuzde 80'i 1inekoloji hastasıdır. Kadınla^ n n doğura sonrası kanamaları bitmez... Gebe ya da em zikli kadmlann yandan çoğunda kansızlık ve beslenme bozukluğu vardır. Metropolde ölmeden önce doktora muayene olma durumu küçük yaşlarda daha yüksek olurken, ilerleyen yaşlarda bu oran duşüyor. 012 ay arasında ölenlerin yüzde 95'min doktor kontro lundan gecmiş olmalanna karşılık, 5 ve daha vukan vaşlarda bu. yüzde 88'e inıyor Kövde ise bunun tam tersi oluyor. 012 ay arastndaki, bebeklerin ölmeden önce doktora muayene olma şanslan yüzde 26'vken. ilerleyen yaşlarda şanslan yüzde 49"a kadar çıkıvor'.. Genelde kövlerimizdeki ölümlerin yüzde 61'i doktora ulasamadan meydana geliyor... Ölmeden önce hastaneye yatanların durumuna gelince; Köydekl vatandaşm ölmeden önce hastaneye yatma şansı metropoldeki vatandaşa göre yüzde 55 daha az. Metropoldeki 012 ay arasmdaki bebeklenn ölmeden ftnce hastaneye yatma şans ları ise köydekl bebeklere oranla yüzde 400 daha fazla! Ölmeden önce hastaneye yatma olasılığı tablo ITde görülüyor: (Tablo n ) 012 14 5 v e +' Ya§ Yerleşım Metropol Kent Köy Toplam Ay 851 Ya? 59 7 59.7 35.0 45 2 Toplam 738 581 318 69 7 57 8 37 5 507 57.7 20 4 371 45 4 Vt O i t b l KEMAL Amerikan filmlerinde görüyoruz, Amerikan köylüsü okur yazardır, çağdaştır; parası olursa bir gün toprak alacağma inanır, parası olursa toprak sahlpleri gibi yer, içer. gezer eğlenîr. Topraklı ile topraksız arasında yaşam bakımından uçurum yoktur. Bizde öyle mi? Topraksız Köylü demek. yoksulluk, cehalet, çağdışılık, rezilliktir. Ne geçmişi vardır, ne de geleceği. bir alınyazısı gibidir, hem de alnın karayazısı... Toprak, karasabandan kurtulmuş, makineliye dönüşmüştür ama, topraksızlann yaşamında hiç bir şey değişmemiştir. Toprak ilişkileri hâlâ reodaldir. Toprakta, sahiplerinin elinde toprak, azalsa da, çoğalsa da toprak ilişkileri değişmemiştir. Toprak mülkîyetine egemen olanlar, hangi duzen geîırse gelsin, topraksızlara hiç bir pay vermejıler. Niye versinler, egemenliklert elinden ahnmaz ki, onlar mînel kadim o yerlerin tapulu, tapusuz sahibidir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre sağbk hizmetinden yararlanma olanağı hekime 15 kilometreden uzak kahnca yüzde 90 azahyor. Bugün Türkiye'de henüz hekim görmemiş vaiandaşlarımız var. Bazı köylerimizde hekimlik gorevini Peygamber sülalesinden geldiğini söyleyen seyitler yapıyor. ölüm yerine ve bölgelerm*s göre ölümlenn daği lımında ise insanlarımızın yuzde 81'inın «svlerinde olduğu goruluyor. (Tablo II1) Sağük Yerleşim Metropo! Kent Koy Toplam Evinde 58.54 77.97 86 87 81.01 Başka yerde 7.39 683 503 5 92 kurumunda 34.07 15.20 810 13.07 Toprak ve tarım reformunda son Urfa denemesi nasıl maskara edilmıştır? Son ıyi nıyet ıktidarlarının elindekı yasalar kimler tarafmdan çarçur edilmıştır? Bugun bile toprak ılişkılerini düzenAdına ister toprak reformu, ister taleme hangi toprak sahiplennm gudurtm reformu deyin, üflenen bir yem bo mündedir? Hadi çok kurcalamayahm, rusunun sesını uzun yıllar dınler durueğer kudret sahipleri kurcalayacak olurruz. Tâ Atatürk döneminden fceri. Ne larsa başlanna hangi komünistlik karaolmuştur? Yanm yırtak bazı önlemler lamalarının çıkacagını duşlesınler!... almmış, gene eski tas, eski hamam... Toprak reformu ozlemi içmde bulunan Toprak ilişkilerinde bir değişimi hiç bir topraksızlar, çoktan bunun yapüamıyayönetim becerememiştir. Gelen kudret cağına inandınlmışlardır. Topraksızlar, sahipleri iyî niyet sahibi de olsalar, ülbu toprakların kendilerine verilemiyekede toprak ilişkilerine bakmasmı bileceğini bilirler, verilse bile g e n ahnacamemişler, ya, da minel kadim nasıl bagına inanırlar. Çünkü feodal yapı değişkıhyorsa, öyle bakmışlardır. Önce topmeden, toprak ilişkileri değişmefc. rak