Katalog

11 ŞUBAT 1982 nemlerde, kendl lcimlze cekllmenin, yılgınlığın. umutsuzluğun. karamsarlığın, ne bileyım. cinsellığin, eşcınselliğin bunalımlarını. yozlaşmışlıklarını anlatmanın, böylesi duygu ve düşüncelerin edebiyatını yapmanın hicbir tutarlı yani yoktur. Bizim sorumluluğumuz güven, umut, inanç. mücadele üzerine kuruludur. öyleyse, edebiyat dünyasına ilgl riuyan bütün arkadaşlar, bu umudu. bu yüreklıliği taşıma!ıcurlar. Şayet edebiyat dünyas'nin bazı kalemleri, bir kü cükburjuva umursomazlığı icinde susuyorlarsa, kurdukları sarayların camdan olduğunu, birilerinin, onlara anımSORUMLULUK Eren Uyumaz: «Bizim sorumiuluğumuz gü satması gerekir Bu birileri, yen, umut, Inanç, mücadele üzerlne kuruludur.» şiirlerini, öykülerlni yayınla'ta(Fotoğraf: Turgay ÖRME) bilmek icin bazı dergi kapılarında «elpençe divân» duranı dahası, memleketin nice köşelerinde, ne yapması gerektiğıni henüz belirleyememiş, kararsız İnsanlar değil, güvenli. umutlu, Ferat rabrl, i Köroğlu V'ığitliğiyle sesini yük[selten insanlar olmalıdır. KÖLTORYAŞAM Cumhuriyot 5 sanat edebiyat doğan hızlan Ozan Eren Uyumaz: Günümüzde edebiyatcının islevi anlasılır şiiri yazmaktır 1 «Kitabınızda toplumsal sorunlarımıza tanıklıklar getirlyorsunuz: insanımızı yapıcı blr eyleme yöneltiyorsunuz. Şiirln işlevl konusunda görüş lerlnlzi özetler misiniz?» Şiir, bir değişme ve değiştirme eylemidir. İnsan, önce kendîsinl. sonra cevresinl tanıyarak blr dünya görüşü kazanır. Sorunlarla, acılaria dolu bir dünyanın icinde yaşayıp, olanbitene kayıtsız kal mak. gercekleri daha iyi görebilmek icin, bilincimizi geliştlrmemek (yani kendimizi değiştirmemek) ve cevremizin daha iyi, doğru ve güzei olmasına katkıda bulunmamak (yani cevremizl değiştirmemek) olası mıdır? İnsan VON lığının, sorumluluğunun temeII budur. Bir edebiyatcı, blr şair icin bu işlev, daha cok caba gerektirmektedir. Herkes «Sanat toplum icin» ilkesine bağlanmıştır. Ama gercekte. yapılan sanat, toplum İcin midir? Yani toplumun blreylerl, işcisiköylüsü, balıkcısı, mahalle bakkalı ile bir top lumun insanları, yapılanları anlamakta mıdır? Yoksa, yine belirll bir kültür eğitiminden gecmiş insanlara mı seslenmektedir? Sorun budur. Bu ne denle, günümüz sosyoekonomik koşullarında edebivatcının Işlevi hatta tarihsel sorumluluğu. insanların değişmesine katkıda bulunacak, anlasılır, basit şllrl yazmaktır. Basit sözcüğüyle anlatılmak istenen, ayrıca binblr ceşlt yoruma ve açıklamaya gerek bıraktırmayan anlamındadır. Şiir, yaşayan olmalıdır.ı bir düşünce HİLMİ YAVUZ Her zaman denetimli bir ustalıktan yana. Günümüzde okurkjr, kltap flyatlarının yuksekliğlnden yakınıyorlar; yayımcılar kitap sa tışlormın düşüklüğünden... Yazı dünyasının eşiğindekl eo. naıçıların yakınması da kitaplorını yoyımlama olanağı bulomamaktandır. Ozan Eren Uyumaz. gectiğimiz günlerde «Ekmek ve Sevgi» adlı bir şiir kltabı yayımladı. Aşağıdakl konuşmada bir ozanın ve bir yapıtın serüvenirıl bulacaksınız. «Sayın Eren Uyumaz, şllrlerimizl «Ekmek ve Sevgi» adlı