Katalog

23 KASEVI 1982 KÜLTÜRYAŞAM Cumhuriyet Israil'de R. Strauss'un calınmasına izin verildi Kültür SenrtsJ Israü Radyo ve Televizyonu, ünlü Ai1 man besteci Richard Strauss un bestelerinin İsrail'de çalın masma ilişkin yasagı kaldırdı. Geçen hafta, bir sabab haber len programmda yetküiler, Richard Strauss'la llgili yasağın kaldırıldığını, bundan böy le besteclnin yapıtlarmın radyo ve televızyonda yayımlanacağını açıkladılar. özellikle senfonik şlirlerl ve «Salome», «Elektra» eibi operalarıyla tanınan Richard Stra uss, 1933'de Naziler Almanya' da iktid&ra gelince Kültür Odası Başkanlığına getırilmiş. ama daha sonra Nazilerle an Iaşamayarak görevinden ayrü mıştı. Gene Alman besteci Richard Wagner'in yapıtlarına da yasak koymuş bulunan îsraıl Radyo ve Televızyonu bu ırkçı tutumımu uzun yıUardır sürdürraekte, Nazı Almanyasmda yapıtlan öne çıkanlan her sanatçıya yasak koymaktadır. Örneğln, Nazilerin iktldara gelişinden yıllar önce, 1883'de ölmüş olan Wagner'in besteleri üzerindeki yasak Israil'de hâlâ sUrmektedir. Rahmi Saltuk, dört yillık aradan sonra karsimızda Müzik ve söz bence esdeğerli Kemal KÜÇÜK ^ E t l k e m i z d e 601ı yıllarda I T başlayan Pop Müzik • I hızh bir gelisim göste^ ^ rirken, yine aynı yıllar da Rnhl Su'nun yolunu açtıgı yeni bir tür, dinleyicinin büyük ilgisinl çekiyordu. Turkülerimiz saz eşliğinde, otantik yanı fazla zedelenmeden, ancak aşık ağzvna oranla daha net ve batılı bir teknikle söylenirken, aşık sazına göre de daha standart vuruş ve perde sistemi kullanılarak Halk MUziğlndeki bu geleneğe çağdaş bir yön veriliyordu. 701ere glrilirkon Konser ve plaklanyla bu türde kendinl kabul ettirmeye başlıyan bir genç sanatçı vardı: Rahml Saltuk. Uzun süren başanlı çalışmalanna son blrkaç yıldır ara vermişti. Bu günlerde sanatçı yeniden dinleyici karşısına çıkacak. Saym Saltuk, mfizikten Tılrkaç yıl nzak kalmanmn nedenini açıklar nıısınız? Müziğe değilse de konserlere ara verişımin birkaç nedeni vardu önce askerlik görevi, ardından çok uzayan üniversıte bğrenimimı tamamlama iste ğı. Bu arada bir de film çalışmasuia girişince dinleyiciden uzak dört yıl geçiverdi. Müziğe ilginlz ve daha sonra bu türe geçişüüzdekl etkller nelerdi? Benim yetiştiğim ortam, saz çalıp türkü söylemenin çok doğal karşılandığı bir Anadolu yöresiydi ve çevremde iyi saz çalıp söyleyen dostlar vardı. On iki yaşında saza başladım. Profesyonel olmayı düşünmedı ğim için Hukuk Fakültesme gırdim. Ancak daha lise yıllaruıda «Kınk Vazo» adlı filmi jzlemiş ve unutamamıştım. Fil min cezaevi sahnesinde saz çalıp türkü söyleyen bir mahkum vardı. Daha sonra bu rolü ovnayanın Rohi Su olduğunu öğrendim. O sıralar, «Işte türküler böyle söylenmellj> dıye düşünmüştum. Üniversıte için Istanbul'a geldiğimde O' nun hıçbir konserini kaçırmadrm. Sonra tanışıp sohbetlerin den yararlandım. Bunlann bana büyük katkısı oldu. Çoğu zaman, Ruhi Su'nun öğrencısi mlsin, diye sorarlar, çok ister Tezer Ozlü K.ral "Marlburg Ödülü^nu kazandı Kültür Servisî Tezer Özlu