ilişkilerine topraklmm elinden alıŞurasım da kalın bir çızgi ile belirnıp, topraksıza verilme gibi bakmışlarleyelim. Toprakta feodal yapı ilişkileridır. Kim gelirse gelsin, topragı, topraknı düzeltmek solcuların işi değildir. Buhdan alıp, topraksıza veremez. Hiç olnu sanayileşmek isteyen burıuva vakmazsa ilk aşamada veremez. Çunkü fetiyle de, şimdi de yapmak zorunlugunodal yapıyı yakmadan, darmadağm etdaydı. Tarihsel görevinl yapamamıştır, meden bunun yapılması olası değildir. yaptırmamışlardır. Önce çağdışı olan feodalliği ortadan kalSon günlerde yeniden toprak ve tadıracaksınız. Bunu yapamıyacaksanız, rım reformu sözü edilmektedir. Işler boşuna toprak reformundan da, tanm biraz daha kızışsın, göreceksiniz, nasıl reformundan da söz etmeyîn! Feodal yayeni, hiç düşünülmeyen ve dünyanın pınm yıkımı tek parti, çok parti sorunu hiç bîr ülkesinde buluntnayan komünistda değildîr. Çünkü toprak sahipleri, felikler ortaya dökülecektir? Toprak ağaodalhk korunduğu surece tek parti van lan birleşıp, bunun propaganda broşurlılannın da, çok parti yanlılarınm da ağ lerini, kitaplarını çıkarmak için imecezmdan girip, burnundan çıkarlar, bunu ler kurmaktadır. Bir avukatm belgeler yaptırmazlar. toplamakta. para toplamak için cerre çıktığım biliyoruz. Vah, yeni reformcuÇok şeyde oldugu gibi toprak Uişların başma geleceklere vahl.v: kilertnın yeniden çagdas olarak düzen tınden yararlanmaktan geçiyor. Sağlık hizmetinden yararlanma olanağı (Dunya Sağlık Orgütü'ne göre), hekime 15 kılometreden fazla uzakta kahnca yüzde 90 azalıyor... Bugün Türkiye'de henüz hekim görmemiş, hekımın nasıl bir «şey» olduğunu merak eden vatandas gördüklen oldukça ilgınç. Herodot'un anlattığına göre Asurlulann gelenegı göyleymış: Hastalananları kentin meydanına getirip koyarlar. Çünkü hekim yoktur. Gelen geçen hastaya bastalıgı üzerine öğütler verlr. Kiminin kendi başından böyle bir Ölmeden önce hastalığı sıKendısi 10 . 15 dogum yap rasında hekim tarafından tıktan sonra «tecrübe» kaza nan köylü kadmlar. ebe ol» muayene edilme ve hastaneye yatma konusunda erkekmayan yerlerde «ara ebe» ler. kadınlardan daha şansadıyla dcğuma yardımcı ol h. Kadmlann yüzde 52.5'i. maktadır. Sonuçta. doğuerkeklerin yüzde 61.6'sı ölmun ardından dinmeyen kameden cnce hekim tarafınnamalar, olen bebeler, ana dan muayene ediüyor ve kadınlann yüzde 39.6'sı. erkeklerin yuzde 505'i hastaneye yatıyor... YARIN: Pislik eçittir hastalık... sinemalar tiyatrolar .HARBIYE KtNTERTIYATBOSU j g ' ^ g g ODA AJANS 449295 B Kent Oyuncuları I.I>M(JND ROST/VMD ÇYFJANOde Yönetmen: \\\ . I GEUECEK HAFTA SİNEMALARDAJ B«rbn Strri«m) Kris KristofTenoıı Y«netımn Fıank Pi«non siyahtomedi NEJAT UYGUR AVARE Kadıtcöy Baharlye 37 80 83 2 NİSAN CUMA'dau iübaren GÜLDÜRÜ2BÖLÜM seanslar: I2oo.l5ooI8oo.2loo 6ı HAFTA 70mm"FULI. STEREOTHONIC SOUNO cuma 21.00 ctesi 1800 pazar1500 HARÖID ctesi 15.00 ALO412737461319ALO Ptesi hariç her gün 2100 Ctesi Pazar 18 0021 Oa P.ngjln Eıjenekon Oui. 1011SINEMASI AJtAtltM P.tesi hariç her gece 21.00 Pazar 18.30 Çarş. Ctesi Pazar 15.30'da matine bızîmtıyat üsküdar sünar tlyatrosu halkcad 37/tlf 330618 shakesjıeaıe I Yönetmen: johnCarpenter 5 ÎİLMTAV nevvyprktian "Escape from New York' Kurt Ruıtel • Lce Van Cleef Ersctt Borgnlne Ituc H»yc« DouldPleajence Adrienne B«rbe»tt FLICSTORY P.tesl, Salı, Çars. Per$, cuma 14.0016.3019.00 Cumartesl Pazar 11.3014.0016.3019.00 UNUTULMAYANLARDİZİSİ 9 hamlet yöneteır kaçts YÖN: Jacques DERAY. Ovn: ALAIN DELON u kösedev yayınlanmasını ıstediginiz llanlannız içfn zaferdjper ptesi dısmda hergece 20OO ctesl pazar I5PO laoo Beyoğlu FİTAŞ . HjırbiyeGAZf ŞERBURG ŞEMSİYELERİ "Leı Parapluies de Cherbourg" YÖN: Jacque» Deroy Oyn: Catherine Deneuve Francoisi Dorlcac Pır». Cu. C.tetl Paz. 21.30 ODA /U4NSİ