bir kitapta derleyerek yayımladınız. Bu kltabın nasıl hazırlandığını, okurun karşısına çıkıncaya değin hongi güç lüklerle karşılaştığınızı anlatır mısınız?» Edebiyatın bir sığınak ol madığına, orada insanlara lyi, doğru ve güzel düşüncelerin, umudun. sevginin, gerçeğin onlaşılır bir yalınlıkla verilmesJ gerektiğine Inandık. On yılo yakın bir şiir yazma eylemimizin birikimî şilrleri. dlşimlzdentırnağımızdan arttırdığımız ücbeş kuruşla, yalnızlığımızı, Inancımızın direnelyle cellkleştirerek «Ekmek v» Sevgi» adlı kltabımızın ha zırlonmosı uğraştna verdlk. Hlcblr yayınevinln ve hicbir kimsenln yardımını olmadan. Edebiyat dergüerlnin blr köşesinde, tek şürimizi yayımlotabilmek için aylarca koşmay la bir şsy elde edemeyeceğimize inandığımız için, gecelerimizi. gündüze katarak, sırtımızda kitap paketleri taşıya rak ve basımevlerinden, klışecilere, mücellıthanelere değln, yağmur, soğuk demeden gidipgelmeyi doha doğru bulduğumuz icin bu işe girdik. «Kitabınızı sanat dünvamıza nasıl sunabileceksiniz?» «Sanat dünyomız» sözünü irdeleyelim ısterseniz. Sa* nat dünyamız adları ve yapıtlarıyla toplumumuzda yer etmiş, beğeni kazanmış kişiler olarak sizsiniz. Edebiyat ve Sanat dergilerf, gazeteler, yazarlar... Ve ben, bu antamda kitabımi size sunmuş oluyorum. «Edebiyat dünyosma ilgl duyan, şiir, öykü denemelerl olan ve varlıklarım kanıtloma çabasında olan arkadaşlarını za söyleyeceklerinlz nelerdir?» Gelin, birlik olalım derim. Örgütlenmemiş bütün güçler yenilmeye mahkumdur. Ya da bu konuda yapıcı, tutarlı bir savı olan birllkler, bizi kendi bunyelerinde topln3inlar. Yaşam şartları girtsrek zorlaşıyor. Böylesl dö Çağdâs Gelenekci Yaz Şiirleri, Hilmi YAVUZ Cem Yayınevi, 60 Lira endlnl yineleyen şalr değildir Hilmi Yavuz. Bir tema'da doruğa çıkardığı ustalığı bırakıverir. Bedrettin ve Doğu şiirlerinin Hilmi Yavuz'u toplumsal kesitleri şiirleştirmede eşsiz bir düzeye vamuştı. Gelgeleüm bu tür ustalıklann klişeleşme tehlikesi vardır. İm geler, yararlanılan tcaynaklarm egemenliğine girdi mi klişeleşme başlar. O şürlerin yaslandığı şiir kavramı; yinelemelere, kolay ustalıklara elverişliydi. Oysa Hümi Yavuz her zaman denetimli bir ustahktan yana olmuştur. Şiirin yüzyülarca süzülmUş gelenegi onun şiirini teslim ala K mamıs, ullin tadına hamak kttrup şiir gösterisinde bulunmamıştır. Bundandır ki Hilmi Yavuz'un geleneğin yaşayan yanlannı kullanışuıı çağdaş bir gelenekçilik olarak niteliyorum. Bi'.gi, kaynaklar, konunun zenginliği şiirselliği zedelememiştir. Oysa böyle bir usta şair tavn olmasaydJ, Bedrettin üzerine şiirler de, Doğu şnrlerl de bilgi seline kapilrp sürüklenir, şiir arkeolojisindekî yerini alırdı. Bunca girişi yazmak gereğini duymamın neden. bazı okurların Yavuz'u klişeleşme teHHftesinde görme sannlarına kapılmalanndandır. Hilml Yavuz'un yenı şiir lö tabı Yaz Şiirleri, Bakış Kuşu'ndan yola çıkıp deneyimlerin çilesini tattıran nefis bir kitap. Şair bu şiırlerde söz sanatlarımızı çağdaş bir anlayışla kullanıyor. Şürimizin