Kıral, Federal Almanya'da «Marlburg Edebiyat Odülü»nü kazandı. Tezer Özlü Kıral, üç yüzü aşkın romanin katıldığı «Marlburg Edebiyat Odülü» nü Almanca olarak kaleme aldığı «Bir İntibarın Izindet Cesare Pavese Uzerine Çeşitlemeler» adlı yapıtıyla aldı. Yedi bin mark tutanndaki ödül Tezel Özlü Kıral'a önümüzdeki hai'ta cumartesi günü törenle verilecek. Ayrıca, sanatçınm «Çocuk Iuğun Soğuk Geceleri» adlı romanı önümüzdeki aylarda Almanca olarak Expres Verlag yayınevince yayımlanacak. «Işte üstat, size enflasyonnn az biraz kemirdiği bir Nobel ödülü.» (Times'dan Lurie) Nohel Edebiyat Ödülü sahibi Marquez kadınları anlatıyor Kültür Servîsi Nobel Edebiyat Odülünün son sahibi Gab riel Garcia Marquez'in bir özel. liği de kadınlara olan düşkünlüğü. Şimdiye kadar bu konuda fazla konuşmayan Marqa ez, ilk kez <">kiH dostu Pllnio Martlnez'e •• dı ve onun so" rulanna a , yUreklilikta kar şılık verdi. Evllsin ama güzel kadın. lardan da vazgeçemiyorsun. Ev lilikte mutlu olmak yiğitçe örs veriler ml gerektlriyor yanl sence?.. Oyunun kuralı baştan koj nur ve hileye hurdaya sapma dsn uygulanırsa, bir kadınm erkeğine bağlılıgıyla kıyasla. nacak şey yoktur. Bu bağlıiığın tek katlanamadığı, konulan ilkelerin en ufak biçimde çiğnenmesidır. Belki yeryüzü nün en güzel kadınının, bu ev. rensel satranç oyunun bilmediği ya da başka renkteki taşlaria oynamak istediği izlenimine kapüdım. Belki güzelliğinden üstün erdemleri yoktu, bu da erkekle arasında gereken biçimde ilişki kurulmasma yebmiyordu. Kuşkusuz, bu bir öz veri oldu, ama pek yiğitçe değü. yarım saatten fazla sürmeyen bu olaydan yine da önemli bir şey çıktı. Carlos Puentes'in bir öyküsü. Kadınlann yaşamında ne glbi bir önerni oldn?. . Kadınlann oynadığı rol ditc kate alınmadan, bugünkü ha liyle yaşamımı anlamam olanaksızdır. Benimle çok yakın dan ilgüenen nüıem, teyzeierim, varsa bile ailemdeki kadınlanndan çok farklı önyargılara sahip ve zaman zaman bana büyük mutluluk vereıj hızmetciler tarafından yetiştirildim. Çok güzel, çok ince, çok zeki bir kaâm~Öğretmeri bana okuma Öğretti. Okulu biraz da onun yüzünden sev dım. Yaşamımda her zaman, erkeklerden daha iyi büdiklerl gerçeklerin karanlıklannda elimî tutup bana yol gösteren kadmlar oldu. Giderek bu ben de neredcyse bir körinan haline geldi. Kadınlarla çevrilt oldum mu başıma kötü bir şey gelrneyeceğini seziyorum. Onlar olmasa yasantım boyunca yaptıklanmı gerçeklestiremeyeceğim gibi, bir güveo duygusu verfyorlar bana. On lar olmasa yazamazdım özel* likle. «Yüzyılhk YalnızlıkBta, erkeklerin kargaşaüğa yol aç tıklan yere kadmlar düzen ge tiriyor. Erkek ve kadının tarlhsel rolünü böyle mi göriiyorsun!.. Kadmlar, insan türünün düzenine çelikten bir bilekle des tek oluyorlar, erkeklerse tarihi ilerleten akıl almaz çılgınlıklann pençesinde, yeryü zünU hallaç pamuğu gibi atıyorlar. Kadmlarda tarih duygusu olmadığı yolundaki ka nun nereden mi geliyor?.. Böy le olmasa, asu işlevleri olan insan türünün devamını nasıl yerine getirebilirler?. Bir kadının