serüvenini bilmeyen birinin iyi şair olamayacagı kanısmdayım. Bu gerçeğin en iyi örnegi Hilmi Yavuz. K o nu ve imge kısıtlamalarından ^Bedrettin ve Doğuda şiirse'zorunluktu kurtulan Yavuz, şiir dünyasının bir başka burcuna götürüyor bizi. Divan şiirinin esintısi vardır bu ürünlerde. Eski bohçalardan çağrışım zenginliği ile şiire genişlik veren kelimeleri dizelerine getirir: Dadanrrsak gibi. canJEes gibi. Hilmi Yavuz bu sözleri bir özentinin sonucu sözlüğüne almaz, o kelimeden başka hiç bir kelime bu dizeya giremeyeceği için onu kullamr. Şaırin ve şiirin ne olduğu... Her şairde aşağı yukarı bunun nitelemesi vardır. «Acısı acını7a değdikçe» o şiirin sıcaklığı yavaş yavaş yayılacak. Hilmi Yavuz'un ebru kaplı sözlüğünü incelersek. şiir kurmadaki ustalığımn ana damarlarını yakalayabiliriz. Kalp Kalesi, k'.asik şürimizin söz sana'larını nasıl bugünün anlayışı ve tadıyla dile getirilcliginin örnpğidir: «kalp kalcsi! brn sana / sürKiiıı, sen hana hüzün / dayanır mı hüsn ü aşk bu / kırgjndır yollar döndükçe / burçları benjçi suymnd» Aşk'ın / ve kimbilir hangi soyunda gü/.ün... kalp / kalesi! sen yaşlı Söz'iin / kopar zincirlerini / hem oğlun hrm mahpusun / olan Söz bu! hem gece / hem gündüriin kanadını aç / atım, geç atcşi ve... Müsün... kalp kalesi! her clize / bir jrizli bahçedir / sevda senin lıisann / âh çekcn kılıcın / bir diiğüm olan adın / sonunun başmdadır yaz / ve eiüler Ç*" zülsün» Bizim gibl ülkelerin kültilrü çavlanların odak noktasmda oluşur. «mesnevî ve ahdi atik» bir aradadır. «perşemleri tâUk»tir. Koruganlar şiiri, şair ve şiir üzerine çeşitlemelerdir: «ben şimdi karartıimış blr bulutun / rasgele yoldan çevirdiği bir şairim: / dilimde ay ağardı ve acılar çıktı...» «ben şimdi bir gültt / kendi giivenll ği Jçin / bir sevda siirine dönüştürmeye / yargılı bir şalrim, yaptığım bu iste!» Behçet Necatigil'e adanan Mühür şiiri, Yavuz'un Necatigil şiirini ne kadar iyi anladığını göstermesinden öte şiir kurammı oluşturmada da ondan yöntem bakımından nasıl yararlandığmı beîgeliyor. Kitap iki bölümden oluşuyor: Geçen yaz ve bu yaz. Yazmak... Yavuz şürinde şiir yazmak diyor: «şiirden gök ekin biçtiğim / geçtigim baglarrtan heUidir» «yazmak / büyülfl da£ /. İle öağ / masalını ayırmaktır aslında». Yaz! Sevgilim! şiiri aşk şiiri. A?k şiirlerinin de kendi kıva mında yazılınca etkin olacagıru biliyor. «ve yabanü bir akarsu / gihi dariandın kalblme / yaz! sevgilim!» Yaz şiirleri. Hilnıi Ya^ız'un her nişan taşmda aynı ustaiığı sürdürdügünü gösteren şiirler. Aşktan, sevgiden, yaşam dan yana ne söylenmişse güael söylenmiş şiirler. Türk şiir serüvenini bilince ve bir de şair olunca yazılanların tadına doyulmuyor. N« tiiyor Yavuz, «durmadan kendl kendini nyan / bir ferhâd gibiyim ben». yayın raporu % ONCE İNSAN OLMAK Şinasi Özaenoğlu. Akın Yayınları. 200 llra. Yayınevi Özdenoğlu'nun denemeieııni şu cümleyle tanıtıyor: «Bu kitop: Türkiye sorunlarının bir envanteri, gerçekçi ve acımasız bir eleştirisidir.» «Insanımız, insanlığımız ve demokrasimiz üstüne denemelemde Özdenoğlu, önce insan olmanın, kini sevgiyle yenmenin gereğini savunuyor. Son bölüm; Bir Kemalistın Bakış Aeısıyld başlığını taşıyor. Burada Özdenoğlu'nun, Atatürkçülük ilkeleri üzerine düşünce çeşitlemeleri var. Orhan Vell. Can Yayınları. 200 llra. Asım Bezirci'nin derlediği kitapta Orhan Veli'nin bütün şiirleri yer almıştır. Garip önsözlerinin bulunması Orhan Veli'yi değerlendirmek isteyen genc kuşaklar icin poha biçilmez bir dağerdir. # BUTÜN ŞİİRLERİ % Mehmet Seyda. Altın Kltaplar. 250 llra. Mehmet Seyda'nın yeni hikaye kitabında üc hlkaye var. Gızli Duruşma, Kapatrna, Başı Dlnc Kadınlar Partisl ya da Karaboğa Efsanesi. Bu üc uzun öyküdo de Seyda öykülerinın gectiği ortamı belirlerken, kişilerin ruhsa! durumlarını ve karakter catışrnalarını da sergiler. Gizli Duruşma, Orta Anadolu'dan Seyda'ya özgü Kesitler olarak değerlendirilebilinir. Kapatma ise rnaden ocaklarında geçen çok ilgi çekici bir serüvenin lnce alayla anlatılışıdır. Başı Dinç Kadınlar Partlsi, paradoksal bir gülmece olarak niteleniyor yazarınca. KAPATMA Tomris Uyar. Ado Yayınları. Yeni kitabıyla Tomris Uyar, hikayeclliğimizin buyük ustası olduğunu gösteriyor. Anlatımı, günlük yaşayon canlı diri Türkçesi, konulara yoklaşmadaki ironi. Hayatı hem ciddiye, hem de sarakaya alan cok güzel öyküler. Metal orgunluğu, Beyaz llgım, Uyar'ın öyküde hangi doruklarda bulunduğunu gösteren örneklerden. Kitabı tanıtan yazıda şöyle bir yer alan cümlelerl aktaralım: «Bu kitaptaki öykülerde dlle gelen' oıayların hic bir olağanüstü yani yok. Herkesin yaşadığı, vaşayabileceği, ya da düşleyebileceği olaylar.» % YAZ DÜŞLERİ DÜŞ KIŞLARI fâ DUNYA MİZAHINDAN SEÇ3ME HİKÂYELER Bilgi Yayınevi. 200 lira. Dunya Mizahından Secme Hikayeler dlzlsinın oırlncl cildlnde 16 ülke, 27 yazar ve 32 hikaye var. Almanya'dan Yugoslavya'ya kadar geniş bir mteah dlllmini yansıtan bu secmede Hüseyin Rahml Gürpınar, Ömer Seyfettln, Refik Halit Karay, Reşat Nurl Guntekin'in hikayeleri de konulmuş. Antolojinin girişinde gelecek kitabın AngloSakson mlzahına ayrılacağı belirtilmektedir. Bellrtildiğine göre kltabın sonuna sürekli olarak Türk mizahcılarından örnekler verilecektir. Mizahı sevenle''e, ustelik dünyanın ünlü mlzahcılannın hikayelerini okumak isteyenlere salık verilecek bir derleme. Necati Haksun, YAZKO Yayınları. 170 llra. Necati Haksun'un romanı. Hazal, All Özgentürk'ön yönetiminde film olmuş, ülkemizde ve yabancı ülkelerde büyük övgüler toplomış, ödüller kazanmıştı. Hazal, (Kutsal Ceza)da geleneklere aykırı blr aşk 6yküsü insancıl blr bokışla anlatılmakta. Doğu ortamını ve insanını yansıtan filmi görenler, romanı da okusunlar. & HAZAL (Kutsal Ceza) Binnaz Toprak, ISLAM AND POLTTICAL DEVELOPMENT IN TURKEY [TÜRKİYE' DE ÎSLAM VE StYASAL GELÎŞ3ME], E. J. Brill, T^iden, 1981, 164 s. düşünce inceleme, araştırma şahin alpay etmede dlnsel sembollerden yararlanmalorı ve 1940'ların sonunda cokpartili düzene geçişte dinin politikada aldığı rol; beşlnc( bölümde de 1970'ler