ilk kez aklını başmdan alışmı anımsıyor mnsun!» Daha önce de söyledim, ak Imıı ilk basımdan alan beş yaşındayken bana okuma öğreten Sğretmenimdi. Ama bu fark h bir durumdu. Asıl beni ken dimden geçiren evimizde çalışan küçük bir hizmetçi kız oldu. Bir geoe, komşu evde müzik çalımyordu, o da beni dans etmek için avluya sürük ledi. Bedeninin bedenime değışi, hâlâ unutamadığım bir duygusal kasırga yarattı içimde. Altı yaşındaydım ve bu olayı böylesine büyük bir yoğunluk ve öyiesine bir allak bullak olarak hiç yaşamâdını. Seniıı İçin cinsel özgürlüğün bir sının var mı?^ Bu « hır ne olabillr?.. Hepimiz önyargılanrnızın tut sağıyız. Kuramsal yönden, açıklığı seven bir adam olarak cinsel özgürlüğe smır tamma mak gerektiğine inanıyorum. Aslmda Katolik eğitimimin ve burjuval toplumunun önyargı lanndan kaçmam olanaksız. He pimiz gibi ben de ikili bir ah lakın emnndeyim. Genç, yoksul ve tanınnıa mış biriyken kadından yoksun kaldığın çok oldu.. Bugünse karşına çıkanlarla nasıl baş edeceğini bllmiyorsnn. Ama dcel yaşamındaki düzeni koruma gerekliliğl senl ele geçmez bir adam yapü. Bunu yazguun kötü bir cilvesi saytnıyor mu snn?.. Ama ben bir kadın avcısı değilim, özel yaşamımı koruma gerekliliği değil böyle dav ranmama yol açan, Aşkı hiçbir sonueu bulunmayan anlık bir eylem saymıyorum. Be nim için aşk, süreli, hatil ateşte yavaş yavaş kızaran iki li bir Uişki. Oysa şimdiki durumum bu tur ilişkileri çoğaltmamı engelljyor. Tabii, kendıni beğenmişüğin, mera km ya da hatta cansıkmtısırun ürünü olan geçici eğilimlerden söz etmiyorum.. Bunlar belden aşağıda bile iz bı rakmaz. Her neyse, uzun sü reden beri senia «özel yaşamını» diye adlandırdığın şe yı allak bullak edecek guciin artık olmadığma inanıyorum. Eunun da ne demek olduğu nu herhalde hepimiz anlıyo ruz. DÖRT YİLLIK ARA Askerlik ve uzayan ünlversite ögreniml, Rahml Saltuk'u dört yıl dinleylcilerinden uzak bıraktı. Ama 29 kasımda yeniden sahneye çıkıyor.. disı ama buna olanak bulama Bu tfirB gerçekleştirenlerin klasik «aşık» tammından farklı taraflan nedîr? Çıkış noktası aynı olmaüda bîrlikte sanatçınm kültür düzeyi, dünya görüşü bu değişikliği yaratıyor. Çağdaş kultürün getirdiği zorunlu bir estetik ve teknik anlayış bu yolu açıyor. Bu durumda bu tür çalışan mtizisyenın sağlam bir Batı müziği eğitimi geçirmesl gerekiyor. Bu yolu açan Ruhi Su Bata müziğini iyi bilirdi ve bunun yaptığı işe faydası mutlaka vardı. Ben bu konuda belli bir eğitim düzeyine gelmenin yararlı olacağına inanıyorum. Bazı besteleriuizi yorumlarken, sözün işlevsel yararını göz önünde tuttuğunuz ve müziğe önem vermediğiniz gibi eleştiriler yapıldı. Düşunceniz? İlk olarak ezgi ve sözleri haltımız tarafmdan oluşturulmuş türküleri çalıp soylüyordum. Ruhi Su, «Tfirkfiler, liedIer, sonatlar gibi bir kalıp için de sunulanııynr,» dedi. Böyle olunca türküyü söyleyen ona kendi yorumu gereği bir şeyler katıyor. Ben müzik ve sözü hep aynı değerde tutmuştum. tlk konserlerinlzden gunünıüze teknik ve biçem bakımından belirgin