Türklyesinde dinin Türk seçmenlerinin oy verme eğllimlerl üzerine etklsl Incelenlyor. Calışma, şu sonuca ulaşıyor: Toplum da, din de değişmekte ve birblrlerini karşılıklı olorak etkllemektedır. Bu sürec icinde. dinin toplumsal ve siyasal değişmeye olan etkislnin yönü de döneme ve kuşullara göre belirlenmektedlr, Bu durum, Türkiye ömeğinde oldukca bellrgln blr şekilde görülmektedir. Osmanlı devletinde siyasal Iktidarların meşrulaştırılması ve siyasal Istikrorın korunması Işlevinl yüklenen din, İmparatorluktan milli devlete gecişte, istilacılara karşı ulusal birliğin sağlanmasına hizmet etmiştir, 1923'ten sonra din. tekparti yönetiminde ve 1940'ların sonunda cokportil! düzene gecişte muhalefetin desteğidlr. 1960'ların ortalarından Itibaren İse din, temel bir siyasal avrılık konusu olmaktan çıkma eğilimine glrer. Binnaz Toprak'ın konu. kapsam ve tezlerlnl cok kısaca özetlemeye calıştığımız calışması, belkl bu kadarıyla da görüleceğl üzere, kuramsol bakımdan hayll uyarıcı nitelikte. Son on yılda, gerek Latin Amerika ve Iran ve gerekse Polohya'da yaşanmakta olaıp siyasal gelişmeler dinin siyasal rolu konusunu gündemde tutmaktadır. Çalışmanın bu bakımdan uluslararası alanda da ilgl uyandıracağına inanıyoruz. Daha da cok bizi llgilendirdiğine göre, en kısa zamanda Türkcesinin de yayınlanmasını temenni ederiz. kısa kısa. m HAMDt BAŞAR, ATATÜRKXE ÜÇ AT VE 1930DAN SONRA TÜRKİYE, YAYINA HAZIRLAYAN: KORKMAZ ALEMDAR. 2 B, A.Î.T.İ.A. YAYINI, ANKARA, 1981, VX + . 160 S. Atatürk'ün Serbest Fırkarun kapajTsnasından sonra 1930 1931 yıllarında yirmi ili kapsayan inceleme gezisine katılan yazar, bu gezi ile ilgili gözlemlerini ve düşüncelerıni bu kitapta toplanuştır. İlk baskısı yazıldıktan yıllar sonra, 1945'de yapılmıştır. Bu yeni baskıda sunuş yazası içinde Başar'm yaymlan ve hayatj kısaci anJatıldaktan sonra 1945 metni aynen verilmektedir. A.Î.T.ÎJV.'run önemli bir hizmeti olan belgesel yayınlardanclır. (Bkz. Kadro dergisi tıpkı basımı, yayma hazırlayan: Cem Alpar, A.t.T.ÎA. Yayıru, 3. cilt, Ankara, 1978 1980). • TARIK ZAFER TUNAYA, DEVRİM HAREKBTrLERt İÇtNDE ATATÜRK VE ATATÜRKÇÜLÜK, 2. BASIM, TURHAN KlTABEVİ, tSTANBUL, 1981, 316 S. îlk olarak 1963 yılında yayınlanan kltabın ikınci basımına, y%zarın 1977 1979 döneminde Cumhurtyet ve Mllliyet gazetelerinde çıkan makaleleri ile daha önce ceşitli süreli yayınlarda basünuş olan incelemeleri de eklenmiş bulunuyor. Bu incelemeler: «Osrnanlı İmparatorlug^ı'ndan TBMM Hükümetl Rejimine Geçiş», «TBMM Hükümetinin Kuruluşu ve Siyasi Karakteri», «Bağımsız Türkiye Kurucusu TBMM Hükümetinin 50. Yıldönümunde», «1924 Anayasası'nm İdeolojik Karakteri» ve «Atatürkçü Layiklik PoUtlkası» başlıklannı taşıyor. • CAHtT TALAS, TOPLUMSAL POLtTİKAYA YINLARI, A1VKAHA, 1S81, 212 S. GİRİŞ, S IA ECTİĞİMİZ yıl İcinde siyaset billml dalında Türkly» üzerlne Batı'do yayınlanan incelemelerden biri Boğaziçl Ünlversitesl öğretlm öyelerlnden Binnaz Toprak'a ait. Turkîye ile ilglll yoymlarıylo da tanman, Holanda'nın unlü yayınevi tarafından basıtan eser, İnglllzce olarak kaleme alınmış > Calışmada genel olorak dln İle siyasal gellşme ya da de düzenln korunmosında olduğu kadar değiştlrllmeslnde de rol oynamış olduğuna Işaret ediyor. fl'şme arasmdoki lllşkl konusu ve bu acıdan Türkiye örneğl ele olınıyor. Cevaplanmaya calışılan temel soru şu: Din, siyasal de^ Yazar, daha sonra şu tezl geiiştirlyor: Dinin sjyasol gelişfllşmeyt köstekleyen bir etken midir, yoksa siyasal değlşmeye me ya da değişme üzerlnde önemli blr etkisi olduğuna pek kuşyol acan ya da onu destekleven bir etken mi? ku yoktur. Ancak bu etkinln yönü değişkendir. Bir sosyal kuKîtabın kuramsal cerçevesinin cizildiği binnci bölumde, top rum ve düşünme torzı olarak din, bazı dönem ve koşullarda lumsal gelişmenln «geleneksel» yapıdan örneğl Batı'da olon siyasal değişmeye engel olmakta; diğer baz\ dönem ve koşultrtorlern» yapıvo doğru olduğunu savunan mode'nieşmo teorlsi larda ise ona omuz vermektedir. ceşitli acılardan eleştlriliyor. Dinin siyasol değışmenln etkenlerl arosında ele clınmayışına ve dinin incelenmesinin genelhkle Kltabın Izleyen bölümlerlnde bu tez, tümüyle kendine özgü sosyolog ve ontropologlara bırakılmasına dikkati ceken yazar, sayılamayacak, Türkiye örneğine uygulanıyor. İkincl bölümde Osmodernleşme tle geniş anlamda gelenek ve dinin zıt kavrammanlı toplumunda İslam kurumları ve değerlerinin siyasal rolar olarak görulmesinin ne ölcüde doğru olduğunu sorguluyor. lu; öcuncü bölümde islam'ın geleneksel rolüyle Kemalist BatılıDinin «medern» sayılan toplumlorda da yaşadığına; öte yan laşma hareketinin karşı karşıya gelişi; dördüncü bölümde Ke^ dan toplumların ve dinlerin tarihine bakıldığında, dinin kurulu malistlerin Kurtuluş Savaşında halkı istilacılara karşı seferber 6 Süreli yayınlardan 0 OSMANLI ARAŞTIRMALARI / THE JOURNAL OF OTTOMAN STUDIES, Sayı 2, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1981, 263 s. ^ ı TÜRKİYE İKTİSAT TARİHİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR: H, ODTÜ Gelişme Dergisi, 19791980 Özel Sayısı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari İlimler Fakültesi Yayını, Ankara, Ağustos 1981, 371 s. Orhan Koloğlu, TAKVİMİ VEKAYI: TÜRK BASININDA 150 YIL (18311C71), Çağdaş Gazeteciler Derneği Yaymlan, Ankara, 1981, 192 s. Özlü bir tanımla, toplumda ekonomilt bakımdan zayıf durun»' da olanlann korunmasuıa yönelik önlemlerin araştınlmasııu konu alan, iktisat ve sosyoloji arasmda ancak. onlardan ayn bir bllim dalı olan Toplumsal Politika'nın temel fcavnunlan ve tarihsel gelişmesi üzerine bir inceleme. • HALUK YAVUZER, PSİKO • SOSYAL AÇIDAN ÇOCUK SUÇ. LULUĞU, t.