değişme ve ge lişmeler vereceğiniz resitaldeki yenilikler neler? llfe konserlerlme göre daha çok TUrk halkına mal olmuş, ancak sözleri güçsüz olan turküleri yeni sözlerle yorumluyorum. Aynca vereceğim resitalde türküleri eskiye göre biraz daha yumuşak bir biçimde de yorumlamak istiyorum. Konserlerdeki sanatçı dinleyici iletişiminden doğan yeni eğilimleri yapıtlarıma yansıtıyorum. Vereceğim resıtalde, ilk bölümde yine Ynnns'tan başlayarak Kul Halil'e, ondan ağıtlara v e uzun havalara kadar çeşitli türküleri kısa olarak sunmaya çahşacağım. İkinci bölümdeyse çağdaş ozanlarımı a n şiirleri için bestelediğim yeni türkülerim yer alacak. îlk plak ve konserlerimde kendi olanaklarımm smırhlığı mü ziğîmi etkıliyordu. Bugiin daha ilerde olduğum kanısındayım. Böyfik Orkestrayla çalışmayı düşünüyor musunuz? Aydınlar arasında çokseslilik tartışmalannın kızıştığı bir dönemde ben de büyük orkestıa eşliğinde bir plak yaptım. Beğenildiğini sanıyorum ve de çoksesulıkten yanayım. Ancak zamanla gördüm ki, nasıl Ispanya'da bir Flamengo geleneğı var, bir kişi çalıyor ve söylüyor, Amerikalmın da bançosu var. Ben şlmdilik tek basıma saz çalıp söylemekte îtarar kıldım. Bunu geliştırmek istiyorum. İdi! Biret Cakarta'da konser verdi ANKARA (ANKA) Dışisleri Bakanlığı tarafmdan Cakarta'da düzenlenen Türk Kültür Haftası çerçevesinde pl yanist îdil Biret dün gece bir konser verdi. Endonezya Dışlşleri Bakanı' nın ve 400'den fazla dinleyicinin hazır bulunduğu konserin çok başanlı geçtiği ve yüın sa nat olayı olarak nitelendirüdiği bildirildi. Bingül Başarır, Uluslararası Seramik Akademisi üyeliğine seçildi İZMIR, (a.a.) Yurt dışında çeşitll sergilere katılan se ramik sanatçısı Bingül Başanr, merkezı Cenevre'de bulunan Uluslararası Seramik Akademisi üyeliğine seçildi. Seramik çalışmalanna 1959* da başlayan Bıngul Başanr, uluslararası alanda beş seramik ödülü kazanmış bulunuyor. Italya'nın Prenza Müzesinde bir de yapıtı bulunan sanatçı birçok Avrupa ülkesîndeki ko leksiyonlara yapıtlar verdi. Yurt içinde on kişisel sergi açtı ve karnıa sergilere katıldı. Niğde Müzesî açıldı NÎĞDE, (Cumhnriyet) Bun dan 10 yıl kadar önce yapımına geçilen modem binarun tamamlanmasından sonra, Nı§ de Arkeoloji ve Etnografya MÜ zesı hizmete açıldı. 1 milyon 300 bm liraya ma« olan müzenin, çağdaş müzeci lık anlayışına gore düzenlendıği izlendi. Müzede, taş devrı ne kadar varan çeşitli dö* nemlerde yaşamış uygarlıklara ait eserler sergilendi. Bına yokluğu nedeniyle Nigde Müzesi üç yıldan bu yana kapalı bulunuyordu. İZMIR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) Geçtiğimiz günlerde ölen yazar. ozan ve tiyatro adamı Suat Taşer'in 24 kasım günü 12.10 ve 12.55 saatlerinde yayına girecek Oğle Uzeri programınm son bölümünde anılacağı açıklandı. Tülay Yavuz'un hazırladı« ğı programda Suat Taşer'in * kısaca özgeçmişınin anlatıl" ^ m a s ı n d a n sonra, kendt se* sinden Ağaç dedi ki deli olmak işten değil» adlı şliri, yine kendi sesmden sanat konusunda ve iyi bir tiyatro