Ü. EDEBÎYAT FAKİİLTESİ YAYINLARI, İSTANBUL, 1981, XV 205 S. îkinci Dünya Savaşı'ndan sonra artan bir ilgi gören cocuk suçluluğu konusunda ülkemizde yapılan çalışmaların çogu konuya hukuk acısından yaklaşmaktadır. Ergenlik döneminde ortaya çıkan anti sosyal davramşlan psiko pedagojifc açıdan inceleyen bu çalışmanın ilk bölümünde çocuk suçluluğu kavramı, ikinci bölümünde suçlu çocuklarda zekâ, kişilik ve yakm çevre özellikleri ele ahnıyor. Son bölümde ülkemizde çocub suçluluğu üzerine oeza evlerinde yapılan araştırmalann bulgulan değerlendiriliyor. • NADİR NADt, OLUR ŞEY DEĞÎL, 2. BASIM, ÇAĞDAŞ ÎAYINLARI, tSTANBUL, EYLÜL 1981, 206 S. Nadir Nadi'ntn Cumhuriyet gazetesi başyazan olarak 1950 1972 yıllan arasmda tanık olduğu olaylarla ilgili anılarını kapsayan kitabın gectiğimiz yıl içinde iki baskısı yapıldı. Bilindiği gibi, Nadir Nadi Atatürk'ün ölümünden 1950'de Demokrat Parti'nin iktidara gelişine kadar olan dönemdeki anılarını 1964'te Per' de Aralığından başlığı altında yayınlamıştı. • GEORG LUKACS, ESTETtK II, ÇEV.: AHMET CEMAL, PA. YEL YAYINLARI, tSTANBUL, 1981, 335 S. Ünlü Macar edebiyat eleşt.irmenl. estetikçi ve düşün adamı Lufcacs'm (1885 1971) 1963 yılında yaymladığı son önemli eserinin tamamı dört ciltten oluşuyor. ilk cildin Türkce çevirisi aynı yayuıevi tarafuıdan 1978 yılmda basılmışt^ı. • MAHMUT TEZCAN, KAN DAVALARI. 2. BASIM. A Ü. EGtTtM FAKÜLTESt YAYINLARI. ANKARA, 1H81. 184 S. Ülkemizde kan davaları önemli bir toplumsal sorun olarak yerini koruyor. Bu olaylara genellikle hukuk acısından yaklasılırken, sosyal yönlerinto incelenmesi alanında yok denecek kadar aa caljşma yapılmıştır. Mahmut Tezcan'ın bu alandakl öncü nitelikteM çaüşmasının gözden geçirilmiş ve genişleülmiş ikinci baskısı. Osmanlı Araştırmalorı ilk soyısı 1980'de cıkan yıllık bir dergi. Tanınmış tarihciler Halil inalcık, Nejat Göyünc ve Heath W. Lovvıy derginin yazı kurulunu oluşturuyor. Osmanlı tarihine HişKin calışmalan gelıştirmek amacıyla cıkarılan dergide Türkce yanısıra Almanca, İngilizce ve Fransızca makaleler ve arşiv belgeleri yaymlanıyor. Derginin 2. sayısında ver alan imzalar şunlar: C. Orhonlu, A. Y. Ocak, H. W. Lowry, M. Köhbach. J. L. Bacque Grammont Y Halacoğlu, H. Heppner. G VVagner. K. Vocelka H. G. Majer I. Ortaylı R. H. Davison, N. Göyünç. Ikınci savmın son yirmi sayfası kitap tanıtma yazılarına ayrılmış. Bu sayfalorda Abdurrahman Güzel'in «Koygusuz Abdal (Kültür Bakanlığı Yayınları Ankaro 1981 XVI+343 s.) adlı calışması ve son yıllardaki Osmanlı tarihiyle Ugîli belll başlı yabancı yayınlardan blri olan C. V. Findley'in Bureaucrotlc Reform In the Ottomon Emplre Th« Sublime Port: 1789 1922 (Osmanlı İmparatorluğunda Bürokratik Reform Bâbı Âli: 1789 . 1922) (Prlnceton. New Jersey 1980, 455 s.) isimll kitabı Incelenlyor. Osmanlı Araştırmaları'nın 1. sayısında (Enderun Kltab evl, İstanbut, 1980, 287 s.) ise şu yazarlonn makaleler! bulunuyordu: H. İnalcık, M. Klel, İ. Ortaylı, H. VV. Lovvry, S. Faroqhl. Ö. Ergenc, M. Cadırcı, J, Landau, F. Kovacık, K. Kreiser ve S J. Shaw. Sonuncu yazarın M Ikl cildi yayınlanmış k bulunon History of the Ottoman Empire ond Modern Turkey fOsmanlı imparatorluğu ve Çağdaş Türkiye Tarihi] (Cambridqe University Press, Cambridge, 1976 ve 1977) adlı eseri hayII İlgl ıryandırmış bulunuyor. ODTÜ Gellşme Dergisi yılda dört kez cıkan ve ceşitli sosyal bilim dallarında