oyuncusunun nitelikleri üzerine görüşlerinin yer aküğı belirtlldi. Suat Taşer yarın radyoda anıhyor Kültür Servisi Altmış dokuz yaşındaki ünlü Fransız şarkıcısı Charles Trenet, Fransız Akademisi'ne öye olmak için adaylığını koydu. Bir ozanşarkıcı olarak bilinen ve «deli şarkıcı» diye anılan Trenet'nin üç rakibi van Eleştırmen ve romancı Miche] Mohrt, diplomat yazar PierreJean Bemy ve katollk romancı Michel de Saint Pierre Seçim önümüzdeki yılın ilk aylannda yapılacak. Fransız Akademisi'ne seçilmek için. bir üyenin yerinin ölümüyle boşalması ve adaylann şahsen başvuruda bulunmalan gerekiyor. Şarkıcı Charles Trenet Fransız Akademisi 'ne aday KİM KİME Bu fîlm coK doğru şeyler anlatıyor. DUMDUMA BehiçAK Lok YANLIS bir k Ankara ÇocukGençlik Tîyatrosu 27 kasımda Istanbul'da gösterilere başlayacak Kültür Servisl Yedi yıl önce Çağdaş Sahne'de çalışmalanna başlayan Ankar a Çocuk Tiyatrosu, artık Ankara Çocuk Gençlik Tiyatrosu adıyla çalışmaiannı tstanbul'da sürdürecek. Salih Kalyon'un yönetimindeki tiyatro, 27 kasımda baş layarak her çarşamba. cumartesi ve pazar saat on birde Hodri Meydan Sanat Merkezi salonunda oynayacak. Bu yıl dört oyun sunacak olan Ankara Çocuk Gençlik Tiyatrosu'nun bir amacı da, olanak bulunursa okullarda oynacak. VtYANADA BİR TÜRK RESSAMI Ayten Dogu, 3 aralık günü Viyana'da seramikçl Tülin Ayta'yla birlikte yapıtlarını sergileyecek. Resimde Ayten Dogu'nun Avusturya başkentinde sergilenecek yapıtlarmdan biri görülüyor. İki Türk kadın sanatçınm resimleri Avusturya'da Kültür Servisi Bessam Ay ten Doğu ve seramik sanatçısı Tülln Ayta, Avusturya Tasarruf Sandığı'mn CErste österreichische SparKasse) çağ nlısı olarak Viyana'da bir ser gi açacaklar. 3 aralık günü başlayıp 23 arahkta sona erecek olan sergıye katılan sanatçılardan Ayten Doğu D.GİS. Akademisi mezunu. Avusturya ve Almanya'da resim çalışmalannı sürdürdü, yurt 1 çinde ve dışmda kişisel sergi ler açtı ve karma sergilere katıldı. Tülin Ayta, hem Devlet Konservatuan piyano bölü münde okudu, hem de D.G.S. Akademisi «Seramik ve Çinıci lik Bölümüsnü bitirdi. HoUan da, Belçika ve Fransa'da çalışttı. Halen Mimar Sinan Ünl versitesinde öğretün üyesi. >ı gelmen OOĞRU m u ? | ş ueriode amir1 KnAP,ym MIYATRO Taymlan İS. kltabını sunar AŞIK VEYSEL * TÜM ŞIIRLERI «Dostlar Benı Hatırlasın» tstanbul ve Anadolu Dağıtımi: CemMay Dagıtım Tel.: 27 0153 Izmlr ve Ege Dagıtımi: Datiç K. Dagıtım TeLt 138788 MIYATRO YAYINLARI (Müjdat GEZEN) Telefonlars 44 9 6 3 3 4 5 7 5 7 3 . 4 4 1 0 0 6 sanatın görsel dilı SEZER TANSUĞ METtN KÖKTEN'in Yeni Çıkan Yapıtlan URART SANAT GALERİSt POSTA KUTUSU 5 YENIKÖY ISTANBUL 1. Tik (Öyküler) 2. Ölümü Beklerken (Öyküler) eleştiriler CAKALOZ indirimU kitap edinmek isteyenlera ÖZPA KİTAP KULÜBÜ Dîn Bilim ve insan Yazan: HALİL ASLANGÜL îsteme 'AdresU Yenimahalle Sokak No: 43 ANKARA Telefon: 15 54 SO 11 10 07 Kayna^ URART SANAT GALERİSİ POSTA KUTUSU 5 YENİKÖ V ISTANBUL Ocretsiz broşürümüzu isteyiniz. ÖZPA Osmancık Sok. Birlik Han 3/9 Kadıköy ÎST.