makalelere yer veren bir dergi. Son yıllarda belirll konulara ayrılan özel sayılar yayınlıyor. Bunların son ikisi Selim İıkin tarafından derlenen iktisat tarihimizle ilgili özgün incelemeleri kapsıyor. Son özeı sayıda H. inalcık. H. Sahlllioğlu, S. Faroqhl, i. Ortaylı, Ş. Pamuk, Z. Toprak, C. Keyder, S. llkin, i. Tekeli, E. Yavuz ve O. Kurmuş'un 16. yüzyıldan 1940'iara kadar uzanan dönemle ilgili araşı tırmaları yer alıyor. Türkiye İktisat Tarihi Üzerlne Araşttrmalar başlığı altında Haziran 1979'da yayımlanan 1978 Özel SayıSı'nda ise H. Sahillioğlu, S. Faroqhi, Ö, Ergenc, M. Cizakca, L. Erder, i. Ortaylı, Ş. Pamuk, E. Yavuz, O. Kurmuş, Ç. Keyder ve S. llkin Imzaları bulunuyordu. Her ikl özel sayı da iktisat tarihimizle llgilenenler İçin cok ilginç blrer yayın. B illndlğl üzere, Osmanlı Türkiyesl'nde Türkce( ya da Osmanlıca) olarak yayınlanan İlk gazete Takvim1 Vekoyi'dir. Reformcu Padişah II. Mahmut tarafından ceşitli alanlardakl yenilikleri tanıtmak amacıyla cıkarılan bir resmi gazete. niteli ğindedir. İlk matbaanın kuruluşundan 100 yıl kadar sonra Ckmaya başlayan bu gazete, danebilir ki, devletin kamuoyuna seslenme ihtiyacını ilk kez duyuşunun bir ürünüdür. Doğumu TakvlmI Vekayl'nln çıkışı (1831) olarak ele alındığında, Türk basını 1981 yılında 150. yılını doldurmuştur. Çağdaş Gazeteciler Derneği tarafından, bu münasebetle, yayınlanan calışmasında Orhan Koloğlu, CerideI Havadis cıkana kadar (1840) tek türkce gazete olma niteliğinl koruduğu dönemde Tokvimi Vekayi'nin kamuoyunu oluşturma acısından iceriğinl ve 1922'de kapanışına kadar gecen 90 yıllık sürede bu gazetenin teknik yönlerinl inceliyor. Çalışma dört ana bölüme ayrılıyor: Blrincl bölümde gazetenin çıkarılış nedeni Irdelenlyor. iklncı ve üçüncü bölümler araştırmacının gazetenin tlcarî ve meslekî yönlerlyle İlgili bulgularını kapsıyor. Son bölümde İ89 Hk on yıllık yaşamındakl lceriği inceleniyor. Koloğlu'na göre bu İlk dönemde fakviml Vekayl kamuoyunu Osmanlı devlet felsefesine uygun olarak şekillendirmek omacını güder. Şeriata dayalı devlet düzenini ve bu düzenin yaşaması İçin gerekll görülen askeri yenilikleri savunur. Yazar. gazetenin 1840'tan sonrakl yaşamının blr resmî bülten niteliğinde kaldığı 1861 ytlına kadarkl süre ve sonrası olarak Ikl dönemde ele almabllecefilnl bellrtiyor. Koloğlu'nun TakvlmI Vekayl firerine surmekt» ~*~n calışmalarının blr bölümünü oluşturdtığuna Işaret eu. d , tu kitap bo«ın torthlmiziri orpşttrıimasına değerll blr katkı, # ATATÜRK ÖZEL SAYISI, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 34, Sayı: 14, Ocak Arahk 1981, 357 s. Sosyal bülmler alanında ülkemizde yayınlanan en eskl ve en önemli akademik dergllerden birl Man SBF Derglsl'nın 1981 özel sayısı Atatürk ve dönemiyle İlgili 19 makalevi kapsıyor. S. Akşin, N. Berkes, P. N. Boratav, C. Geray, B. Savcı, M. Tuncay, i Türk ve diğer Türk yazarlar yanısıra yabancı araştırmacılar A. Abdel • Molek, H. Aliyef, L. Bazin, R. H, Davison ve M. Sadıq'ın katkılarından oluşuyor.